Η παρούσα εργασία έχει στόχο τη διεξοδική καταλογράφηση των συνεργατών του περιοδικού Πλανόδιον από το 1ο μέχρι το 49ο τεύχος του. Η κατάταξη γίνεται με μορφή καταλόγων, κατά αλφαβητική σειρά και διάκριση με βάση το είδος του δημοσιεύματος με το οποίο ο κάθε συνεργάτης εμφανίζεται στις σελίδες του (ειδολογική ταξινόμηση). Παράλληλα, συνοδεύεται με αναλυτική παρουσίαση των περιεχομένων του περιοδικού, ώστε να αναδειχθούν το ύφος, ο χαρακτήρας, το περιεχόμενο και η δομή του, ενώ τέλος θα ολοκληρωθεί με μια κριτική αποτίμησή του. Το Πλανόδιον είναι ένα ιδιαίτερο λογοτεχνικό περιοδικό που έχει αφήσει το δικό του ιδιαίτερο στίγμα στον λογοτεχνικό χώρο (και θα συνεχίσει να το αφήνει), κυρίως με τη συνέπεια, το κύρος και την αγάπη που διακρίνει τον εκδότη και τους συνεργάτες του για τη λογοτεχνία. Δεν είναι διόλου τυχαίο πως το Πλανόδιον διατηρεί μια ξεχωριστή φυσιογνωμία που την οφείλει στον ευγενικό ιδρυτή και εκδότη του, τον συγγραφέα Γιάννη Πατίλη. Ξεκινά «αρχικά ολιγοσέλιδο, με βασικό άξονα ενδιαφερόντων τα κριτικά και φιλολογικά δοκίμια, βιβλιοκρισίες και σχόλια, περιέχει όμως και σύγχρονη ελληνική - ξένη ποίηση και πεζογραφία». / This work aims at the extensive registry of the contributors of the magazine Planodion from its first to its forty-ninth issue. Its classification follows a registry pattern using alphabetical order and distinction based on the type of publication each contributer follows on his pages. Simultaneously, it is accompanied by an analytical presentation of the contents of the magazine, therefore distinguishes the style, the character, the content and the structure, whilst concluding with his critical assessment. The Planodion is a particular literary magazine which has marked its own special stigma in the domain of literature (and will continue to do so) mainly on the consequences, the prestige and the love that distinguishes the editor and his colleagues in literature. It is by no means accidental that the Planodion maintains its distinct physiognomy which is due to the kind founder editor and writer Yianni Patili. He began initially with a few pages with particular interest in critical and literary essays, book reviews and commentaries, which also include contemporary greek and foreign poetry and proze.

Η παρούσα μελέτη έχει διττό χαρακτήρα, περιγραφικό και ερμηνευτικό (ο ερμηνευτικός της χαρακτήρας ασφαλώς δεν είναι εξαντλητικός αλλά οριοθετημένος στο επίπεδο και στο πλαίσιο αναγκών της). Σημείο εκκίνησης της εισαγωγής αυτής είναι: α. η διερεύνηση των προθέσεων της συντακτικής ομάδας του περιοδικού και η ένταξή τους στην περιρρέουσα ατμόσφαιρα της εποχής (ιστορικά, κοινωνικά και λογοτεχνικά συμφραζόμενα των αρχών του 20ού αιώνα στην Κέρκυρα αλλά και στον ευρύτερο επτανησιακό χώρο)∙ β. το ιδεολογικό και αισθητικό υπόβαθρο την περίοδο της δημιουργίας της Κερκυραϊκής Ανθολογίας, με άλλα λόγια όλες εκείνες οι κοινωνικές, πολιτικές αλλά και οι εν γένει καλλιτεχνικές συνθήκες και ζυμώσεις, οι οποίες οδήγησαν στη σύλληψη και εν συνεχεία εξέθρεψαν πνευματικά τη συγκρότηση του περιοδικού και γ. η περιγραφή των προγραμματικών στόχων, καθώς κλιμακώνονται ή και αποκλιμακώνονται ανάλογα, κατά τη διάρκεια της εκδοτικής πορείας της Κερκυραϊκής Ανθολογίας∙ αποκλίσεις –συγκλίσεις, αντιστοιχία ή μη των λόγων και έργων του περιοδικού, ανακολουθίες και γενικότερα αυτό που θα καλούσαμε ιδεολογικό-αισθητικό πλαίσιο ή και ορίζοντας προσδοκιών της διεύθυνσης του περιοδικού. Ακολουθεί μια ευσύνοπτη αναφορά στους ιδρυτές του περιοδικού και στην εν γένει πρόσληψη και υποδοχή του από τα άλλα έντυπα και την κριτική της εποχής. Παράλληλα, εξετάζονται ορισμένα από τα στοιχεία της προσωπικότητας των κυριότερων συντελεστών που δημιούργησαν ή και φιλοτέχνησαν τις σελίδες του περιοδικού, τις επιλογές τους που καθόρισαν και το ύφος της Κερκυραϊκής Ανθολογίας. Επιπλέον, από την περιγραφή των δύο διαφορετικών περιόδων λειτουργίας του περιοδικού, τις θέσεις και τις αντιθέσεις που προέκυψαν από την πλευρά των συνεργατών, απορρέουν και τα ανάλογα συμπεράσματα που αφορούν στην ιδιοσυστασία, αλλά και στην απαγκίστρωσή του από το αρχικό προγραμματικό πλαίσιο, που τελικά προκάλεσε και τα σημάδια γήρανσης και τελμάτωσης. Για τον λόγο αυτό, επειδή η δεύτερη περίοδος κυκλοφορίας του περιοδικού είναι σίγουρα η πιο ενδιαφέρουσα, δίνεται μεγαλύτερη έμφαση στα νέα πρόσωπα που προέρχονται από το αθηναϊκό κέντρο για να απαντηθούν, στο βαθμό του δυνατού, τα ερωτήματα, αν πρόκειται δηλαδή για σύμπτωση ή νομοτελειακή κατάληξη, δρομολογημένη ήδη από το κερκυραϊκό περιβάλλον. Από την περιδιάβαση στις σελίδες του περιοδικού ανασυστήνεται το κλίμα της επτανησιακής λογοτεχνικής παραγωγής και η πορεία της που βρισκόταν σε ύφεση και παρακμή, αλλά κατόρθωσε εν τούτοις να αποδείξει τη σημαντική συμβολή του εντύπου στη διαμόρφωση της ιστορίας της νεοελληνικής λογοτεχνίας. / -

Στην παρούσα εργασία γίνεται μια ανάλυση περιεχομένου του περιοδικού Αλεξανδρινή Τέχνη καθώς και παρουσίαση συγγραφέων, ποιητών και κειμένων κατά είδος και τεύχος. Επίσης αναφέρεται η χρονική περίοδος δημοσίευσής της καθώς και τα κοινωνικοπολιτικά δρώμενα που συνέπιπταν με αυτή. / This research paper presents a content analysis of the literature magazine Alexandrini Texni including the presentation of writers, poets and artifacts presented by type and genre. It also indicates the period of publication plus the sociopolitical events that coincided with it.

Η παρούσα εργασία εκπονείται στο πλαίσιο του Μεταπτυχιακού Προγράμματος «Σύγχρονες προσεγγίσεις στη γλώσσα και στα κείμενα» της Νεοελληνικής Ειδίκευσης του τμήματος Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Πατρών και έχει σκοπό την εξέταση του αθηναϊκού περιοδικού Αναγέννηση που κυκλοφορεί με το παράρτημα Σχολική Πράξη. Πρόκειται για ένα επιστημονικό περιοδικό, ποικίλης ύλης που ασχολείται με τη φιλοσοφία, την ψυχολογία, το φεμινισμό, τις θετικές επιστήμες, την κοινωνιολογία, την πολιτική, την τέχνη και την παιδεία. Η Αναγέννηση λειτουργεί σαν σεισμογράφος της Παιδείας και της πνευματικής κίνησης στην εποχή του Μεσοπολέμου, αφού επικεντρώνεται στα καίρια γλωσσικά, παιδαγωγικά και εκπαιδευτικά ζητήματα, γεννά κοινωνικούς προβληματισμούς και αναζητά λύσεις. Η αφετηρία της έκδοσής της συμπίπτει χρονολογικά με την πτώση της παγκαλικής δικτατορίας, ενώ η λήξη της με τη σαρωτική νίκη του Βενιζέλου στις εκλογές τον Αύγουστο του 1928. Αναφορικά με τη δομή της παρούσας εργασίας, στο πρώτο κεφάλαιο σκιαγραφούνται οι προσωπικότητες του Δημήτρη Γληνού, διευθυντή της Αναγέννησης και του Κώστα Σωτηρίου, διευθυντή σύνταξης στο δεύτερο τεύχος του περιοδικού και επισημαίνονται οι σταθμοί της πνευματικής, εκπαιδευτικής και πολιτικής τους πορείας. Ωστόσο, για να εξεταστεί η ιδιαίτερη φυσιογνωμία του περιοδικού και να καταγραφεί η σταδιοδρομία των δύο διευθυντών στις πραγματικές της διαστάσεις κρίθηκε αναγκαίο να αποτυπωθεί το ιστορικό πλαίσιο της εποχής. Ως εκ τούτου, στο δεύτερο κεφάλαιο γίνεται μια ιστορική, πολιτική, κοινωνιολογική ανασκόπηση των γεγονότων που επηρέασαν ή σημάδεψαν την εποχή του Μεσοπολέμου και αποδίδεται η πνευματική περιρρέουσα ατμόσφαιρα. Στο τρίτο κεφάλαιο εξετάζεται εμβριθώς η ταυτότητα του περιοδικού. Συγκεκριμένα, εξετάζεται ο τίτλος, το έμβλημα, η αιτία διακοπής, η ταυτότητα των συνεργατών, το αναγνωστικό κοινό στο οποίο απευθύνεται η Αναγέννηση, η ύλη και η οργάνωσή της, συμπεριλαμβανομένων των προγραμματικών δηλώσεων και των θεματικών της ενοτήτων. Στην ύλη του περιοδικού εμπεριέχονται θέματα που αφορούν την εκπαίδευση, την ιδεολογική ταυτότητα του περιοδικού, τις συζητήσεις που διεξάγονται ανάμεσα στους συνεργάτες για τους φυσικούς και τους κοινωνικούς νόμους, για τη διδασκαλία της Ιστορίας, για την τονική και ορθογραφική μεταρρύθμιση. Στη συνέχεια, ακολουθεί εξέταση της ύλης που σχετίζεται με τη δίκη του Γληνού για την υπόθεση Παναΐτ Ιστράτι, τις αντιδράσεις των ιδεολογικών περιοδικών της εποχής, τον φεμινισμό, την ψυχολογία, τη λογοτεχνία και το δημοτικό τραγούδι. Επίσης, εξετάζονται οι βιβλιοκρισίες του περιοδικού για τις εκδόσεις λογοτεχνίας, θεάτρου, Παιδοψυχολογίας, παιδαγωγικής ύλης, φιλοσοφίας, κοινωνιολογίας και πολιτικής. Ακόμη, στην ύλη του περιοδικού περιλαμβάνονται αισθητικά κείμενα που αφορούν τις εικαστικές τέχνες και ποικίλες άλλες μελέτες για τις θετικές επιστήμες, την πολιτική και την κοινωνιολογία. Τέλος, η σκιαγράφηση της ιδιαίτερης φυσιογνωμίας της Αναγέννησης ολοκληρώνεται με την πλήρη ευρετηρίασή της. / -

Στόχος της εργασίας είναι η συνολική αποτίμηση της προσφοράς των Μακεδονικών Ημερών στα νεοελληνικά γράμματα και η παρουσίαση της γενικότερης εικόνας τους, στο λογοτεχνικό ορίζοντα. Το πρώτο κεφάλαιο της παρούσας εργασίας εστιάζεται στα ζητήματα συγκρότησης και ταυτότητας του περιοδικού από την οπτική γωνία των ίδιων των ιδρυτών του. Ακολουθεί το προγραμματικό σημείωμα του εναρκτήριου τεύχους και ο ορίζοντας προσδοκιών των εταίρων. Κατόπιν, σχολιάζεται ο τίτλος του περιοδικού και συζητούνται οι λόγοι της δεκάμηνης αναστολής της κυκλοφορίας του. Παράλληλα, παρουσιάζονται οι συνεργάτες, η ύλη και οι εκδόσεις που υποστήριξε. Επιπλέον, γίνεται μια προσπάθεια αιτιολόγησης του σχίσματος του βασικού κορμού των συνεργατών. Συνάμα, επισημαίνονται οι μεταπολεμικές διακηρύξεις του, κατά την περίοδο της «σκιώδους επανέκδοσής του». Στο δεύτερο κεφάλαιο, μπορεί κανείς να παρακολουθήσει την «ενηλικίωση» της θεσσαλονικιώτικης λογοτεχνίας, υπό ιδιότυπες συνθήκες και την εξάπλωση του εσωτερικού μονόλογου, στις σελίδες των Μακεδονικών Ημερών. Εν συνεχεία, συζητείται η ύπαρξη ή μη της καλούμενης ως «Σχολής της Θεσσαλονίκης». Στο τρίτο κεφάλαιο, αναλύεται το φαινόμενο του μεσοπολεμικού «εγωτικού πεζογραφικού οργασμού», εξετάζεται η μυθιστοριογραφική, διηγηματογραφική και ποιητική παραγωγή, ενώ γίνεται λόγος για τις έρευνες που διεξήγαγε το περιοδικό και τις σελίδες κριτικής και μεταφραστικής προσπάθειας των συνεργατών. Ακόμα, μελετάται η καλλιτεχνική κίνηση της εποχής. Έμφαση δίνεται στις σχέσεις των Μακεδονικών Ημερών με τα συγκαιρινά περιοδικά και τον Πέτρο Ωρολογά. Συζητείται, επίσης, η σχέση κέντρου - απόκεντρου. Τέλος, ερευνάται η κριτική πρόσληψη του περιοδικού στη διαχρονία. / The aim of this thesis is the overall evaluation of Makedonikes Imeres Journal’s contribution to Modern Greek literature and the presentation of their comprehensive view in the literary horizon. The first chapter of this thesis focuses on matters concerning the foundation and the identity of the journal as it was perceived by its own founders. Furthermore, there is a presentation of the journal inaugurate issue and the editors’ horizon of expectations. Also, there is an annotation on the journal’s title and a discussion on the reasons that led to its ten-month release suspension. In addition, there is a presentation of all the associates that worked for the journal, the subject used and the publications it supported. Moreover, an attempt to explain the split of the core partners is carried out. Furthermore, post-war declarations during the journal’s “shady reissue” are pointed out. In the second chapter anyone can observe the progress to maturity that the Literature of Thessaloniki made under peculiar circumstances and the proliferation of the internal monologue on the pages of Makedonikes Imeres. Also, the existence or not, of the so called “School of Thessaloniki” is placed under discussion. In the third chapter there is a detailed analysis of the phenomenon of the interwar introversive prose, an examination of fictional writing, short story writing and poem creation, while at the same time there is a reference to the investigations conducted by the journal, the evaluation pages, as well as the translation efforts made by the journal partners. In addition, studies on the artistic movement of that era. What is more, emphasis is given on the relationship between the Makedonikes Imeres, other contemporary periodicals and Petro Orologa. Also there is a debate on the existent relationship between the core area and the province. Finally, the attitude of critics towards the journal throughout years is under examination.

Αντικείμενο της εργασίας είναι το εξαμηνιαίο λογοτεχνικό περιοδικό «Ποίηση», που εκδόθηκε στην Αθήνα από το 1993 ως το 2007 και, ειδικότερα, η ευρετηρίαση του περιοδικού, η οποία συνοδεύεται από την παρουσίαση της ταυτότητας και της ύλης του. Η μελέτη επιχειρεί να αναδείξει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και τη φυσιογνωμία του περιοδικού, καθώς και τις τάσεις που εκφράζονται, οι οποίες αποτελούν σημαντικό δείκτη διαμόρφωσης του ποιητικού τοπίου μέσα στα πολιτισμικά συμφραζόμενα. Η εργασία είναι διαρθρωμένη σε τρία μέρη. Στο πρώτο μέρος παρουσιάζονται τα στοιχεία ταυτότητας του περιοδικού, η έκδοση και το πρόγραμμα της «Ποίησης». Στο δεύτερο μέρος παρουσιάζεται η ύλη του περιοδικού• στόχος είναι να διαφανεί το κλίμα που διαμορφώνεται μέσα από τις σελίδες της «Ποίησης». Εξετάζονται τα λογοτεχνικά κείμενα, τα δοκίμια και τα κείμενα λογοτεχνικής θεωρίας και κριτικής, που δημοσιεύονται στο περιοδικό. Σε επόμενο κεφάλαιο, του ίδιου μέρους, γίνεται λόγος για τις μόνιμες στήλες «Διαθέσεις», «Κριτική» και «Trivia», οι οποίες συνδέονται με την επικαιρότητα και αποτελούν άμεσο δείκτη της πνευματικής κατάστασης της εποχής. Στο τρίτο μέρος δίνονται οι αρχές της ευρετηρίασης και τα ευρετήρια της «Ποίησης», τα οποία περιλαμβάνουν δέκα πίνακες. Η εργασία κλείνει με ένα επίμετρο στο οποίο δίνονται τα αριθμητικά στοιχεία της ταυτότητας του περιοδικού. / -

H σύγχρονη μεταναστευτική κίνηση προς στην Ελλάδα αποτελεί μέρος του ευρύτερου φαινομένου της διεθνούς μετανάστευσης. Στο τέλος της δεκαετίας του 1980 παρατηρείται ένα μεγάλο κύμα εισροής και εκροής μεταναστών από και προς τη χώρα. Η παραπάνω κινητικότητα επέφερε αλλαγές και ανακατατάξεις στη δομή της ελληνικής κοινωνίας προβάλλοντας ζητήματα ηθικά, κοινωνικά και πολιτικά όπως είναι το θέμα των ατομικών δικαιωμάτων των μεταναστών, η ανάγκη ανάπτυξης νέων πολιτισμικών ταυτοτήτων, ο ρατσισμός και η βία. Η παρούσα διπλωματική διατριβή αποσκοπεί μέσα από την αποδελτίωση των λογοτεχνικών περιοδικών Διαβάζω, Εντευκτήριο, Η Λέξη, Νέα Εστία, Πλανόδιον και Το Δέντρο (Μάιος 1989 – Μάιος 2009) καθώς και του ειδικού αφιερώματος του τεύχους 35 – 36 του περιοδικού Απόπλους Σαμιακών Γραμμάτων και Τεχνών Περιήγηση να καταγράψει και να συστηματοποιήσει τους τρόπους με τον οποίους η λογοτεχνική κοινότητα αντέδρασε στο φαινόμενο. Πιο συγκεκριμένα στοχεύει να παρουσιάσει τις στάσεις της λογοτεχνίας απέναντι στους μετανάστες καθώς και απέναντι στο λεγόμενο «μεταναστευτικό πρόβλημα». / --