Η παρούσα μελέτη εκπονήθηκε κατά την διάρκεια των ετών 2004-2006. Περιλάμβανε έρευνα πεδίου με συλλογή δειγμάτων ξεκινώντας από την περιοχή των Καλαβρύτων έως το Διακοπτό τόσο κατά μήκος του φαραγγιού, όσο και κατά μήκος του επαρχιακού δρόμου που συνδέει τα Καλάβρυτα με το Διακοπτό όπου αυτός αποτελεί τμήμα του φαραγγιού καθώς και σε σημεία που εμφανίζουν χλωριδικό ενδιαφέρον. Η περιοχή η οποία έχει ιδιαίτερο χλωριδικό και οικοτουριστικό ενδιαφέρον δεδομένου ότι είναι προσβάσιμη σχετικά εύκολα σε σχέση με τα άλλα σημεία του φαραγγιού, εντοπίζεται στην περιοχή Μεγάλου Σπηλαίου – Ζαχλωρού (B1, B2, C1, C3). Συνολικά καταγράφηκαν 651 taxa (604 είδη και 47 υποείδη) κατά την περίοδο 2004-2006, εκ των οποίων τα 323 taxa (303 είδη και 20 υποείδη) είναι νέες καταγραφές σε σύγκριση με τις βιβλιογραφικές αναφορές και τις σχετικές δημοσιεύσεις που αφορούν το φαράγγι του Βουραϊκού (Halacsy Vol 1, 2, 3 και Κουτσόπουλος Π. & Σαρλής Γ). Από τα 651 taxa που αναφέρονται για τα 38 δεν έχω συλλεχθέν δείγμα. Τα 32 αναφέρονται στον Halacsy και τα 6 στην δημοσιεύση των Κουτσόπουλου Π. & Σαρλή Γ. Πρέπει να σημειωθεί ότι δύο από τα 323 νέα είδη, το Vicia sp και το Muscari ? sp., παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον και απαιτείται για τον πλήρη προσδιορισμό τους περαιτέρω έρευνα - συλλογή δειγμάτων. Οι οικογένειες με τον μεγαλύτερο αριθμό taxa (≥20) είναι οι Compositae: 80, Fabaceae: 69, Poaceae: 50, Lamiaceae: 46, Apiaceae: 31, Brassicaceae,: 31 Caryophyllaceae: 25, Liliaceae: 22. Πάνω από το χωριό Ζαχλωρού στα κάθετα κροκαλοπαγή αλλά και στα ασβεστολιθικά βράχια του φαραγγιού,αξιοσημείωτη είναι η παρουσία του, ενδημικού είδους Aurinia moreana, το οποίο συνήθως αναπτύσσεται στα βουνά της Β. Πελοποννήσου μαζί με πολλά άλλα ενδημικά taxa όπως τα παρακάτω: Silene conglomeratica, Gymnospermium altaicum subsp peloponnesiacum, Reseda tymphaea, Cicer graecum, Peucedanum achaicum, Galium peloponnesiacum, Teucrium halacsyanum, Ophrys xdiakoptensis, Onobrychis ebenoides, Achillea umbellatα ssp monocephala, Silene congesta ssp moreana, Onosma erecta ssp malickyi, Asperula lutea, Asperula arcadiensis, Campanula rupestris, κ.α. Ιδιαίτερα τα δύο τελευταία taxa αναπτύσσονται μαζί με το taxon Odontites linkii ssp linkii σε πολλά σημεία κατά μήκος του φαραγγιού και στα κάθετα τοιχώματά του. 136 Σε ανοίγματα της υποβαθμισμένης μακκία και ανάμεσα στα φρύγανα μέσα στο φαράγγι και στο ύψος του Μεγάλου Σπηλαίου κατηφορίζοντας το μονοπάτι προς την Ζαχλωρού αναπτύσσεται ένας πολύ καλός πληθυσμός του Ελληνικού ενδημικού είδους Stachys parolinii. Την περίοδο του Φθινοπώρου μπορεί κανείς να συναντήσει στα μέσα και κατώτερα σημεία του φαραγγιού δύο ακόμη εντυπωσιακά Ελληνικά ενδημικά φυτά το Petrorhagia graminea και το Colchicum peloponnesiacum. Στο βορειότερο τμήμα του φαραγγιού απαντάται αρκετά μεγάλο σε έκταση δάσος με Pinus halepensis. Στα ανοίγματα του δάσους απαντώνται τα: Onosma frutescens, Salvia triloba, Satureja graeca, Phlomis fruticosa, Cistus salviifolius, Euphorbia characias, Ptilostemon chamaepeuce και Hypericum empetrifolium, κ.λ.π. Σε μερικά σημεία παρεμβάλλεται μακκία βλάστηση με : Pistacia lentiscus, Pistacia terebinthus, Cercis siliquastrum, Arbutus unedo, Arbutus adrachne, κ.α. Ο χλωριδικός κατάλογος περιλαμβάνει επίσης περίπου 1.920 λεπτομερείς φωτογραφίες των δειγμάτων που συλλέχθησαν και ταυτοποιήθηκαν καθώς και πλούσιο φωτογραφικό υλικό σχετικό με τοπία, πανίδα και ρύπανση. / -

Το Κάστρο της Μονεμβασίας, όπως το γνωρίζουμε σήμερα, κατοικείται αδιάκοπα τα τελευταία 1500 χρόνια, χωρίς ποτέ κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου να απαλλαγεί από τις ανθρώπινες δραστηριότητες. Ταυτόχρονα όμως, αποτελούσε και το ενδιαίτημα για ένα πλήθος φυτικών taxa. Η συμβίωση αυτή του φυτικού κόσμου με τον άνθρωπο έχει διαμορφώσει σε μεγάλο βαθμό τη σημερινή χλωρίδα και τα χαρακτηριστικά της. Στην παρούσα εργασία, επιχειρείται αρχικά, η καταγραφή της αγγειώδους χλωρίδας της Μονεμβασίας. Διερευνάται η κατανομή της χλωρίδας τόσο στις διαφορετικές χωρικές ενότητες του Κάστρου όσο και στους επιμέρους τύπους βιοτόπων. Για το λόγο αυτό, διακρίθηκαν τρείς τομείς ανθρώπινων δραστηριοτήτων (Πάνω Πόλη, Κάτω Πόλη και περιοχή εκτός των τειχών) και έξι τύποι βιοτόπων (ακτές, εξωτερικά τείχη, τοίχοι των κτηρίων, κάθετα ασβεστολιθικά βράχια, πρανή του αυτοκινητόδρομου, λοιπές εκτάσεις). Αναλύονται η χωρολογία και οι βιολογικές μορφές των taxa, προσδιορίζεται η προέλευση τους και γίνεται προσπάθεια προσδιορισμού του χρόνου εισαγωγής των αλλοχθόνων taxa. Πραγματοποιείται σύνθεση, σύγκριση και ανάλυση των παραπάνω αποτελεσμάτων με σκοπό την εκτίμηση της χλωριδικής αξίας του Κάστρου και τη διερεύνηση του βαθμού και του τρόπου της επίδρασης του ανθρώπου στη χλωρίδα. Τέλος, γίνεται σύγκριση των αποτελεσμάτων της παρούσας εργασίας, με αυτά που έχουν προκύψει από τη μελέτη της χλωρίδας του Κάστρου της Ακροκορίνθου. Τα αποτελέσματα της καταγραφής έδειξαν ότι η χλωρίδα του Κάστρου αποτελείται από 320 taxa (είδη και υποείδη), τα οποία ανήκουν σε 238 γένη και 74 οικογένειες. Η πλουσιότερη οικογένεια σε αριθμό taxa είναι η Fabaceae (40 taxa, 12,5%), ως αποτέλεσμα της ανθρώπινης δραστηριότητας. Οι αμέσως πλουσιότερες οικογένειες είναι οι Asteraceae (39 taxa, 12,19%) και Poaceae (33 taxa, 10,31%). Τα πλουσιότερα σε αριθμό taxa γένη είναι τα Medicago και Trifolium τα οποία περιλαμβάνουν 7 taxa το κάθε ένα. Στο βλαστητικό φάσμα κυριαρχούν τα Θερόφυτα (48,44%) και ακολουθούν τα Ημικρυπτόφυτα (17,81%)και τα Γεώφυτα (12,81%). Στο χωρολογικό φάσμα κυριαρχούν τα Μεσογειακά γεωστοιχεία (60,3%), ενώ ακολουθούν τα Μεσογειακά – Εξωμεσογειακά (10%), τα Ελληνικά Ενδημικά (8,4%) και τα Κοσμοπολιτικά – Υποκοσμοπολιτικά (7,2%). Από τη διάκριση των taxa ανάλογα με την προέλευση, προέκυψε ότι το ποσοστό των αλλοχθόνων taxa αγγίζει το 9,1% (29 taxa), ενώ τα αυτόχθονα taxa αποτελούν το υπόλοιπο 90,9% της χλωρίδας (291 taxa). Τα περισσότερα αλλόχθονα taxa έχουν αμερικανική προέλευση (41,4%), ενώ ακολουθούν τα Ασιατικά (17,2%) και τα Αφρικανικά (17,2%). Η περιοχή του Κάστρου που βρίσκεται εκτός των τειχών, είναι η πλουσιότερη σε αριθμό taxa (280 taxa, 88,1%). Ενώ η Κάτω και η Πάνω Πόλη ακολουθούν με ποσοστά 52,5% (167 taxa) και 35,8% (114 taxa) αντίστοιχα. Η μεγαλύτερη αναλογία αλλοχθόνων προς αυτόχθονα taxa, παρατηρήθηκε στην Κάτω Πόλη, ενώ η μικρότερη στην Πάνω Πόλη. Ο πλουσιότερος σε αριθμό taxa τύπος βιοτόπου είναι οι λοιπές εκτάσεις (270 taxa), ενώ ακολουθούν τα πρανή του δρόμου (151 taxa), οι ακτές (141 taxa) και οι τοίχοι των κτηρίων (137 taxa). Στους τοίχους των κτηρίων εμφανίζεται το μεγαλύτερο ποσοστό αλλοχθόνων taxa (11,68% επί του αριθμού των taxa του συγκεκριμένου τύπου βιοτόπου) σε αντίθεση με τα εξωτερικά τείχη, oπου τα αλλόχθονα taxa εμφανίζουν το μικρότερο ποσοστό (1,22%). Η αλλόχθων χλωρίδα του Κάστρου συνίσταται από 22 νεόφυτα, 5 αρχαιόφυτα και 2 taxa με αβέβαιο χρόνο εισαγωγής. Από τα taxa αυτά, τα 21 εισήχθησαν εκούσια και τα 8 ακούσια. Από τα 27 ελληνικά ενδημικά taxa, 15 εμφανίζονται στο Πάνω Κάστρο, 15 στο Κάτω Κάστρο και 25 στην εκτός των τειχών περιοχή. Ο πλουσιότερος σε ενδημικά στοιχεία τύπος βιοτόπου είναι οι λοιπές εκτάσεις με 20 ενδημικά taxa και ακολουθούν τα βράχια με 15 ενδημικά taxa. Η χλωρίδα της Μονεμβασίας παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, κυρίως λόγω των στενότοπων ενδημικών που απαντούν στην περιοχή και της παράλληλης συνύπαρξής τους με τον άνθρωπο. Τέλος κρίνεται απαραίτητη η προστασία κάποιων taxa, είτε στα μέτρα προστασίας της βιοποικιλότητας, είτε στα μέτρα της προβολής και ανάδειξής τους ως αξιοθέατα. / The Castle of Monemvasia, as we know it today, has been continuously inhabited for the past 1500 years. Throughout this period it has been constantly affected by human activities. At the same time it is the dwelling place of a number of taxa. The symbiosis of this floral world with humans has had a major influence on today's flora and its characteristics. This thesis attempts to catalogue the vascular flora of Monemvasia Castle. The distribution of flora in different parts of the castle, as well as in different habitat types, is investigated. For this reason the area is separated into Upper Town, Lower Town and Surrounding Area, in addition six types of habitats (coasts, external walls, building walls, vertical limestone rocks, roadsides, other terrain) are also identified. Chorology and biological forms of taxa are then analyzed. Their origin is determined as well as the introduction times of alien taxa. The results are synthesized, analyzed and compared in order to evaluate the floristic value of the Castle and to investigate the degree of influence of human activities on its flora. Finally these findings are compared with those of a study of flora in the Castle of Akrokorinthos. The floristic list results show that the castle's flora consists of 320 taxa (species and subspecies) which belong to 238 genera and 74 families. The richest family in taxa number is Fabaceae (40 taxa, 12,5%) as a result of human activity. Next in number are Asteraceae (39 taxa, 12,19%) and Poaceae (33 taxa, 10,31%). The richest genres in taxa number are Medicago and Trifolium, which include 7 taxa each. In the life-form spectrum Therophytes amount to 48,44% of the total number of taxa, Hemicreptophytes follow with 17,81% and Geophytes with 12,81%. In the chorological spectrum Mediterranean Chorological elements amount to 60,3% followed by Mediterranean – Outro Mediterranean (10%), Greek Endemics (8,4%) and Cosmopolitan – Subcosmopolitan (7,2%). From the discrimination of taxa according to origin, it is concluded that the percentage of alien taxa is 9,1% (29 taxa) while native taxa amounts to the remaining 90,9% of flora (291 taxa). Most alien taxa are of American origin (41,4%) followed by Asiatic (17,2%) and African (17,2%). The Surrounding Area outside the walls is the richest in taxa number (280 taxa, 88,1%). While Upper town and Lower Town follow with 52,5% (167 taxa) and 35,8% (114 taxa) each. The largest analogy between alien and native taxa was observed in Lower Town and the smallest in Upper Town. The richest habitat type in taxa number is other terrain (270 taxa) followed by roadsides (151 taxa), coasts (141 taxa) and “building walls” (137 taxa). The highest percentage of alien taxa (11,68% of the number of taxa in the specified type) is found in building walls in contrast to external walls where the lowest percentage (1,22%) of alien taxa is found . The castle's alien flora consists of 22 Neophytes, 5 Archaeophytes and 2 taxa with an uncertain introduction time. Of these taxa 21 were introduced deliberately and 8 accidentally. Of the 27 Greek endemic taxa, 15 are found in the Upper Town area, 15 in Lower Town and 25 in the Surrounding area. The richest habitat type in endemic elements is “other terrain” with 20 endemic taxa, followed by vertical limestone rocks with 15 endemic taxa. The flora of Monemvasia is of special floristic interest because of its local endemics which grow in the area and its continuous co-existence with humans. Because of this it is concluded that the conservation of some taxa is necessary either as a measure of biodiversity protection, or by pointing out their significance as a tourist attraction for the area.

Η χαράδρα της Έλωνας στον ΝΑ Πάρνωνα, στην Πελοπόννησο είναι μια περιοχή υψηλής χλωριδικής αξίας λόγω της παρουσίας ενός μεγάλου αριθμού ενδημικών φυτών. Στην παρούσα εργασία γίνεται καταγραφή της χλωρίδας της περιοχής. Σε δεύτερο επίπεδο επιδιώκεται η ανάδειξη των στοιχείων του φυσικού και του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος με σκοπό την ενημέρωση της τοπικής κοινωνίας αλλά και την οικοτουριστική ανάπτυξη της περιοχής. / The ravine of Elona in the SE Parnonas, Peloponnisos is an area which is characterised by high floral importance due to the presence of a great number of endemic plants. This study is a record of the flora of the region. Furthermore, the study was focused on the environmental elements targeting the information of the local society and the ecotouristic development of the region.

Το εθνικό Πάρκο Χελμού – Βουραϊκού βρίσκεται στη βόρεια Πελοπόννησο, η έκταση του είναι περίπου 544,4 Km2 και περιλαμβάνει τέσσερεις (4) Ειδικές Ζώνες Διατήρησης (Ε.Ζ.Δ.) του δικτύου Natura 2000 και 21 τύπους οικοτόπων, εκ των οποίων, δύο (2) αποτελούν οικότοπους προτεραιότητας της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ. Αρχικά η παρούσα εργασία, καταγράφει τα ελληνικά ενδημικά χλωριδικά στοιχεία του Εθνικού Πάρκου, τα οποία ανέρχονται σε 136 taxa, 33 εκ των οποίων είναι ενδημικά της Πελοποννήσου και από αυτά, τα 6 είναι τοπικά ενδημικά. Στη συνέχεια επιχειρεί την συσχέτιση των ελληνικών ενδημικών taxa με τους τύπους οικοτόπων της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ, σύμφωνα με τη θέση όπου έχει αναφερθεί η παρουσία τους εντός της περιοχής μελέτης, καθώς και με τις Ειδικές Ζώνες Διατήρησης του δικτύου Natura 2000 και τις περιοχές προστασίας του Εθνικού Πάρκου όπως ορίζονται στην ΚΥΑ 40390/01-10-2009. Παράλληλα, γίνεται ανάλυση της υψομετρικής κατανομής των μελετώμενων taxa και διερευνώνται οι φυτογεωγραφικές σχέσεις του Χελμού με τα όρη της Πελοποννήσου και της Στερεάς Ελλάδας και της περιοχής μελέτης με τις υπόλοιπες φυτογεωγραφικές περιοχές της Ελλάδας. Επισημάνονται τα χλωριδικά στοιχεία που κατατάσσονται σε κάποια κατηγορία εξαφάνισης ή βρίσκονται σε καθεστώς προστασίας, ο συνολικός αριθμός των οποίων είναι 54 taxa. Τέλος, δημιουργείται βάση δεδομένων που περιλαμβάνει για κάθε taxon, τις συνώνυμες ονομασίες του, την περιγραφή του βιοτόπου και το εύρος των υψομέτρων στα οποία απαντάται, την εμφάνισή του σε άλλες φυτογεωγραφικές περιοχές, εκτός της Πελοποννήσου, την βιομορφή του, το καθεστώς προστασίας, την κατηγορία επικινδυνότητας εξαφάνισης στην οποία κατατάσσεται, τον οικότοπο, την Ειδική Ζώνη Διατήρησης και την Ζώνη Προστασίας του Εθνικού Πάρκου στην οποία βρίσκεται. Στη βάση δεδομένων περιλαμβάνεται, επίσης, για όσα taxa βρέθηκε σχετική πληροφορία, η γεωγραφική τους θέση στην περιοχή μελέτης καθώς και οι παρατηρήσεις των μελετητών που τα συνέλεξαν σε κάθε θέση συλλογής. / The Chelmos - Vouraikos National Park is located in northern Peloponnese, covers about 544,4 Km2 and includes four (4) Special Areas of Conservation (SAC) of Natura 2000 network and 21 habitat types, of which, two (2) are priority habitats according to Directive 92/43/EEC. Initially, this thesis catalogues the Greek endemic floristic elements of the National Park, which numbers 136 taxa, 33 of them are endemic to the area under study and six local endemics. Furthermore, it attempts to correlate the Greek endemic taxa with the habitat types of Directive 92/43/EEC, the Special Areas of Conservation of Natura 2000 network and the conservation zones of National Park, as defined in Joint Ministerial Decision 40390/01-10-2009. At the same time, it is carried out an analysis of taxa’s altitudinal distribution and the phytogeographical relationships between Chelmos and the mountains of Peloponnese and Central Greece as well as among the study area and other phytogeographical regions of Greece are investigated. The floristcs elements under the threat of extinction or under protection status are highlighted, the number of which is 54 taxa. Finally, a database is contracted, that includes for each taxon, synonyms, habitat description, altitude range, presents in other phytogeographical regions, except for the Peloponnese, life form, protection status, category of extinction risk, habitat type, the Special Areas of Conservation and the conservation zones of National Park, where it has been referred. The database includes, also, when the information exists, the geographical location and the observations of researchers who have collected it within the area under study.