- / -

Το φαινόμενο της «παγκοσμιοποίησης» και η πολυπολιτισμικότητα που χαρακτηρίζει και τη σύγχρονη ελληνική κοινωνία έχουν ως αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός μαθητικού «μωσαϊκού» στο χώρο της εκπαίδευσης. Προβλήματα που προϋπήρχαν σε αρκετούς τομείς, όπως η προσωπική ανάπτυξη και οι διαπροσωπικές σχέσεις, εντείνονται υπό τις νέες συνθήκες και η ανάγκη για συστηματική παροχή βοήθειας στους μαθητές προβάλλει επιτακτικότερη. Η παρούσα μελέτη αποσκοπεί στη χαρτογράφηση της υπάρχουσας κατάστασης στην ελληνική εκπαίδευση μέσα από τις αναπαραστάσεις των εκπαιδευτικών και στη διερεύνηση των απόψεών τους για το θεσμό της Συμβουλευτικής – Πολυπολιτισμικής Συμβουλευτικής και για το ρόλο των εκπαιδευτικών ως λειτουργών συμβουλευτικής στα σχολεία. Ειδικότερα, παρουσιάζει τα ευρήματα μιας έρευνας μέσω ερωτηματολογίων, που εξέτασε τις αντιλήψεις των εκπαιδευτικών στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση σχετικά με την αναγκαιότητα της Συμβουλευτικής στο χώρο αυτό και στους παλιννοστούντες και αλλοδαπούς μαθητές (δείγμα: 302 δάσκαλοι και 56 εκπαιδευτικοί ειδικοτήτων από πολυθέσια, κυρίως, δημοτικά σχολεία αστικών περιοχών). Τα αποτελέσματα της έρευνας δίνουν στοιχεία για τη συμβουλευτική διαδικασία, τα οφέλη και τα μειονεκτήματα από την εφαρμογή του θεσμού στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Προκρίνουν ως καταλληλότερο για τη Σχολική Συμβουλευτική τον ειδικευμένο εκπαιδευτικό με την εποπτεία του συμβούλου και τονίζουν την ανάγκη για περισσότερη συμβουλευτική υποστήριξη στους παλιννοστούντες και αλλοδαπούς μαθητές σε σχέση με τους γηγενείς μαθητές, κυρίως, λόγω των προβλημάτων ένταξης και προσαρμογής τους σε ένα πολιτισμικά διαφορετικό περιβάλλον. Τέλος, αναφέρονται οι προτάσεις των εκπαιδευτικών ως προς την εφαρμογή του θεσμού της Συμβουλευτικής στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση. / -

Ο σκοπός της παρούσας διπλωματικής εργασίας είναι διπλός. Πρώτον, επιδιώκει την δημιουργία ενός προγράμματος ομαδικής συμβουλευτικής παρέμβασης με στόχο την αντιμετώπιση του φαινομένου της αναβλητικότητας των φοιτητών και την αναζήτηση πρακτικών λύσεων σχετικά με την ολοκλήρωση των ακαδημαϊκών τους καθηκόντων. Αποτελεί μια πρωτότυπη ερευνητική προσπάθεια, τουλάχιστον στην εγχώρια ερευνητική δραστηριότητα, καθώς έρχεται να καλύψει ένα κενό, αυτό της ομαδικής συμβουλευτικής παρέμβασης. Ο δεύτερος στόχος της εργασίας μας, αφορά την προσπάθεια αξιολόγησης του προγράμματος και της αποτελεσματικότητας του ως προς την αντιμετώπιση και την μείωση της αναβλητικότητας. Δεν σταθήκαμε, λοιπόν, μόνο στην κατάθεση ενός ολοκληρωμένου σχεδίου αντιμετώπισης της αναβλητικότητας, αλλά προχωρήσαμε στην υλοποίηση του θέτοντάς το εν συνεχεία σε πειραματικό έλεγχο με βάση συγκεκριμένες υποθέσεις. Ως εκ τούτου, γίνεται φανερό ότι η φύση του φαινομένου που επιζητούμε να μελετήσουμε καθιστά αναγκαία την υιοθέτηση μιας πειραματικής μεθοδολογίας και στρατηγικής. Το δείγμα της παρούσας έρευνας αποτέλεσαν φοιτητές του Πανεπιστημίου Πατρών. Ο αριθμός των συμμετεχόντων στο πρόγραμμα διερεύνησης/μείωσης της αναβλητικότητας συνολικά ανέρχεται σε 40 υποκείμενα. Είκοσι (20) άτομα, εκ των οποίων 8 άνδρες και 12 γυναίκες, αποτέλεσαν την ομάδα παρέμβασης, έχοντας μέσο όρο ηλικίας τα 23 έτη. Τα υπόλοιπα 20 άτομα (10 άνδρες και 10 γυναίκες) απάρτισαν την ομάδα ελέγχου της έρευνας, με μέσο όρο ηλικίας τα 25 έτη. Τα μέλη της ομάδας παρέμβασης συμμετείχαν σε έξι συνεδρίες του προγράμματος, καθεμία εκ των οποίων εστίαζε σε συγκεκριμένες θεματικές. Για την συλλογή των δεδομένων χρησιμοποιήθηκαν κατάλληλα ερωτηματολόγια και κλίμακες αξιολόγησης. Τα ευρήματα της έρευνας επιβεβαιώνουν την κύρια αρχική μας πρόβλεψη, ότι μετά την παρακολούθηση της ομαδικής συμβουλευτικής παρέμβασης, οι φοιτητές θα ανέφεραν μείωση της τάσης τους για αναβλητική συμπεριφορά στα ακαδημαϊκά καθήκοντα, στατιστικά σημαντική εν συγκρίσει με τους φοιτητές της ομάδας ελέγχου. Δεν επιβεβαιωθήκαμε ωστόσο ως προς το μέγεθος της διαφοροποίησης του χαρακτηριολογικού άγχους και της αυτοεκτίμησης μεταξύ των ομάδων παρέμβασης και ελέγχου. Λέξεις – κλειδιά: συμβουλευτική, αναβλητικότητα, ακαδημαϊκή αναβλητικότητα, ομαδική συμβουλευτική παρέμβαση, άγχος, αυτοεκτίμηση / -

- / -

Ο σχολικός εκφοβισμός, ή αλλιώς θυματοποίηση (bullying), ως μία μορφή σωματικής, λεκτικής ή κοινωνικής επιθετικότητας, είναι η πλέον διαδεδομένη μορφή επιθετικής συμπεριφοράς στο χώρο του σχολείου. Πρόκειται για ένα φαινόμενο πολυπρισματικό, καθώς οφείλεται σε πληθώρα παραγόντων, έχει πολλές συνέπειες και εμπλέκει ένα μεγάλο αριθμό προσώπων. Εξαιτίας αυτού, αποτελεί ένα πεδίο που συγκεντρώνει συνεχώς αυξανόμενο ενδιαφέρον σε ερευνητικό επίπεδο παγκοσμίως. Εδώ, λοιπόν, καλείται το σχολείο, ως θεσμός, και ο εκπαιδευτικός, ως ο βασικότερος «εκπρόσωπός» του, να αναδείξουν τη σημασία και τον τρόπο της παρέμβασής τους για την αποτελεσματική αντιμετώπιση του φαινομένου. Σε αυτό πρέπει να προστεθεί και το ερώτημα κατά πόσο δύναται η Συμβουλευτική, ως ένας κλάδος που μπορεί και πρέπει να έχει εφαρμογή στο σύγχρονο σχολείο, να διαδραματίσει κάποιο ρόλο κατά τη διάρκεια της παρέμβασης αυτής. Η παρούσα εργασία διερευνά τον τρόπο, με τον οποίο οι εκπαιδευτικοί της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης αντιλαμβάνονται τις διαστάσεις και τις διάφορες πτυχές του φαινομένου του σχολικού εκφοβισμού, το πώς κατανοούν το συμβουλευτικό τους ρόλο και, τέλος, το κατά πόσο εντάσσουν στρατηγικές της συμβουλευτικής στην παρέμβασή τους στο φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού. Λέξεις – κλειδιά: σχολικός εκφοβισμός, συμβουλευτική, εκπαιδευτικός / Bullying, also called victimization, as a form of corporal, verbal or social hostility, is considered as the most popular type of aggressive attitude in school. It is a multidimensional phenomenon, due to the fact that it is caused by a variety of factors, has many consequences and involves a large number of people. As a result, it is a phenomenon that gradually interests the global scientific community. At this point, the school, as an institution, and the teacher, as its most basic “representative”, need to designate the importance and the way to intervene effectively, in order to face this phenomenon. It must also be considered in what way can counseling, as a sector that can and has to be implemented in the contemporary school, play a role during this intervention. The present study investigates the way teachers of Primary Schools perceive the different aspects of bullying, how they realize their consulting role and, finally, which strategies of counseling do they include during their intervention at the phenomenon of bullying. Key words: bullying, counseling, teacher

Η παρούσα διπλωματική εργασία είχε ως στόχο να μελετήσει το χιούμορ που δημιουργεί ο σύμβουλος στη συμβουλευτική διαδικασία. Ο χαρακτήρας της παρούσας έρευνας ήταν ποιοτικός, εστιασμένος στην φαινομενολογική μεθοδολογία. Επιδιώξαμε να μελετήσουμε το φαινόμενο λαμβάνοντας υπόψη τον τρόπο που το βιώνουν και το ερμηνεύουν οι μετέχοντες σε αυτό. Τα μέσα με τα οποία επιχειρήσαμε να ερευνήσουμε το θέμα ήταν με συνεντεύξεις σε 12 συμβούλους, ανάλυση περιεχομένου εικονικού κειμένου προερχόμενο από 2 βιντεοσκοπημένες ομαδικές συναντήσεις συμβουλευτικής και ημί δομημένες συνεντεύξεις στους 12 συμβουλευόμενους της ομάδας και στον σύμβουλο. Τα κυριότερα ευρήματα είναι: α) οι σύμβουλοι αξιοποιούν τα οφέλη που προσφέρει το χιούμορ για την επίτευξη συγκεκριμένων συμβουλευτικών στόχων β) το χιούμορ του συμβούλου λαμβάνει χώρα αυθόρμητα, ως ένα στοιχείο της προσωπικότητας του αφού δεν έχει λάβει την απαραίτητη εκπαίδευση για την εφαρμογή του ως τεχνική ή ως ολοκληρωμένη παρέμβαση, γ) οι συμβουλευόμενοι αντιμετωπίζουν με θετικό τρόπο το χιούμορ του συμβούλου και τέλος, δ) ανάλογα με τη χρονική περίοδο της συμβουλευτικής διαδικασίας το χιούμορ του συμβούλου διαφοροποιείται ως προς το είδος, τη συχνότητα και την κατεύθυνση. / The aim of this thesis was to study counselor’s humor during counseling sessions. The character of this research was qualitative, focused on phenomenological methodology. We sought to study the phenomenon considering the way participants experience and interpret it. The means we attempt to study the subject was by interviewing 12 counselors, virtual text context analysis derived from 2 videotaped counseling group meetings and semi structure interviews at 12 members of the counseling team and the leader. The main findings are: a) counselors utilize the benefits of humor to achieve specific counseling aims b) counselor’s humor takes place spontaneously, as an element of his personality, counselors didn’t received the necessary training to implement humor as a specific therapeutic technique either as a humor integrated intervention, c) clients deal positively counselor’s humor and finally, d) depending on the time of the counseling process counselor’s use of humor varies as to type, frequency and direction.

- / -

Το δελφικό παράγγελμα «γνώθι σαυτόν» που υπήρχε στην είσοδο του ναού του Απόλλωνα αποδίδεται στον Θαλή ή στον Χείλωνα. Συνδέεται με τον κύκλο των εφτά σοφών, προσώπων που καλύπτει το πέπλο του μύθου. Το συγκεκριμένο παράγγελμα παραπέμπει στη γνώση του εαυτού, του εγώ, των διαθέσεων, των ικανοτήτων, των δυνατοτήτων, των αδυναμιών, των λαθών. Ο Σωκράτης επιδίωξε ένα είδος ηθικής και γνωσιολογικής αυτογνωσίας, υπό την έννοια, να γνωρίζει κανείς αυτό που κάνει και να έχει συνείδηση μέχρι πιο σημείο φτάνει η γνώση των ικανοτήτων, του χαρακτήρα και της προσωπικότητας. Ο άνθρωπος πρέπει να γνωρίζει τι κάνει, γιατί η γνώση δίνει αξία στην πράξη, οδηγώντας τον στην αρετή, εφόσον η αρετή είναι η γνώση, φτάνοντας στην επίγνωση των γνωστικών του ορίων με την γνώση της αγνοίας του. Η ψυχολογία του βάθους από την πλευρά της με την ανακάλυψη του ασυνείδητου δίνει νέες διαστάσεις στην αυτογνωσία. Αυτός που θέλει να αναλύσει τους άλλους, οφείλει πρώτα να αναλυθεί ο ίδιος. Ο εσωτερικός εαυτός είναι κρυμμένος στο ασυνείδητο και πολλές πτυχές της προσωπικότητας του ατόμου είναι άγνωστες. Παράλληλα η έρευνα της αυτογνωσίας δείχνει, ότι εκείνο που γνωρίζει το άτομο για τον εαυτό του, προέρχεται από τον τρόπο με τον οποίο τον βλέπουν οι άλλοι. Στο σημείο αυτό αναδύονται τα ζητήματα της απαραβίαστης εσωτερικότητας και της μη προσπελάσιμης ιδιωτικότητας του εγώ από άλλους νόες, το προνόμιο της πρωτοπρόσωπης αυθεντίας του εγώ, σε αντιπαράθεση με το δόγμα της διαφάνειας του νου, προεκτείνοντας το πρόβλημα της αυτογνωσίας στο πεδίο της φιλοσοφίας του νου, χωρίς να περιθωριοποιείται η προσέγγιση της ενδοσκόπησης, η οποία παρέχει πολύτιμες πληροφορίες για την έρευνα του εαυτού. Φιλοσοφική συμβουλευτική: η σύνδεση ηθικής φιλοσοφίας - συμβουλευτικής δημιουργεί μια νέα προσέγγιση στην εξέταση του ανθρώπινου βίου αναφορικά με την φροντίδα του εαυτού και την επιμέλεια της ψυχής. Αποτελεί την νέα έκφραση της παλιάς παράδοσης του κλασικού ανθρωπιστικού πολιτισμού που ερευνά το νόημα της ζωής, την αναζήτηση της σοφίας και της ευτυχίας. Αφετηρία της προσέγγισης είναι η σωκρατική διδασκαλία που συμβουλεύει τους αθηναίους να φροντίζουν την ψυχή τους περισσότερο από το σώμα τους. Ειδικότερα στους πλατωνικούς διάλογους εξετάζεται το θέμα της άγνοιας της άγνοιας (διπλής άγνοιας) του ανθρώπου αναφορικά με τον εαυτό του και τα πράγματα. Ο άνθρωπος νομίζει, ότι ξέρει την αλήθεια μην έχοντας συνείδηση της άγνοιας του. Επίσης το θέμα της φροντίδας και της επιμέλειας του εαυτού είναι καθοριστικό για τον πολίτη και την πόλη. Προέλευση – προϊστορία του σωκρατικού διάλογου – σωκρατική ποίηση. Ο σωκρατικός διάλογος δίνει αττική μορφή στο ιωνικό πνεύμα, ενσωματώνοντας το ιδεώδες της επιστημονοκότητας των Ιώνων φιλόσοφων στη διαλογική μορφή ώστε να βρει απήχηση στα ελληνικά δεδομένα. Σε αυτό το κλίμα η φιλοσοφική αναζήτηση επικεντρώνεται προς τον άνθρωπο, διαμορφώνοντας ηθικές προσεγγίσεις. Η νέα τάση – φιλοσοφική ψυχολογική θεραπεία – η έννοια και ο μύθος της «διανοητικής ασθένειας» - πνευματική καθοδήγηση – λύση του προβλήματος. Θεραπεία για λογικούς, η συναισθηματική αγωνία δεν συνιστά ψυχική ασθένεια, η ζωή δεν είναι ασθένεια. Αλλαγή ερμηνείας σε καταστάσεις που προκαλούν ψυχολογικά αδιέξοδα, μετατροπή στρεβλών πεποιθήσεων, επαναπροσδιορισμός της πραγματικότητας. Αρχαία τάση στην φιλοσοφική ψυχολογική θεραπεία – « οι λόγοι οι καλοί». Ο Σωκράτης υποστηρίζει, ότι η φιλοσοφία θεραπεύει την ψυχή με «τους λόγους τους καλούς» τις φιλοσοφικές αναλύσεις που αποσκοπούν στην κατάκτηση της σωφροσύνης. Της γνώσης του αγαθού και του κακού, που οδηγεί τον άνθρωπο στην πνευματική υγεία και ευδαιμονία. Η φράση γρίφος «να κάνει κανείς τα δικά του» από τον Χαρμίδη του Πλάτωνα, υπό ψυχολογική ερμηνεία σημαίνει «επικεντρώνω στον εαυτό μου», αποτελώντας φράση κλειδί της ψυχοθεραπευτικής διαδικασίας. Σωκρατικές ερωτήσεις: αποτελούν το ουσιαστικότερο μέρος των συζητήσεων. Ο Σωκράτης υποβάλλει ερωτήσεις ασταμάτητα, οι οποίες απαιτούν απαντήσεις. Οι σωκρατικές ερωτήσεις κατατάσσονται σε τρεις κατηγορίες, η πρώτη αφορά τα πραγματολογικά φαινόμενα των ερωτήσεων, η δεύτερη τα συντακτικά και η τρίτη τα σημασιολογικά. Επικούρεια φιλοσοφία – Στωική φιλοσοφία (ο δρόμος προς την ευδαιμονία) Η ηθική επικεντρώνει στο ευ ζην, εφόσον έχει αποφανθεί σχετικά για τις σωστές πράξεις. Ο Επίκουρος υποστήριζε ότι αιτία της ανθρώπινης δυστυχίας είναι οι εσφαλμένες αντιλήψεις, θεωρώντας τη φιλοσοφία μονόδρομο προς την ευτυχία. Οι Στωικοί υποστήριζαν, ότι η αρετή ή η φρόνηση είναι αρκετή για την ευδαιμονία, όπως και ότι η αρετή είναι από μόνη της το αγαθό. Γνώμονας της ανθρώπινης ζωής είναι η ενάρετη συμπεριφορά. Ο Επίκουρος θεωρούσε, ότι κάθε νεογέννητο πλάσμα κλείνει προς την ηδονή ενστικτωδώς, (φροϋδική αρχή της ηδονής). Οι στωικοί θεωρούσαν ότι το πρώτο ένστικτο αφορά την αυτοσυντήρηση ( το τηρειν εαυτό), (φροϋδική αρχή της αυτοσυντήρησης). Προφανώς οι δυο αρχές της ηδονής και της αυτοσυντήρησης αλληλοσυμπληρώνονται και αλληλοσχετιζονται. Οι Σκεπτικοί: Οι Πυρρωνειοι Σκεπτικοί ισχυρίζονταν, ότι επί παντός θέματος οδηγουνταν στην μη τοποθέτηση ή αναστολή της κρίσης (εποχή), δηλαδή σε προσωρινή στάση απέναντι στα πράγματα, που απελευθερώνει τον άνθρωπο από το άγχος και την ταραχή. Στωική φιλοσοφία – Συμβουλευτική πρακτική: Η Στωική φιλοσοφία άσκησε τη φιλοσοφία ως εγκόσμια τέχνη, αφιερωμένη στην βελτίωση της ανθρώπινης ζωής. «Ιατρείο εστίν άνδρες το του φιλόσοφου σχολείον», ο πελάτης δια του διάλογου θεραπεύεται από τον φόβο και την ταραχή. Ελληνορωμαϊκή περίοδος – παραμυθητικός λόγος ως τέχνη της αλυπίας. Διατριβές που θεματοποιούν την θεραπεία της ψυχής από τη λύπη – παραμυθία της φιλοσοφίας. Σύγχρονη φιλοσοφική συμβουλευτική – ανοιχτός διάλογος – κριτική εξέταση ιδεών στα υπό διερεύνηση θέματα. Γνωστική ψυχολογία: ασχολείται με το πως οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται, μαθαίνουν, θυμούνται και σκέπτονται. Ο γνωστικός ψυχολόγος μελετά πως οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται τα διάφορα σχήματα, γιατί θυμούνται, γιατί ξεχνούν, γιατί φοβούνται, γιατί τα δεδομένα των αισθήσεων κρίνονται συχνά παραπλανητικά, πως μαθαίνουν οι άνθρωποι τη γλώσσα, πως επιλύουν καθημερινά προβλήματα. Η φιλοσοφία προκάτοχος της ψυχολογίας: ορθολογισμός έναντι εμπειρισμού. Γνωστικές λειτουργίες – προσοχή – συνείδηση – αντίληψη – μνήμη Γνωστική θεραπεία – « τα συναισθήματα και οι συμπεριφορές των ανθρώπων επηρεάζονται από την αντίληψη τους για τα γεγονότα». Η μετατροπή, μεταβολή των ερμηνειών οδηγεί σε αλλαγή νοηματοδότησης και ορθολογική εκτίμηση τους. Πεποιθήσεις - αυτόματες σκέψεις – ενδιάμεσες πεποιθήσεις – πυρηνικές πεποιθήσεις. Παγίδες ζωής – σχήματα της παιδικής ηλικίας που έχουν αντίκτυπο σε όλη τη ζωή. Αυτοδιαχείριση – δυναμικό αυτορρυθμιζόμενο μοντέλο, όπου ο εγγενής μηχανισμός της αυτορρύθμισης χρειάζεται έξωθεν συστηματική παρέμβαση για να επιτελέσει το ρόλο του ως ρυθμιστικού στοιχείου προσαρμογής, επιτρέποντας στο άτομο να ανακτήσει τη λειτουργικότητα του. Αυτογνωσία – η έννοια της αυτογνωσίας στο γνωσιακό ψυχοθεραπευτικό πλαίσιο – ο θεραπευμένος δεν είναι το μόνο πρόσωπο που αλλάζει στην διάρκεια της ψυχοθεραπευτικής διαδικασίας. Η αυτογνωσία είναι περισσότερο υπόθεση του θεραπευτή, ο οποίος μέσα από την δική του γνώση του εαυτού του, θα οδηγήσει τους άλλους στην αυτοανακάλυψη. Λήψη αποφάσεων και λογική σκέψη Ο άνθρωπος δεν είναι απαραίτητα ορθολογικός αναφορικά με τη λήψη αποφάσεων, δεν είναι όμως και απαραίτητα ανορθολογικός, εμφανίζει περιορισμένη ορθολογικότητα, είναι ορθολογικός εντός ορίων. Ο προβληματισμός του ανθρώπου, σχετικά με το θέμα της αυτογνωσίας, ιστορικά ξεκινά με το διάσημο απόφθεγμα «γνώθι σαυτόν» που βρισκόταν έξω από το μαντείο των Δελφών. Η επιρροή του αποφθέγματος είναι καταλυτική για την πορεία της ανθρώπινης σκέψης, καθώς μετακινεί το φιλοσοφικό ενδιαφέρον από τον κόσμο στον άνθρωπο. Η προέλευση του αποφθέγματος είναι θεϊκή και χάνεται στην ιστορία, περνά μέσα από το μύθο των επτά σοφών και καταλήγει στον Σωκράτη. Τον άνθρωπο που ο ίδιος ο θεός Απόλλωνας θεώρησε ως τον πιο σοφό ανάμεσα στους ανθρώπους. Ο Σωκράτης , ο άνθρωπος που κατά τον Κικέρωνα «κατέβασε την φιλοσοφία από τον ουρανό στη Γη», θεμελίωσε την ηθική σκέψη. Όμως, ο σοφότερος των σοφών ισχυρίζεται, πως διακατέχεται από απόλυτη άγνοια, και μοιάζει να είναι ένας από εμάς, μιλάει με ανθρώπους από εμάς και συναναστρέφεται αποκλειστικά ανθρώπους σαν εμάς, αποφεύγει επιδεικτικά τους επίσημους σοφούς, αδιαφορεί για τους ειδήμονες και επαΐοντες, περιφέρεται στην αγορά και συχνά χάνεται στον δρόμο. Όμως η σκέψη του θεμελιώνει το ανθρωποκεντρικό ιδεώδες και αλλάζει την πορεία της φιλοσοφικής θεώρησης. Είναι δυνατόν να έχει υπάρξει ένας τέτοιος άνθρωπος; Και μάλιστα να είναι και ένας από εμάς; Η διαδικασία της αυτογνωσίας συνδέεται με την επιμέλεια της ψυχής, το διαχρονικό αίτημα της ανθρωπότητας σε κάθε εποχή, η φροντίδα του εαυτού υπήρξε κεντρικής σημασίας, με την ανθρώπινη σκέψη να ισορροπεί πολλές φορές ανεπιτυχώς μεταξύ φιλοσοφίας, θρησκείας, επιστήμης. Η αρχαία φιλοσοφία επιμελείται την ψυχή με «τους λόγους τους καλούς», τους φιλοσοφικούς λόγους που καλλιεργούν την ανθρώπινη σκέψη, οδηγώντας τον άνθρωπο από την ταραχή δια της αυτογνωσίας στην ευδαιμονία. Η γνωστική ψυχολογία ακολουθώντας και υιοθετώντας την φιλοσοφική προσέγγιση στην θεραπευτική πράξη κινείται προς τον εξορθολογισμο των ανθρώπινων επιλογών, της στάσης του ανθρώπου απέναντι στον κόσμο και τον εαυτό του. Περνώντας μέσα από την πορεία της αυτογνωσίας ο άνθρωπος φροντίζει τον εαυτό του και τους γύρω του. Το αίτημα και το πρόβλημα της αυτογνωσίας συνίσταται στην σύλληψη μιας εξ αποκαλύψεως θεϊκής αλήθειας του θεού του φωτός ή συνίσταται ως μια καθημερινή ανάγκη και απαίτηση του απλού ανθρώπου, ο οποίος αξιοποιώντας τις γνωστές του ικανότητες αυτενεργεί πνευματικά εστιάζοντας στον εαυτό του; Η μέριμνα του εαυτού αποτελεί την μέριμνα του κόσμου. Μπορεί ο απλός άνθρωπος να κάνει τη διαφορά στα πράγματα; Μήπως η λαϊκή σοφία μέσα από την αφοπλιστική απλότητα της μεταφέρει νοήματα και ιδέες που μπορούν να οδηγήσουν στη λύση ανεξιχνίαστων πανανθρώπινων μυστήριων; Η πνευματική συνειδητοποίηση, αφύπνιση που οδηγεί στην γνώση και την μέριμνα του εαυτού αποτελεί το κλειδί που διαθέτει ο κάθε άνθρωπος για την κατάκτηση της ευδαιμονίας, της ευδαιμονίας που αποτελεί προσωπική και παγκόσμια υπόθεση. Αν η γνώση του εαυτού προσεγγιστεί ως εσωτερική διαδικασία και ιδιωτική υπόθεση του εγώ, προσκρούει, τουλάχιστον θεωρητικά, στο τοίχος των ασυνείδητων ψυχικών διεργασιών, των τυφλών σημείων του ψυχισμού. Είναι τα σημεία του ψυχισμού, που ο άνθρωπος δεν θέλει να ξέρει ή αγνοεί ή που προτιμά να ξεχνά, που αν μάθει ενδέχεται να αποδιοργανωθεί , καθώς έχει μάθει να αποδέχεται όχι τον εαυτό του, αλλά ένα μοντέλο εαυτού που έχει προκύψει μέσα από κοινωνικές συμβάσεις. Παράλληλα ο άνθρωπος συχνά διακατέχεται από την τάση να ξεπεράσει τον εαυτό του για να αποδείξει κάτι στους άλλους και στον εαυτό του ή να αλλάξει τον εαυτό του, να ξεφύγει από τον εαυτό του ή να μην είναι ο εαυτός του και να γίνει κάποιος άλλος. Αν η γνώση του εαυτού προσεγγιστεί ως διαδικασία που στοιχειοθετείται μέσα από την άποψη των άλλων, των τρίτων προσώπων, αλλά αφορά το πρώτο πρόσωπο, δηλαδή του εγώ, προκύπτει το εμπόδιο της πρώτο- πρόσωπης αυθεντίας, κατά το οποίο αμφισβητείται, κατά πόσο οι εξωτερικοί παράγοντες μπορούν να τοποθετηθούν σε μια εσωτερική κατάσταση, όταν δεν έχουν πρόσβαση σε αυτή. Το καθεστώς της πρώτο-πρόσωπης ιδιωτικότητας δεν μεταβάλλεται, δεν προσεγγίζεται από άλλους νόες. Η σχέση εγώ- εαυτού είναι τόσο άγνωστη και απροσπέλαστη για τόγα άλλους, όσο άγνωστη και απροσπέλαστη είναι η σχέση εγώ-ασυνείδητου. Η γνώση των άλλων για τον εαυτό κάποιου συνίσταται στις ταυτότητες που του προσδίδουν οι τρίτοι, και στους ρόλους που τον βλέπουν να παίζει, μέσα από τον τρόπο με τον οποίο εκλαμβάνουν τον κόσμο τους και τον κόσμο και όχι τον κόσμο του αλλού. / --

Η παρούσα εργασία αποβλέπει στην μελέτη αλλά και διερεύνηση της σημασίας δύο μορφών ηγεσίας, της συναλλακτικής και της μετασχηματιστικής, καθώς και της έννοιας της συμβουλευτικής, στα πλαίσια των χρηματοπιστωτικών οργανισμών. Συγκεκριμένα, θα παρουσιαστεί αρχικά το θεωρητικό υπόβαθρο των παραπάνω εννοιών, ο ορισμός τους, τα χαρακτηριστικά τους γνωρίσματα, οι συσχετιζόμενες με αυτές έννοιες. Στη συνέχεια θα επιχειρηθεί η περαιτέρω έρευνα για την εξακρίβωση της σημαντικότητας και του ρόλου της συναλλακτικής, μετασχηματιστικής ηγεσίας και συμβουλευτικής στην ανάπτυξη του στελέχους στα πλαίσια των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων. Παράλληλα, η εν λόγω εργασία δύναται να προσφέρει μία διευρυμένη προσέγγιση των παραπάνω εννοιών μέσα από τα ευρήματά της. / The purpose of the present paper is to study two types of leadership, transactional and transformational leadership, as well as the significance of mentoring in the frames of financial institutions. Specifically, this search intends to show the influence of those concepts in the development of the executives in the frames of financial institutions. Transformational leadership is the one of the most suitable types of leadership, which is adopted by the contemporary organizations. Moreover, mentoring is an important educational process that provides the executive with the necessary experience in order to develop. Transformational leadership, transactional leadership and mentoring are correlated in the frames of financial organizations. Finally, the present paper consists of the theoretical overview of those concepts as well as the research of transactional leadership, transformational leadership and mentoring in the frames of financial organizations.

Η παρούσα εργασία εκπονείται στα πλαίσια της επιστήμης του μανατζμεντ του ανθρώπινου παράγοντα-κεφαλαίου και ειδικότερα υπό το πρίσμα της εκπαίδευσης και ανάπτυξης στελεχών μέσω του θεσμού της συμβουλευτικής / συμβούλευσης / mentoring στους Ελληνικούς χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς. Παράλληλα, διεξάγεται έρευνα που αφορά στο κατά πόσο τα ανωτέρω στελέχη αντιλαμβάνονται κάποιο πρόσωπο, από το εργασιακό τους περιβάλλον, στο ρόλο του μέντορα και πως επηρεάζονται. / The present study is concentrated on the science of human resource management and specifically describes the methods of training and development for executives in the Greek financial institutions, while it is focused on the method of mentoring. At the same time is carried out research that concerns to find out if the above executives conceive at least a person, from the same organism, in the role of mentor and how they are influenced by him/her.