No description available.

Η Τέταρτη Διάσταση, μία από τις ωριμότερες και μεστότερες συνθέσεις του Γιάννη Ρίτσου, κατέχει ξεχωριστή θέση στο εκτεταμένο και πολυδιάστατο έργο του ποιητή. Δύο είναι εκείνα τα χαρακτηριστικά που τη διακρίνουν σαφώς από τα υπόλοιπα: η θεατρική διάσταση αφενός (μια «σκηνική» εισαγωγή και ένας «σκηνικός» επίλογος πλαισιώνουν ένα μονόλογο που απαγγέλλεται μπροστά σε ένα βουβό ακροατή) και αφετέρου η μυθική προέλευση των περισσότερων ποιημάτων. Από τα δεκαεπτά πολύστιχα ποιήματα της συλλογής τα δώδεκα είναι «αρχαιόμυθα», αφορμώνται, δηλαδή, από τον αρχαίο ελληνικό μύθο. Ήδη, οι τίτλοι των περισσοτέρων προϊδεάζουν για το θέμα που θα επακολουθήσει. Ο Αγαμέμνων, ο Ορέστης, Η επιστροφή της Ιφιγένειας, η Χρυσόθεμις, η Περσεφόνη, η Ισμήνη, ο Αίας, ο Φιλοκτήτης, Η Ελένη και η Φαίδρα μας εισάγουν στο γνωστό μυθολογικό σύμπαν. Η επαφή, όμως, με τα παραπάνω κείμενα αρκεί για να φανερώσει ότι ο μύθος αποτελεί μόνο την αφετηρία για την ανάπτυξη νέων προβληματισμών και θέσεων. Η παράθεση και μόνο των τίτλων είναι αρκετή για να δείξει ότι «ο Ρίτσος μοιάζει να προτιμάει το λόγο των γυναικών». Οι οκτώ από τους δώδεκα μονολόγους απαγγέλλονται από γυναικείες μορφές. Επιπλέον, ως κυρίαρχη μορφή των συνθέσεων αυτών προβάλλεται μία ακόμα γυναίκα, η μυθική Κλυταιμνήστρα. Παρόλο, που η ίδια δεν παρουσιάζεται αυτοπροσώπως, είναι σχεδόν παντού παρούσα στις αναφορές των υπολοίπων προσώπων. Γίνεται φανερή η προσπάθεια του Ρίτσου μέσω της έμμεσης παρουσίασης, να δικαιώσει και να αποκαταστήσει στη συνείδησή μας τη δυσφημισμένη από την αρχαία γραμματεία γυναίκα του Αγαμέμνονα. Οι μυθικές γυναικείες μορφές, που παρουσιάζει στο σύγχρονο αναγνώστη ο Ρίτσος, δεν μπορούν να θεωρηθούν αποκομμένες από το μυθικό πλαίσιο από το οποίο προέρχονται. Άρα είναι σκόπιμο, στα πλαίσια της συγκεκριμένης εργασίας, να διερευνηθεί ο τρόπος με τον οποίο ο ποιητής προσέλαβε τον αρχετυπικό μύθο μέσω του εντοπισμού των ομοιοτήτων και διαφορών των ηρωίδων του Ρίτσου με τα αντίστοιχα αρχαιοελληνικά πρότυπά τους. Πιο συγκεκριμένα, καθώς πρόκειται για μορφές προερχόμενες κυρίως από το δράμα, οι μονόλογοι έχουν ως διακείμενα τις κλασικές τραγωδίες των μεγάλων τραγικών ποιητών . Επομένως, η μελέτη μας θα επικεντρωθεί στην εξακρίβωση του βαθμού και του τρόπου πρόσληψης από αυτές μη λαμβάνοντας υπόψη τις πιθανές επιρροές από ενδιάμεσες πηγές που τυχόν να εντοπίζονται στα συγκεκριμένα έργα. Μετά από μια σύντομη αναφορά στις διαφορετικές εκδοχές του εκάστοτε μύθου στην αρχαία ελληνική γραμματεία, θα μελετηθεί ο τρόπος που διαχειρίζεται ο ποιητής αυτό το παραδεδομένο υλικό με την διατήρηση ή τροποποίηση στοιχείων. Τέλος, θα ερευνηθεί πώς ανασημασιοδοτούνται οι γυναικείες μορφές και ποια χαρακτηριστικά προσλαμβάνουν μέσα στο νέο ποιητικό τους περιβάλλον. / --

Η παρούσα εργασία θέτει ως στόχο της την ανίχνευση των στοιχείων της αρχαιογνωσίας του Γιάννη Ρίτσου στους αρχαιόθεμους μονολόγους της Τέταρτης Διάστασης, που φέρουν το όνομα του εκάστοτε ήρωα ή ηρωίδας από τον οίκο των Ατρειδών. Επιχειρεί να εντοπίσει τις συγκλίσεις και τις αποκλίσεις από τις τραγωδίες του Αισχύλου, του Σοφοκλή και του Ευριπίδη, που αντλούν το υλικό τους από τον μύθο του οίκου των Ατρειδών. Ο Ρίτσος διατηρεί τη γενική δομή του μύθου των Ατρειδών και διαμορφώνει τα επιμέρους περιστατικά ενοφθαλμίζοντας στην αφήγησή του προσωπικές μνήμες, αυτοβιογραφικά στοιχεία, πολιτικά βιώματα και διαψεύσεις αλλά και καθολικά αιτήματα του σύγχρονου ανθρώπου. Υπάρχουν στοιχεία που ο ποιητής τα διατηρεί αναλλοίωτα, άλλα τα παραλλάσσει ή τα μεταστρέφει εντελώς αποκλίνοντας από το αρχαίο πρότυπο. Η «ανάγνωση» του μύθου από τον Γιάννη Ρίτσο καθιστά τον τραγικό μύθο ένα πρίσμα μέσω του οποίου αναπαράγεται η ιδέα του για την ουσία του κόσμου και του ίδιου του ανθρώπου μέσα σε αυτόν. / This work focuses on the reception of the myth of Atreides by Ritsos in The Fourth Dimension and tries to find not only the elements which are common but also the others, which destabilize the mythical framework.

Η ευαισθησία και η γενικότερη κοσμοαντίληψη του Σκαρίμπα αντανακλάται στην ανθρωπογεωγραφία της ποίησής του. Ο δημιουργός άλλωστε είναι ο φορέας της εξωτερίκευσης των πολλαπλών προσωπικοτήτων στους στίχους του. Στην παρούσα εργασία γίνεται ξεχωριστή αναφορά στους στίχους που αφορούν υπαρξιακές αναζητήσεις του ποιητή καθώς και για τα βιογραφικά του ποιήματα. Επίσης παρουσιάζονται τα πρόσωπα της ποίησης σύμφωνα με τις ιδιότητες που αυτά φέρουν, όπως για παράδειγμα η μορφή της γυναίκας (ως γυναίκα – όραμα, ως κούκλα, ως μορφή από το παρελθόν που επανέρχεται στη θύμηση του ποιητικού εγώ, ως νεαρή αγνή κόρη, γυναίκα της υψηλής κοινωνίας και του χωριού, γυναίκα που κάνει παρέα και φλερτάρει με ανδρικές παρέες, ως δυναμική γυναίκα, συνδεδεμένη με το θαλασσινό στοιχείο, κλπ.). Στους στίχους του Σκαρίμπα σημαντική είναι η εμφάνιση της γυναικείας μορφής ως μάνα. Η ανδρική μορφή παρουσιάζεται ως επί το πλείστον στο περιθώριο. Επίσης ξεχωριστή αναφορά γίνεται και στα ποιήματα τα οποία αφιέρωσε ο ποιητής σε φίλους του ή τα έγραψε με αφορμή τη δράση κάποιου γνωστού του προσώπου. Αναλύεται και η ιδιότητα του φίλου και της παρέας, παρουσιάζονται στίχοι που αφορούν την δράση ανώνυμου πλήθους, τις θύμησες νεκρών προσώπων, τη θεϊκή (αγγελική) και διαβολική ιδιότητα. Στο επόμενο μέρος της εργασίας αναλύεται το περιβάλλον ή οι συνθήκες στις οποίες δρουν τα πρόσωπα. Στο τέταρτο μέρος της εργασίας αναλύεται η φυλική ταυτότητα των ποιημάτων σύμφωνα με τα πρόσωπα που παρουσιάζονται σε αυτά. Αναφορά γίνεται και στα ποιήματα όπου δεν γίνεται αναφορά ως προς το φύλο των δρώντων πρόσωπων και χαρακτηρίζονται ως άφυλα. Στο πέμπτο μέρος της εργασίας σημειώνονται συνοπτικά οι τρόποι περιγραφής και απόδοσης των χαρακτήρων καθώς και κάποιες τεχνικές του ποιητή. Στο έκτο μέρος της εργασίας σημειώνονται τα συμπεράσματα από τη μελέτη της ανθρωπογεωγραφίας στους στίχους του Σκαρίμπα. Στο τέλος παρουσιάζονται πίνακες που αφορούν: (α) τις ιδιότητες των προσώπων, (β) τη φυλική ταυτότητα και (γ) το περιβάλλον των δρώντων προσώπων. Στους πίνακες σημειώνονται οι τίτλοι των ομαδοποιημένων ποιημάτων και δίπλα σε παρένθεση με συντομογραφία ο χώρος που τα συναντάμε. / Skarimpas' sensitivity and general Cosmo-theory is mirrored at his poetry heroes and several identities. Actually the author, throughout his lines and the many characters he describes, winds up at self expression, externalization and comes at his own exhibition of feelings. At this project we will be able to see the complexion the woman (in many shapes it appears in society), as well as the shapes of the man, of the friends, of the dead people, the angelic and devil figures. We can also see the analysis of the environment and the general atmosphere in which figures act. At the fourth part, the gender of poems is created according the persons appear in them. At the fifth part poet 's technicals about description are given summarily. At the sixth part we can see the conclusions of skarimbas' human geography. At the end, tables are given in order to band together (a) the properties defining the figures, (b) the gender identity, (c) the environment. At the tables the titles of the poems are also given.