Ένα από τα πιο σημαντικά σημεία που χαρακτηρίζουν την πορεία των υπηρεσιών υγείας τον εικοστό πρώτο αιώνα είναι η μεγάλη ανάγκη που έχει διαπιστωθεί για μια νέου τύπου σχέση ιδιαίτερα με τους ασθενείς που πάσχουν από χρόνια μεταβολικά νοσήματα. Στην παρούσα εργασία επιχειρείται – με διεξαγωγή έρευνας με χρήση ερωτηματολογίου - η διερεύνηση της σχέσης μεταξύ φαρμακοποιών και πελατών - ασθενών που πάσχουν από διαβήτη, μιας πολυπληθούς και σημαντικής ομάδας, δεδομένου ότι ο διαβήτης λαμβάνει διαστάσεις παγκόσμιας επιδημίας με επιπτώσεις σε κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο. Συγκεκριμένα, σκοπός της έρευνας είναι να προσδιοριστεί το επίπεδο εμπιστοσύνης και ικανοποίησης της παραπάνω ομάδας ασθενών καθώς και ο βαθμός δέσμευσής τους στο φαρμακοποιό τους μαζί με τους παράγοντες που προσδιορίζουν αυτή τη δέσμευση. Τα ευρήματα έδειξαν ότι η άποψη του ασθενή με διαβήτη, είναι ιδιαίτερα καλή για το φαρμακοποιό του. Ο συμβουλευτικός ρόλος του φαρμακοποιού και η πελατοκεντρικότητα της σχέσης είναι καθοριστικός παράγοντας για τη δέσμευση του ασθενή στο φαρμακείο. / One of the most important things that characterize the health industry in the twenty first century is the established need for a new kind of relationship especially with patients with chronic metabolic diseases. The work presented here intends – with the use of questionnaires – to investigate the relationship between pharmacists and clients – patients with diabetes, a numerous group of people, given the great the expansion of the disease in recent years. Particularly, the objective of this research is to assess the level of trust and satisfaction of the afore-mentioned group of patients as well as the level of their commitment to their pharmacist along with the parameters that define this commitment. Findings have shown that patients with diabetes are satisfied with their pharmacist. Patient - centerdeness plays an important role in their commitment to the pharmacist.

Οι έννοιες της φαρμακευτικής φροντίδας (pharmaceutical care) και του relationship marketing εφαρμόζονται όλο και περισσότερο στην σύγχρονη φαρμακευτική πρακτική. Η φαρμακευτική φροντίδα (ΦΦ) αναφέρεται στην υπεύθυνη παροχή φαρμακοθεραπείας, με στόχο την βελτίωση ή διατήρηση της ποιότητας ζωής του ασθενή, ενώ το relationship marketing στοχεύει στην εγκαθίδρυση μακροπρόθεσμων και ποιοτικών σχέσεων με τον ασθενή-πελάτη. Τις στάσεις και συμπεριφορές σε σχέση με τις παραπάνω έννοιες στόχευε να διερευνήσει η παρούσα ερευνητική μελέτη, σε δείγμα Ελλήνων φαρμακοποιών. Το ερευνητικό εργαλείο ήταν ερωτηματολόγιο με ενότητες που διερευνούσαν τις συμπεριφορές που οι φαρμακοποιοί θεωρούν σχετικές με την ΦΦ, την στάση τους απέναντι στην επικοινωνία με τους ασθενείς-πελάτες, τις αποδόσεις ισχύος στον πελάτη ή στον εαυτό τους, καθώς και την ικανοποίηση που αντλούν από το επάγγελμά τους. Τα ευρήματα έδειξαν ότι υπάρχει σημαντική σύγκλιση των απόψεων των Ελλήνων φαρμακοποιών σχετικά με την ΦΦ και των όψεών της όπως προκύπτουν από την βιβλιογραφία. Επιδράσεις των στάσεων διαπιστώθηκαν στις συμπεριφορές και στις αποδόσεις ισχύος, και των αποδόσεων ισχύος στην ικανοποίηση από το επάγγελμα. Η έννοια της «απόδοσης ισχύος» στον πελάτη-ασθενή εκ μέρους του φαρμακοποιού, όπως αυτή προέκυψε από τα ευρήματα, συζητείται εκτενέστερα. / -

Η έννοια της φαρμακευτικής φροντίδας, καθώς και αυτή του relationship marketing, αποκτούν όλο και μεγαλύτερο ρεύμα στην διεθνή βιβλιογραφία και πρακτική. Παράλληλα έρευνες διεθνώς καταδεικνύουν τις στάσεις και τις προθέσεις των φαρμακοποιών για τον μελλοντικό τους ρόλο, στα πλαίσια των μεταβολών που υφίσταται το επάγγελμα του φαρμακοποιού και η διεθνής αγορά εργασίας. Ωστόσο τα δεδομένα αυτά δεν έχουν διερευνηθεί προηγουμένως σε ελληνικά πλαίσια. Η έρευνα που παρουσιάζεται στην εργασία αυτή είχε σαν στόχο να διερευνήσει τις στάσεις δείγματος Ελλήνων φαρμακοποιών σχετικά με διάφορες όψεις του επαγγέλματός τους, όπως τις προβλέψεις τους για το μέλλον του επαγγέλματος του φαρμακοποιού, και τις κρίσεις τους για φαινόμενα που μπορεί να απειλήσουν μελλοντικά το επάγγελμα καθώς και για μέτρα αντιμετώπισής τους. Παράλληλος στόχος ήταν η διερεύνηση της συσχέτισης των παραπάνω στάσεων με τις απόψεις των φαρμακοποιών για την φαρμακευτική φροντίδα, και με τις στάσεις και συμπεριφορές σχετικά με αυτήν. Τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν αυξημένο βαθμό ενημερότητας των φαρμακοποιών για τις μελλοντικές προκλήσεις στον ρόλο τους, καθώς για το μοντέλο της φαρμακευτικής φροντίδας. Σημαντική ωστόσο κρίνεται η παροχή κατάρτισης, και ο σχεδιασμός προγραμμάτων εφαρμογής της ΦΦ σε κρατικό και τοπικό επίπεδο. / -

Στην Ελλάδα ο όρος “γενόσημα” φάρμακα έχει γίνει ευρέως γνωστός τον τελευταίο καιρό, παρ’ό,τι στην Ευρώπη και σε άλλες χώρες του κόσμου η χρήση γενοσήμων είναι γνωστή εδώ και δεκαετίες. Η παρούσα διπλωματική εργασία έχει σκοπό να μελετήσει τους παράγοντες που επηρεάζουν τη στάση ασθενών-καταναλωτών και επαγγελματιών υγείας ως προς τα γενόσημα φάρμακα. Πιο συγκεκριμένα, μελετώνται διάφοροι παράγοντες που βρέθηκαν μέσα από τη βιβλιογραφική ανασκόπηση ότι επηρεάζουν τις πεποιθήσεις των ασθενών-καταναλωτών και των επαγγελματιών υγείας. Αρχικά, έγινε μια βιβλιογραφική ανασκόπηση σε μελέτες της διεθνούς βιβλιογραφίας σχετικά με το θέμα των γενόσημων φαρμάκων. Στη συνέχεια, κατασκευάστηκαν δύο ερωτηματολόγια, ένα που απευθυνόταν σε ασθενείς-καταναλωτές και ένα που απευθυνόταν σε επαγγελματίες υγείας. Το πρώτο ερωτηματολόγιο συμπλήρωσαν 364 ασθενείς-καταναλωτές. Το δεύτερο συμπλήρωσαν 95 επαγγελματίες υγείας (ιατροί και φαρμακοποιοί). Τα στοιχεία που συλλέχθηκαν από τα ερωτηματολόγια αναλύθηκαν στη συνέχεια με τη βοήθεια του προγράμματος SPSS. Από τις αναλύσεις που έγιναν, διαπιστώσαμε πως στους περισσότερους πλέον ασθενείς ο όρος «γενόσημα φάρμακα» είναι γνώριμος αλλά, υπάρχει έλλειψη σωστής πληροφόρησης. Παρόλα αυτά, οι μισοί σχεδόν ασθενείς έχουν θετική στάση προς τα γενόσημα φάρμακα και είναι διατεθειμένοι να τα χρησιμοποιήσουν μετά από σύσταση του ιατρού κυρίως, ή και του φαρμακοποιού. Επίσης, οι πιο σημαντικοί λόγοι που τους ωθούν να αγοράσουν ένα φάρμακο είναι η ασφάλεια και η αποτελεσματικότητά του. Από τις αναλύσεις των απαντήσεων των επαγγελματιών υγείας διαπιστώσαμε πως υπάρχει έλλειψη γνώσεων και σωστής πληροφόρησης. Ενώ είναι πρόθυμοι να συνταγογραφήσουν/χορηγήσουν γενόσημα φάρμακα, παρόλα αυτά, προτιμάται η χρήση πρωτότυπων φαρμακευτικών σκευασμάτων, πιθανότατα λόγω της έλλειψης εμπιστοσύνης προς τον ΕΟΦ. Πιστεύεται πως η βελτίωση της αξιοπιστίας του Οργανισμού και η καλύτερη ενημέρωση των επαγγελματιών υγείας θα συμβάλει στην αύξηση χρήσης των γενοσήμων. Το κράτος έχει θεσπίσει ήδη αρκετά μέτρα για την αύξηση χρήσης των γενοσήμων. Προτείνεται όμως, να γίνει μια πιο ολοκληρωμένη προσπάθεια μέσα από τα κανάλια των επαγγελματιών υγείας, της φαρμακευτικής βιομηχανίας αλλά και των ασθενών-καταναλωτών, ώστε να αποδώσει η προσπάθεια αυτή και επιτευχθεί ο σκοπός της. / In Greece the term "generic" drugs has become widely known lately, although in Europe and other countries of the world, generics are known for decades. This thesis aims to study the factors that affect the attitude of patients-consumers and health professionals to generics. More specifically, it examines various factors found through the literature to influence the beliefs of patients, consumers and healthcare professionals. Initially, there was a literature review on studies of the literature on the subject of generic drugs. Then, we constructed two questionnaires, one aimed at patients-consumers and one that was aimed at health professionals. The first questionnaire was completed by 364 patient-consumers. The second was completed by 95 health professionals (doctors and pharmacists). The data collected from the questionnaires were then analyzed using the SPSS program. From the analyzes, we found that among most patients the term "generic" is familiar, but there is a lack of proper information. However, almost half patients have positive attitude towards generics and are willing to use them with the recommendation of a physician primarily, or a pharmacist. Also, the most important reasons that make them buy a drug is knowing it’s safe and effective. The analyzes of the responses of health professionals found that there is lack of knowledge and correct information among them. While they are willing to prescribe/dispense generics, however, original drugs are preferred, probably due to lack of confidence in the regional EMEA. According to them, improvement of the reliability of the Agency and better information of the health professionals will help increase the use of generics. The state has already adopted several measures to increase the use of generics. But it is proposed that a more integrated effort, through the channels of health professionals, pharmaceutical industry and patients and consumers should take place so that to this effort and purpose are achieved.