Στην παρούσα εργασία επιχειρείται η περιγραφή ενός εθίμου μιας αγροτικής κοινότητας της Ηλείας, των Μακρισίων. Πρόκειται για τα χοιροσφάγια, έθιμο ενταγμένο στον εθιμικό κύκλο της αποκριάς στη συγκεκριμένη κοινότητα. Παράλληλα επιδιώκεται η ανίχνευση της παιδαγωγικής διάστασης που αυτό ενέχει, καθώς αξιολογείται ως σημαντικό γεγονός της πολιτιστικής και κοινωνικής ζωής των κατοίκων. Αρχικά παρουσιάζεται το θεωρητικό και μεθοδολογικό πλαίσιο της έρευνας. Δίνονται οι βασικές αρχές και η θεωρία της κοινωνικής και πολιτισμικής ανθρωπολογίας. Αναζητούνται τα χαρακτηριστικά εκείνα της ανθρώπινης συμπεριφοράς που την εντάσσουν στο πολιτισμικό κεφάλαιο μιας κοινωνικής ομάδας. Καθώς επελέγη η εθνογραφική μέθοδος, ως η πιο κατάλληλη για τη μελέτη μιας κοινωνικής σκηνής στα πλαίσια μιας συλλογικής και διαχρονικής πολιτισμικής εκδήλωσης, περιγράφονται οι βασικές αρχές και τα μεθοδολογικά εργαλεία που αυτή χρησιμοποιεί. Στη συνέχεια γίνεται προσπάθεια καταγραφής κάποιων διαχρονικών πτυχών του εθίμου όπως αυτό παρουσιάζεται στη βιβλιογραφία. Ανιχνεύονται οι γεωγραφικές και πολιτισμικές ιδιαιτερότητες, στη συγχρονία και τη διαχρονία, που καταδεικνύουν την πολυμορφία και την πολυσημία του. Ακολουθεί η περιγραφή του εθίμου, όπως αυτό καταγράφηκε στη συγκεκριμένη κοινότητα. Παρουσιάζονται τα εθνογραφικά δεδομένα που προήλθαν από επιτόπια έρευνα με συμμετοχική παρατήρηση και άτυπες συνεντεύξεις. Η ανάλυση των δεδομένων της έρευνας επικεντρώνεται στον παιδαγωγικό χαρακτήρα του εθίμου. Αναλύονται ο σκοπός, οι παιδαγωγικές πρακτικές, και οι παιδαγωγικοί στόχοι που κατατείνουν να δώσουν χαρακτηριστικά παιδαγωγικής δράσης σε μια εθιμική πολιτισμική δραστηριότητα. / The present paper attempts the description of a custom of an agricultural community of Ilia Prefecture, Makrisia. Specifically, it is about pig slaughter, a custom that forms part of the carnival customary practices, which take place in the aforementioned community. At the same time, it pursues the investigation of its pedagogical dimension, since it is considered an important event of the cultural as well as social life of the residents. Firstly, the theoretical as well as the methodological framework of the investigation are presented. The basic principles and the theory of the social and cultural anthropology are set out and the specific characteristics of the human behavior, which integrate the latter into the cultural background of a social group, are sought. Since it is the ethnographic method that was selected, as the most appropriate one for the study of a social setting in terms of a collective and classical cultural event, the basic principles and the methodological tools that it implements are described. Then, it is the effort to record some classical aspects of the custom, as the latter is presented in the bibliography, which takes place. Its geographical and cultural features, in synchrony as well as in diachrony, which demonstrate the polymorphy and the polysemy of the custom, are investigated. Afterwards, there is the description of the custom as it has been recorded in the specific community and the ethnographic data that derived from an on-the-spot investigation, which involved participative observation and informal interviews, are also cited. The analysis of the data of the investigation focuses on the pedagogical character of the custom. The purpose, the pedagogical practices, as well as the pedagogical goals that tend to offer a customary, cultural activity characteristics of pedagogical effect, are hereby analyzed.

Βασικός σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η ανίχνευση και αποτύπωση των στοιχείων που συγκροτούν το ελεύθερο παιχνίδι των παιδιών στο διάλειμμα, σύμφωνα με τις θεωρητικές αρχές και τα μεθοδολογικά εργαλεία (παρατήρηση, καταγραφή και συνέντευξη) της εθνογραφίας. Συγκεκριμένα, μετά την παρατήρηση και καταγραφή των ελεύθερων δράσεων των παιδιών μιας ομάδας νηπιαγωγείου κατά τη διάρκεια του διαλείμματος, αναλύονται οι κατηγορίες και υποκατηγορίες παιχνιδιών όπως αυτές προέκυψαν από τα δεδομένα του υλικού μας και οι παράγοντες που επηρεάζουν αυτούς τους τύπους παιχνιδιών. Η έρευνά μας επιπρόσθετα εστιάζει και στις δυνατότητες εισαγωγής του παραδοσιακού ομαδικού παιχνιδιού ή στοιχείων αυτού στο ελεύθερο παιχνίδι των παιδιών στο διάλειμμα μετά την υλοποίηση μιας οργανωμένης από την εκπαιδευτικό-ερευνήτρια διδακτικής συνθήκης. Όπως προέκυψε από την ανάλυση της παρατήρησης που ακολούθησε την διεξαγωγή της διδακτικής παρέμβασης και των αποτελεσμάτων που αφορούν στη διεξαγωγή συνεντεύξεων από την εκπαιδευτικό-ερευνήτρια στα παιδιά, η αδυναμία εισαγωγής οργανωμένου παραδοσιακού ομαδικού παιχνιδιού ή στοιχείων αυτού στις ελεύθερες δράσεις των παιδιών είναι απόρροια ποικίλων παραγόντων που χρήζουν περαιτέρω διερεύνηση η οποία δεν μπορεί να εξαντληθεί στα όρια της παρούσας μελέτης. Σε κάθε περίπτωση η αξιοποίηση της εθνογραφίας για τη μελέτη του φαινομένου του παιχνιδιού σε σχέση με μία συγκεκριμένη ομάδα παιδιών νηπιαγωγείου θεωρούμε ότι προσφέρει πολύτιμα στοιχεία τόσο για την ίδια την εκπαιδευτικό-ερευνήτρια (αποκάλυψη πτυχών της εκπαιδευτικής πραγματικότητας), όσο γενικότερα και για τη μελέτη ενός σύνθετου φαινομένου, του παιδικού παιχνιδιού. / The main objective of this study is to detect and identify the components of children free play during break, according to the theoretical principles and methodological tools (observation, recording and interview) of ethnography. Specifically, after observation and recording of the free actions of a group of kindergarten children, during school break, the categories and subcategories of games that emerged and the factors that affect these types of games are being analyzed. The research also focuses on the possibility of introducing traditional team play or elements of it in children free play during the break within a set didactic project by the teacher - researcher. As resulted from the analysis of observation that followed the didactic intervention and outcomes related to interviews to children conducted by the teacher - researcher, the impossibility to introduce traditional team play or elements of it in the free activities of children is due to various factors that require further investigation which can not be exhausted within the limits of this study. In any case, the use of ethnography in the study of the phenomenon of play in relation to a specific group of kindergarten children is believed to provide valuable information both for the teacher - researcher (revealing aspects of the educational reality), as well as for the study of the complex phenomenon of children play.

Η παρούσα εργασία, απαρτίζεται από τρία μέρη. Τα δυο πρώτα μέρη αποτελούν το θεωρητικό πλαίσιο και την εγκυκλοπαιδική εξέταση του θέματος και το τρίτο περιλαμβάνει το ερευνητικό κομμάτι της δουλειάς μας. Σε αυτό το σημείο, καλό θα ήταν να γίνει μια σύντομη παρουσίαση του καθενός ξεχωριστά. Στο θεωρητικό πλαίσιο, λοιπόν, εξετάζονται δύο θέματα. Αρχικά γίνεται μια σύντομη παρουσίαση αφενός της επιστήμης της Ανθρωπολογίας και αφετέρου της επιστήμης της Λαογραφίας, έτσι ώστε ο αναγνώστης να μπορεί να κατανοήσει τις γενικές αρχές και τους κανόνες που χαρακτηρίζουν τις δυο αυτές συναφείς επιστήμες. Επίσης, ιδιαίτερα μας απασχολούν έννοιες όπως “πολιτισμός”, “παραδοσιακός πολιτισμός”, “σύμβολα” και “έθιμα” και προσπαθούμε να δούμε πως οι παραπάνω έννοιες συνδέονται με τις επιστήμες της Ανθρωπολογίας και της Λαογραφίας. Στο δεύτερο μέρος του θεωρητικού πλαισίου, γίνεται αναφορά στις μεθόδους έρευνας που χρησιμοποιούν τόσο η Ανθρωπολογία όσο και η Λαογραφία για να μελετήσουν, παραδείγματος χάριν, μια πληθυσμιακή ομάδα, μια πτυχή ενός πολιτισμού ή ακόμα και έναν ολόκληρο πολιτισμό. Συγκεκριμένα, ερχόμαστε σε μια πρώτη επαφή με μεθόδους έρευνας όπως είναι η επιτόπια έρευνα, η συμμετοχική παρατήρηση και η συνέντευξη, τονίζοντας τα βήματα που ακολουθούνται, όπως επίσης και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά μιας ανθρωπολογικής μελέτης. Στο τρίτο και τελευταίο τώρα μέρος, όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, γίνεται μια παρουσίαση της μελέτης μας πάνω στο συγκεκριμένο έθιμο με το οποίο ασχοληθήκαμε. Αναλυτικότερα, με την μελέτη του εθίμου της “φρούτουλας” και του τρόπου με τον οποίο το έθιμο αυτό μαθαίνεται και περνάει από γενιά σε γενιά, ευελπιστούμε να δώσουμε στον αναγνώστη μία συστηματική περιγραφή όλης αυτής της εθιμικής διεργασίας που είναι ακόμα ζωντανή στην Μαλεσίνα. / This dissertation consists of three parts. In the first two parts the theoretical framework and encyclopaedic aspects of our theme are exposed, while the third part presents our research and its results. These three parts are briefly presented here. In regards to the theoretical framework, it deals with two issues. In the first part, it will be briefly presented on the one hand, the science of Anthropology and on the other hand the science of Laography, so that the reader can understand the general principles and rules that characterize these two related sciences. Also, concepts such as "culture", "traditional culture", "symbols" and "customs" will concern us and we will try to understand how the above concepts are related to the sciences of Anthropology and Laography. In the second part of the theoretical framework, we will refer to the survey methods used by both Anthropology and Laography to study, for instance, one ethnic group, one aspect of a culture or even an entire culture. Specifically, we will have a first contact with research methods such as fieldwork, participant observation and interview, highlighting the steps to be followed, as well as the specifics of anthropological study. In the third and last part, as mentioned above, we present our study on this particular custom which we dealt with. More specifically, by referring to the purpose of our work, the reasons for choosing the topic, the methodology, the first contact with the research, but also to the themes-categories that arise and characterize all the interviews, we hope to offer the reader a holistic view of all our research effort.