Η παρούσα έρευνα, πραγματεύεται το μεταναστευτικό φαινόμενο και ειδικότερα τη σημαντικότητα που έχει η γνώση της γλώσσας της χώρας υποδοχής για τους μετανάστες. Η έντονη παρουσία των μεταναστών στην Ελλάδα και οι δυσκολίες που αυτοί αντιμετωπίζουν στον κοινωνικό και εργασιακό τομέα, εξαιτίας της αδύναμης κοινωνικής τους θέσης, ήταν η αφορμή για την πραγματοποίηση της έρευνας. Η αναζήτηση των παραγόντων που θα μπορούσαν να βελτιώσουν την ένταξή τους στη χώρα έστρεψε το προσωπικό ενδιαφέρον στην μελέτη της εκμάθησης της γλώσσας της χώρας υποδοχής. Το μεθοδολογικό εργαλείο που χρησιμοποιήθηκε είναι η ημιδομημένη συνέντευξη και τα ερευνώμενα υποκείμενα είναι μετανάστες, ανεξαρτήτως νομικού καθεστώτος, που κατοικούν στην Ελλάδα. Αναλύοντας τα δεδομένα των συνεντεύξεων, συμπεραίνεται πως η επιρροή της γλώσσας είναι περιορισμένη, καθώς σχετίζεται κυρίως με προσωπικά οφέλη (όπως για παράδειγμα, η αύξηση της αυτοπεποίθησης του μετανάστη), και δεν βοηθά ουσιαστικά, όσο πιστεύεται, στη βελτίωση των συνθηκών ζωής του μετανάστη και την πληρέστερη ένταξή του. Επίσης, εκτός από το ζήτημα της ένταξης, παρατηρήθηκε πως ακόμη και η εκδοχή της γλώσσας που ο μετανάστης μαθαίνει να χρησιμοποιεί, συμβάλλει στην παγίωση της αρχικής του θέσης στην κοινωνία υποδοχής. Αυτό συμβαίνει, επειδή ο γλωσσικός κώδικας που αυτός χρησιμοποιεί διαφέρει από εκείνον της κυρίαρχης - αστικής τάξης, οπότε μιλάμε για κοινωνική αναπαραγωγή. / The present research analyses the immigration phenomenon and more specifically, the importance of the official language´s knowledge of the recipient country for the immigrants. The large presence of immigrants in Greece and the difficulties which they confront in social and labor brenches due to their weak social position, was the starting point of this research project. The search of the agents which could improve their integration in the country made me aim my personal interests into the field of language learning in the recipient country. Semi - structured interviews where used as the methodological tool of the research whose subjects were immigrants living in Greece, regardless of their legal status. By analyzing the results of the interviews, we come to the conclusion that the influence of the language is limited since it is related to personal profits (for example: increase of the immigrants self-confidence feeling) and essentially, does not boost, as it is believed, the immigrant´s life standards´ improvement and his full integration. Moreover, apart from the integration fact, the research also showed that the language stratum which the immigrant acquires and uses, contributes to the settlement of his initial social position in the recipient country. This occurs due to his usage of the language code, which differs from the one used by the dominant - middle class, so it is a question of social reproduction.

Την δεκαετία 2000-2010 το ελληνικό κράτος παρεμβαίνει στους πληθυσμούς των Τσιγγάνων μέσω δύο προγραμμάτων: του Ολοκληρωμένου προγράμματος Δράσης για την Κοινωνική Ένταξη των Ελλήνων Τσιγγάνων και του Προγράμματος Ένταξης των Τσιγγανοπαίδων στο Σχολείο. Το πρώτο πρόγραμμα που υλοποιείται από το τότε ΥΠΕΣΔΔΑ στόχο έχει να μεριμνήσει για τη χορήγηση εγγυημένων δανείων στους Τσιγγάνους προκειμένου να ενταχθούν οικιστικά αποκτώντας ιδιόκτητη κατοικία. Το δεύτερο πρόγραμμα υλοποιείται από το ΥΠΕΠΘ και αφορά την Ένταξη των Τσιγγανοπαίδων στο Σχολείο, μέσα από ένα πλέγμα ενεργειών. Στην παρούσα έρευνα εξετάζουμε την ένταξη των οικογενειών των Τσιγγάνων ως παράγοντα που διαφοροποιεί την φοίτηση των Τσιγγανοπαίδων. Εξετάζουμε αν η οικιστική, κοινωνική, οικονομική και εκπαιδευτική ένταξη των οικογενειών των Τσιγγάνων διαφοροποιεί ποσοτικά και ποιοτικά τη φοίτηση των τέκνων τους. Η βασική μας υπόθεση ότι η ένταξη των οικογενειών των τσιγγανοπαίδων στον κοινωνικό ιστό του τόπου κατοικίας, οι αντιλήψεις των τσιγγάνων γονέων για τη φοίτηση των τσιγγανοπαίδων και οι σχετικές πρακτικές, η αξιοποίηση - διάθεση του ελεύθερου χρόνου τόσο των οικογενειών γενικά όσο και των τσιγγανοπαίδων ειδικά, η τυχόν παραβατικότητα και οι πολιτισμικές ομοιότητες και διαφορές επηρεάζουν τη φοίτηση των τσιγγανοπαίδων. Η έρευνα είναι ποιοτικής μεθοδολογίας. Βασίζεται σε συνδυασμό παρατήρησης και ανοικτής συνέντευξης με τους γονείς. Στο κείμενο των συνεντεύξεων έχει γίνει ανάλυση κειμένου. Παράλληλα έχουν χρησιμοποιηθεί στοιχεία από παρατήρηση των Τσιγγάνων μαθητών στη σχολική τάξη και το προαύλιο και συνεντεύξεις με τους ίδιους και τους δασκάλους τους. Το θεωρητικό πλαίσιο που χρησιμοποιήσαμε εντάσσεται στη Νέα Κοινωνιολογία Της Εκπαίδευσης και συγκεκριμένα στο θεωρητικό σχήμα του Basil Bernstein. Tα αποτελέσματα της έρευνας επιβεβαιώνουν σε ένα μεγάλο βαθμό την αρχική μας υπόθεση. / The sociological dimension of the present study is based on the observation that the Greek contemporary educational system is demanded to solve the problems of an even more complicated social phenomenon: the integration of the Greek Gypsies. Considering the social framework of the modern educational system we claim that parental strategies could have deep positive impact not only on the acquisition of knowledge but also on social action. We argue that B. Bernstein’s theoretical framework relates, theoretically as well as methodologically, to the integration process of the young Gypsies in the school classroom. The methodology of the specific research process is based on the qualitative techniques of observation, interview and content analysis.

Σκοπός της παρούσα διπλωματικής εργασίας είναι η μελέτη της ακαδημαϊκής και κοινωνικής ένταξης των κωφών μαθητών που φοιτούν σε σχολεία γενικής αγωγής δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Μελετώνται επίσης οι παράγοντες που την επηρεάζουν καθώς και οι μεταξύ τους συσχετίσεις. Αρχικά γίνεται ανασκόπηση της βιβλιογραφίας που σχετίζεται με την κοινωνική και ακαδημαϊκή ένταξη των κωφών μαθητών που φοιτούν στα γενικά σχολεία της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και των παραγόντων που την επηρεάζουν. Δείγμα της ερευνάς αποτελέσαν 57 εκπαιδευτικοί γενικής αγωγής που έχουν έστω έναν κωφό μαθητή. Το ερευνητικό εργαλείο που χρησιμοποιήθηκε ήταν ερωτηματολόγιο. Η ανάλυση των δεδομένων έγινε με το στατιστικό πρόγραμμα SPSS (Πρόγραμμα Στατιστικής Επεξεργασίας Δεδομένων Κοινωνικών Επιστημών). Μέσα από την ανάλυση των δεδομένων προέκυψε το συμπέρασμα πως τόσο η κοινωνική όσο και η ακαδημαϊκή ένταξη των κωφών μαθητών στα σχολεία γενικής αγωγής της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης δεν έχει επιτευχθεί. Παρόλα αυτά υπάρχουν παράγοντες, όπως ατομικά χαρακτηριστικά των μαθητών, οι οποίοι επηρεάζουν το βαθμό της ένταξης και είναι καθοριστικοί για την επιτυχία της ή όχι. Επιπλέον, το πλαίσιο της ένταξης και πιο συγκεκριμένα ο χρόνος παραμονής του μαθητή στην γενική τάξη και η υποστήριξη που πιθανά έχει είναι καθοριστικοί παράγοντες για την επιτυχία της. Αξίζει να σημειωθεί ακόμα ότι η ακαδημαϊκή ένταξη αποτελεί ένα βασικό παράγοντα για την επιτυχία της κοινωνικής και αντίστροφα. Τέλος είναι επιτακτική η ανάγκη διεξαγωγής αντίστοιχων ερευνών οι οποίες θα διαφωτίσουν ακόμα περισσότερο τα παραπάνω ζητήματα. / The purpose of this dissertation is to study the academic and social inclusion of deaf and hearing impaired students (D/HH) who study at secondary general education schools. The factors which can affect them are carefully studied along with the different relationships between each factor. In the first part of this work we review the related literature in the area of academic and social inclusion of deaf students from secondary general education schools and the factors that affects them. This study is based on data collected through a questionnaire from 57 different high school teachers of the mainstream schools who had in their class at least one deaf student. The results revealed that both academic as well as social inclusion of D/HH students in secondary, regular schools have not been achieved. Despite this however, there are factors, such as personal student characteristics, which affect the degree of inclusion and which also determine success or failure. Other factors which include the framework of inclusion and, more specifically, the amount of time the student spends in regular classes and their support they receive in them are related to their successful inclusion. Furthermore, academic inclusion is an important factor that determines social inclusion and visa-versa. Finally, it is of critical importance that more studies are done in the area of inclusive education of secondary school students in order to determine all the critical factors and issues related to this important subject.

The concept of social integration has gained prominence in the social and policy debates all over the Europe. Children of immigrants, constituting a significant percentage of modern population of European Union, go through some demanding changes in their processes of social and school integration. As the number of immigrants in Greece is growing, it is of high importance to identify, examine, and understand problems that young immigrants living in this country might have. Our research investigates social and school integration of adolescents’ from Polish immigration families residing in Athens, Greece. By this project we wish to build and advance beyond the current research and contribute to existing knowledge in the field of social integration. The study is based on a qualitative research method relying on semi-structured, in–depth interviews with 12 young respondents from Greek and Polish high schools in Athens. The results indicate that the level of social integration of adolescent Poles is various and depends on the school that young people attend extracurricular activities they participate in, social networks within Greek population, parents’ socioeconomic status and Greek language competency. In case of respondents from the Group of Polish schools at Polish Embassy in Athens observed level of integration was lower, than in the group of pupils from Greek schools. / Η έννοια της κοινωνικής ένταξης έχει κερδίσει εξέχουσα θέση στις κοινωνικές και πολιτικές αντιπαραθέσεις σε όλη την Ευρώπη. Τα παιδιά των μεταναστών, που αποτελούν ένα σημαντικό ποσοστό του σύγχρονου πληθυσμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης, υφίστανται σε ορισμένες απαιτητικές αλλαγές κατά την κοινωνική και σχολική τους ένταξη. Καθώς ο αριθμός των μεταναστών στην Ελλάδα αυξάνεται, είναι υψηλής σημασίας ο εντοπισμός, η εξέταση, και η κατανόηση των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι νέοι μετανάστες που ζουν στη χώρα αυτή. Η έρευνά μας διερευνά την κοινωνική και σχολική ένταξη των εφήβων που προέρχονται από πολωνικές οικογένειες μεταναστών, οι οποίες κατοικούν στην πρωτεύουσα της Ελλάδας, Αθήνα. Στην παρούσα μελέτη προσπαθούμε να οικοδομήσουμε και να προωθήσουμε την έρευνα και να συμβάλουμε στην υπάρχουσα γνώση, στον τομέα της κοινωνικής ένταξης. Η μελέτη βασίζεται σε μια ποιοτική μέθοδο έρευνας η οποία στηρίζεται σε ημι-δομημένες, λεπτομερείς συνεντεύξεις 12 νέων ερωτηθέντων από ελληνικά και πολωνικά γυμνάσια στην Αθήνα. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι ο βαθμός της κοινωνικής ένταξης των εφήβων Πολωνών διαφέρει από άτομο σε άτομο και εξαρτάται από: το σχολείο, το οποίο οι νέοι συμμετέχουν, τις εξωσχολικές δραστηριότητες στις οποίες συμμετέχουν, τα κοινωνικά δίκτυα στον ελληνικό πληθυσμό, την κοινωνικo-οικονομική κατάσταση των γονέων τους και την ευχέρεια τους στην χρήση της ελληνικής γλώσσας. Στην περίπτωση των ερωτηθέντων από το συγκρότημα των πολωνικών σχολείων στην πολωνική πρεσβεία στην Αθήνα, παρατηρήθηκε ότι το επίπεδο της ένταξης τους ήταν χαμηλότερο, συγκριτικά με την ομάδα των μαθητών που προέρχονταν από ελληνικά σχολεία.