Στην παρούσα μελέτη αξιολογήθηκε η προσπάθεια των αναπτυσσόμενων χωρών του συνόλου BRIC, στην πορεία μετάβασής τους προς τις «Οικονομίες της Γνώσης». Πρόκειται για τέσσερις από τις μεγαλύτερες οικονομίες του πλανήτη, που στο μέλλον αναμένεται να διαδραματίσουν κρίσιμο ρόλο στις παγκόσμια οικονομική σκηνή. Οι αγορές όλων τους είναι υπερμεγέθεις, με την μεγαλύτερη από αυτές την Κίνα, να απαριθμεί 1,3 δισεκατομμύρια ανθρώπους και να έχει γεωγραφικά διαμερίσματα με πληθυσμό μεγαλύτερο ακόμα και από τις μεγαλύτερες ευρωπαϊκές χώρες. Η αξιολόγηση των χωρών έγινε στην βάση των τεσσάρων πυλώνων των «Οικονομιών της Γνώσης»: i) Πληθυσμός με υψηλό μορφωτικό επίπεδο και ικανότητες, που θα αξιοποιήσει παραγωγικά και θα εξελίξει τη Γνώση, ii) αποτελεσματικό σύστημα καινοτομιών, που θα αποτελέσει την υποδομή για τον σχηματισμό ενός δικτύου φορέων Ε&Α, iii) υποδομή δυναμικής πληροφόρησης, που θα διευκολύνει αποτελεσματικά την ενημέρωση και διάδοση της Γνώσης και iv) οικονομικό και οργανωσιακό καθεστώς, που θα παρέχει τα απαραίτητα κίνητρα για τη δημιουργία, ανάπτυξη και αποτελεσματική χρήση της Γνώσης. Μέσα από την μεταξύ τους σύγκριση συναντήσαμε σημαντικές διαφορές σε πολλά από τα στοιχεία που απαρτίζουν τον κάθε πυλώνα. Κάθε μία, όμως, από τις χώρες BRIC κατόρθωσε να παρουσιάσει σημεία σημαντικής προόδου. Αποδείχτηκε, πως μολονότι αξιοποιούνται διαφορετικά μέσα και δοκιμάζονται εναλλακτικές προσεγγίσεις, ο δρόμος για την ανάπτυξη των αναδυόμενων οικονομιών BRIC είναι κοινός. Αυτός της Οικονομίας της Γνώσης. Ολοκληρώνοντας την ανάλυση, διαπιστώνεται ότι πολλά από τα συμπεράσματα της μελέτης θα μπορούσαν να έχουν γενικότερη εφαρμογή, πλαισιώνοντας έναν μεγαλύτερο αριθμό αναπτυσσόμενων ή ακόμα και ανεπτυγμένων χωρών. Με την κατάλληλη προσαρμογή στις κοινωνικές, θεσμικές και οικονομικές συνθήκες της κάθε χώρας, τα συμπεράσματα αυτά θα μπορούσαν να αποτελέσουν τον δεκάλογο της επιτυχούς μετάβασης μιας χώρας σε μία Οικονομία που βασίζεται στη Γνώση / This study evaluated the efforts of the "BRIC" developing economies, in their transition towards a "knowledge-based economy". The evaluation was based on the four pillars of the "knowledge-based economy»: i) Population with higher education and skills for the creation and development of knowledge, ii) an effective innovation system and an efficient R&D network, iii) a dynamic information infrastructure that will facilitate information and knowledge dissemination effectively and iv) an economic and organizational regime, which will provide the necessary incentives for the creation, development and effective use of knowledge. Through the comparison between them, significant differences emerge in many of the elements that comprise each pillar. However, each one of the BRIC countries has shown signs of significant progress. Despite all differences in their approaches, we have seen that the road to development runs through a knowledge-based economy. Many of the conclusions of this study could have broader applications to a larger number of developing or even developed countries. With the proper adaptation to social, institutional and economic conditions of each country, these findings could form the decalogue of a country's successful transition to knowledge-based economy.

Durant cette thèse de doctorat, notre intérêt s’est porté sur les « Portefeuilles Numériques de Compétences » (PNC)et la façon dont ils incarnent la rationalisation des organisations universitaires, des politiques publiques et leurs apparents échecs. Nous avons pris appui pour cela sur une expérience d’ingénieur d’étude en charge du développement d’un de ces objets sociotechniques, puis sur une vingtaine d’entretiens avec des chargés de projets PNC, des vice-présidents d’universités, des personnels et des enseignants-chercheurs, plus un ensemble de documents. Ces données ont été regroupées dans le cadre d’une Approche Communicationnelle des Organisations (ACO), une méthode qui nous a amenée à travailler sur la dimension symbolique des évolutions, puis sur les reconfigurations organisationnelles des universités et enfin sur les transformations supposées des pratiques par la mise en usage de technologies comme les« portefeuilles numériques de compétences ». Nous avons ensuite analysé ces données dans leurs rapports auxformes universitaires. Ce travail nous a alors permis de pouvoir « situer les communications traversant notre corpus ». Les résultats montrent qu’il existe de vives tensions symboliques, que les conditions du travail se transforment et se dégradent, deux évolutions qui limitent fortement l’usage des « portefeuilles numériques de compétences ». / During this thesis, we are being interested on “eportfolios” and how they embody the organizational rationalization and the new public management policies in the higher education and research sector in France. We have been searching why they got thumbs down. To do that, we have been leaning on an e – portfolio project manager experience, nearly twenty interviews with other project managers, universities managers, staff and academics and a set of documents. This corpus has beencollected in the framework of a Communicational Approach to Organizations. This method leads us to deal with the symbolic dimension of developments, then with the universities reorganizations, and finally with the transformations of presumed practices by the use of technologies such as “e – portfolio”. To be sure to explore all the dimensions of the change, we have developed an approach switching on the running rationalization and the academic culture. This workenabled us to locate the communications going through our corpus. The analysis points out that some sharp symbolic tightness exist, that work conditions change and deteriorate, and that “e-portfolios” are the subject of an empirical and symbolic disconnection.