Η δυνατότητα δανεισμού των διαφόρων λεξικών και ελεύθερων λειτουργικών κατηγοριών είναι ένα ζήτημα που έχει κατά καιρούς απασχολήσει έντονα την διεθνή βιβλιογραφία στον χώρο της επαφής γλωσσών. Με την παρούσα μεταπτυχιακή διατριβή: (α) εξετάζω την δυνατότητα δανεισμού των διαφόρων λεξικών και ελεύθερων λειτουργικών λέξεων, (β) διερευνώ την αξιοπιστία και την καθολικότητα ορισμένων ευρέως διαδεδομένων κλιμάκων δανεισιμότητας, όπως είναι για παράδειγμα οι κλίμακες των Haugen (1950), Muysken (1981), Matras (2007) κ.λπ., (γ) ελέγχω τους παράγοντες οι οποίοι έχει προταθεί ότι επηρεάζουν την διαδικασία, και προτείνω τους παράγοντες εκείνους οι οποίοι την καθορίζουν. Για τον λόγο αυτό, διερευνώ και συγκρίνω τον λεξιλογικό δανεισμό (α) της Γκρίκο από τις Ρομανικές διαλέκτους, (β) της Καππαδοκικής από την Τουρκική, και (γ) της Κρητικής τόσο από τις Ρομανικές διαλέκτους, όσο και από την Τουρκική. Εξετάζω πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι για την καθεμιά από τις μελετώμενες λεξικές κατηγορίες να γίνουν αντικείμενο δανεισμού, καθώς και τους παράγοντες που φαίνεται να επιδρούν στην δανεισιμότητα των στοιχείων. Προτείνω μια κοινή κλίμακα δανεισιμότητας, για όλα τα συστήματα που μελέτησα, της μορφής (ονόματα > ρήματα > επίθετα > επιρρήματα), και με αυτό τον τρόπο δείχνω ότι ορισμένες λέξεις είναι ευκολότερα δανείσιμες από άλλες. Τα βασικά ευρήματα της έρευνας αυτής ενισχύουν την άποψη ότι καμία γενίκευση με απόλυτη ισχύ δεν μπορεί να υπάρξει στο χώρο της γλωσσικής επαφής. Η ένταση της επαφής (intensity of contact) (Thomason Kaufman, 1988; Thomason, 2001) φαίνεται να είναι ο καθοριστικός παράγοντας που μπορεί να εξηγήσει την μεγάλη διαφοροποίηση η οποία καταγράφεται μεταξύ του λεξικού και του δομικού δανεισμού. Με τον τρόπο αυτό μπορεί να εξηγηθεί γιατί για παράδειγμα στην Γκρίκο και τα Καππαδοκικά, όπου η διγλωσσία και ο δανεισμός είναι ιδιαίτερα εκτεταμένα, τα ελέυθερα λειτουργικά στοιχεία γίνονται εύκολα αντικείμενο δανεισμού, ενώ αντίθετα στη Κρητική, όπου το επίπεδο της διγλωσσίας είναι εμφανώς μικρότερο, ο δανεισμός των ελεύθερων λειτουργικών στοιχείων είναι εξαιρετικά περιορισμένος. Επιπλέον, η διαφοροποίηση που καταγράφεται ως προς τον δανεισμό των ελεύθερων λειτουργικών στοιχείων μεταξύ της Γκρίκο και της Καππαδοκικής, δείχνει ότι ο δανεισμός δεν εξαρτάται μόνο από εξωγλωσσικούς παράγοντες (π.χ. ένταση της επαφής), αλλά σε μεγάλο βαθμό καθορίζεται από εργολαβικούς παράγοντες όπως είναι η τυπολογική απόσταση (typological distance) και η δομική (α)συμβατότητα (structural (in)compatibility) μεταξύ των σε επαφή συστημάτων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η απουσία δανεισμού προθέσεων στην Καππαδοκική, γεγονός που εμφανώς οφείλεται στην ιδιότητα της Τουρκικής να έχει μόνο μεταθέσεις. / A prevailing issue of debate in language contact studies involves the borrowability of various lexical and free grammatical categories. In this MA Thesis (a) I examine the borrowing of different lexical and free functional words, (b) I investigate the reliability of well-known borrowability scales, like those that have been formulated by Haugen (1950), Muysken (1981), Matras (2007), etc, and (c) I examine the factors that determine the borrowing process. For this purpose, I examine data from the Modern Greek Dialects. More specifically, I examine the borrowing of (a) Romance words in Griko, (b) Turkish words in Cappadocian, and (c) both Romance and Turkish words in Cretan. I investigate how easy the borrowing of a particular lexical and free functional word- category can be as well as the language-contact factors affecting the process. I propose a common borrowability scale for the lexical categories (nouns > verbs > adjectives > adverbs) for all of the dialectal varieties that I have studied, and I show that certain words are relatively easy to be borrowed. My main findings show that no absolute generalization can be drawn within the language contact domain. The intensity of contact factor (Thomason & Kaufman, 1988; Thomason, 2001) seems to be the key factor in explaining the split between lexical and structural borrowing. It explains why, for example, both in Griko and Cappadocian, where bilingualism and borrowing is vastly extensive, free-functional-words are borrowed with ease, whereas in Cretan, where the level of bilingualism is obviously less extensive, the borrowing of free-functional-words is extremely restricted. Moreover, the differentiation between the borrowing of free-functional words in Griko versus that in Cappadocian shows that borrowing depends not only on external factors (e.g. the intensity of contact) but also on intralinguistic factors such as the typological distance and the structural (in)compatibility of the systems in contact. A concrete example is the absence of borrowed prepositions in Cappadocian due to Turkish containing only postpositions.

Στην παρούσα έρευνα, επιχειρείται η διερεύνηση των στάσεων μαθητών ΣΤ΄ τάξης Δημοτικού Σχολείου σε δύο νεοελληνικές διαλέκτους, τη διάλεκτο των Κυδωνιών (Αϊβαλί)-Μοσχονησίων και τη διάλεκτο του Πόντου. Ειδικότερα, μελετάται η ύπαρξη εγγραφών, η ανάδυση τάξεων ενδεικτικότητας και η παρουσία μεταπραγματολογικών στερεοτύπων. Παράγοντες όπως ο τόπος καταγωγής και το επάγγελμα των γονέων φαίνεται να επιδρούν στη διαμόρφωση συγκεκριμένων γλωσσικών στάσεων. Ουσιαστικά, τα αποτελέσματα της παρούσας μελέτης έδειξαν ότι οι μαθητές που κατοικούν στο χωριό, των οποίων οι γονείς ασκούν επαγγέλματα υψηλότερης αυτονομίας, έχουν θετική στάση απέναντι στις δύο διαλέκτους. Τέλος, μέσα από τη σύνδεση γλωσσικών τύπων με κοινωνικές σημασίες έγινε φανερή η ύπαρξη εγγραφών, δύο τάξεων ενδεικτικότητας και μεταπραγματολογικών στερεοτύπων. / This study attempts to investigate 6th grade primary education student attitudes towards two modern greek dialects, dialect of Kydonies (Aivali)-Moschonisi and Pontic dialect. Specifically, I study the existence of enregisterments, the emergence of orders of indexicality and the presence of metapragmatic stereotypes. Factors such as region and profession of students’ parents seem to formulate specific language attitudes. In fact, the results of the present study show that students who live in village, whose parents occupy with professions of higher autonomy, have positive attitude towards both Aivalic and Pontic dialect. Finally, connecting linguistic forms with social meanings indicate the presence of enregisterments, two orders of indexicality as well as metapragmatic stereotypes.

Στόχος της παρούσας μεταπτυχιακής εργασίας είναι η περιγραφή και η σύγκριση της μορφολογικής διαδικασίας της σύνθεσης στις νεοελληνικές διαλέκτους όπως προκύπτει από την ανάλυση 2500 συνθέτων από τρεις διαφορετικές διαλέκτους, την Κρητική, την Ποντιακή και την Επτανησιακή. Στο πρώτο κεφάλαιο γίνεται μία σύντομη επισκόπηση των ορισμών που έχουν προταθεί για τη σύνθεση αναδεικνύοντας τους λόγους που καθιστούν δύσκολη τη διατύπωση ενός ορισμού που να ανταποκρίνεται διαγλωσσικά. Επίσης, παρουσιάζονται οι βασικές ιδιότητες που διέπουν τη σύνθεση της ελληνικής γλώσσας και τα βασικά χαρακτηριστικά που διαχωρίζουν τη σύνθεση από τις υπόλοιπες μορφολογικές διαδικασίες (π.χ. παραγωγή) αλλά και από τη σύνταξη κυρίως με βάση τις μελέτες της Ράλλη (2007) και Ralli (2013). Στο δεύτερο κεφάλαιο εξετάζονται τα κατηγοριακά σχήματα πάνω στα οποία δομούνται τα σύνθετα στις τρεις υπό εξέταση διαλέκτους και στη συνέχεια συγκρίνεται η παραγωγικότητά τους. Στο τρίτο κεφάλαιο τα σύνθετα ταξινομούνται με βάση τις γραμματικές σχέσεις των συστατικών τους. Στο τέταρτο κεφάλαιο μελετάται η σχέση μορφής και σημασίας και προτείνεται η διαίρεση των συνθέτων σε τρεις μεγάλες τάξεις: α) διαφανή, β) ημιδιαφανή και γ) αδιαφανή σύνθετα. Στο πέμπτο και έκτο κεφάλαιο εξετάζεται η σχέση της σύνθεσης με την παραγωγή και την κλίση αντίστοιχα μέσα από τα δεδομένα των τριών διαλέκτων. Τέλος, στο έβδομο κεφάλαιο μελετάται η συχνότητα εμφάνισης θεμάτων ξενικής προέλευσης ως συστατικά των συνθέτων στις τρεις αυτές διαλέκτους. / The aim of this master thesis is to describe and compare the morphological process of compounding in Modern Greek dialects based on the analysis of 2500 compounds. Data comes from three dialects, namely, Cretan, Pontic, and Heptanesian. The first chapter briefly presents some of the definitions which have been proposed for compounding highlighting the reasons that make the formulation of a definition that applies cross-linguistically a difficult task. It also presents the basic properties that govern the formation of Greek compounds and the main characteristics that distinguish compounding from the other morphological processes (e.g. derivation) and from syntactic operations based on the studies of Ralli (2007) and Ralli (2013). The second chapter presents the main patterns which are involved in the compounding process and compares their productivity cross-dialectally. In chapter three compounds are classified according to the grammatical relations between their components. The fourth chapter examines the relation between form and meaning and it suggests a division of compounds in three large classes: a) transparent, b) semi-transparent and c)opaque. The next two chapters examine the relation between compounding andderivation and inflection respectively. Finally, chapter seven examines whether stems of foreign origin appear frequently as components of compounds in these dialects.

Αντικείμενο μελέτης της εργασίας είναι η διαχρονία της ανύψωσης φωνηέντων στη Νεότερη Ελληνική. Αρχικά, παρουσιάζεται η ιστορική πορεία του φαινομένου και διατυπώνεται μια πρόταση για τη χρονολόγησή του. Κατόπιν, εξετάζονται συγχρονικά οι όροι εφαρμογής και η γεωγραφική κατανομή του φαινομένου στη Νέα Ελληνική και επιχειρείται μια σύγκριση των ελληνικών δεδομένων με δεδομένα άλλων γλωσσών. Επίσης, υιοθετείται μια ανάλυση στο πλαίσιο της Θεωρίας του Βέλτιστου και συζητώνται τα μειονεκτήματά της. Τέλος, με αφετηρία την ανύψωση φωνηέντων της Ελληνικής, θίγονται ορισμένα θεωρητικά θέματα σε σχέση με τη φωνολογική μεταβολή και τους τρόπους με τους οποίους αυτή εξαπλώνεται. / This study examines the diachrony of vowel raising in Greek. First, it presents the historical evolution of this phenomenon and deals with its dating. Then, it describes the conditioning environment of raising and its geographical distribution in Modern Greek. Moreover, Greek data is compared to relevant cross-linguistic data. An Optimality theoretic analysis is presented and its drawbacks are discussed. Last but not least, it is argued that the Greek phenomenon under scrutiny can contribute to a better understanding of sound change and how it spreads.