Τα τελευταία χρόνια η ραγδαία ανάπτυξη και διάδοση των τεχνολογιών της πληροφορίας και της επικοινωνίας και η συνακόλουθη συσσώρευση μεγάλου όγκου πληροφοριών δημιούργησαν ένα νέο επικοινωνιακό τοπίο. Στην καθημερινότητά του ο σύγχρονος άνθρωπος έρχεται σε επαφή με κείμενα που συνδυάζουν λέξεις, κίνηση, ήχο, κινούμενες ή στατικές εικόνες και σύμβολα, και με νέες μορφές τυπογραφίας και ψηφιακής τεχνολογίας (π.χ. εφημερίδες, εικονογραφημένα έντυπα, τηλεοπτικές και ραδιοφωνικές εκπομπές, σελίδες διαδικτύου κτλ.). Η νέα αυτή πραγματικότητα απαιτεί νέους τρόπους προσέγγισης του γραμματισμού και την ανάπτυξη νέων δεξιοτήτων απαραίτητων για την προσέγγιση και κατανόησή της. Η εξέλιξη αυτή δεν πρέπει να αγνοηθεί από το γλωσσικό μάθημα στο σχολείο, αν αυτό θέλει να ανταποκρίνεται στις πραγματικές επικοινωνιακές ανάγκες του σύγχρονου ατόμου. Σκοπός της παρούσας έρευνας είναι να εξετάσει σε ποιο βαθμό η πολυτροπικότητα γίνεται αντικείμενο διδασκαλίας στο εκπαιδευτικό λογισμικό για το γλωσσικό μάθημα στην υποχρεωτική εκπαίδευση. Ειδικότερα, γίνεται προσπάθεια να διαπιστωθεί κατά πόσο η επιλογή κειμένων, δραστηριοτήτων κατανόησης-επεξεργασίας και παραγωγής γραπτού λόγου εντάσσονται στην πολυτροπική λογική των πολυγραμματισμών. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, η επιλογή κειμένων και δραστηριοτήτων παραγωγής πολυτροπικού λόγου εντάσσονται ως ένα βαθμό μόνο στην πολυτροπική λογική των πολυγραμματισμών. Διαπιστώθηκε ότι δεν αξιοποιήθηκαν αρκετά οι δυνατότητες που παρέχει ένα τόσο σύγχρονο μέσο, όπως είναι ο ηλεκτρονικός υπολογιστής, ώστε οι μαθητές να αναπτύξουν δεξιότητες πολυτροπικής επικοινωνίας που θα τους διευκολύνουν στην αποκωδικοποίηση των επικοινωνιακών μηνυμάτων που εκπέμπονται καθημερινά. / The purpose of this research is to examine to what extent multimodality becomes a subject of teaching in educational software for language teaching, in compulsory education. In particular, an attempt is made to determine whether the selection of texts, activities of understanding- processing and writing are included in the multimodal logic of Multiliteracies.

Η εργασία αυτή παρουσιάζει έξι (6) διδακτικά σενάρια τα οποία έχουν σχεδιαστεί για τη διδασκαλία της γλώσσας σε μαθητές που φοιτούν στη Στ΄ τάξη του Δημοτικού Σχολείου. Σκοπός αυτής της εργασίας είναι να τονίσει ότι τα διδακτικά σενάρια, ως μέθοδος διδασκαλίας, μπορούν αποτελεσματικά να βοηθήσουν την εκπαιδευτική διαδικασία. Πιο συγκεκριμένα ακόμη, τα ψηφιακά μέσα και ειδικότερα ο διαδραστικός πίνακας δίνουν τη δυνατότητα σε όλους τους μαθητές να συμμετέχουν ενεργά στην εκπαιδευτική διαδικασία μέσα από την ανακαλυπτική μάθηση. / This study presents six (6) instructional scenarios that have been designed for the language tutoring in students that study at the 6th grade of Elementary School. The purpose of this study is to point out that instructional scenarios, as teaching method, can really be effective at the educational procedure. More specifically, digital media and especially the interactive whiteboard give the ability to all students to participate actively in the educational procedure through the discovery learning.

Η παρούσα έρευνα διερευνά τις έννοιες του γλωσσικού γραμματισμού, ο οποίος κυριαρχεί στα σύγχρονα προγράμματα σπουδών για το νηπιαγωγείο. Σημείο εκκίνησης αποτέλεσε η απροσδιοριστία του όρου «γραμματισμός» όπως καταγράφεται αφενός στα προγράμματα και αφετέρου στις πρακτικές στα νηπιαγωγεία. Το 2011 νέα πιλοτικά προγράμματα για όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης εισήγαγαν τον όρο «κριτικός γραμματισμός» με σκοπό να συμπληρώσουν και να βελτιώσουν τα υπάρχοντα προγράμματα. Στην εργασία μας επιχειρήθηκε η συγκριτική ανάλυση των επίσημων ή μη εγχειριδίων (παλιών και νέων) με βάση ένα μοτίβο οκτώ αξόνων, που μας επέτρεψαν να διακρίνουμε τις συνέχειες και τις ασυνέχειες ανάμεσα στα προγράμματα. Στη συνέχεια, προσπαθήσαμε να δούμε πώς αποτυπώνονται στις στάσεις και στις πρακτικές σε δύο δείγματα νηπιαγωγών. Πραγματοποιήθηκαν συνεντεύξεις με 7 νηπιαγωγούς που εφάρμοσαν για δύο σχολικές χρονιές το νέο πρόγραμμα «κριτικού γραμματισμού» και με 7 νηπιαγωγούς που το «μελέτησαν» χωρίς να το έχουν εφαρμόσει. Μέσα από την επεξεργασία των προγραμμάτων διαπιστώθηκε πως αυτά παρουσιάζουν μια πολύπλοκη θέση περί γραμματισμού. Ειδικότερα, η στοχοθεσία του νέου προγράμματος στηρίζεται σε επικοινωνιακές-λειτουργικές προσεγγίσεις, παρόλο που υιοθετεί τον κριτικό γραμματισμό ως θεωρητική παραδοχή του. Από την ανάλυση των συνεντεύξεων προέκυψε πως οι νηπιαγωγοί δεν κατονομάζουν το μοντέλο γραμματισμού που ακολουθούν και αναφέρονται σε στόχους που επιδιώκουν μέσω των δράσεών τους. Οι στόχοι αυτοί εστιάζουν στην καλλιέργεια στρατηγικών για κατανόηση και παραγωγή προφορικών κειμένων και στην απόκτηση λειτουργικών δεξιοτήτων για το γραπτό λόγο. Η έρευνα αφενός αποτελεί μια πρώτη προσπάθεια αποτίμησης του νέου προγράμματος πάνω στο ζήτημα του γλωσσικού γραμματισμού και αφετέρου οδηγεί στην ανίχνευση αντιλήψεων και στην υιοθέτηση στάσεων των νηπιαγωγών, που εμπλέκονται σε μια γλωσσική αλλαγή στο χώρο του νηπιαγωγείου. / This research explores the meanings of literacy, which dominates in current curricula in kindergarten schools. The initial point was the indefinite term of “literacy” as, on one side, proposed in curricula and, on the other side, regarding the practices used in kindergarten places. In 2011, the term “critical literacy” was introduced by New Curriculum for all grades in Greek educational systems in order to supplement and improve the already existing curricula. The purpose of this study is to present a comparative analysis of previous and new curricula, according to an 8-base pattern. This pattern allowed us to distinguish the continuity and the discontinuity among the curricula. Moreover, we attempted to investigate teachers' perceptions and attitudes with interviews among 7 kindergarten teachers who implemented for 2 years the new curriculum based on critical literacy pedagogy and 7 kindergarten teachers who just studied this curriculum without having implemented it. The analysis and interpretation of curricula highlighted the complicated meanings attributed to the term of literacy. More specifically, the aim of New Curriculum is based on communicative - functional principles for the teaching of Greek language, even though “critical literacy” is used as a theoretical admission of the new. The interviews shown that kindergarten teachers didn't identify the model of literacy pedagogy suggested by new curriculum and they only mention specific linguistic goals in respect of their literacy practices. These goals are related to comprehension and production of oral texts as well as the acquisition of functional skills for the written medium. In conclusion, this study discussed the perceptions and attitudes of kindergarten teachers to the process of curricular change, which leads to a general change in educational system in kindergarten school age.

Η παρούσα πτυχιακή αφορά τη διδασκαλία της Νεοελληνικής Γλώσσας με βάση τη θεωρία της κειμενοκεντρικής προσέγγισης. Περιλαμβάνει δύο μέρη: Πρώτον, τη θεωρητική θεμελίωση, στην οποία γίνεται αναφορά στις παιδαγωγικές προσεγγίσεις της κειμενοκεντρικής προσέγγισης και ιδιαίτερα του γραμματισμού και των πολυγραμματισμών. Δεύτερον, περιλαμβάνει πρωτότυπο διδακτικό υλικό που σχεδιάστηκε και εκπονήθηκε, κατά τη διάρκεια της παρούσας πτυχιακής εργασίας, σύμφωνα με τις προαναφερθείσες θεωρίες. Για το σχεδιασμό του διδακτικού υλικού έχουν επιλεγεί αυθεντικά κείμενα διαφόρων κειμενικών ειδών (π.χ. αφηγηματικά, περιγραφικά, επιχειρηματολογικά, επεξηγηματικά), τα οποία συνοδεύονται από δραστηριότητες υπερδομικής επεξεργασίας του κειμένου, λειτουργικής γραμματικής και παραγωγής γραπτού λόγου για όλες τις τάξεις του Δημοτικού. Μεταξύ των κειμένων περιλαμβάνονται και πολυτροπικά κείμενα. Σκοπός της παρούσας διδακτικής πρότασης αποτελεί η ανάπτυξη δεξιοτήτων όχι μόνο γλωσσικού αλλά και κοινωνικού γραμματισμού. / --

Οι εφαρμογές των βασικών αρχών του ΔΕΠΠΣ στο νέο σχολικό εγχειρίδιο για το μάθημα της ελληνικής γλώσσας στα βιβλία της ΣΤ΄ τάξης του δημοτικού και της Α΄ τάξης του γυμνασίου. / The applications of the new theories of learning in the Greek curriculum in the new school books of the last class of the primary school and the first class of the high school.