Με χρονολογική αφετηρία τα μέσα της δεκαετίας του 1950, η βιομηχανία του τουρισμού εισέρχεται σε μια παρατεταμένη περίοδο ταχείας αλλά και σταθερής ανάπτυξής της, που πρόκειται να επεκταθεί σε ολοένα και περισσότερες γεωγραφικές περιοχές της υφηλίου μέχρι και τα πρώτα έτη του εικοστού πρώτου αιώνα. Λαμβάνοντας υπόψη την εξέλιξη του τουρισμού σε διεθνές επίπεδο, η παρούσα μελέτη στρέφει το κέντρο βάρους του ενδιαφέροντός της στη ΝΑ πλευρά της Μεσογείου επιχειρώντας να αποτυπώσει την ανταγωνιστικότητα του ελληνικού ως προς τον τουρκικό –αντίστοιχα- τουρισμό για το χρονοδιάγραμμα 1953-2007. Η αποτύπωση, ωστόσο, της ανταγωνιστικότητας του ελληνικού και του τουρκικού τουρισμού εξετάζεται στα πλαίσια της τρέχουσας συγγραφής ως προς συγκεκριμένα φυσικά και οικονομικά μεγέθη που –για τα μεν πρώτα - συνοψίζονται στις ολικές αλλά και τις επιμέρους αφίξεις που καταγράφονται για λογαριασμό των δυο ανταγωνιστριών-χωρών για την εξεταζόμενη περίοδο 1953-2007. Όσον αφορά τις επιμέρους αφίξεις εξετάζονται η βρετανική, η γερμανική, η ιταλική, η γαλλική καθώς και η ολλανδική τουριστική αγορά, που αποτελούν-άλλωστε- τις πέντε κυριότερες χώρες-δεξαμενές της διεθνούς τουριστικής κίνησης προς την Ελλάδα. Η προσπάθεια αποτίμησης της ανταγωνιστικότητας του ελληνικού ως προς τον τουρκικό τουρισμό για τις προαναφερόμενες αγορές-στόχους, συμπληρώνεται από την παράλληλη αντιπαραβολή της εξέλιξης των μεριδίων που καταλαμβάνει η κάθε μία από τις αγορές αυτές για τον ελληνικό και τον τουρκικό τουρισμό. Όσον αφορά τα οικονομικά μεγέθη που χρησιμοποιήθηκαν για τη συγγραφή της προκείμενης συγκριτικής διερεύνησης, ήταν οι τουριστικές εισπράξεις καθώς και η ατομική τουριστική δαπάνη (Μέση κατά Κεφαλή Δαπάνη) που προκύπτουν διαχρονικά για τους δύο ανταγωνιστές. Στα κεφάλαια που θα ακολουθήσουν, ο αναγνώστης –μετά τη σύντομη εισαγωγή του πρώτου κεφαλαίου- θα λάβει γνώση για το θεωρητικό υπόβαθρο πάνω στο οποίο έχει στηριχτεί η προκείμενη συγκριτική διερεύνηση (Κεφάλαιο ΙΙ), ενώ θα έρθει και σε επαφή με την έννοια της «Ανταγωνιστικότητας», που βρίσκεται –άλλωστε- στο επίκεντρο της συγκριτικής αντιπαραβολής των τουριστικών επιδόσεων των δύο χωρών για τα προαναφερόμενα φυσικά και οικονομικά μεγέθη. Στο τρίτο, κατά σειρά, κεφάλαιο εξετάζεται η διαχρονική εξέλιξη του τουρισμού της πρώτης εκ των δυο χωρών, της Ελλάδας. Στο επόμενο κεφάλαιο (Κεφάλαιο IV) επιχειρείται ακριβώς το ίδιο και για τον έτερο ανταγωνιστή, την Τουρκία. Η έρευνα ολοκληρώνεται με τη συγγραφή ενός πέμπτου κεφαλαίου (Κεφάλαιο V), όπου πλέον πραγματοποιείται η άμεση αντιπαραβολή των επιδόσεων της ελληνικής και της τουρκικής, αντίστοιχα, τουριστικής βιομηχανίας για τα μεγέθη –εκείνα- που επιλέχθηκαν και αναλύθηκαν με πίνακες και διαγραμματικές απεικονίσεις στα Κεφάλαια ΙΙΙ και ΙV. / Since mid-1950’s tourism industry has entered a prolonged as well as stable period of development internationally. Taking into consideration this growth of tourism on a global level, the aim of the current piece of work is to lay particular stress on the Southeastern part of the Mediterranean Basin, trying to rough out the competitiveness of Greek and Turkish tourism for the 1953-2007 era. The assessment, however, of competitiveness of the evolutionary route of tourism of both countries is facilitated through the utilization of specific physical and economic figures upon which useful conclusions can be drawn. In this effort, the researcher has used overall tourism arrivals, arrivals of specific travel-markets, tourism receipts and per capita tourism expenditure. The selected travel-markets utilized are those emanating from the United Kingdom, Germany, Italy, France and Holland, since those countries do constitute the five major sources of international tourism demand for the destinations of Greece. The writer has also determined the market-share of each one of those five countries in relation to overall tourism demand for both competitors (i.e. Greece and Turkey). In the First Chapter, the reader is introduced briefly into the evolution of tourism at an international level during the last fifty years. Chapter Two is referring to the notion of ‘Competitiveness’ and the theoretical background of the study (Tourism Area Life Cycle). Chapter Three is devoted to the evolution of tourism for Greece for 1953-2007, whereas Chapter Four is sketching-out the evolution of Turkey’s tourism for the same period of examination (i.e. 1953-2007). Chapter Five, eventually, is concluding the research through the direct cross-examination of both competitors´ performance in relation to the physical (arrivals) and economic figures (tourism receipts, per capita expenditure) used by the author.

Τις τελευταίες δεκαετίες μεγάλο ενδιαφέρον συγκεντρώνει ο τρόπος και ο ρυθμός με τον οποίο οι διάφορες αναπτυσσόμενες χώρες εντάσσονται στην παγκόσμια οικονομία. Οι συνθήκες κάτω από τις οποίες λαμβάνει μέρος η ενσωμάτωση αυτή ιδιαίτερα από το 1980 και μετά, περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων, την απελευθέρωση του διεθνούς εμπορίου, τη διεθνοποίηση της παραγωγής και την άρση των περιορισμών επί των διεθνών ροών κεφαλαίου. Ένα εργαλείο στη διαδικασία ενσωμάτωσης πολλών χωρών στο παγκόσμιο καπιταλιστικό σύστημα είναι οι Άμεσες Ξένες Επενδύσεις (ΑΞΕ), καθώς αποτελούν ένα μηχανισμό ροής κεφαλαίων στην παγκοσμιοποιημένη οικονομία. Η έρευνα γύρω από τους λόγους και τις μορφές που πραγματοποιούνται οι ΑΞΕ έχει ενταθεί τα τελευταία χρόνια, καθώς ένα μεγάλο μέρος του κεφαλαίου των ανεπτυγμένων χωρών επιλέγει πλέον τη συγκεκριμένη μορφή επένδυσης, ενώ όλο και περισσότερες χώρες βλέπουν τις ΑΞΕ ως βασικό μοχλό οικονομικής ανάπτυξης. Η ένταξη των χωρών αυτών στην παγκόσμια οικονομία σε πολλές περιπτώσεις συνοδεύεται από σειρά βίαιων οικονομικών κρίσεων, όπως έγινε φανερό τη δεκαετία του ’90. Επιπλέον, πολλές χώρες αντιμετωπίζουν διευρυνόμενα εμπορικά ελλείμματα, καθώς και ελλείμματα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, παρά την αύξηση σε αυτές των εισροών ΑΞΕ. Μια τέτοια περίπτωση αποτελεί και η Τουρκία. Στην παρούσα εργασία θα προσπαθήσουμε στη βάση του ιστορικού και θεωρητικού πλαισίου, να εντοπιστούν οι μακροοικονομικές μεταβολές που έχουν επιδράσει στην πορεία της διεθνούς θέσης της Τουρκίας ως αποδέκτη ΑΞΕ, αλλά και οι ενδεχόμενες επιπτώσεις των πραγματοποιούμενων ΑΞΕ στα μακροοικονομικά μεγέθη της Τουρκίας την περίοδο 1980-2010. Η παρούσα εργασία αποτελείται από επτά κεφάλαια. Στο πρώτο (1ο) κεφάλαιο γίνεται μια σύντομη αναφορά στην επιστήμη της Μακροοικονομικής και στη γενικότερη σημασία της. Επίσης, παρουσιάζεται το ιστορικό πλαίσιο ανάπτυξης της τουρκικής οικονομίας από την ίδρυση του τουρκικού κράτους το 1923. Η παρουσίαση αυτή κρίνεται σκόπιμη καθώς οι τρέχουσες οικονομικές εξελίξεις σε μια χώρα, εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τις πολιτικές και οικονομικές επιλογές που έχουν γίνει ιστορικά και στον τρόπο με τον οποίο οι επιλογές αυτές έχουν συμβάλλει διαχρονικά στη συσσώρευση κεφαλαίου. Στο δεύτερο (2ο) κεφάλαιο παρατίθεται το θεωρητικό πλαίσιο στο οποίο θα βασιστούμε για την ερμηνεία των εμπειρικών δεδομένων. Στο τρίτο (3ο) κεφάλαιο παρουσιάζονται βασικά μακροοικονομικά μεγέθη της τουρκικής οικονομίας και γίνεται μια πρώτη προσπάθεια ερμηνείας τους σε σχέση με τις ΑΞΕ. Στο τέταρτο (4ο) κεφάλαιο γίνεται η βασική εμπειρική αποτύπωση της εξέλιξης των ΑΞΕ στην τουρκική οικονομία και ακολουθούν αντίστοιχες ερμηνευτικές διαπιστώσεις. Στο πέμπτο (5ο) κεφάλαιο πραγματοποιείται μια περεταίρω διερεύνηση των ΑΞΕ σε συνδυασμό με τις διεθνείς οικονομικές σχέσεις της Τουρκίας. Στο έκτο (6ο) κεφάλαιο πραγματοποιείται διερεύνηση των ΑΞΕ σε συνδυασμό με το εξωτερικό εμπόριο της τουρκικής οικονομίας. Στο έβδομο (7ο) κεφάλαιο γίνεται μια σύντομη σύνοψη της σχετικής βιβλιογραφίας και ένας σχολιασμός της στη βάση των ευρημάτων της παρούσας εργασίας. Τέλος, στο όγδοο (8ο) κεφάλαιο παρουσιάζονται τα βασικά συμπεράσματα που προκύπτουν από την παρούσα εργασία. / Τις τελευταίες δεκαετίες μεγάλο ενδιαφέρον συγκεντρώνει ο τρόπος και ο ρυθμός με τον οποίο οι διάφορες αναπτυσσόμενες χώρες εντάσσονται στην παγκόσμια οικονομία. Οι συνθήκες κάτω από τις οποίες λαμβάνει μέρος η ενσωμάτωση αυτή ιδιαίτερα από το 1980 και μετά, περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων, την απελευθέρωση του διεθνούς εμπορίου, τη διεθνοποίηση της παραγωγής και την άρση των περιορισμών επί των διεθνών ροών κεφαλαίου. Ένα εργαλείο στη διαδικασία ενσωμάτωσης πολλών χωρών στο παγκόσμιο καπιταλιστικό σύστημα είναι οι Άμεσες Ξένες Επενδύσεις (ΑΞΕ), καθώς αποτελούν ένα μηχανισμό ροής κεφαλαίων στην παγκοσμιοποιημένη οικονομία. Η έρευνα γύρω από τους λόγους και τις μορφές που πραγματοποιούνται οι ΑΞΕ έχει ενταθεί τα τελευταία χρόνια, καθώς ένα μεγάλο μέρος του κεφαλαίου των ανεπτυγμένων χωρών επιλέγει πλέον τη συγκεκριμένη μορφή επένδυσης, ενώ όλο και περισσότερες χώρες βλέπουν τις ΑΞΕ ως βασικό μοχλό οικονομικής ανάπτυξης. Η ένταξη των χωρών αυτών στην παγκόσμια οικονομία σε πολλές περιπτώσεις συνοδεύεται από σειρά βίαιων οικονομικών κρίσεων, όπως έγινε φανερό τη δεκαετία του ’90. Επιπλέον, πολλές χώρες αντιμετωπίζουν διευρυνόμενα εμπορικά ελλείμματα, καθώς και ελλείμματα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, παρά την αύξηση σε αυτές των εισροών ΑΞΕ. Μια τέτοια περίπτωση αποτελεί και η Τουρκία. Στην παρούσα εργασία θα προσπαθήσουμε στη βάση του ιστορικού και θεωρητικού πλαισίου, να εντοπιστούν οι μακροοικονομικές μεταβολές που έχουν επιδράσει στην πορεία της διεθνούς θέσης της Τουρκίας ως αποδέκτη ΑΞΕ, αλλά και οι ενδεχόμενες επιπτώσεις των πραγματοποιούμενων ΑΞΕ στα μακροοικονομικά μεγέθη της Τουρκίας την περίοδο 1980-2010. Η παρούσα εργασία αποτελείται από επτά κεφάλαια. Στο πρώτο (1ο) κεφάλαιο γίνεται μια σύντομη αναφορά στην επιστήμη της Μακροοικονομικής και στη γενικότερη σημασία της. Επίσης, παρουσιάζεται το ιστορικό πλαίσιο ανάπτυξης της τουρκικής οικονομίας από την ίδρυση του τουρκικού κράτους το 1923. Η παρουσίαση αυτή κρίνεται σκόπιμη καθώς οι τρέχουσες οικονομικές εξελίξεις σε μια χώρα, εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τις πολιτικές και οικονομικές επιλογές που έχουν γίνει ιστορικά και στον τρόπο με τον οποίο οι επιλογές αυτές έχουν συμβάλλει διαχρονικά στη συσσώρευση κεφαλαίου. Στο δεύτερο (2ο) κεφάλαιο παρατίθεται το θεωρητικό πλαίσιο στο οποίο θα βασιστούμε για την ερμηνεία των εμπειρικών δεδομένων. Στο τρίτο (3ο) κεφάλαιο παρουσιάζονται βασικά μακροοικονομικά μεγέθη της τουρκικής οικονομίας και γίνεται μια πρώτη προσπάθεια ερμηνείας τους σε σχέση με τις ΑΞΕ. Στο τέταρτο (4ο) κεφάλαιο γίνεται η βασική εμπειρική αποτύπωση της εξέλιξης των ΑΞΕ στην τουρκική οικονομία και ακολουθούν αντίστοιχες ερμηνευτικές διαπιστώσεις. Στο πέμπτο (5ο) κεφάλαιο πραγματοποιείται μια περεταίρω διερεύνηση των ΑΞΕ σε συνδυασμό με τις διεθνείς οικονομικές σχέσεις της Τουρκίας. Στο έκτο (6ο) κεφάλαιο πραγματοποιείται διερεύνηση των ΑΞΕ σε συνδυασμό με το εξωτερικό εμπόριο της τουρκικής οικονομίας. Στο έβδομο (7ο) κεφάλαιο γίνεται μια σύντομη σύνοψη της σχετικής βιβλιογραφίας και ένας σχολιασμός της στη βάση των ευρημάτων της παρούσας εργασίας. Τέλος, στο όγδοο (8ο) κεφάλαιο παρουσιάζονται τα βασικά συμπεράσματα που προκύπτουν από την παρούσα εργασία.