Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η μελέτη των χαρακτηριστικών των επιχειρήσεων που αποτέλεσαν αντικείμενο εξαγοράς σε μια μικρή ανοιχτή οικονομία, όπως είναι η Ελλάδα. Χρησιμοποιώντας στοιχεία της περιόδου 1995 – 2002, μέσω της εκτίμησης ενός logit υποδείγματος, γίνεται μια προσπάθεια για να προσδιοριστούν τα χαρακτηριστικά των εξαγοράσιμων εταιριών αλλά και κατά πόσο το υπόδειγμα μπορεί να προβλέψει τις εταιρίες στόχους. Τα αποτελέσματα της παρούσας εργασίας επιβεβαιώνουν εν μέρει παλαιότερες μελέτες που έχουν γίνει για την ελληνική οικονομία από τους Tsagkanos et al. (2006, 2008), ενώ επίσης δείχνουν και τη δυσκολία πρόβλεψης των εξαγοράσιμων εταιριών χρησιμοποιώντας δημοσιευμένα οικονομικά στοιχεία, όπως έχει επισημανθεί και από άλλες μελέτες (Palepu 1986, Barnes 1999,2000). / The main purpose of this thesis is to study the characteristics of takeover targets from a small open economy like Greece. Using data from takeovers that took place during 1995 – 2002, this thesis is an effort to identify the characteristics of Greek takeover targets and also to investigate if acquired firms can be predicted using logit model. The findings partially confirm the results of previous studies from Greece (Tsagkanos et al. 2006, 2008). They also show the difficulty in predicting takeover targets using econometric models, which is in accordance with previous studies (Palepu 1986, Barnes 1999, 2000).

Αν και από τα μέσα της δεκαετίας του 1980 στην χώρα μας, παρατηρήθηκε ένα αξιόλογο “κύμα” εξαγορών και συγχωνεύσεων τόσο από ξένες πολυεθνικές επιχειρήσεις, όσο και από εγχώριες εταιρίες, οι συνέπειες τους στην αποτελεσματικότητα των επιχειρήσεων στόχων κρίνεται ότι δεν έχουν διερευνηθεί επαρκώς. Αποτελεί γεγονός ότι οι περισσότερες έρευνες που έχουν γίνει μέχρι σήμερα για τις επιπτώσεις των εξαγορών εστιάζουν κυρίως στις αποδόσεις των αγοραστριών εταιρειών, ενώ μόνο μια μικρή μερίδα αυτών των ερευνών εξετάζει και τις επιπτώσεις στις επιχειρήσεις στόχους. Έτσι, η παρούσα εργασία φιλοδοξεί να συνδράμει στην κάλυψη αυτού του «κενού» στην βιβλιογραφία. Η εργασία χωρίζεται σε δύο μέρη, στο πρώτο μέρος γίνεται μια θεωρητική επισκόπηση του φαινομένου των Ε & Σ. Συγκεκριμένα στο πρώτο κεφάλαιο παρουσιάζονται οι λόγοι που ωθούν τις επιχειρήσεις στην πραγματοποίηση εξαγορών και συγχωνεύσεων. Αναφέρονται οι κίνδυνοι που αντιμετωπίζονται στα διάφορα στάδια υλοποίησης της Ε ή Σ καθώς και οι λόγοι που, όπως θα δούμε παρακάτω, το μεγαλύτερο ποσοστό των Ε & Σ οδηγείται σε αποτυχία. Στο δεύτερο κεφάλαιο γίνεται μια σύντομη παρουσίαση της ιστορίας των Ε & Σ στο διεθνές και αλλά και ελληνικό οικονομικό γίγνεσθαι. Αναλύεται το φαινόμενο των «κυμάτων» των Ε & Σ. Στην συνέχεια γίνεται αναφορά των επιπτώσεων της πρόσφατης χρηματοπιστωτικής κρίσης, του 2008, στην διεθνή αλλά και ελληνική αγορά των Ε & Σ. Το κεφάλαιο κλείνει με μια σύντομη παρουσίαση των μελλοντικών προοπτικών για Ε & Σ στην Ελλάδα. Στο τρίτο κεφάλαιο ασχολούμαστε με την αξιολόγηση της επιτυχίας των Ε & Σ. Γίνεται μια συζήτηση με βάση αποτελέσματα παλιότερων εμπειρικών ερευνών και αξιολογείται ο ρόλος των διευθυντικών στελεχών στο καθορισμό της επιτυχίας της εξαγοράς ή της συγχώνευσης. Στην συνέχεια παρουσιάζονται οι δύο σημαντικότερες μέθοδοι υπολογισμού των επιπτώσεων των Ε & Σ. Η πρώτη μέθοδος είναι αυτή των έκτακτων/μη κανονικών αποδόσεων (abnormal returns) που καλείται να μετρήσει τις χρηματοοικονομικές επιπτώσεις οι οποίες οφείλονται στην ανακοίνωση της επικείμενης Ε ή Σ. Υπολογίζει τις έκτακτες χρηματιστηριακές αποδόσεις των μετοχών των εμπλεκόμενων στην Ε ή Σ επιχειρήσεων για ένα βραχυχρόνιο διάστημα μετά την εξαγορά. Η δεύτερη, είναι η μέθοδος αξιολόγησης λειτουργικής απόδοσης βάσει λογιστικών στοιχείων (Αccounting based operational performance evaluation), επιχειρεί να υπολογίσει τις, πιο μακροπρόθεσμες, λειτουργικές επιπτώσεις των εξαγορών και συγχωνεύσεων. Βασίζεται στην άντληση και επεξεργασία στοιχείων από τις λογιστικές καταστάσεις των επιχειρήσεων, μετράει τα λειτουργικά αποτελέσματα (operational performance) χρησιμοποιώντας κάποιες μεταβλητές όπως αριθμοδείκτες, δείκτες τάσεις κλπ. Και για τις δύο μεθόδους γίνεται αναλυτική παρουσίαση του τρόπου χρησιμοποίησης τους, ενώ στην συνέχεια παρατίθενται αποτελέσματα παλαιότερων εμπειρικών ερευνών, τα οποία μας οδηγούν στην διεξαγωγή κάποιων χρήσιμων συμπερασμάτων. Το δεύτερο μέρος της εργασίας, αποτελεί μια εμπειρική έρευνα η οποία βασισμένη στην μέθοδο αξιολόγησης λειτουργικής απόδοσης, βάσει λογιστικών στοιχείων επιδιώκει να δώσει μια απάντηση στο ερώτημα εάν υπήρξαν συνέργιες στις ελληνικές εισηγμένες επιχειρήσεις, οι οποίες κατά την περίοδο 2002 – 2006 αποτέλεσαν στόχο εξαγοράς. Απώτερη επιδίωξη της έρευνας μας είναι να παρουσιάσει την σημασία των εξαγορών στη μεταβολή της αξίας των επιχειρήσεων στόχων. Για να απαντήσουμε σε αυτό το ερώτημα εξετάσαμε ένα δείγμα 19 ελληνικών εισηγμένων επιχειρήσεων οι οποίες αποτέλεσαν στόχο εξαγοράς από ελληνικές ή διεθνείς επιχειρήσεις την περίοδο 2002 – 2006. Η ανάλυση έγινε με στοιχεία που αντλήθηκαν από τις λογιστικές καταστάσεις αυτών των επιχειρήσεων (ισολογισμούς και καταστάσεις ταμειακών ροών). Η εργασία ολοκληρώνεται με την παράθεση των συμπερασμάτων που προέκυψαν έπειτα από την ανάλυση των αποτελεσμάτων της έρευνας. / -

Ο τραπεζικός τομέας υφίσταται σημαντικές αλλαγές τα τελευταία χρόνια σε διεθνές επίπεδο, ως απόρροια των αλλαγών στο γενικότερο οικονομικό γίγνεσθαι. Ειδικότερα στη χώρα μας είναι έκδηλη τα τελευταία χρόνια η ανάγκη για αναπροσαρμογή του τρόπου λειτουργίας των πιστωτικών ιδρυμάτων, ώστε να προσαρμοστούν στις μεταβαλλόμενες απαιτήσεις της πελατειακής τους βάσης. Στόχος της παρούσας εργασίας είναι να προσεγγιστεί το ζήτημα της αναδιάρθρωσης των τραπεζικών δικτύων, όπως αυτά έχουν προκύψει μετά από εξαγορές ή συγχωνεύσεις, με απώτερο στόχο την βέλτιστη εξυπηρέτηση των πελατών με το μικρότερο δυνατό κόστος λειτουργίας. Για να επιτευχθεί η αναδιάρθρωση προτείνονται δύο μαθηματικά μοντέλα χωροθέτησης εγκαταστάσεων, που εξετάζουν το πρόβλημα με βάση δύο διαφορετικούς άξονες: το ένα στοχεύοντας στην ελαχιστοποίηση του κόστους και το δεύτερο στην μεγιστοποίηση της καλυπτόμενης ζήτησης με δεδομένο προϋπολογισμό. Για την επίλυση των μαθηματικών μοντέλων αξιοποιήθηκαν δεδομένα μεγάλου τραπεζικού ομίλου που δραστηριοποιείται στην Ελλάδα, επικεντρώνοντας στο υπάρχον εγκατεστημένο δίκτυο εντός του Δήμου Πατρέων. Από την εμπειρική εφαρμογή διαπιστώθηκε σαφής πλεονασμός του υπάρχοντος δικτύου σε μονάδες και προσωπικό, ενώ παράλληλα τα μοντέλα καταλήγουν σε διαφορετικές λύσεις χωροθέτησης για κάθε εκδοχή του προβλήματος. Με όποιο τρόπο όμως και να προσεγγιστεί το πρόβλημα της αναδιάρθρωσης, φαίνεται ότι τα αποτελέσματα αναφορικά με το πλήθος των μονάδων και του απασχολούμενου προσωπικού συγκλίνουν, εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα σημαντική μείωση του κόστους λειτουργίας. / The banking sector is undergoing significant changes recently at an international level, as a consequence of changes in the general economic status. Especially in our country, the need for adjusting the operation of credit institutions to adapt to the changing demands of their customer base is obvious. The aim of this paper is to approach the issue of restructuring of banking networks, as they have arisen after mergers or acquisitions, aiming to optimal customer service at the lowest possible operating cost. To achieve the restructuring we propose two mathematical models of facility location, considering the problem on two different axes: firstly aiming at minimizing the cost and secondly at maximizing the demand covered with pre-given budget. To solve the mathematical models we utilized data from a large banking group operating in Greece, focusing on existing established network within the Municipality of Patras. The empirical application showed a clear redundancy of the present network units and personnel, while models result in different solutions of facility location for each version of the problem. Whichever way used to approach the problem of restructuring, it seems that the results regarding the number of units and personnel converge, while ensuring a significant reduction in operating costs.

Με την ανάπτυξη της παγκόσμιας οικονομίας και τη διεθνοποίηση των επιχειρήσεων, η επιχειρησιακή ηθική έχει ολοένα μεγαλύτερο αντίκτυπο και στη διεθνή αρένα. Το αυξημένο μέγεθος του διεθνούς εμπορίου και της επένδυσης που έλαβαν χώρα τις προηγούμενες δεκαετίες, οδήγησε σε άνοδο της αλληλεξάρτησης μεταξύ των μεμονωμένων εθνικών οικονομιών. Κατά συνέπεια, οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε διεθνές επίπεδο δέχονται πολύπλευρες επιδράσεις από όλο τον κόσμο, οι οποίες εμπεριέχουν σοβαρούς ηθικούς προβληματισμούς. Η παρούσα διπλωματική περιλαμβάνει θεωρητική προσέγγιση της επιχειρησιακής ηθικής στα πλαίσια της στρατηγικής ανάπτυξης των επιχειρήσεων μέσω των εξαγορών και συγχωνεύσεων σε διεθνές επίπεδο. Παρουσιάζονται οι κύριες συνιστώσες του όρου της επιχειρησιακής ηθικής, όπως οι θεωρίες ηθικής, οι θεμελιώδεις αρχές της ηθικής, οι κώδικες ηθικής συμπεριφοράς και τα βασικά μοντέλα που εφαρμόζονται, τροποποιημένα ως προς τις ανάγκες των επιχειρήσεων. Θίγονται τα ζητήματα των εξαγορών και συγχωνεύσεων που πραγματοποιούνται σε ξένες χώρες. Αναλύονται οι πηγές των ηθικών προβλημάτων που προκύπτουν κατά τη διάρκεια τη διαδικασίας της εξαγοράς ή συγχώνευσης καθώς και στη μετέπειτα πορεία της, τα οποία συνοπτικά είναι οι πολιτισμικές διαφορές, η συνεχής εφαρμογή τακτικών αθέμιτου ανταγωνισμού, και φυσικά τα παγκόσμια προβλήματα του φυσικού περιβάλλοντος (διάθεση επικίνδυνων αποβλήτων, υπερθέρμανση του πλανήτη κλπ). / -

Οι εξαγορές και οι συγχωνεύσεις είναι ένας γρήγορος και με σχετικά χαμηλό κόστος τρόπος ανάπτυξης μιας εταιρείας. Επιλέγεται κυρίως από εταιρείες που επιθυμούν να αναπτύξουν νέ α προϊόντα ή θέλουν να διεισδύσουν σε νέες αγορές. Στόχος της εταιρείας που θα προβεί σε μια τέτοια ενέργεια είναι η αύξηση του μεριδίου αγοράς καθώς και η δημιουργία υψηλών οικονομιών κλίμακας. Σύμφωνα με μια έρευνα της εταιρείας Mckinsey & Company ο κλάδος ο οποίος θα συμβάλλει περισσότερο στην ανάπτυξη της χώρας σε βάθος μιας δεκαετίας είναι ο τουριστικός κλάδος. Επομένως, αυτός είναι και ο πιο ελκυστικός κλάδος για εξαγορές και συγχωνεύσεις στη χώρα μας. Η παρούσα διπλωματική εκπονείται με απώτερο σκοπό την ανάπτυξη ενός μοντέλου πρόβλεψης συγχωνεύσεων για ξενοδοχειακές επιχειρήσεις. Μέσα από το μοντέλο θα γίνει κατανοητός ο βαθμός στον οποίον κάποια κριτήρια επηρεάζουν τη διοίκηση για επιλογή της κατάλληλης εταιρείας για εξαγορά / συγχώνευση. Τα κριτήρια που μελετώνται είναι τα εξής : 1) ρευστότητα, 2) μόχλευση, 3) ρυθμός ανάπτυξης, 4) αποτελεσματικότητα διοίκησης, 5) απόσταση από λιμάνι, 6) απόσταση από αεροδρόμιο, 7) απόσταση από παραλία, 8) αριθμός αστέρων και 9) αριθμός δωματίων. Αναλυτικότερα, η εργασία διακρίνεται σε πέντε κεφάλαια. Το πρώτο κεφάλ αιο εξετάζει τις εξαγορές και συγχωνεύσεις σε θεωρητικό επίπεδο. Συγκεκριμένα αναλύονται α) οι έννοιες εξαγορά και συγχώνευση, β) οι τύποι με τους οποίους εμφανίζονται, γ) οι λόγοι πραγματοποίησης τους, δ) οι λόγοι που μια τέτοια επένδυση μπορεί να μην είναι επιτυχημένη, ε) η διαδικασία εξαγοράς και συγχώνευσης και στ) το θεσμικό πλαίσιο στο οποίο στηρίζονται. Στο δεύτερο κεφάλαιο παρουσιάζονται κάποια στατιστικά στοιχεία σχετικά με τον κλάδο του τουρισμού τόσο σε εγχώριο όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο καθώς και η έρευνα της εταιρείας Mckinsey & Company σύμφωνα με την οποία ο κλάδος με την περισσότερη ανάπτυξη σε βάθος μιας δεκαετίας είναι ο τουριστικός. Στο τρίτο κεφάλαιο παραθέτονται όλες οι μεθοδολογίες ταξινόμησης και γίνεται αναφορά στις αντίστοιχες έρευνες του παρελθόντος Το τέταρτο κεφάλαιο περιλαμβάνει την εμπειρική ανάλυση. Συγκεκριμένα, παρουσιάζεται εκτενέστερα η μεθοδολογία UTADIS, η οποία εφαρμόζεται στην παρούσα 5 εργασία καθώς και η ακριβής διαδικασία. Εν συνεχεία, αναλύονται τα κριτήρια και ο τρόπος συλλογής των δεδομένων και ακολουθεί μια παρουσίαση του δείγματος με τη βοήθεια της περιγραφικής στατιστικής. Επιπλέον, αναφέρονται τα αποτελέσματα που προκύπτουν από την ανάλυση του μοντέλου που αναπτύχθηκε στα πλ αίσια της παρούσας διπλωματικής και στο τέλος του κεφαλαίου γίνεται σύγκριση των αποτελεσμάτων αυτής της έρευνας σε σχέση με τα αποτελέσματα άλλων ερευνών. Στο πέμπτο και τελευταίο κεφάλαιο παρουσιάζονται τα γενικά συμπεράσματα της παρούσας εργασίας και προτάσεις για περαιτέρω μελέτη. / Mergers and acquisitions are meant to be a quick and with relatively low cost way so as for a company to get developed. They are chosen mainly by companies which try to develop new products or to merge to new markets. The main reason why α company acts in this way is to increase market’s share and to create high economies of scale. According to a survey of Mckinsey & Company, the economic sector which will contribute the most to the development of the country in depth of a decade is tourism. Thus, tourism is the most attractive sector for mergers and acquisitions in our country. The goal of this master thesis is to develop a classification model for hotel industry. Through this model, it will be understandable which criteria affect the administration of a company in order to choose the appropriate company for merger or acquisition. The criteria which are included in this model are: 1) liquidity, 2) leverage, 3) growth rate, 4) management’s efficiency, 5) distance from the closest port, 6) distance from the closest airport, 7) distance from the closest beach, 8) number of stars and 9) number of rooms. To be more specific, this thesis consists of 5 chapters. The first one analyzes the mergers and acquisitions in a theoretical basis. Particularly, it is referred a) the definitions of terms “merger” and “acquisition”, b) the different types of them, c) the reasons why companies result in these actions, d) the reasons why mergers and acquisitions are not always successful, e) all the steps of these procedures and f) regulatory framework on which they are based. In the second chapter, statistics about tourism not only in national but also in international level are presented. It is also mentioned the survey of Mckinsey & Company which concludes that tourism is the sector which contributes the most to the development of our country in a decade. In the third chapter, all the classification techniques are elaborated as well as all the relative surveys from the past. The fourth chapter includes the empirical analysis. The methodology UTADIS is described in detail because it’s the methodology of the model. Furthermore, the criteria and the way of collecting data are analyzed. The sample is also presented through descriptive statistics. At the end of this chapter, the results that are derived from the analysis of the model are referred and are compared to the results of other surveys. In the last but not least chapter the conclusions from the thesis and suggestions for further studies are mentioned.