Η παρούσα εργασία εστιάζει στον τρόπο επεξεργασίας των σύνθετων λέξεων
της Νέας Ελληνικής (ΝΕ) στην Πρωτοπαθή Προοδευτική Αφασία με αγραμματικό
λόγο (ΠΠΑ-α). Οι μέχρι τώρα έρευνες επικεντρώνονται κυρίως σε κλινικές περι-
πτώσεις αφασίας από κάποια εστιακή εγκεφαλική βλάβη (ΕΑ), ενώ η ΠΠΑ δεν έχει
μελετηθεί ως προς το ζήτημα αυτό τόσο στη ΝΕ όσο και διαγλωσσικά. Στόχο, λοι-
πόν, της συγκεκριμένης εργασίας αποτελεί η εξέταση του κατά πόσο ελληνόφωνοι
ασθενείς με ΠΠΑ-α παρουσιάζουν ελλείμματα στην κατονομασία σύνθετων λέξεων.
Μέθοδος: Διεξαγωγή πειράματος κατονομασίας μέσω ορισμού (naming on definition
task), το οποίο αφορά την κατονομασία σύνθετων λέξεων της ΝΕ.
Συμμετέχοντες: 2 ΠΠΑ-α ασθενείς (ο πρώτος σε πιο πρώιμο στάδιο της ΠΠΑ-α σε
σχέση με το δεύτερο) και 2 άτομα που συνιστούν την ομάδα ελέγχου (controls).
Πειραματικό υλικό: 71 σύνθετα της ΝΕ, 45 υποτακτικά (π.χ. μολυβοθήκη, μαυροπί-
νακας, σιγοτραγουδώ), 15 παρατακτικά (π.χ. αλατοπίπερο, βορειοδυτικός) και 11
εξωκεντρικά (π.χ. κοκκινομάλλης, κακόγουστος).Υποθέσεις: Σύμφωνα με τα πορίσματα της τρέχουσας βιβλιογραφίας, ασθενείς με
αγραμματικού τύπου ΕΑ και ΠΠΑ-α εμφανίζουν παρόμοια επίδοση σε πειράματα
που ελέγχουν τη μορφοσύνταξη (Thompson et al.). Έτσι, αναμένεται να έχουν εξί-
σου παρόμοια επίδοση και όσον αφορά την επεξεργασία συνθέτων, αφού η σύνθεση
αποτελεί μία αμιγώς μορφολογική διαδικασία. Βάσει του παραπάνω παραλληλι-
σμού, υποθέτουμε πως οι ΠΠΑ-α ασθενείς θα κατονομάζουν ευκολότερα τα σημα-
σιολογικά διαφανή σύνθετα (πρώτη υπόθεση), θα διατηρούν τη γνώση της δομής
του συνθέτου (δεύτερη υπόθεση), θα διατηρούν τα όρια των επιμέρους συστατικών
σε πιθανά λάθη υποκατάστασης ή παράλειψης (τρίτη υπόθεση), και θα προβαίνουν
σε ανάκληση του συνθέτου μέσω τεμαχισμού στα επιμέρους συστατικά του (τέταρτηυπόθεση). Τέλος, αν το συστατικό-κεφαλή έχει κάποιο βασικό ρόλο στη διαδικασία
της κατονομασίας, αναμένονται συστηματικά περισσότερα λάθη σε αυτό το συστα-
τικό (πέμπτη υπόθεση). Ακόμη, στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος βρίσκονται και
κάποια επιπλέον ερωτήματα που αφορούν το αν και κατά πόσο υπάρχει όντως σύ-
γκλιση μεταξύ της ΠΠΑ-α και της ΕΑ-α στην κατονομασία σύνθετων λέξεων, το αν
υπάρχει συσχέτιση μεταξύ του είδους/αριθμού των λαθών και του τύπου συνθέτου
και το αν υφίστανται πρόβλημα με συστατικά συγκεκριμένης γραμματικής κατηγο-
ρίας.
Αποτελέσματα: Τα αποτελέσματα του πειράματος ανέδειξαν σημαντικές διαφορές
στην επίδοση των δύο ασθενών. Ειδικότερα, ο πρώτος ασθενης είχε περισσότερα
λάθη υποκατάστασης, τα οποία σηματοδοτούν επίγνωση της σύνθετης δομής και
ανάκληση του συνθέτου μέσω τεμαχισμού στα επιμέρους συστατικά του. Αντίθετα,
η δεύτερη ασθενής είχε περισσότερα λάθη περίφρασης και απάντησης με μία λέξη-
λέξημα, ενώ ο στόχος ήταν η απάντηση με σύνθετη λέξη. Έτσι, τα λάθη της δεύ-
τερης ασθενούς παραπέμπουν σε μη επίγνωση της σύνθετης δομής και σε μία πιο
ολιστική διαδικασία ανάκλησης του συνθέτου. Τέλος, τα περισσότερα λάθη και των
δύο ασθενών έγιναν σε υποτακτικά σύνθετα της γραμματικής κατηγορίας του ονό-
ματος, ενώ δεν εντοπίστηκε επίδραση τόσο της σημασιολογικής διαφάνειας όσο και
της μορφολογικής κεφαλής.
Συμπεράσματα: Από την ανάλυση των αποτελεσμάτων γίνεται σαφές πως το στά-
διο της διαταραχής καθορίζει και το είδος των γλωσσικών ελλειμμάτων. Συγκεκρι-
μένα, στα πρώιμα στάδια της ΠΠΑ-α εμφανίζονται γλωσσικά ελλείμματα τα οποία
συγκλίνουν με αυτά της ΕΑ-α, ενώ σε μετέπειτα στάδια η ικανότητα κατονομασίας
πλήττεται σοβαρά διαμορφώνοντας ένα ιδιαίτερο κλινικό προφίλ, το οποίο δεν φαί-
νεται να συγκλίνει ξεκάθαρα με κάποιον άλλο παθολογικό πληθυσμό. Αναλυτικό-
τερα, στα αρχικά στάδια το πρόβλημα εδράζεται στην ενεργοποίηση της φωνολο-
γικής μορφής της λέξης, ενώ οι μορφολογικοί κανόνες φαίνεται ότι διατηρούνται
(γνώση της σύνθετης δομής, ορίων των συστατικών). Αντίθετα, σε μετέπειτα στά-
δια το πρόβλημα εντοπίζεται στην ενεργοποίηση τόσο της φωνολογικής όσο και της
μορφολογικής δομής του συνθέτου. Σε ό,τι αφορά τα υποτακτικά σύνθετα, η αυξη-
μένη δυσκολία που δημιουργούν μπορεί να συσχετιστεί με τη λειτουργική σχέση των
επιμέρους συστατικών τους.
Εν κατακλείδι, η παρούσα εργασία αποτελεί μία πρώτη προσπάθεια μελέτης της
σύνθεσης στην ΠΠΑ-α. Η ανάλυση των αποτελεσμάτων έφερε στο φως μία σειρά
από γλωσσικά ελλείμματα, τα οποία αναμένεται να ελεγχθούν σε μεγαλύτερο δείγμα
ΠΠΑ-α ασθενών για τον καθορισμό ασφαλέστερων συμπερασμάτων. / The present study is focused on the agrammatic variant of Primary Progressive Aphasia (PPA-a), which is a language impairment caused by neurodegenerative disease and characterized by difficulties in processing the grammatical aspects of speech (Mesulam, 2013). PPA-a has not examined about the grammatical deficits in Modern Greek (MG). Therefore, the aim of the present study is to examine if the Greek-speaking individuals with PPA-a have problems in naming compound words in MG. Procedure: Naming definition task of compound words in MG. Participants: Two patients with PPA-a (the first patient is in earlier stage of the disease than the other patient). Stimulus set: 71 compounds in MG, 45 subordinate compounds (e.g. [molivo’θici]>pencil case, [mavro’pinakas]>blackboard), 15 coordinate compounds (e.g. [alato’pipero]>salt and pepper, [vorioδiti’kos]>northwest) and 11 exocentric compounds (e.g. [kokkino’malis]>redhead, [ka’koγustos]>vulgar/tasteless). Hypotheses: According to the recent bibliography, agrammatic patients caused by stroke (StrAgr) and PPA-a patients have common performance in tasks which examine the morphosyntax (Thompson et al. 2013). So, PPA-a is expected to have the same deficits with StrAgr in naming compounds, given that compounding is a pure morphological procedure. Specifically, we expected compound effect, semantic transparency effect and lexical access through decomposition. Results: The error analysis showed differences in the performance of the two patients respect to the stage of the disease. Specifically, in the early stage substitution errors were occurred, supporting compound effect and a view of lexical access through decomposition. On the contrary, noncomposed semantic paraphasias and single words errors were occurred mainly at a later stage , indicating a more holistic access. Finally, the most errors were in subordinate compounds, whereas no effect of headedness and semantic transparency were found. Discussion: The results produce clear evidence that the stage of the PPA-a can affect the kind of the linguistic deficits. Specifically, in the initial stages, the linguistic deficits resemble with those of StrAgr patients with problems in the activation of the phonological form of the compound, whereas the morphological rules are intact. On the other hand, the naming competence is more impaired and distinctly different from other pathological populations at a later stage. Specifically, there are problems in the activation of both the phonological and the morphological compound forms. Finally, the increased difficulty with subordinate compounds will be correlated with the grammatical relations holding between the constituents.
| Identifer | oai:union.ndltd.org:upatras.gr/oai:nemertes:10889/8401 |
| Date | 12 March 2015 |
| Creators | Κορδούλη, Κωνσταντίνα |
| Contributors | Μανουηλίδου, Χριστίνα, Kordouli, Konstantina, Μανουηλίδου, Χριστίνα, Ράλλη, Αγγελική, Σταυρακάκη, Σταυρούλα |
| Source Sets | University of Patras |
| Language | gr |
| Detected Language | Greek |
| Type | Thesis |
| Rights | 0 |
Page generated in 0.0032 seconds