Η παρούσα εργασία εστιάζει στην περιγραφή του φωνηεντικού συστήματος των Μιστιώτικων, - μιας Καππαδοκικής ποικιλίας που μιλιόταν στην περιοχή του Μιστί-, όπως αυτό διαμορφώνεται στις μέρες μας από διαφορετικές γενιές ομιλητών σε ένα μικτό προσφυγικό χωριό της Βόρειας Ελλάδας. Επιπλέον, πραγματοποείται μια σύγκριση ανάμεσα στο σημερινό φωνηεντικό σύστημα σε σχέση με το παλαιό της Καππαδοκικής διαλέκτου, όπως το έχει περιγράψει ο Dawkins (1916), και προτείνεται μια υπόθεση, η οποία έχει ως στόχο να εξηγήσει τις διαφορές που αναδεικνύονται μεταξύ τους, λαμβάνοντας υπ’όψιν τους γλωσσικούς μηχανισμούς και την επαφή διαλέκτων. Σύμφωνα με τον Dawkins (1916), το φωνηεντικό σύστημα της Καππαδοκικής διαλέκτου αποτελούνταν από οκτώ φωνήεντα. Εκτός από τα φωνήνετα [i,e,a,o,u], που έχει και η ελληνική, πραγματώνονταν και τα φωνήεντα [y,œ,ɯ], εξαιτιας της επαφής της διαλέκτου με την τουρκική γλώσσα. Αυτά τα φωνήεντα εμφανίζονταν κυρίως σε τούρκικα δάνεια, π.χ. Τ. karı 'γυναίκα'> [karɯ]• T. tütün > ‘καπνό’ [tytyn] (Janse 2009;2015), ενώ η παρουσία τους σε ελληνικές λέξεις ήταν σπάνια. Όμως, σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, φάνηκε ότι το τωρινό φωνηεντικό σύστημα αποκλίνει σημαντικά από αυτό που περιγράφουν προηγούμενες μελέτες. Τα τούρκικα φωνήεντα [y,œ,ɯ] έχουν σχεδόν εξαφανιστεί, κυρίως από την ομιλία των νέων. Την ίδια στιγμή όμως, ένα νέο φωνήεν έδειξε να έχει ενσωματωθεί στο σύστημα, το φωνήεν [æ], το οποίο εντοπίστηκε στο λόγο τόσο των ηλικιωμένων όσο και των νέων πληροφορητών. Με σκοπό να δωθεί μια εξήγηση για αυτές τις αλλαγές που παρατηρήθηκαν, υποστηρίζουμε ότι είναι αποτέλεσμα διαδικασιών γλωσσικής και διαλεκτικής επαφής. Συγκεκριμένα, θεωρούμε ότι τα φωνήεντα [y,œ,ɯ] βρίσκονται σε μια φάση εξάλειψης εξαιτίας της ενεργοποίησης του μηχανισμου εξομοίωσης, καθώς τα Μιστιώτικα ήρθαν σε επαφή με τα Ελληνικά και τα Ποντιακά μετά την ανταλλαγή των πληθυσμών και τα τούρκικα χαρακτηριστικά θεωρούνται γενικά στιγματιζμένα εδώ και δεκαετίες. Επιπρόσθετα, το φωνήεν [æ] υποθέτουμε ότι μπορεί να έχει υιοθετηθεί ως ένα εξέχων χαρακτηριστικό από την Ποντιακή διάλεκτο, κάτι που επίσης εκλαμβάνεται ως μια άλλη μορφή εξομοίωσης. / The aim of this study is to present the vowel system of Mišotika, –a varierty of Cappadocian that was spoken at Misti-, as it is spoken by different generations in a mixed refugee village in Northern Greece at the present day. Moreover, we compare this vowel system with the Cappadocian vowel system that has been described by Dawkins (1916), and we propose a hypothesis that aims to explain the differences that appear between these hundred years, taking into consideration mechanisms of language and dialect contact. According to Dawkins (1916), the vowel system of Cappadocian dialect consisted of eight vowels. Besides the Greek vowels [i,e,a,o,u], the dialect also had the vowels [y,œ,ɯ], presumably due to contact with the Turkish language. These vowels appeared mainly in Turkish loans, e.g. Turk. karı 'woman'> [karɯ]• Turk. tütün > ‘tobacco’ [tytyn] (Janse 2009;2015), while their presence in Greek words was rare. However, according to the results of our research, the current vowel system diverges significantly from what earlier studies have described. The vowels [y,œ,ɯ] are almost extinct, especially at the casual speech of the young adults. At the same time, a new realisation has emerged, i.e. the vowel [æ], which is evident in the speech of elders and young adults. In order to explain the above changes, we argue that they are result of language and dialect contact processes. In particular, the Turkish vowels [y,œ,ɯ] are in the process of elimination due to mechanism of levelling, as Mišótika has been in contact with Modern Greek and Pontic since the population exchange of the 1920s, and Turkish features were highly stigmatized for many decades. Similarly, the vowel [æ] has been adopted as a salient feature of the Pontic variety, which is also considered as another aspect of levelling.

Η δυνατότητα δανεισμού των διαφόρων λεξικών και ελεύθερων λειτουργικών κατηγοριών είναι ένα ζήτημα που έχει κατά καιρούς απασχολήσει έντονα την διεθνή βιβλιογραφία στον χώρο της επαφής γλωσσών. Με την παρούσα μεταπτυχιακή διατριβή: (α) εξετάζω την δυνατότητα δανεισμού των διαφόρων λεξικών και ελεύθερων λειτουργικών λέξεων, (β) διερευνώ την αξιοπιστία και την καθολικότητα ορισμένων ευρέως διαδεδομένων κλιμάκων δανεισιμότητας, όπως είναι για παράδειγμα οι κλίμακες των Haugen (1950), Muysken (1981), Matras (2007) κ.λπ., (γ) ελέγχω τους παράγοντες οι οποίοι έχει προταθεί ότι επηρεάζουν την διαδικασία, και προτείνω τους παράγοντες εκείνους οι οποίοι την καθορίζουν. Για τον λόγο αυτό, διερευνώ και συγκρίνω τον λεξιλογικό δανεισμό (α) της Γκρίκο από τις Ρομανικές διαλέκτους, (β) της Καππαδοκικής από την Τουρκική, και (γ) της Κρητικής τόσο από τις Ρομανικές διαλέκτους, όσο και από την Τουρκική. Εξετάζω πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι για την καθεμιά από τις μελετώμενες λεξικές κατηγορίες να γίνουν αντικείμενο δανεισμού, καθώς και τους παράγοντες που φαίνεται να επιδρούν στην δανεισιμότητα των στοιχείων. Προτείνω μια κοινή κλίμακα δανεισιμότητας, για όλα τα συστήματα που μελέτησα, της μορφής (ονόματα > ρήματα > επίθετα > επιρρήματα), και με αυτό τον τρόπο δείχνω ότι ορισμένες λέξεις είναι ευκολότερα δανείσιμες από άλλες. Τα βασικά ευρήματα της έρευνας αυτής ενισχύουν την άποψη ότι καμία γενίκευση με απόλυτη ισχύ δεν μπορεί να υπάρξει στο χώρο της γλωσσικής επαφής. Η ένταση της επαφής (intensity of contact) (Thomason Kaufman, 1988; Thomason, 2001) φαίνεται να είναι ο καθοριστικός παράγοντας που μπορεί να εξηγήσει την μεγάλη διαφοροποίηση η οποία καταγράφεται μεταξύ του λεξικού και του δομικού δανεισμού. Με τον τρόπο αυτό μπορεί να εξηγηθεί γιατί για παράδειγμα στην Γκρίκο και τα Καππαδοκικά, όπου η διγλωσσία και ο δανεισμός είναι ιδιαίτερα εκτεταμένα, τα ελέυθερα λειτουργικά στοιχεία γίνονται εύκολα αντικείμενο δανεισμού, ενώ αντίθετα στη Κρητική, όπου το επίπεδο της διγλωσσίας είναι εμφανώς μικρότερο, ο δανεισμός των ελεύθερων λειτουργικών στοιχείων είναι εξαιρετικά περιορισμένος. Επιπλέον, η διαφοροποίηση που καταγράφεται ως προς τον δανεισμό των ελεύθερων λειτουργικών στοιχείων μεταξύ της Γκρίκο και της Καππαδοκικής, δείχνει ότι ο δανεισμός δεν εξαρτάται μόνο από εξωγλωσσικούς παράγοντες (π.χ. ένταση της επαφής), αλλά σε μεγάλο βαθμό καθορίζεται από εργολαβικούς παράγοντες όπως είναι η τυπολογική απόσταση (typological distance) και η δομική (α)συμβατότητα (structural (in)compatibility) μεταξύ των σε επαφή συστημάτων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η απουσία δανεισμού προθέσεων στην Καππαδοκική, γεγονός που εμφανώς οφείλεται στην ιδιότητα της Τουρκικής να έχει μόνο μεταθέσεις. / A prevailing issue of debate in language contact studies involves the borrowability of various lexical and free grammatical categories. In this MA Thesis (a) I examine the borrowing of different lexical and free functional words, (b) I investigate the reliability of well-known borrowability scales, like those that have been formulated by Haugen (1950), Muysken (1981), Matras (2007), etc, and (c) I examine the factors that determine the borrowing process. For this purpose, I examine data from the Modern Greek Dialects. More specifically, I examine the borrowing of (a) Romance words in Griko, (b) Turkish words in Cappadocian, and (c) both Romance and Turkish words in Cretan. I investigate how easy the borrowing of a particular lexical and free functional word- category can be as well as the language-contact factors affecting the process. I propose a common borrowability scale for the lexical categories (nouns > verbs > adjectives > adverbs) for all of the dialectal varieties that I have studied, and I show that certain words are relatively easy to be borrowed. My main findings show that no absolute generalization can be drawn within the language contact domain. The intensity of contact factor (Thomason & Kaufman, 1988; Thomason, 2001) seems to be the key factor in explaining the split between lexical and structural borrowing. It explains why, for example, both in Griko and Cappadocian, where bilingualism and borrowing is vastly extensive, free-functional-words are borrowed with ease, whereas in Cretan, where the level of bilingualism is obviously less extensive, the borrowing of free-functional-words is extremely restricted. Moreover, the differentiation between the borrowing of free-functional words in Griko versus that in Cappadocian shows that borrowing depends not only on external factors (e.g. the intensity of contact) but also on intralinguistic factors such as the typological distance and the structural (in)compatibility of the systems in contact. A concrete example is the absence of borrowed prepositions in Cappadocian due to Turkish containing only postpositions.