<p>Sinestezijska metafora smatra se posebnom vrstom metafore kod koje je izvorni domen utisak primljen preko jednog čula, dok je ciljni domen utisak primljen preko drugog čula, npr. o&scaron;tar ukus, sladak miris, tople boje i sl. Rezultati dosada&scaron;njih istraživanja ukazuju na izvesne op&scaron;te tendencije vezane za smer metaforičkog preslikavanja kod sinestezijskih metafora: hijerarhijski &bdquo;niža&ldquo; čula, kao &scaron;to su dodir i ukus, preslikavaju se na &bdquo;vi&scaron;a&ldquo; čula, kao &scaron;to su zvuk i vid, odnosno, konkretniji i dostupniji čulni modaliteti preslikavaju se na apstraktnije. Primećeno je da ove tendencije postoje u različitim jezicima i različitim diskursima i da su primenjive kako kod dijahronih tako i kod sinhronih istraživanja. S druge strane, utvrđene su i izvesne razlike između različitih jezika koje se mogu pripisati pre svega kulturolo&scaron;kim uticajima. S obzirom na to da su u sinestezijskim metaforama oba domena čulna, posebna pažnja se posvećuje i specifičnoj perceptivnoj ali i kognitivnoj osnovi ovih metafora.<br />Cilj istraživanja u ovoj disertaciji je da se kroz kontrastivnu analizu izuče sinestezijsko-metaforički prenosi značenja u engleskom i srpskom jeziku i ukaže na univerzalne tendencije kao i međujezičke varijacije, dok se posebna pažnja posvećuje upravo perceptivnim, kognitivnim i kulturolo&scaron;kim aspektima ove pojave.<br />Istraživačka građa sačinjena je od sinestezijskih prideva, odnosno prideva koji imaju dva ili vi&scaron;e značenja u različitim čulnim domenima. Istraživanje je rađeno na osnovu rečničke analize, dok su konsultovani i elektronski korpusi. Za svaki čulni domen (a ukoliko je moguće i za poddomene nekih čula) ustanovljene su tendencije u smerovima metaforičkog preslikavanja. Rezultati su obrađeni deskriptivnom i kontrastivnom metodom i obrazloženi uz pomoć saznanja iz oblasti kognitivne lingvistike ali i drugih naučnih oblasti.</p> / <p>Synaesthetic metaphors are considered to be a special type of metaphor in which one sensory modality is described in terms of another, e.g. sharp taste, sweet smell, warm colours etc. Research conducted in different languages indicates that there are certain tendencies concerning the directionality of metaphoric mapping: that hierarchically &ldquo;lower&rdquo; senses, such as touch and taste tend to map onto &ldquo;higher&rdquo; modalities, such as sound and sight; alternatively, we can say that more concrete and more accessible modalities tend to map onto more abstract ones. The determined tendencies proved to be applicable even to linguistically unrelated languages, different registers and to both diachronic and synchronic studies. On the other hand, there are certain differences among different languages, which can be attributed to cultural influences. Also, since both domains in synaesthetic metaphors are sensory modalities, a special emphasis in studies is placed on the particular perceptive as well as cognitive bases of this phenomenon.<br />The research in this thesis is a contrastive analysis of synaesthetic transfers of meaning in English and Serbian. The aim of the research is to point to universal tendencies of synaesthetic metaphors and cross-linguistic variations between the two languages, while special emphasis is placed on the particular perceptive and cognitive bases of this phenomenon, as well as the influences of culture on the formation of these expressions.<br />The language material is composed of synaesthetic adjectives, i.e. adjectives that have two or more meanings in different sensory domains. The research is based on the analyses of dictionary entries of English and Serbian sensory adjectives, while additional examples are collected form electronic corpora. The directionality of mapping is determined for each sensory domain (and, if possible, for sensory subdomains). The research results are analysed using descriptive and contrastive methods and explained using findings from the field of cognitive linguistics as well as other relevant scientific fields.</p>

<p>Ciljevi nastave engleskog kao stranog jezika u Japanu prolaze kroz velike promene dolaskom globalizacije i informacionih tehnologija, a jedna takva promena jeste uvođenje engleskog jezika na osnovno&scaron;kolskom nivou. Engleski kao strani jezik postaje obavezan u japanskom obrazovnom sistemu. Prema japanskoj obrazovnoj politici učenici počinju da uče engleski jezik u 5. razredu. U Srbiji situacija je drugačija u tom smislu da je engleski jezik obavezan predmet od 1. razreda osnovne &scaron;kole.<br />U ovoj doktorskoj disertaciji poku&scaron;aćemo da saznamo koje su to metode i tehnike u upotrebi u nastavi engleskog jezika u osnovnim &scaron;kolama u Japanu, kao i u Srbiji. Isto tako, poku&scaron;ačemo da utvrdimo njihovu adekvatnost u smislu postizanja zadatih ciljeva, a samim tim i zaključaka u vezi sa ispunjeno&scaron;ću ciljeva nastave stranih jezika &ndash; plana i programa propisanih od strane Ministrastva prosvete u obe države.<br />Cilj ovog istraživanja jeste definisanje aktivnosti koje se koriste na časovima, interakcije između učenika i nastavnika, upotreba maternjeg jezika na času, kao i komunikacije na osnovu savremenih metodolo&scaron;kih težnji u nastavi engleskog jezika Na osnovu teorijsko-metodolo&scaron;kog okvira, ova studija ima za poku&scaron;aj da defini&scaron;e i uporedi način na koji nastavnici uvode aktivnosti na časovima engleskog, a koje se u smislu komunikacije odnose na osnovno&scaron;kolske politike u Japanu i Srbiji. Relevantno istraživanju, kori&scaron;ćen je metod triangulacije, te su podaci sakupljani putem opservacije časova, intevjua i ankete za nastavnike u elektronskom obliku. Takođe, izvr&scaron;ena je i komparativna analiza udžbenika odobrenih od strane oba ministarstva, a koji su u upotrebi u obe države.</p><p>Opservacije časova engleskog jezika u osnovnim &scaron;kolama u Japanu, kao i anonimno anketiranje nastavnika i intervjui pokazali su kod učenika motivaciju za učenje na visokom nivou, ali metode i aktivnosti kori&scaron;ćene na časovima zajedno sa visokim procentom upotrebe maternjeg jezika (japanskog) dovode do nedostatka komunikacije na času, a samim tim i nedostatka prave komunikacije na engleskom jeziku. Istim istraživanjem u Srbiji do&scaron;lo se do zaključka da je motivacija učenika za učenje engleskog jezika na visokom nivou, kao i da nastavnici teže &scaron;to manjoj upotrebi maternjeg jezika na času, osim kada je to zaista neophodno, kao &scaron;to su obrade gramatičkih jedinica i njihova obja&scaron;njenja, te da se u &scaron;kolama u Srbiji na časovima engleskog jezika teži animaciji učenika, podizanjem motivacije na najvi&scaron;i nivo.<br />Na osnovu dobijenih podataka izneti su zaključci i sugestije kako bi se pomoglo nastavnicima engleskog jezika, kao i implikacije za dalja istraživanja.</p> / <p>The goals of EFL teaching in Japan have<br />recently undergone drastic change, with<br />globalization and information technology&rsquo;s<br />arrival, one such change being the introduction<br />of English at the elementary-school level.<br />English as a foreign language (EFL) in Japan is<br />becoming a mandatory subject in compulsory<br />educational system. According to Japanese<br />educational policy, students are required to start<br />learning the English language in the fifth grade.<br />In Serbia, the situation is different, meaning that<br />EFL has been introduced as a mandatory subject<br />from the first grade of elementary school.<br />In this doctoral thesis we are primarily<br />interested in discovering the methods and<br />techniques used in English language teaching in<br />elementary schools in Japan, as well as in<br />Serbia, and their adequacy in terms of achieving<br />the aims, and therefore fulfillment of the<br />curricula and syllabi regulated by Ministries of<br />education in both countries.<br />The aim of this study is to define the<br />activities used in the classes, interaction<br />between students and teachers, the use of the<br />mother tongue in class, as well as<br />communication on the basis of contemporary<br />methodological aspirations in EFL Teaching.<br />Based on the theoretical-methodological<br />framework, this study attempts to define and<br />compare the ways teachers introduce classroom<br />activities in English that are communicative in<br />their given policy contexts in elementary<br />schools in Japan and Serbia. Using a qualitative<br />descriptive &ndash; triangulation method, relevant to<br />this study, data were gathered by classroom observations, interviews and also a survey for</p><p>teachers in electronic form were conducted. In<br />addition, comparative analysis of textbooks<br />approved by the Ministries and in use in both<br />countries, was conducted.<br />Observations of English lessons in<br />primary schools in Japan, as well as an<br />anonymous survey of EFL teachers revealed the<br />students&rsquo; motivation to learn English is at high<br />level, but the methods and activities used in<br />classes with a high percentage of use of the<br />mother tongue (Japanese) lead to the lack of real<br />English communication in the classroom. Other<br />findings in Serbia revealed the students&rsquo; high<br />motivation for learning English and teachers<br />tending to reduce the use of the mother tongue<br />in class, except when necessary, for presenting<br />and explaining grammar, thereof, English<br />classes in Serbian schools tend to animate<br />students, raising their motivation to the highest<br />level.<br />According to the data obtained,<br />conclusions and suggestions were made in order<br />to help EFL teachers, and recommendations for<br />future research and practice in both countries<br />were also given.</p>

<p>Doktorska disertacija prezentuje nov i opštiji način analiziranja&nbsp;semantike strukturiranih i objektno orijentisanih programa i to&nbsp;isključivo u okvirima predikatske logike prvog reda. Doktorska&nbsp;disertacija razmatra sledeće teme:<br />1.) S-programski račun,<br />2.) Definicija i osobine dinamičkih postuslova u S-računu,<br />3.) Konceptualne definicije objekta, klase i invarijante,<br />4.) Analiza invarijanata u klasi (SP-analiza i DP-analiza).</p> / <p>Doctoral thesis presents a new and more general method for analizing of&nbsp;structured and object-oriented program semantics, based on the first-order&nbsp;predicate logic. Doctoral thesis consideres next topics:<br />1.) S-program calculus,<br />2.) Definition and characteristics of dynamic postconditions in S-calculus,<br />3.) Conceptual definitions of object, class and invariant,<br />4.) Analyses of invariants in class (SP-analyses and DP-analyses).</p>

<p>Tema ovog rada bazira se na neorealističkom pokretu i istraživanju uzročnika koji su doveli do njegovog nastanka, specifičnostima koje on, kao intenzivan umetnički pokret, poseduje i korelaciji između dela koje čine njegovo jezgro. Poseban osvrt načinjen je ka analizi odnosa i interpoziciji fotografske i filmske umetnosti kao vizuelnim, ontolo&scaron;ki bliskim, medijima.<br />Istraživanje fenomena italijanskog neorealizma, ukazalo je na ogromni izvor raznovrsnog sadržaja koji se mogu istraživati i analizirati na vi&scaron;e različitih principa. Stoga su i ciljevi istraživanja postavljeni prema potrebama pitanja pozicioniranja neorealističkog pokreta u istorijski i umetnički kontekst: ispitivanje uzročnika koji su doveli do stvaranja i egzistiranja neorealističkog pokreta, istorijskih činilaca, izvora i prethodnicama u literaturi, &scaron;tampanim medijima i filmskoj i fotografskoj umetnosti.&nbsp;<br />Za polaznu tačku istraživanja, termin neorealizam postavljen je u svoj istorijski kontekst da bi se postavila tačka &quot;oslonca&quot; za dalje analize, na koju su se kasnije mogli bazirati svi zaključci izvedeni iz pojedinih oblasti: neorealizam u filmu i fotografiji, internacionalni uticaj na autore neorealizma filma i fotografije, socijalno-istorijski uticaj na tlu Italije u periodu pre, tokom i neposredno nakon trajanja neorealističkog pokreta, kao i analiza filmskih i fotografskih neorealističkih dela.<br />Svaka oblast istraživanja pružila je određene činjenice i saznanja koja su, postavljena u kontekst teme ovog rada, omogućila sagledavanje jedne nove, &scaron;ire slike o neorealističkom pokretu, zasnovanom ne samo na postulatima uslovljenim i oblikovanim socijalno-fizičkim uslovima, kao primarnim pri nastanku neorealizma, nego uzima u obzir i sve ostale činioce i pozicionira ih u istu ravan sa gore navedenim, pro&scaron;irujući tako op&scaron;ti pogled na dela nastala u ovom periodu. Sledeći tragove istraživanja koji su ukazivali na nove bitne elemente, stvorila se &scaron;ira mreža relacija i informacija koja je uputila na dublju povezanost uzročnika neorealizma. Prožimanje istorijskih činjenica, dokazane relacije, poznanstva i saradnje autora, uticaj književnosti, filmske i fotografske umetnosti, vodile su do daljih zaključaka koji su se udaljavali od ustaljene teze o neorealizmu kao pokretu koji je eksplodirao stvaralačkom energijom i kreativnim izrazom, kao posledica terora fa&scaron;ističke diktature tokom Drugog svetskog rata, a potom oslobođenja, i sirovog izraza uslovljenog nema&scaron;tinom i oskudicom materijala, koji su diktirali formu i teksturu filmske i fotografske neorealističke forme.<br />Prilikom sumiranja činjenica koje su se izdvajale kao krucijalni delovi analiza, pokazalo se da se mnoge od njih sistematski ponavljaju i potvrđuju svoje prisustvo u ostalim kategorijama, kao i to da svaka od njih ima korene koji se prepliću i time ukazuju i na dublju povezanost u istorijskom kontekstu. Ovakav &quot;bihejviorizam&quot; podataka postepeno je doveo do realizacije zaključka, postavljenog ne samo na osnovu uporedne gramatike ovih podataka i kreiranja lingvistike filmskog i fotografskog neorealizma nego i na uporednoj analizi najkarakterističnijih dela filmskog i fotografskog neorealizma.<br />Ukratko, rezultati sumirani u formi zaključka, donose nov osvrt na umetnost neorealizma, pozicioniran na uporednoj analizi gore pomenutih činilaca i utemeljenog na faktivnim tvrdnjama i zaključcima, kao i na subjektivnom doživljaju i analizi dela. Neorealizam se, nakon ovakve analize, pojavio u svetlu umetničkog pokreta koji je svoje korene imao u periodu koji mu je neposredno prethodio, ali i u socijalno-istorijskim uticajima na tlu Italije, umetnostima filma, fotografije i književnosti, &scaron;tampanim i vizuelnim medijima u tridesetim i četrdesetim godinama dvadesetog veka, kao i specifičnom italijanskom nacionalnom duhu koji je neorealizmom odgovorio na specifične te&scaron;ke uslove u državi u ratnom i posleratnom periodu. Pored toga, dokazana je veza između fotografske i filmske umetnosti, koja zalazi i izvan granica teoretske povezanosti samih tehnolo&scaron;kih karakteristika medija. Ove dve umetničke discipline dokazano su egzistirale kao samosvesne oblasti (i vi&scaron;e od fromalne povezanosti u doba neorealizma), ali sa velikom i snažnom vezom koja je obostrano uticala na njih putem saradnje autora, preplitanja uticaja, interakcije medija.</p> / <p>The subject matter of the doctoral thesis is the origin, international influence and mutual factor of the cinematic and photographic neorealist art.</p>

<p>Uvod: Bronhopulmonalna displazija (BPD) je najče&scaron;ća i najteža respiratorna posledica prematuriteta. Utvrđivanje najznačajnijih faktora rizika za nastanak BPD kod novorođenčadi porođajne mase (PM) ispod 1500g može omogućiti procenu rizika za&nbsp; nastanak bolesti i identifikaciju novorođenčadi u visokom riziku, &scaron;to je važno za pružanje informacija roditeljima o prognozi,&nbsp; planiranje preventivnih i terapijskih mera i stratifikovanje novorođenčadi koja su u riziku za sprovođenje budućih istraživanja. Cilj: Utvrđivanje incidencije, stepena težine BPD, smrtnosti, identifikacija najznačajnijih prenatalnih i postnatalnih faktora rizika za nastanak BPD, konstrukcije modela predikcije za nastanak BPD. Materijal i metode: Istraživanje je sprovedeno na 504&nbsp; prevremeno rođene novorođenčadi PM&lt;1500g koja su rođena u porodili&scaron;tima u AP Vojvodini i lečena u tercijarnom Centru za neonatologiju i intenzivnu negu i terapiju, na Institutu za zdravstvenu za&scaron;titu dece i omladine Vojvodine u periodu od&nbsp; 2006.-2011. godine. Retrospektivno je analizirano prisustvo BPD, prema stepenima težine, smrtnost. Podaci su izdvojeni iz&nbsp; istorija bolesti za svako novorođenče, 30 potencijalnih prenatalnih i postnatalnih faktora je opisano deskriptivnom i univarijantnom statistikom. Statstički najznačajniji faktori su uneti u multifaktorsku logističku regresionu analizu u cilju&nbsp; konstrukcije prediktivnih modela za nastanak BPD u 1.,14. i 21. danu neonatalnog života. Podaci su obrađeni u StatSoft-ovom&nbsp; programskom paketu Statistica 10.0.&nbsp; Validacija modela predikcije je sprovedena u prospektivnom delu istraživanja, na 100&nbsp;&nbsp;&nbsp; prevremeno rođene novorođenčadi&lt;1500g, u periodu od 2012-2013. godine. Rezultati: U retrospektivnom delu&nbsp; istraživanja,&nbsp; od 504&nbsp; novorođenčeta PM&lt;1500 grama, umrlo je 17.65%, BPD je imalo 45.43% (blagu BPD 19.44%, srednje te&scaron;ku 19.84%,&nbsp; te&scaron;ku&nbsp; 6.15%), srednje te&scaron;ku i&nbsp; te&scaron;ku 25.99%.Antenatalna primena kortikosteroida je zastupljena u 47.02%, surfaktant&nbsp;&nbsp; je&nbsp;&nbsp; primenjen kod 69.78% novorođenčadi. Najznačajniji prenatalni prediktivni faktor rizika za nastanak BPD/smrtnog ishoda je horioamnionitis (OR 5.72; 95% CI 3.42-9.62), dok su protektivni faktori: prenatalna primene kortikosteroida (OR&nbsp; 0.41;&nbsp; 95%CI&nbsp; 0.29-0.60), porođaj carskim rezom (OR&nbsp; 0.24; 95% CI 0.16-0.36). Najznačajniji&nbsp; postnatalni prediktivni faktori rizika su: GS&nbsp; (p&asymp;0.00), PM (p&asymp;0.00), reanimacija u porođajnoj sali (OR 7.01; 95% CI 4.12-12.01), rana&nbsp; neonatalna&nbsp; sepsa&nbsp; (OR&nbsp; 7.35;&nbsp; 95%CI&nbsp; 3.79-14.58), RDS&nbsp; (p&asymp;0.00), primena surfaktanta (OR13,3;95%CI 8,2 - 21,67), DAP (OR 4.12; 95%CI&nbsp; 2.47-6.89),&nbsp; dok&nbsp; je&nbsp; ženski&nbsp; pol&nbsp; protektivan (OR&nbsp; 0.61; 95% CI 0.42-0.89). FiO2 i IPPV su u svim posmatranim danima značajni faktori rizika. Primena IPPV u 1. danu (OR 10.71;&nbsp; 95% CI 6.67-17.26); u ostalim danima rizik od BPD raste prema rastućoj invazivnosti respiratorne&nbsp; potpore.&nbsp; Konstruisani su modeli&nbsp; predikcije za 1, 14 i 21. dan života, modeli imaju visoku prediktivnu vrednost: ukupan procenat uspe&scaron;nosti&nbsp; modela je 84.26%-90.80%, modeli sa ne&scaron;to većim uspehom predviđaju&nbsp;&nbsp; prisustvo (85.36%-94.12%), nego odusustvo BPD (81.72-86.56%). OR modela je 28.07-103.04. Modeli su uspe&scaron;no validirani&nbsp; na 102 pacijenta sa ukupnim procentom uspe&scaron;nosti (82-90%), PPV (0.86-0.94) i NPV (0.76-0.87). Zaključak:&nbsp; Kori&scaron;ćenjem&nbsp; prenatalnih i postnatalnih kliničkih podataka moguće je predvideti nastanak BPD ili smrtnog ishoda.</p> / <p>Introduction: Bronchopulmonary dysplasia (BPD) is the most common serious pulmonary morbidity in very low birth weight (VLBW) infants. It is of clinical importance to determine clinical variables that are associated with BPD in order to identify infants who are at risk of developing BPD; it contributes to BPD prevention, may enable prognostic information for parents and future studies design. Objective: The aim of this study was to determine the incidence and severity of BPD, mortality rate in VLBW infants, to identify prenatal and postnatal predictive risk factors for bronchopulmonary dysplasia and competing outcome of death and to develop predictive models. Materials and Methods: Study was conducted in 504 VLBW infants born in the maternity hospitals in Vojvodina and admitted to tertiary Center for newborn and neonatal intensive care at the Institute for Child and Youth Health Care of Vojvodina, from January 2006. to December 2011. Data were retrospectively collected from clinical records for outcomes BPD or death; prenatal and postnatal factors associated with BPD were collected at three postnatal ages and examined by descriptive and univariate statistics; factors that were significantly associated with BPD and/or death were entered into a multivariate logistic regression analysis for develop predictive models. Data were analyzed using StatSoft&#39;s software package Statistica 10.0. Validation of the models were conducted in a prospective study in 102 VLBW infants born from January 2012. to December 2013. Results: There were 504 very low birth weight infants who were eligible for this study, 17.65% died, 45.43% developed BPD (mild BPD 19.44%, moderate 19.84%, severe 6.15%), moderate and severe 25.99%. The mean birth weight for the cohort was 1125.6&plusmn;280.9g, the mean gestation age was GS 28,78&plusmn;3,01, 49.21% were male. Surfactant received 69.78%, antenatal steroids 47.02% newborns. Key risk factors for BPD and/or death were: chorioamnionitis and maternal infections at delivery (OR 5.72; 95% CI 3.42-9.62); protective prenatal factors were: antenatal corticosteroid therapy (OR 0.41; 95%CI 0.29-0.60), cesarean delivery (OR 0.24; 95% CI 0.16-0.36). Postnatal rick factors were: GS (p&asymp;0.00), birth weight (p&asymp;0.00), delivery room resuscitation (OR 7.01; 95% CI 4.12-12.01), early neonatal sepsis (OR 7.35; 95%CI 3.79-14.58), RDS (p&asymp;0.00), surfactant (OR13,3;95%CI 8,2 - 21,67), DAP (OR4.12; 95% CI 2.47-6.89), while female gender was protective (OR 0.61; 95% CI 0.42-0.89). At each time point studied, FiO2 was significantly higher in BPD/death, as well as respiratory support; on the first day invasive respiratory support was significantly associated with BPD/death (IPPV and HFOV) (OR 10.71; 95% CI 6.67-17.26), in other days BPD was associated with increasing invasiveness of respiratory support. In multifactorial logistic regression analysis separately predictive models were developed at three postnatal ages, at 1st, 14th and 21st day. Models had high predictive performance: total success of the models were 84.26% - 90.80%, models successfully predicted the presence of BPD in 85.36% -94.12%, absence of the BPD in 81.72 - 86.56% cases. OR of models were 28.07-103.04. The models were successfully validated on 102 patients with a total percentage of success 82 - 90%, with PPV 0.86-0.94 and NPV 0.76-0.87. Conclusion: Using prenatal and postnatal clinical data it is possible to predict the development of BPD and/or death in very low birth weight infants. It is very important to identify risk factors for BPD development in order to decrease the incidence of BPD and mortality rate.</p>

<p>Kvalitetno me&scaron;anje pra&scaron;kastih materijala, čestica ili granula je od izuzetnog inženjerskog, energetskog, ekonomskog i ekolo&scaron;kog značaja u raznim granama industrije: prehrambenoj, procesnoj, hemijskoj, farmaceutskoj industriji. Efikasnost me&scaron;anja, dizajn opreme i parametri procesa me&scaron;anja imaju značajan uticaj na kvalitet i cenu poluproizvoda ili finalnog proizvoda.<br />U ovoj tezi, prikazana je upotreba metode diskretnih elemenata (DEM) na modelovanje me&scaron;anja granula i/ili pra&scaron;kastih materijala (granulisani zeolit ili kukuruzna prekrupa) u različitim konfiguracijama statičkih me&scaron;ača Komax i Ross, kao i za modifikovane pužne transportere / predme&scaron;alice. Primenjen je i metod računske dinamike fluida (CFD) za modelovanje protoka fluida u Ojlerovom vi&scaron;efaznom modelu, za predviđanje pona&scaron;anja čestica unutar različitih konfiguracija statičkih me&scaron;alica.<br />Ispitivano je petnaest horizontalnih pužnih transportera sa nepromenljivog koraka, sa modifikovanom geometrijom, različitih dužina pužnice, sa dodatnim elementima na pužnoj spirali, radi istraživanja mogućnosti me&scaron;anja granulisanog materijala, tokom transporta materijala (granulisani zeolit).<br />Rezultati matematičkog modeliranja i numeričke simulacije su upoređeni sa odgovarajućim eksperimentalnim rezultatima na osnovu stepena pome&scaron;anosti me&scaron;avine, primenom kriterijuma relativne standardne devijacije (RSD). Zahvaljujući ovde postavljenim modelima moguće je uraditi optimizaciju geometrije i parametara sistema me&scaron;anja uzimajući u obzir kvalitet procesa me&scaron;anja i cenu finalnog proizvoda.</p> / <p>The quality mixing of powders, particles and/or granules obtain an engineering, energetic, economic and ecological importance of various technologies, food industry, pharmaceutical and chemical industry. The mixing efficiency, the design of equipment and mixing parameters exert a strong impact on quality and the price of intermediate or final product. In this thesis, the use of Discrete Element Method (DEM) is shown for modeling of granular and/or powder flow in various multiple Komax and Ross mixing applications, as well as for the modified screw conveyors premixers . Computational Fluid Dynamic (CFD) method was used for modeling of fluid flow through Eulerian multiphase model, for the prediction of particle displacement within the various static mixers configurations. Fifteen horizontal screw conveyors with invariant pitch, with modified geometry and different screw length , with some additional elements welded on the helix were tested for the possibility of granular material mixing during the material transport (granulated zeolite).<br />The results of the numerical simulation are compared with appropriate experimental results, according to relative standard deviation criterion (RSD). Application of this model provide the optimization of the geometry and parameters of mixing systems taking into account the quality of the mixing process and the cost of the final product.</p>

<p>Ova disertacija posvećena je istraživanju romana Grethen sa osnovnim ciljem da se ukaže na njegovu vi&scaron;eznačnost i vi&scaron;eslojnost, kao i da se interpretiraju rezultati dobijeni njegovom analizom sa određenih metodolo&scaron;kih polazi&scaron;ta.<br />Rad je strukturisan u &scaron;est većih celina. U poglavlju o pripovedanju ukazuje se, primenom Ženetovog pristupa narativnom diskursu, na smenjivanje nulte i interne fokalizacije, kao i na prisustvo i vi&scaron;estruke kombinacije mnogobrojnih tehnika predstavljanja govora i misli naratora i figura.<br />U poglavlju posvećenom prostoru analiziraju se unutra&scaron;nji i spolja&scaron;nji prostori, njihovi delovi i mesta radnje, tumače se njihove funkcije, kao i njihov značaj za analizu likova.<br />U poglavlju o vremenu ukazuje se na odlike vremenskog redosleda, narativnog tempa i frekventnosti, koje doprinose kasnijem interpretiranju romana.<br />Poglavlje o radnji posvećeno je analizi statičnih i dinamičnih događaja, motivaciji radnje i njenoj kompleksnosti, kao i sagledavanju ovog fenomena sa &Scaron;mitovog stanovi&scaron;ta uz primenu teorije mogućih svetova.<br />U poglavlju o figurama analiziraju se i interpretiraju najznačajniji likovi, njihov mogući razvoj i interpersonalni odnosi, kao i funkcije koje imaju u delu.<br />Poslednje poglavlje posvećeno je utvrđivanju (sub)žanrovskih odlika romana Grethen, te se ovo književno delo posmatra i interpretira kao istorijski, psiholo&scaron;ki, &bdquo;ženski&ldquo; roman, ali i kao roman o zločinu.</p>

<p>Дефинисани су експeримeнтaлни поступци за oдрeђивaњe губитака и стeпeнa искoришћeњa пoстрojeњa у зaвиснoсти oд рeлaтивнoг oптeрeћeњa кaбинe (кoшa) у експлоатационим условима, као и за oдрeђивaњe мeхaничких кaрaктeристикa чeличних ужaди.<br />Дата је мoгућнoст примeнe мeтoдa нумeричкe aнaлизe зa рeшaвaњe систeмa ПДЈ хипeрбoличнoг типa са константним параметрима и граничним условима што одговара случајевима осциловања кабине (коша) након заустављања (кочења) погонског мотора.<br />Развијени су aдeквaтни прoрaчунски мoдeли који омогућују комплексну динaмичку aнaлизу лифтoвa и извoзних пoстрojeњa у функцији прoмeнљиве крутoсти и граничних услова. Дефинисан је утицај променљиве крутости нa стaбилнoст крeтaњa, кроз прoмeну слободне дужине ужади.</p> / <p>Definisani su eksperimentalni postupci za određivanje gubitaka i stepena iskorišćenja postrojenja u zavisnosti od relativnog opterećenja kabine (koša) u eksploatacionim uslovima, kao i za određivanje mehaničkih karakteristika čeličnih užadi.<br />Data je mogućnost primene metoda numeričke analize za rešavanje sistema PDJ hiperboličnog tipa sa konstantnim parametrima i graničnim uslovima što odgovara slučajevima oscilovanja kabine (koša) nakon zaustavljanja (kočenja) pogonskog motora.<br />Razvijeni su adekvatni proračunski modeli koji omogućuju kompleksnu dinamičku analizu liftova i izvoznih postrojenja u funkciji promenljive krutosti i graničnih uslova. Definisan je uticaj promenljive krutosti na stabilnost kretanja, kroz promenu slobodne dužine užadi.</p> / <p>We have defined the experimental procedures for defining the dissipation and the utility factor of vertical transport machines depending on the relative loading of the cabin (cage) in exploiting conditions, as well as for the setting the mechanical charactristics of the steel ropes.<br />There is given the option of applying the numerical analyses methods for solving the PDE systems of the hyperbolic type with constant parameters and boundary conditions, which is suitable for the cases when there are oscillations of the cabin (cage) after stopping (braking) the driving motor.<br />The adequate calculation models have been developed and they enable a complex dynamic analyses of elevators and mine elevators in the function of variable stiffness and boundary conditions. We also defined the influence of the variable stiffness on the stability of movement, through a change in the ropes&rsquo; free length.</p>

<p>Ova doktorska teza analizira problem re&scaron;avanja karakterističnih<br />jednačina, koje se koriste prilikom re&scaron;avanja jednačina svojstvenih<br />oblika, definisanih kroz harmonijski spojen metod konačnih<br />traka. U slučaju složenijih graničnih uslova pokazano<br />je da gre&scaron;ke određivanja korenova karakteristične jednačine rastu<br />gotovo eksponencijalno sa svakim narednim modom, usled<br />prirode s&acirc;mih karakterističnih jednačina. Tako dobijeni korenovi<br />karakteristične jednačine značajno i nepovoljno utiču na<br />tačnost re&scaron;avanja jednačina svojstvenih oblika, izračunavanja<br />određenih integrala, kao i celokupnih proračuna. Predstavljena<br />je hibridna metoda putem koje se na pouzdan nacin određuju<br />korenovi karakterističnih jednačina, re&scaron;avaju jednačine svojstvenih<br />oblika i izračunavaju određeni integrali. Razvijen je<br />prototip referentne Open Source implementacije hibridne metode,<br />uz podsistem za automatsku verifikaciju koji rigorozno<br />verifikuje karakteristike hibridne metode i njene referentne implementacije,<br />za sve navedene granične uslove i integrale.</p> / <p>This PhD thesis analyzes the problem of solving the characteristic<br />equations of the basic functions, as defined by the harmonic<br />coupled finite strip method. It&rsquo;s found that with each increasing<br />mode the characteristic equation root-finding error grows<br />exponentially for all but the most trivial edge boundary conditions,<br />due to the hyperbolic functions involved. These large rootfinding<br />errors will lead to severe accuracy issues when computing<br />basic functions and their integrals, especially for higher modes.<br />A hybrid method for accurately solving characteristic equations<br />and obtaining the required integrals is presented, along with its<br />reference Open Source implementation. An extensive test suite<br />has been developed to verify the hybrid method and its implementation<br />for all the presented boundary conditions and integrals.</p>

<p>UVOD: Savremenim dijagnostičkim i terapijskim dostignućima, kao i unapređenjem preventivnih mera produžen je životni vek ljudi. Starenje stanovni&scaron;tva je fenomen koji zahvata ceo svet. Povećanje broja starijeg stanovni&scaron;tva je udruženo sa porastom broja obolelih od karcinoma u ovoj starosnoj grupi, jer je starenje samo po sebi riziko faktor za nastanak karcinoma. Incidenca pojave karcinoma naglo raste od 50-te godine života sa vrhom u 80-toj godini života. U osoba starijih od 65 godina se dijagnostikuje 58% svih karcinoma, a 30% u starijih od 70 godina. Godine starosti nisu kontraindikaciija za sprovođenje hemioterapije kod starih bolesnika sa karcinomom. Starenje je povezano sa izmenjenom farmakodinamikom i farmakokinetikom antitumorskih lekova i povećanom osetljivo&scaron;ću normalnog tkiva na toksične komplikacije, te je odluka kliničara kod davanja hemioterapije ovoj starosnoj kategoriji bolesnika sa karcinomom uvek vrlo kompleksna i zahteva dobru procenu i odgovarajuću selekciju bolesnika za ovaj tretman. MATERIJAL I METODE: Doktorska disertacija obuhvata rezultate delom restrospektivnog, a delom prospektivnog opservacionog istraživanja sprovedenog u periodu 01.01.2011. do 31.12.2013.godine u Institutu za plućne bolesti Vojvodine u Sremskoj Kamenici, u kojem je praćeno 152 bolesnika starosti 65 i vi&scaron;e godina kod kojih je dijagnostikovan nemikrocelularni karcinom bronha u uznapredovalom stadijumu bolesti, a koji su lečeni kombinovanim hemioterapijskim režimom na bazi platine. Kao prognostički faktori su uzeti: starosna dob bolesnika (grupa mlađih od 75 godina i starih 75 i vi&scaron;e godina), pol, navika pu&scaron;enja cigareta (pu&scaron;ač, nepu&scaron;ač, biv&scaron;i pu&scaron;ač), navika konzumiranja alkohola, performans status (prema ECOG-Eastern Cooperative Oncology Group skali) u momentu postavljanja dijagnoze, patohistolo&scaron;ki tip tumora (adenokarcinom, skvamozni karcinom, drugo), stadijum bolesti (IIIb, IV), veličina tumora (manje od 6 cm i 6 cm i vi&scaron;e), TNM status prema klasifikaciji tumora (7.revizija), parametri krvne slike (vrednosti leukocita, hemoglobina, trombocita), biohemijski parametri (vrednosti laktat-dehidrogenaze (LDH), alkalne fosfataze, aspartat- aminotransferaze (AST), alanin-aminotransferaze (ALT), kalijuma, natrijuma, bilirubina) na početku terapije, komorbiditeti u momentu postavljanja dijagnoze (broj komorbiditeta po sistemima, Charlson index), simptomi bolesti (ka&scaron;alj, hemoptizije, otežano disanje, bol u grudnom ko&scaron;u, promuklost, smetnje gutanja, sindrom gornje &scaron;uplje vene, bol u kostima, simptomi od strane centralnog nervnog sistema, povi&scaron;ena telesna temperatura), gubitak na telesnoj masi (vi&scaron;e od 5% u prethodnih 6 meseci), indeks telesne mase (&lt;18,5kg/m&sup2; pothranjen, 18,5-24,9kg/m&sup2; normalno uhranjen, 25-29,9kg/m&sup2; prekomerna telesna masa, ˃30kg/m&sup2; gojaznost). Svi potencijalni prognostički faktori su evaluirani univarijantnom analizom, a potom su svi faktori rizika za koje je utvrđena značajnost analizirani primenom multivarijantne logističke regresije, u cilju prepoznavanja nezavisnih prediktora za dvogodi&scaron;nje preživljavanje. Za otkrivanje nezavisnih prediktora preživljavanja na dve godine je primenjena binarna logistička regresiona analiza, a kao potencijalni prediktori su bile sledeće varijable: starost ispod 75 godina, pu&scaron;ačka navika, patohistolo&scaron;ki tip karcinoma, stadijum bolesti IV, T4 status, M1b status, prisustvo respiratornog komorbiditeta, otežano disanje, bol u grudima. Kumulativno preživljavanje je prikazano Kaplan-Meier-ovim krivama. Primenom multivarijantne Cox- regresione analize su dobijeni nezavisni prediktori kumulativnog preživljavanja. Iz dobijenih prognostičkih faktora koji se izdvajaju kao nezavisni prediktori za preživljavanje su kreirani matematički modeli za dvogodi&scaron;nje preživljavanje. CILJ ISTRAŽIVANJA: Utvrditi uticaj pojedinih prognostičkih faktora na dvogodi&scaron;nje preživljavanje ovih bolesnika i iz toga izvesti matematički model za stratifikaciju ovih bolesnika u odnosu na dvogodi&scaron;nje preživljavanje. REZULTATI: Analizom prognostičkih faktora je utvrđeno da grupa bolesnika starih 75 godina i vi&scaron;e ima ne&scaron;to duže dvogodi&scaron;nje preživljavanje od grupe bolesnika mlađih od 75 godina, ali bez statističke značajnosti, bolesnici sa tumorom veličine 6 cm i vi&scaron;e imaju kraće dvogodi&scaron;nje preživljavanje u odnosu na bolesnike sa tumorom manjim od 6 cm, bolesnici kod kojih je u momentu postavljanja dijagnoze T status tumora bio T4, a M status M1b imaju kraće dvogodi&scaron;nje preživljavanje, bolesnici kod kojih je na početku tretmana u laboratorijskim nalazima bila prisutna anemija i povi&scaron;ene vrednosti LDH imaju kraće dvogodi&scaron;nje preživljavanje, prisustvo vi&scaron;e komorbiditeta utiče na kraće preživljavanje, bolesnici sa gubitkom na telesnoj masi većim od 5% u periodu 6 meseci pre postavljanja dijagnoze bolesti imaju kraće dvogodi&scaron;nje preživljavanje. Kreirana su dva matematička modela (jedan za preživljavanje na 2 godine i jedan za kumulativno preživljavanje) za stratifikaciju gerijatrijskih bolesnika sa uznapredovalim stadijumom nemikrocelularnog karcinoma bronha lečenih hemioterapijom na bazi platine u odnosu na dvogodi&scaron;nje preživljavanje. ZAKLJUČAK: Dobijeni matematički modeli za preživljavanje gerijatrijskih bolesnika sa uznapredovalim stadijumom nemikrocelularnog karcinoma bronha lečenih hemioterapijom na bazi platine na jednostavan način stratifikuju bolesnike u odnosu na preterapijske prognostičke faktore za razliku od sveobuhvatne gerijatrijske procene koja je vremenski zahtevna procedura i zahteva obučen kadar.</p> / <p>INTRODUCTION: Nowadays life expectancy is prolonged due to modern diagnostic and therapy achievements, as well as promotion of preventive measurements. Aging of population is a phenomenon in the whole world. Increasing number of elderly population is accompanied with the increased number of diagnosed cancer in this age group, because the aging themselves is a risk factor for development of cancer. The appearance of cancer rapidly rises from the age of fifty with the peak at the age of eighty. 58% of cancer diagnoses are in the people older than sixty-five years and 30% in people older than seventy years. The age is not contraindication for chemotherapy treatment in older patient with cancer. The aging is associated with disturbed pharmacodynamics and pharmacokinetics of antitumor drugs and increased susceptibility of normal tissue for toxic complications, therefore clinical decision for introducing chemotherapy is very complex and requires good assessment and proper selection of the patients for this treatment. MATERIAL AND METHODS: This doctoral thesis includes results of partly retrospective and partly prospective observational research conducted in the period 01.01.2011. until 31.12.2013. at the Institute for pulmonary diseases of Vojvodina in Sremska Kamenica, which includes 152 lung cancer patients 65 and more years old with diagnosed non-small cell lung cancer in advanced stage treated with combined platinum based chemotherapy regimen. These prognostic factors are included: age of patients (group &lt;75 years, group &ge;75 years old), sex, smoking cessation (smoker, former smoker, non smoker), alcohol consuming habit, performance status (according to the ECOG-Eastern Cooperative Oncology Group scale) in the moment of confirmed diagnosis, pathohistological type of tumor (adenocarcinoma, squamous cell carcinoma, other), stage of disease (IIIb, IV), tumor size (&lt;6cm and &ge;6cm), TNM status according tumor classification (7th revision), blood count parameters (leucocyte, hemoglobin level, thrombocyte), biochemical parameters (lactate-dehydrogenase level (LDH), alkaline phosphatase level, aspartate aminotransferase level (AST), alanine aminotransferase level (ALT), potassium level, sodium level, bilirubin level) on the start of the chemotherapy, comorbidities at the moment of diagnosis (number of comorbid conditions, Charlson index), symptoms of the disease (cough, hemoptysis, dyspnea, chest pain, hoarseness, swallowing difficulties, caval venae compression symptoms, bone pain, central nervous symptoms, increased body temperature), weight loss (˃ 5% in the previous 6 months), body mass index (&lt;18,5kg/m&sup2; underweight 18,5-24,9kg/m&sup2; normal weight, 25-29,9kg/m&sup2; overweight , ˃30kg/m&sup2; obese). All potential prognostic factors were evaluated with univariante analysis, and after that all factors with confirmed significance were analysed with multivariante logistic regression, in order to identify independent predictors for 2-year survival. Binary logistic regression analysis was applied for identifying independent predictors for 2-years survival and those variables were analysed : age &lt;75 years, smoking cessation, pathohistological type of cancer, stage of disease IV, T4 status, M1b status, presence of respiratory comorbidity, dyspnea, chest pain. Cumulative survival of those patients was shown with Kaplan-Meier prognostic curves. Two mathematical model for 2-year survival was created from the factors confirmed as independent predictors for survival. AIM: This research objectives were to determine the influence of certain prognostic factors on 2-years survival of those patients and to create mathematical model for stratification of those patients related to 2-years survival. RESULTS: Univariante analysis confirmed that the group of patients older than 75 years and more have had better 2-year survival than group of patient younger than 75 year, but without the statistically significance, patients with tumor size &ge;6cm have had worst 2-year survival in comparison with patients with tumor size &lt;6cm, patients with tumor status T4 at the moment of diagnosis and M status M1b have had the shorter 2-year survival, patients with anemia and increased LDH level on the start of the chemotherapy treatment have had shorter 2-year survival, the presence of more comorbid conditions at the moment of diagnosis influence on shorter 2-year survival, patients with weight loss more than 5% in the previous 6 months have had shorter 2-year survival. Two mathematical models were created (one for 2-year survival and the other for the cumulative survival) for stratification of elderly patients with advanced staged non-small cell lung cancer treated with combined platinum based chemotherapy regimen related to 2-year survival. CONSLUSION: Created mathematical models for stratification of elderly patients with advanced staged non-small cell lung cancer treated with combined platinum based chemotherapy regimen more easily stratify patients compared to pretreatment prognostic factors as opposed to comprehensive geriatric assessment which is time-consuming procedure and requires trained personnel.</p>