The thesis " The Second World War in Nove Mesto nad Metuji" puts the main focus on years 1935-1945. The largem space is devoted to the Second World War and Protectorate of Bohemia and Moravia. The text is divided into fourteen chapters, each chapter describes a separate topic. There information about prewar conditions, war situation, economy or culture. The emphasis is on resistance in Nove Mesto nad Metuji and victims. The thesis describes also coexistence od Czechs, Jews and Germans.

<p>У дисертацији се путем теорије могућих књижевних светова анализирају имена места (топоними) у читавом поетском опусу ирског песника Шејмуса Хинија (1939&ndash;2013). Читањем Хинијеве поезије стиче се утисак да он дословно преноси топониме и догађаје који су се збили у њима, а који су пре свега засновани на његовом сећању или познавању стварног света. Овакав светоназор је у супротности са теоријом могућих књижевних светова коју је најбоље дефинисао Лубомир Долежел, тако да се у дисертацији истиче теорија хронотопа Михаила Бахтина путем које се решава ово питање. Образује се нови термин: хронотопоним, који представља део стварног света који постоји у иначе онтолошки другачијем свету фикције, односно хетерокосмосу. Након дефинисања онтолошке природе овог појма, у наредним потпоглављима проматрају се врсте хронотопонима, попут родног места или нестварних места. Други део дисертације посвећен је појединачној анализи преко две стотине имена места из песама Шејмуса Хинија кроз поглавља која представљају географске области. Најбројнији топоними су они у песниковој родној Ирској, од којих се нарочито истичу имена места из Хинијевог завичаја у округу Дери у Северној Ирској, као што су варош Белахи или оближњи Лох Неј. Након тога, анализирају се све песме у којима се помињу северноирски топоними, а касније и топоними у суседној Републици Ирској, укључујући ту и хронотопониме престонице Даблина, док је засебно поглавље посвећено језички јединственој области Гелтахта. Следи анализа топонима у Енглеској која је заснована на њиховој симболици, а потом се разматрају имена места земаља на северу Европе. Метафора севера је честа код Хинија и пре свега изражена кроз песме посвећене телима из мочваре у Данској, али алегорије Финске или Исланда нису ништа мање важне. Хини је је писао о земљама Западне Европе, пре свега о Француској, Немачкој и Шпанији, али и о средоземним земљама попут Италије и Грчке, истичући античку прошлост хронотопонима ових региона. Такође се анализирају словенске земље, од Пољске, преко Југославије до далеке Русије, јер је ирски песник имао пријатеље и књижевне узоре међу писцима словенског порекла. Нарочит акценат је стављен на песму &bdquo;Знани свет&ldquo; која је посвећена Македонији, односно хронотопонимима Балкана. Преостала поглавља су посвећена симболици Сједињених Америчких Држава на чијим универзитетима је Хини био предавач, као и<br />Јапану и двају највећих светских океана. У закључку дисертације се наводи да се Хини заиста служи стварним топонимима места и да је било оправдано допунити раније дефинисану теорију могућих књижевних светова термином хронотопонима који би објаснио овај феномен и допустио стварности да кроз имена места постоји у поезији и књижевним световима уопште.</p> / <p>U disertaciji se putem teorije mogućih književnih svetova analiziraju imena mesta (toponimi) u čitavom poetskom opusu irskog pesnika Šejmusa Hinija (1939&ndash;2013). Čitanjem Hinijeve poezije stiče se utisak da on doslovno prenosi toponime i događaje koji su se zbili u njima, a koji su pre svega zasnovani na njegovom sećanju ili poznavanju stvarnog sveta. Ovakav svetonazor je u suprotnosti sa teorijom mogućih književnih svetova koju je najbolje definisao Lubomir Doležel, tako da se u disertaciji ističe teorija hronotopa Mihaila Bahtina putem koje se rešava ovo pitanje. Obrazuje se novi termin: hronotoponim, koji predstavlja deo stvarnog sveta koji postoji u inače ontološki drugačijem svetu fikcije, odnosno heterokosmosu. Nakon definisanja ontološke prirode ovog pojma, u narednim potpoglavljima promatraju se vrste hronotoponima, poput rodnog mesta ili nestvarnih mesta. Drugi deo disertacije posvećen je pojedinačnoj analizi preko dve stotine imena mesta iz pesama Šejmusa Hinija kroz poglavlja koja predstavljaju geografske oblasti. Najbrojniji toponimi su oni u pesnikovoj rodnoj Irskoj, od kojih se naročito ističu imena mesta iz Hinijevog zavičaja u okrugu Deri u Severnoj Irskoj, kao što su varoš Belahi ili obližnji Loh Nej. Nakon toga, analiziraju se sve pesme u kojima se pominju severnoirski toponimi, a kasnije i toponimi u susednoj Republici Irskoj, uključujući tu i hronotoponime prestonice Dablina, dok je zasebno poglavlje posvećeno jezički jedinstvenoj oblasti Geltahta. Sledi analiza toponima u Engleskoj koja je zasnovana na njihovoj simbolici, a potom se razmatraju imena mesta zemalja na severu Evrope. Metafora severa je česta kod Hinija i pre svega izražena kroz pesme posvećene telima iz močvare u Danskoj, ali alegorije Finske ili Islanda nisu ništa manje važne. Hini je je pisao o zemljama Zapadne Evrope, pre svega o Francuskoj, Nemačkoj i Španiji, ali i o sredozemnim zemljama poput Italije i Grčke, ističući antičku prošlost hronotoponima ovih regiona. Takođe se analiziraju slovenske zemlje, od Poljske, preko Jugoslavije do daleke Rusije, jer je irski pesnik imao prijatelje i književne uzore među piscima slovenskog porekla. Naročit akcenat je stavljen na pesmu &bdquo;Znani svet&ldquo; koja je posvećena Makedoniji, odnosno hronotoponimima Balkana. Preostala poglavlja su posvećena simbolici Sjedinjenih Američkih Država na čijim univerzitetima je Hini bio predavač, kao i<br />Japanu i dvaju najvećih svetskih okeana. U zaključku disertacije se navodi da se Hini zaista služi stvarnim toponimima mesta i da je bilo opravdano dopuniti ranije definisanu teoriju mogućih književnih svetova terminom hronotoponima koji bi objasnio ovaj fenomen i dopustio stvarnosti da kroz imena mesta postoji u poeziji i književnim svetovima uopšte.</p>

<p>Sindrom sagorevanja, eng. Burnout Syndrome (BOS) je oblik profesionalnog stresa koji se najče&scaron;će javlja u zanimanjima koja podrazumevaju direktan kontakt sa ljudima, a nastaje kao odgovor na hroničan stres. Ogleda se kroz aspekte: emocionalne iscrpljenosti eng. Emotional Exhaustion (EE), depersonalizacije eng. Depersonalisation (DP) i osećaja smanjenog ličnog postignića eng. Personal Accomplishment (PA). Sprovedena istraživanja ukazuju na visoku zastupljenost BOS-a kod zdravstvenih radnika i njegovu zavisnost ne samo od ličnih karakteristika nego i od mnogobrojnih faktora na poslu. Dokazano je da BOS dovodi do posledica kako na individualnom, tako i na organizacionom nivou. Usled o&scaron;tećenja fizičkog i psihičkog zdravlja lekara i medicinskih sestara/tehničara indirektno dolazi i do smanjenja nivoa zdravstvene usluge sa svim svojim posledicama po zdravstveni sistem i zdravlje pacijenata. Ovo istraživanje imalo je za cilj da ispita zastupljenost BOS-a kod zdravstvenih radnika koji se bave lečenjem obolelih od respiratornih bolesti, utvrdi da li postoji razlika u zastupljenosti BOS-a u odnosu na nivo edukacije (lekari i medicinske sestre/tehničari) i u odnosu na radno mesto (zbrinjavanje bolesnika koji boluju od neizlečivih (terminalnih) u odnosu na zbrinjavanje bolesnika koji boluju od izlečivih (kurabilnih). plućnih bolesti. Istraživanje je sprovedeno među zaposlenim zdravstvenim radnicima u Institutu za plućne bolesti Vojvodine u Sremskoj Кamenici u periodu april-jun 2019. godine kao studija poprečnog preseka. Podaci istraživanja su prikupljeni pomoću sledećih upitnika: Upitnik o socio-demografskim karakteristikama ispitanika, Maslač inventar izgaranja (MBI), Skala izgaranja izvedene iz Kopenhagen inventara izgaranja &ndash; srpska verzija (SI), Upitnik op&scaron;teg zdravlja (UOZ-12) i Upitnik o stresorima na radnom mestu, zadovoljstvu na poslu i motivaciji i opu&scaron;tanju nakon posla. Istraživanjem je obuhvaćeno 165 zdravstvena radnika: 64 (38.8%) lekara i 101 (61.2%) medicinskih sestara/tehničara. BOS je utvrđen kod 47% ispitanika. Visoki stepen EE potvrđen je kod 43.0%, visok stepen DP kod 21.8%, a nizak stepen PA kod 32.1% ispitanih. Statistički značajna razlika u zastupljenosti nije dokazana u odnosu na stepen stručne spreme (40.6% vs. 51.5%) niti u odnosu na radno mesto (45.3% vs. 48.2%). Nema statistički značajne razlike u zastupljenosti BOS-a u odnosu na socio-demografske karakteristike ispitanika. Psihički distres prisutan je kod 30.8% zdravstvenih radnika sa potvrđenim BOS-om. Pokazana je statistički značajna razlika u povezanosti BOS-a i psihičkog distresa i u odnosu na stepen stručne spreme (p=0.000) i u odnosu na radno mesto (p=0.000), a ova povezanost je izraženija kod medicinskih sestara/tehničara (p=0.000). Značajna korelacija nije nađena samo između dva pretpostavljena stresora i BOS-a: prekovremenog rada i nedostatka odgovarajuće kontinuirane edukacije. Statistički značajna je i korelacija između svih domena BOS-a i ukupnog zadovoljstva radnim okruženjem. (EE p=0.000, DP p=0.000 i PA p=0.000). Trećina ispitanika sa potvrđenim BOS-om razmi&scaron;lja o promeni zanimanja, a njih 41% o promeni radnog mesta. Sindrom sagorevanja kod zdravstvenih zdravstvenih radnika koji se bave lečenjem obolelih od respiratornih bolesti zastupljen je u visokom procentu. BOS značajno korelira sa psihičkim distresom, a ova povezanost je izraženija u populaciji medicinskih sestara. Nema statistički značajne razlike u zastupljenosti BOS-a u odnosu na nivo edukacije, niti u odnosu na radno mesto. Izražena je kompleksnost, varijabilnost i različitost u zastupljenosti pretpostavljenih stresora na poslu. Neophodnost otkrivanja stresogenih faktora i dono&scaron;enje mera sa ciljem njihovog sprečavanja i/ili ublažavanja je nesumnjiva. Unapređenje edukacije radi prepoznavanja BOS-a i prevazilaženju stresogenih faktora kao i iznalaženje novih organizacionih &scaron;ema u cilju eliminacije stresora na poslu trebalo bi da budu jedni od prioriteta svake zdravstvene institucije.</p> / <p>Sindrom sagorevanja, eng. Burnout Syndrome (BOS) je oblik profesionalnog stresa koji se najče&scaron;će javlja u zanimanjima koja podrazumevaju direktan kontakt sa ljudima, a nastaje kao odgovor na hroničan stres. Ogleda se kroz aspekte: emocionalne iscrpljenosti eng. Emotional Exhaustion (EE), depersonalizacije eng. Depersonalisation (DP) i osećaja smanjenog ličnog postignića eng. Personal Accomplishment (PA). Sprovedena istraživanja ukazuju na visoku zastupljenost BOS-a kod zdravstvenih radnika i njegovu zavisnost ne samo od ličnih karakteristika nego i od mnogobrojnih faktora na poslu. Dokazano je da BOS dovodi do posledica kako na individualnom, tako i na organizacionom nivou. Usled o&scaron;tećenja fizičkog i psihičkog zdravlja lekara i medicinskih sestara/tehničara indirektno dolazi i do smanjenja nivoa zdravstvene usluge sa svim svojim posledicama po zdravstveni sistem i zdravlje pacijenata. Ovo istraživanje imalo je za cilj da ispita zastupljenost BOS-a kod zdravstvenih radnika koji se bave lečenjem obolelih od respiratornih bolesti, utvrdi da li postoji razlika u zastupljenosti BOS-a u odnosu na nivo edukacije (lekari i medicinske sestre/tehničari) i u odnosu na radno mesto (zbrinjavanje bolesnika koji boluju od neizlečivih (terminalnih) u odnosu na zbrinjavanje bolesnika koji boluju od izlečivih (kurabilnih). plućnih bolesti. Istraživanje je sprovedeno među zaposlenim zdravstvenim radnicima u Institutu za plućne bolesti Vojvodine u Sremskoj Kamenici u periodu april-jun 2019. godine kao studija poprečnog preseka. Podaci istraživanja su prikupljeni pomoću sledećih upitnika: Upitnik o socio-demografskim karakteristikama ispitanika, Maslač inventar izgaranja (MBI), Skala izgaranja izvedene iz Kopenhagen inventara izgaranja &ndash; srpska verzija (SI), Upitnik op&scaron;teg zdravlja (UOZ-12) i Upitnik o stresorima na radnom mestu, zadovoljstvu na poslu i motivaciji i opu&scaron;tanju nakon posla. Istraživanjem je obuhvaćeno 165 zdravstvena radnika: 64 (38.8%) lekara i 101 (61.2%) medicinskih sestara/tehničara. BOS je utvrđen kod 47% ispitanika. Visoki stepen EE potvrđen je kod 43.0%, visok stepen DP kod 21.8%, a nizak stepen PA kod 32.1% ispitanih. Statistički značajna razlika u zastupljenosti nije dokazana u odnosu na stepen stručne spreme (40.6% vs. 51.5%) niti u odnosu na radno mesto (45.3% vs. 48.2%). Nema statistički značajne razlike u zastupljenosti BOS-a u odnosu na socio-demografske karakteristike ispitanika. Psihički distres prisutan je kod 30.8% zdravstvenih radnika sa potvrđenim BOS-om. Pokazana je statistički značajna razlika u povezanosti BOS-a i psihičkog distresa i u odnosu na stepen stručne spreme (p=0.000) i u odnosu na radno mesto (p=0.000), a ova povezanost je izraženija kod medicinskih sestara/tehničara (p=0.000). Značajna korelacija nije nađena samo između dva pretpostavljena stresora i BOS-a: prekovremenog rada i nedostatka odgovarajuće kontinuirane edukacije. Statistički značajna je i korelacija između svih domena BOS-a i ukupnog zadovoljstva radnim okruženjem. (EE p=0.000, DP p=0.000 i PA p=0.000). Trećina ispitanika sa potvrđenim BOS-om razmi&scaron;lja o promeni zanimanja, a njih 41% o promeni radnog mesta. Sindrom sagorevanja kod zdravstvenih zdravstvenih radnika koji se bave lečenjem obolelih od respiratornih bolesti zastupljen je u visokom procentu. BOS značajno korelira sa psihičkim distresom, a ova povezanost je izraženija u populaciji medicinskih sestara. Nema statistički značajne razlike u zastupljenosti BOS-a u odnosu na nivo edukacije, niti u odnosu na radno mesto. Izražena je kompleksnost, varijabilnost i različitost u zastupljenosti pretpostavljenih stresora na poslu. Neophodnost otkrivanja stresogenih faktora i dono&scaron;enje mera sa ciljem njihovog sprečavanja i/ili ublažavanja je nesumnjiva. Unapređenje edukacije radi prepoznavanja BOS-a i prevazilaženju stresogenih faktora kao i iznalaženje novih organizacionih &scaron;ema u cilju eliminacije stresora na poslu trebalo bi da budu jedni od prioriteta svake zdravstvene institucije.</p> / <p>Burnout syndrome (BOS) is a form of occupational stress as a response to chronic stress. It occures most commonly in occupations that involve direct contact with people and manifests as: emotional exhaustion (EE), depersonalization (DP) and feelings of diminished personal achievement (PA). Large numbers of research indicates a high prevalence of BOS in healthcare professionals and its dependence on work related stressors. BOS has been proven to lead to consequences on individual and organizational levels. The level of health care can be reduced due to the decreased physical and mental health of helathcare providers caused by BOS. It is possible consequences on the patient health and healthcare system raises the need for further investigation. The aim of this research was to examine the prevalence of BOS among healthcare providers treating patients with respiratory diseases, to determine difference in the prevalnce of BOS regarding to education level (physicians vs. nurses), and regarding workplace (terminal vs. curable respiratory diseases). This exploratory study was conducted among healthcare providers at the Institute for Pulmonary Diseases of Vojvodina in Sremska Kamenica in the period April-June 2019 as a cross-sectional study Quantitative and qualitative data were collectedtrough survey using the following questionnaires: Questionnaire on sociodemographic characteristics, Maslach burnout inventory (MBI), Work burnout scale from the Copenhagen burnout inventory &ndash; serbian version (SI), General health questionnaire (GHQ-12) and Questionnaire on workplace stressors, job satisfaction, motivation and after work relaxation. Out of total 165 healthcare professionals 64 (38.8%) were physicians and 101 (61.2%) nurses. Prevalence of BOS was 47%. High level of EE was confirmed in 43.0%, of DP in 21.8%, and low level of PA in 32.1%. No statistically significant difference was observed in relation to the education (40.6% vs. 51.5%) nor the workplace (45.3% vs. 48.2%). There were no statistically significant difference in socio-demographic characteristics. Psychological distress was present in 30.8% of healthcare professionals with BOS. Statistically significant difference was observed between BOS and psychological distress in terms of educational level (p = 0.000) and workplace (p = 0.000) This correlation was more accentuated in nurses (p = 0.000). Significant correlation was not confirmed only between two perceived stressors and BOS: job overtime and lack of appropriate education. A statistically significant correlation was observed between all domains of BOS and overall job satisfaction. (EE p = 0.000, DP p = 0.000 and PA p = 0.000). One third of respondents with observed BOS are thinking about changing occupation, and 41% of them changing workplace. Prevalence of burnout syndrome among physicians and nurses caring for patients with respiratory diseases is high regardless of education level or workplace. It significantly correlates with level of psychological distress which is is more accentuated among nurses. There is no diference in BOS prevalence regarding neither educational level nor workplace. The complexity, variability and diversity of assumed work stressors is undoubtley related to BOS. The need for determination of job stressor and actions in order to prevent and/or mitigate them is beyond doubt. Improvement of recognition and overcoming stress factors and finding new organizational charts to eliminate potential stressors at work should be one of the priorities of any healthcare institution.</p>

The topic of diploma thesis is to design a "city house", in a form of the intensive urban structure, using the area with the greatest efficiency in terms of housing, services and jobs on a relatively small area. The main function of the new complex is housing supplemented by services, as well as, leisure and education facilities. The art school, the gallery, the office space and other facilities serve not only the residents of the "intensive house", but also the rest of the public, with the possibility of getting new jobs at an accessible distance, which is the main task of an intensive structure. The aim is to create a multifunctional urban building that revitalizes the inefficiently used area and at the same time brings green spaces designed for relaxation that are missing in this area.

The design is a modular structure, repeating itself in cities around the world. The space grid, which forms the platform for mobile housing, provides the city nomad with the ability to easily move from city to city and live with its small home anywhere.

The architectural study deals with the design of an eight-storey multifunctional building, which is part of a completely new block of flats in the South Quarter in Brno - the Trnitá housing estate. The starting material for the processing was a new urban and volumetric study "Brno - a new southern quarter" published by the Office of the Architect of the City of Brno. The zoning plan currently being prepared envisages the relocation of the main train station and the subsequent development of the city district. The Trnitá district in Brno will be the seat of the new millennium - very unique thanks to the direct connection to the historic city center and at the same time to train and bus transport of an international character. This part of the city will be not only a new residential area, but also a gateway for passengers to Brno. Therefore, it is important to pay enough attention to the local architecture to respond to the time in which it will be built; to address the current needs of the people of Brno and, last but not least, to reflect the development trends of society in cities on a global scale. The supporting idea in the theoretical solution was for me to understand the city as a meeting place. One of the primary functions of cities in the past was to meet people regularly for trade and exchange of goods. With the emergence and very rapid development of information technology, the exchange of goods was added to the exchange of information, to which the company began to attach much greater importance. An important way of exchanging this kind are the interpersonal encounters, communication and social interaction just mentioned, which can arise more easily if we create an environment for it - an architectural space. My intention was to design a "living residential house and meeting center" in terms of active interpersonal interaction in individual operations and also in terms of a living "breathing" building envelope using plants. In the design, it was important for me to emphasize the spaces that have the potential to meet, whether accidental or targeted, and can contribute to creating social bonds in the urban environment.

This diploma thesis is divided into a theoretical part and a practical one. The theoretical part deals with the characteristics of sport events and presents the International Ski Federation FIS, including its structure, and marketing and technical concept of the races in the FIS Tour de Ski. The introduction to the practical part focuses on the history of cross-country skiing, the structure of the most important cross-country races in the world, and presents the town of Nove Mesto na Morave and the race Golden Ski. Then follows the description of the allocation process of the World Cup race and possibilities of its abolition. The main part of the diploma thesis is a detailed analysis of the Golden Ski race in the Tour de Ski. The analysis deals with the topics related to the organizing committee, technical support, scoring, invitations, accreditation, accommodation, marketing, transportation, and accompanying program of Golden Ski. The thesis concludes with financial background and short mention of Slavic Cup.

The aim of the work is regeneration and reclamation of the main formal places and points in the Polna town, on the level of the town (part of the town), the castle complex and the main court. Using the town acupuncture method and focusing on the main and the most important parts, I created the system of segments (plateaus), which like the separate elements create the appearance of the town as a whole. In my diploma thesis I focused on segment of castle complex. Using the gradual regeneration of the main formally important places and points, I created its overall “ideal” condition. The result of my work is the design of alternative use of castle complex and castle court elements.

Dans les récits allégoriques chrétiens, le pèlerin est une figure symbolique représentant le parcours de l’Homme vers le Paradis. À partir de la seconde moitié du XIXe siècle, les poètes, promeneurs et flâneurs poursuivent la quête d’un au-delà entre les murs des grandes villes. La présente thèse examine les cas de figures des flâneries modernes. En étudiant des textes qui mettent en scène le thème de la marche, ce travail propose une analyse chronologique des approches de la Modernité dans la littérature et dans les arts français et tchèques du début du XIXe siècle aux années 1940. En étudiant les motifs constituants des récits de promenades modernes et le rôle du contexte historique et social de leur création, cette thèse apporte une contribution à la réflexion sur les parallèles culturels entre la France et la Bohême. En outre, elle livre une analyse de divers genres littéraires nés de la nécessité de l’Homme d’écrire le monde en marchant. / In Christian allegoric texts the Pilgrim traditionally symbolizes the journey of mankind to heaven. From the second half of the 19th century on, poets, travelers, and vagabonds pursued the quest of an afterlife from within city walls. This dissertation examines the different representations of modern wandering via an in-depth analysis of the theme as encountered in French and Czech literature and arts from the early 19th century to the 1940's. It reveals, in chronological order, the different artistic approaches to modernity. By bringing out the various patterns that emerge from the texts, while taking into account the historical and social contexts in which they were created, this work adds to existing knowledge on the cultural similarities between France and Bohemia. It also examines the different literary genres which originate from mankind’s need to walk and write the world. / V krestanských alegorických textech je poutník symbolickou postavou na ceste do Ráje.Od druhé poloviny devatenáctého století básníci, chodci a flânéri, se pokoušejí odhalitskrytou tvár reality na ulicích velkomest. Tato disertacní práce analyzuje podobymoderního poutnictví. Chronologicky razené rozbory del, týkajících se tématu chuze,sledují vývoj tvurcích postoju k modernímu svetu ve francouzské a ceské literature avýtvarném umení od zacátku devatenáctého století do konce ctyricátých let stoletídvacátého. Studiem dílcích motivu moderních poutnických textu, zasazenýchdo historického a sociálního kontextu doby jejich vzniku, tato práce prispívá k prohloubenípoznatku o kulturních paralelách mezi Francií a Cechami. Navíc tato disertace zkoumározlicné literární žánry, pro než byla prvotním impulsem potreba autora jít a psát.

<p>Profesionalnim vozačima osnovno zanimanje je upravljanje motornim vozilom. Izvođenje radnih zadatka podrazumeva stalnu napregnutost pažnje vezanu za vidne i zvučne podražaje koji se brzo smenjuju, &scaron;to zahteva da vozač adekvatno i tačno reaguje na promene. Prijem informacija, obrada, dono&scaron;enje odluke i izvr&scaron;avanje motornog odgovora su procesi koji prate jedni druge i čine vreme percepcije-reakcije (VPR). Uslovi i zahtevi rada za profesionalne vozače su isti i za mlađe i starije radnike i povezani su sa velikom odgovorno&scaron;ću za ljudske živote i materijalna dobra, bez obzira na to &scaron;to je poznato, da se radna sposobnost menja zbog prirodnog procesa starenja. Merenje i utvrđivanje vrednosti VPR je važan deo ispitivanja u okviru procene zdravstvene sposobnosti za bezbednu vožnju. Ciljevi: Utvrđivanje vrednosti VPR kod profesionalnih vozača i poređenje sa kontrolnom grupom. Ispitivanje uticaja starosti i vozačkog iskustva na VPR kod profesionalnih vozača. Materijal i metode : Ova studija procenjuje deo sposobnosti profesionalnih vozača merenjem VPR prostog i složenog, važnih za sigurnost u vožnji. Istraživanje je sprovedeno u vremenskom periodu od devet meseci i obuhvatilo je 548 ispitanika mu&scaron;kog pola, starosti od 21 do 65 godina. Eksperimentalnu grupu je činilo 278 ispitanika (profesionalni vozači), a kontrolnu 270 ispitanika kojima osnovno zanimanje nije profesionalna vožnja. Testiranje je izvedeno pomoću hardversko-softverskog sistema za određivanje vrednosti VPR na proste i složene audio-vizuelne podražaje. Merenja su sprovedena na tri nivoa težine zadatka: prosto VPR, i testovi složenog VPR na promenu pozicije podražaja i vrste boje. Rezultati: Utvrđene su značajno niže srednje vrednosti VPR na sva tri nivoa testiranja u grupi profesionalnih vozača u poređenju sa kontrolnom grupom. Utvrđena je pozitivna povezanost srednjih vrednosti VPR sa godinama života i dužinom profesionalnog vozačkog radnog staža na svim testovima u grupi profesionalnih vozača. Nisu utvrđene značajne razlike u procentu pogre&scaron;nih odgovora u odnosu na životno doba i dužinu vozačkog staža, &scaron;to govori o pozitivnim efektima profesionalne prakse u vožnji. Nisu utvrđene značajne razlike srednjih vrednosti VPR kod vozača u gradskom ili međugradskom saobraćaju, kao i u odnosu na broj pređenih kilometara mesečno na svim testovima. Obeležja poput starosti (godine života), profesionalne prakse (iskustvo u godinama profesionalne vožnje), neke promene zdravstvenog stanja (postojanje bolesti ili drugih poremećaja) u grupi profesionalnih vozača pokazale su se kao prediktori sa značajnim nivoom povezanosti sa vrednostima VPR. Metodom vi&scaron;estruke regresione analize smo ispitali smo povezanost vrednosti VPR sa posmatranim prediktorima kada ih analiziramo zajedno uzimajući u obzir njihovu međusobnu interakciju. Regresioni model pokazuje kako skup posmatranih obeležja predviđa promene VPR. Zaključak: Utvrđene vrednosti i prediktivni model promena VPR profesionalnih vozača mogu biti korisni podaci u svakodnevnom radu zdravstvenim ustanovama koje procenjuju vozačku sposobnost, kako bi se identifikovali potencijalno rizični vozači sa vi&scaron;im vrednostima VPR, zamorenih i osoba sa početnim o&scaron;tećenjima nervnog sistema, sklonih povredama u saobraćaju i na radu, u cilju prevencije saobraćajnih udesa i povreda, kao i osiguranja da vozači imaju sposobnosti neophodne za bezbednu vožnju. Utvrđene vrednosti VPR mogle bi naći primenu pri oceni radne sposobnosti i kod radnika na drugim zanimanjima gde se očekuje brza i tačna reakcija na određeni podražaj.</p> / <p>The term professional driver refers to people whose main occupation is driving a motor vehicle. Performing work tasks implies a constant strain of attention related to visual and audible stimuli that change quickly, which requires the driver to respond adequately and accurately to changes. Receiving information, processing, making a decision and executing a motor response are processes that accompany each other and make up the perception-reaction time (PRT). The working conditions and requirements for professional drivers are the same for both younger and older workers and are associated with great responsibility for human lives and material goods, regardless of the fact that it is known that working ability changes due to the natural aging process. Measuring and determining the value of PRT is an important part of testing as part of the assessment of health fitness for safe driving. Aims: Determination of PRT values in professional drivers and comparison with the control group. Examination of the effects of aging and driving experience on the PRT of professional drivers. Material and methods: This study assesses part of the ability of professional drivers by measuring simple and complex PRT important for driving safety. The study was conducted over a period of nine months and included 548 male respondents, aged 21 to 65 years. The experimental group consisted of 278 respondents (professional drivers), and the control group consisted of 270 respondents whose main occupation is not professional driving. Testing was performed using a hardware-software system to determine the value of PRT on simple and complex audio-visual stimuli. Measurements were carride out at three levels of task difficulty: simple PRT, and complex PRT tests to change stimuli position and color type. Results: Significantly lower PRT mean values were found at all three levels of testing in the group of professional drivers compared to the control group. A positive correlation was found between the mean PRT values with age and experience of professional driving on all tests in the group of professional drivers. No significant differences were found in the percentage of incorrect answers in relation to the age and driving experience, which shows the positive effects of professional driving practice. No significant differences were found in the mean PRT values on all tests for drivers in urban or interurban traffic and in relation to the number of kilometers per month. Individual characteristics as, aging, professional practice (experience in years of professional driving), changes in health status (existence of diseases or other disorders) in the group of professional drivers showed to be predictors with a significant level of correlation with PRT values. Using the method of multiple regression analysis, we examined the correlation of PRT values with the observed predictors when we analyze them together, taking into account their mutual interaction.The regression model shows how the set of observed features predicts changes in PRT. Conclusion: The determined values and the predictive model of changes PRT of professional drivers can be useful data in the daily work of health institutions that assess driving ability, in order to identify potentially risky drivers with higher PRT values,, tired and people with initial nervous system damage, prone to traffic injuries and at work, in order to prevent traffic accidents and injuries, as well as to ensure that drivers have the skills necessary for safe driving. The determined values of PRT could be used in the assessment of work ability and in workers in other occupations where a quick and accurate response to a particular stimulus is expected.</p>