Η παρούσα μελέτη έχει ως στόχο την ανίχνευση των στάσεων των καθηγητών Φυσικής Αγωγής–υποχρεωτικής εκπαίδευσης- του νομού Αργολίδας απέναντι στους αλλοδαπούς μαθητές τους. Στη μελέτη συμμετείχαν 87 καθηγητές Φυσικής Αγωγής. Το θέμα της έρευνητικής εργασίας συνοψίζεται στην ανίχνευση των στάσεων και πιο αναλυτικά στην αναζήτηση των απόψεων των καθηγητών Φυσικής Αγωγής για ζητήματα όπως τα κίνητρα συμμετοχής στο μάθημα γηγενών – αλλοδαπών μαθητών, καθώς και σε ποιους παράγοντες θεωρούν ότι οφείλεται η επιτυχής εκτέλεση μιας κινητικής αλληλουχίας αλλοδαπών – γηγενών μαθητών αλλά και άπτεται ζητημάτων που αφορούν τη σχολική ζωή εν γένει. Πιο συγκεκριμένα χρησιμοποιήθηκαν για την ανίχνευση των στάσεων δυο ερωτηματολόγια- πεντάβαθμης κλίμακα Lickert. Το πρώτο έχει σαν στόχο να αντιπαραβάλλει τις στάσεις των καθηγητών Φυσικής Αγωγής απέναντι στους αλλοδαπούς και στους γηγενείς μαθητές τους ως προς τα κίνητρα, την συμμετοχή τους στο μάθημα, τη συμμετοχή σε σχολικούς αγώνες, την επίδοσή τους και άλλες σχετικές παραμέτρους. Το δεύτερο είναι ένα ερωτηματολόγιο μέτρησης του ρατσισμού για ενήλικες. Τα συμπεράσματα που προέκυψαν είναι ενδιαφέροντα. Φάνηκε ότι πάνω από τους μισούς καθηγητές Φυσικής Αγωγής του δείγματος υποστήριξαν ότι η σχολική ζωή δεν θα ήταν πιο ομαλή αν δεν υπήρχαν αλλοδαποί μαθητές (56%).Πιο συγκεκριμένα φάνηκε ότι στο συγκεκριμένο δείγμα καθηγητών Φυσικής Αγωγής δεν υπάρχει συσχέτιση των δημογραφικών στοιχείων του δείγματος και του ρατσιστικού προφίλ που σχηματίστηκε από τις απαντήσεις τους. Σημαντικές είναι και οι διαφορές στους μέσους όρους που διαπιστώθηκαν στις απαντήσεις που αφορούσαν γηγενείς και αλλοδαπούς μαθητές τους. Όλα αυτά γεννούν νέα προς διερεύνηση ζητήματα που αφορούν την πολυπολιτισμικότητα στη Φυσική Αγωγή. / The study examined the attitude of the teachers in Physical Education in Argolida toward their foreign students. 87 teachers in physical education have taken part in this survey, teachers who also work in elementary and high schools. The purpose of this study was to find if the teachers of the sample differentiate their behavior depending on the national or other identity. Two questionnaires were used to collect their answers. The first one refers to the attitude of the P.E. teachers regarding the motivation, the participation in the lesson and at the school games and competencies, and the performance of the foreign students they have in their classes, and all this comparatively with their estimations toward the native students. The second questionnaire is also a five point Lickert scale which measures the level of racism of adults. An interesting result is that there is no relation between the demographic data and the racist profile of this sample. It has been found that over half of the P.E. teachers of the sample support that the school life wouldn’t be as proper if their weren’t any foreign students (56%). Important were also the differences of means which were detected among the answers that concerned their local and foreign students. Another significant result is that there are exciting differences of means between the questions that concern the students that comes from Greece and the students that come from foreign countries. These raise further questions to be answered. Questions involving multicultural education and physical education as well.

- / -

Αντικείμενο της παρούσης ερευνητικής εργασίας αποτελεί η πραγμάτευση της ταυτότητας του «άλλου», του ξένου, μέσα στο πλαίσιο των κειμένων της αρχαίας ελληνικής τραγωδίας. Ως αντικείμενο μελέτης η αρχαία τραγωδία και αναπόσπαστο τμήμα των προγραμμάτων σπουδών στη Μέση Εκπαίδευση, αλλά και στις περισσότερες χώρες του κόσμου, έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον να εντοπίσουμε πώς ακριβώς αντιμετωπίζουν οι τραγικοί ποιητές τη διαφορετική εθνικότητα μέσα στα κείμενά τους και, επομένως, πώς αυτή η αντιμετώπιση καταγράφεται, κατ’ επέκταση, στο γενικότερο αρχαιοελληνικό πολιτισμό. Το ζήτημα αυτό παρουσιάζει αυξημένη σημασία, πέρα από τη φιλολογική του πλευρά και το ενδιαφέρον για την αρχαία ελληνική λογοτεχνία, από τη στιγμή που η σύγχρονη εποχή αποζητά σημεία αναφοράς και δείκτες αποδοχής ή όχι του «άλλου» στην ανάγκη της να αποσαφηνίσει το δικό της πολυπολιτισμικό και διαπολιτισμικό χαρακτήρα. Τελικός σκοπός, λοιπόν, αυτής της εργασίας είναι να φανεί πώς μπορεί η αρχαία τραγωδία να συμβάλλει, ως έργο πνευματικό και διδακτικό, στο γενικότερο δημόσιο διάλογο περί πολυπολιτισμικότητας και διαπολιτισμικών κοινωνιών. Τι άλλο από τα ίδια τα κείμενα της αρχαίας τραγωδίας αποτελούν τον οδηγό μας σε αυτήν την έρευνα. Στο πλαίσιο της διαπολιτισμικής προσέγγισης που αποπειραθήκαμε οφείλαμε να δώσουμε το λόγο στους ίδιους τους τραγικούς ήρωες. Ακολουθήσαμε, λοιπόν, όπως γίνεται έτσι, αντιληπτό, τη μέθοδο της ανάλυσης περιεχομένου, η οποία θέτει το ίδιο το κείμενο στο επίκεντρο της έρευνάς της. σε συνδυασμό με τη μέθοδο ανάλυσης των δομών του βάθους και της επιφάνειας ενός κειμένου. Το τελικό αποτέλεσμα από την ανάλυση που επιχειρείται στην εργασία αυτή δεν μπορεί παρά να είναι θετικό για τη διαπολιτισμική προσέγγιση των έργων του πνεύματος. Όπως θα φανεί και στην εξέλιξη της εργασίας, το εθνικό στοιχείο, αν και υπάρχει μέσα στην αρχαία τραγωδία και κάνει αισθητή την παρουσία του, ωστόσο, δεν αποτελεί τον καθοριστικό παράγοντα για την εξέλιξη και τον προσδιορισμό των πραγμάτων. / The main object of this paper is the negotiation of the identity of the “other” in the context of the texts of ancient Greek tragedy. As studied ancient tragedy and an integral part of the curriculum in secondary education, but also in most countries of the world, there is a particular interest to identify how exactly facing the tragic poets of different nationalities within their texts and, therefore, how these responses are recorded thus the overall ancient culture. This question is increasingly important, beyond the literally side and the interest in ancient Greek literature, since the modern era longs benchmarks and indicators of acceptance or not of the “other” in the need to clarify its own multicultural and intercultural character. The ultimate goal, therefore, of this paper is to show how the ancient tragedy to contribute, as spiritual and educational work in the more general debate on multiculturalism and intercultural societies. The texts of the ancient tragedy will be our guide in this research. In the context of intercultural approach we attempted ought to give the floor to the same tragic heroes. Followed, then, as is so understood, the method of content analysis, which sets the text itself at the center of the investigation in combination with the method of analysis of the structures of the surface and depth of a text. The final result of the analysis in this paper can only be positive for the intercultural approach of literally works. As will be seen in the evolution of our research, the national element, though present in the ancient tragedy and makes its presence felt, however, is not the decisive factor for the development and identification of what is happening in the plays.

Ο πολυπολιτισμικός χαρακτήρας των κοινωνιών αντανακλάται έντονα και στον εκπαιδευτικό χώρο. Συγκεκριμένα, στα ελληνικά σχολεία η συνύπαρξη των ντόπιων μαθητών με μαθητές που προέρχονται από διαφορετικές, πολιτισμικά, χώρες αποτελεί πλέον μια συνηθισμένη εικόνα της νέας σχολικής πραγματικότητας. Λαμβάνοντας, λοιπόν, υπόψη την εκπαιδευτική πραγματικότητα, όπου η πολιτισμική ετερότητα αποτελεί βασικό της στοιχείο και αφορμή για την εκδήλωση ποικίλων φαινομένων, στην παρούσα εργασία θα επιχειρήσουμε να περιγράψουμε τις ενδοομαδικές και διομαδικές σχέσεις που δημιουργούνται σε ομάδες πολιτισμικά διαφορετικές, υπό συγκεκριμένες πειραματικές συνθήκες. Ο πληθυσμός της έρευνας αποτελείτο από τριάντα έξι (36) Έλληνες και αλλοδαπούς μαθητές, οι οποίοι φοιτούσαν σε τρία (3) Ολοήμερα Δημοτικά Σχολεία της Αρκαδίας. Σε κάθε σχολείο δημιουργήθηκε ένα δείγμα δώδεκα (12) μαθητών, εκ των οποίων οι έξι (6) ήταν ελληνικής καταγωγής και οι υπόλοιποι έξι αλλοεθνείς. Για τη συλλογή των δεδομένων χρησιμοποιήθηκε ως ερευνητικό εργαλείο η μη-συμμετοχική παρατήρηση, η οποία διενεργήθηκε με τη βοήθεια ειδικών εντύπων, των ονομαζόμενων « Σχεδίων Παρατήρησης και Καταγραφής της Συμπεριφοράς». Τα αποτελέσματα της έρευνάς μου μπορούν να συνοψιστούν στα εξής κύρια σημεία : 1. Σε συνθήκες ανταγωνισμού, τα μέλη της ομάδας των Ελλήνων μαθητών συνεργάστηκαν μεταξύ τους, με στόχο την καλύτερη επίδοση από την ομάδα των αλλοδαπών μαθητών. Η εκδήλωση ενδοομαδικών συνεργατικών τάσεων και η αύξηση της συνοχής δεν μπορεί να θεωρηθεί ανεξάρτητη από την αντίληψη της κοινής καταγωγής και γλώσσας των μελών. 2. Σε συνθήκες ανταγωνισμού, τα μέλη της ομάδας των αλλοδαπών μαθητών, σε μικρό ποσοστό, εκδήλωσαν τάσεις ενδοομαδικής συμμετοχής και συνεργασίας με τα υπόλοιπα μέλη. Το γεγονός ότι προτίμησαν να εργαστούν ατομικά ο καθένας, ίσως οφείλεται στο ότι δεν έχουν εξοικειωθεί με τον ομαδικό τρόπο εργασίας. Η δεύτερη πιθανότητα ίσως είχε σχέση με τη διαφορετικότητα των μαθητών, η οποία αφορούσε πολιτισμικά και εθνικά χαρακτηριστικά τους. 3. Όσον αφορά τη διομαδική διάσταση, δηλαδή τις σχέσεις μεταξύ των δυο ομάδων παρατηρήθηκε ότι αυτές επηρεάστηκαν από την ύπαρξη ανταγωνιστικών στόχων, οι οποίοι είχαν ως αποτέλεσμα την εκδήλωση αρνητικών διομαδικών συμπεριφορών. 4. Τέλος, παρατηρήθηκε ότι η ύπαρξη ενός κοινού στόχου δεν ήταν ικανός παράγοντας για να οδηγηθούν οι δυο διαφορετικές ομάδες, όσον αφορά την εθνική προέλευση των μελών τους, σε συνεργασία και στην ανάπτυξη θετικών σχέσεων. Οι προϋπάρχουσες αρνητικές στάσεις και στερεοτυπικές πεποιθήσεις της μιας ομάδας για την άλλη, σίγουρα αποτέλεσαν ανασταλτικό παράγοντα στην υιοθέτηση ενός ομαδικού τρόπου σκέψης και δράσης από τα μέλη των δυο ομάδων. / The multicultural character of societies reflects in the educational field. Specific, in Greek schools the coexistence of native students with students who come from different cultural societies portrays the new educational reality. Consider the educational reality, in which multiculturalism is a major element and the main reason for the manifestation of various phenomena, in the present research I will attempt to describe the in group and between group relations that form cultural different perspectives, under certain experimental conditions. The sample of the research consisted of thirty-six Greek and foreign students who attend three all-day elementary schools located in Arcadia, Greece. In each school a sample of twelve students was formed in which six of them were Greek students and the six were foreign students. For the collection of the data I used observational note-taking techniques with a checklist that contained various behavioral features (Behavioral checklist). The results of the research can be summarized on the following main points: 1. In competitive conditions the members of the Greek group cooperated and performed on a higher level than the foreign group. The demonstration of in-group cooperative tendency and the increase of cohesion can’t be considered independent from the perception of common origin and language of the members of the group. 2. In competitive conditions, the members of the group of foreign students demonstrate low level in-group cooperative tendencies with the rest of the members. The fact that they prefer to work individually, maybe so because the students were not familiar with working in groups. A second possibility that the students of the foreign group may not have progressed as the Greek student group maybe because of cultural and ethnic differences. 3. According to the relationship between the two groups, it was observed that the relationship between the students was affected because of the existence of competitive goals that resulted in the demonstration of negative between-group behavior. 4. Finally, it was observed that the existence of common goals was not the major factor that guided the two cultural diverse groups of students to cooperate and to create a positive relationship among the two groups of students. The preconceived and stereotypical notions of each group affected their ability to develop a common way of thinking, to interchange ideas and to focus on a common goal.