Την δεκαετία 2000-2010 το ελληνικό κράτος παρεμβαίνει στους πληθυσμούς των Τσιγγάνων μέσω δύο προγραμμάτων: του Ολοκληρωμένου προγράμματος Δράσης για την Κοινωνική Ένταξη των Ελλήνων Τσιγγάνων και του Προγράμματος Ένταξης των Τσιγγανοπαίδων στο Σχολείο. Το πρώτο πρόγραμμα που υλοποιείται από το τότε ΥΠΕΣΔΔΑ στόχο έχει να μεριμνήσει για τη χορήγηση εγγυημένων δανείων στους Τσιγγάνους προκειμένου να ενταχθούν οικιστικά αποκτώντας ιδιόκτητη κατοικία. Το δεύτερο πρόγραμμα υλοποιείται από το ΥΠΕΠΘ και αφορά την Ένταξη των Τσιγγανοπαίδων στο Σχολείο, μέσα από ένα πλέγμα ενεργειών. Στην παρούσα έρευνα εξετάζουμε την ένταξη των οικογενειών των Τσιγγάνων ως παράγοντα που διαφοροποιεί την φοίτηση των Τσιγγανοπαίδων. Εξετάζουμε αν η οικιστική, κοινωνική, οικονομική και εκπαιδευτική ένταξη των οικογενειών των Τσιγγάνων διαφοροποιεί ποσοτικά και ποιοτικά τη φοίτηση των τέκνων τους. Η βασική μας υπόθεση ότι η ένταξη των οικογενειών των τσιγγανοπαίδων στον κοινωνικό ιστό του τόπου κατοικίας, οι αντιλήψεις των τσιγγάνων γονέων για τη φοίτηση των τσιγγανοπαίδων και οι σχετικές πρακτικές, η αξιοποίηση - διάθεση του ελεύθερου χρόνου τόσο των οικογενειών γενικά όσο και των τσιγγανοπαίδων ειδικά, η τυχόν παραβατικότητα και οι πολιτισμικές ομοιότητες και διαφορές επηρεάζουν τη φοίτηση των τσιγγανοπαίδων. Η έρευνα είναι ποιοτικής μεθοδολογίας. Βασίζεται σε συνδυασμό παρατήρησης και ανοικτής συνέντευξης με τους γονείς. Στο κείμενο των συνεντεύξεων έχει γίνει ανάλυση κειμένου. Παράλληλα έχουν χρησιμοποιηθεί στοιχεία από παρατήρηση των Τσιγγάνων μαθητών στη σχολική τάξη και το προαύλιο και συνεντεύξεις με τους ίδιους και τους δασκάλους τους. Το θεωρητικό πλαίσιο που χρησιμοποιήσαμε εντάσσεται στη Νέα Κοινωνιολογία Της Εκπαίδευσης και συγκεκριμένα στο θεωρητικό σχήμα του Basil Bernstein. Tα αποτελέσματα της έρευνας επιβεβαιώνουν σε ένα μεγάλο βαθμό την αρχική μας υπόθεση. / The sociological dimension of the present study is based on the observation that the Greek contemporary educational system is demanded to solve the problems of an even more complicated social phenomenon: the integration of the Greek Gypsies. Considering the social framework of the modern educational system we claim that parental strategies could have deep positive impact not only on the acquisition of knowledge but also on social action. We argue that B. Bernstein’s theoretical framework relates, theoretically as well as methodologically, to the integration process of the young Gypsies in the school classroom. The methodology of the specific research process is based on the qualitative techniques of observation, interview and content analysis.

Η παρούσα μελέτη περίπτωσης που πραγματοποιήθηκε στο ΝΕΛΕ-ΚΕΚ Αιγίου, αποτελεί μια προσπάθεια να διερευνηθεί κατά πόσο οι εκπαιδευτές που δραστηριοποιούνται σε τμήματα αλφαβητισμού Τσιγγάνων, εφαρμόζουν τις αρχές της εκπαίδευσης ενηλίκων, προσαρμόζοντας παράλληλα τον τρόπο διδασκαλίας τους στις ιδιαιτερότητες των Τσιγγάνων. Πρόκειται για ποιοτική έρευνα. Ως μεθοδολογικά εργαλεία χρησιμοποιήθηκαν η ημιδομημένη συνέντευξη και ειδικά επεξεργασμένες φόρμες παρατήρησης. Η έρευνα στηρίχθηκε στη θεωρία του Paolo Freire, εστιάζοντας στις απόψεις του για τη σχέση εκπαιδευτή και εκπαιδευόμενων και τη δυναμική που αυτή δημιουργεί, ώστε να αφυπνιστούν οι εκπαιδευόμενοι και να διεκδικήσουν τη θέση που τους ανήκει μέσα στην κοινωνία. Τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν ότι οι συγκεκριμένοι εκπαιδευτές είχαν πλήρη γνώση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών των εκπαιδευόμενων, καθώς και των μεθόδων και των τεχνικών της εκπαίδευσης ενηλίκων, τις οποίες εφάρμοσαν με ιδιαίτερη ευαισθησία και συνέπεια. / The present study of case which was conducted at the NELE-KEK in Egio, constitutes an effort to investigate at what length the educators who work in gypsies’ literacy classes, apply the teaching principles of Adult Education, adjusting at the same time their teaching style in the gypsies’ particularities. It’s a quality research. As methodology tools were used: the semi-structured interview and especially processed observation forms. The research was based on the theory of Paolo Freire, focusing on his views on the educators’-learner relationship and the dynamics it creates so as to alert the trainees and lead them to claim the position they deserve within society. The results of this survey proved, that the specific educators were fully aware of the special characteristics of the trainees as well as the methods and the techniques of the adult education which they applied with particular sensitivity and consistency.

Στην παρούσα μελέτη διερευνώνται η πρόσληψη, η επένδυση και οι πρακτικές των τσιγγάνων στην εκπαίδευση, στη δημοτική ενότητα των Σαγαιΐκων, του δήμου Δυτικής Αχαΐας. Πιο συγκεκριμένα εξετάζονται οι αντιλήψεις των τσιγγάνων για το σχολείο και τη σχολική φοίτηση και η επένδυσή τους στην εκπαίδευση μέσα από τις πρακτικές τους. Για την κατανόησή τους, τα εντάσσουμε και δίνουμε ιδιαίτερο βάρος στο ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον και τα πολιτισμικά στοιχεία της ομάδας των τσιγγάνων. Πέρα από τη συναφή βιβλιογραφία, η έρευνα στηρίζεται σε ομαδικές, εις βάθος συνεντεύξεις με τσιγγάνους, στον τρόπο ζωής τους και σε επιτόπια παρατήρηση. Σε ότι αφορά την ερμηνεία στηριχτήκαμε στο θεωρητικό πλαίσιο του Basil Bernstein. Από την έρευνα προέκυψε ότι οι τσιγγάνοι έχουν εργαλειακή αντίληψη για το σχολείο. Έχουν επίσης μεγάλα ποσοστά σχολικής διαρροής και αυτό το αποδίδουμε κυρίως σε εξωγενείς και δευτερευόντως σε ενδογενείς παράγοντες. / In this study we investigate the recruitment, investment and practices of Gypsy education, of the municipal unity Sagaiika of West Achaea. More specifically it is examined the perceptions of gypsies for school and schooling and their investment in education through their practices. For these to be understood, we incorporate and focus on the broader social environment and gypsies’ culture. The research builds on group interviews with Gypsies, the way of their living and at field observation. Regarding to the interpretation, we based on the theoretical framework of Basil Bernstein. The investigation revealed that the gypsies have instrumental view of the school. They also have high rates of school dropouts and this was attributed to external factors mainly and to internal secondarily.