Στην παρούσα διατριβή επιχειρείται η συγχρονική και διαχρονική προσέγγιση φαινομένων προθηματοποίησης στις νεοελληνικές διαλέκτους. Συγκεκριμένα, μελετώνται τα διαλεκτικά μορφήματα ακρο-, μωρο-, πλακο-, σ(ι)ο-/σα-, χαμο- ως προς την ιστορική τους εξέλιξη, και τις φωνολογικές, δομικές και σημασιολογικές τους αποκλίσεις σε συγχρονικό επίπεδο. Η μετάβαση από τη σύνθεση στην παραγωγή, δηλαδή η προθηματικοποίηση (βλ. Amiot 2005), αποδεικνύει ότι τα όρια ανάμεσα στις δύο διαδικασίες δεν είναι σαφώς διακριτά (Booij 2005, Bauer 2005, Ralli 2010). Κατά την προθηματικοποίηση, ένα μόρφημα αποκλίνει από το λεξηματικό του πρόγονο, χάνει την αυτονομία του (Iacobini 2004) και είναι δυνατό να υπόκειται σε φωνολογικές αλλαγές. Είναι γενικώς παραδεκτό ότι η γραμματικοποίηση επιτελείται, εφόσον πληρούνται ορισμένες προϋποθέσεις (Lehmann 1985, Hopper & Traugott 1983, Hopper 1991, Heine & Kuteva 2002, Heine 2003, Amiot 2005, Giannoulopoulou 2006, Αναστασιάδη-Συμεωνίδη 2008, van Goethem 2008). Οι προτεινόμενες γενικές παράμετροι για την προθηματικοποίηση από τη διεθνή βιβλιογραφία είναι οι ακόλουθες: α) φωνολογική διάβρωση, β) αποσημασιοποίηση, γ) αποκατηγοριοποίηση, δ) περιορισμός συντακτικού βάρους, ε) ανάμειξη, στ) διεύρυνση συνδυαστικών μορφολογικών ιδιοτήτων. Στη μελέτη αυτή, προσπαθώ να απαντήσω σε τρεις σημαντικές ερωτήσεις: α) Ποιες είναι οι εξειδικευμένες παράμετροι που ερμηνεύουν τη μετάβαση από τη σύνθεση στην προθηματοποίηση; β) Οι παράμετροι αυτές είναι ίδιες για όλα τα φαινόμενα γραμματικοποίησης ή περιορίζονται στο πεδίο της μορφολογίας; γ) Ποια είναι η ιεράρχηση των συγκεκριμένων παραμέτρων κατά τη μορφολογικοποίηση; Στο πεδίο της μορφολογίας, υποστηρίζω ότι ο μορφολογικός παράγοντας έχει αποφασιστική σημασία για την περάτωση μιας διαδικασίας μορφολογικοποίησης. Είναι δυνατό άλλες παράμετροι να κινητοποιούν ή να συνεισφέρουν στην εξέλιξη της διαδικασίας, αλλά δεν μπορούν να εγγυηθούν την ολοκλήρωση αυτής. Υπό αυτήν την έννοια, προτείνω ότι οι γενικές παράμετροι που εμπλέκονται είναι η επανασημασιοποίηση και η διάβρωση, ενώ οι εξειδικευμένες μορφολογικές παράμετροι που απαντούν σε τελικό στάδιο της προθηματικοποίησης είναι: α) η αύξηση της παραγωγικότητας, β) η διεύρυνση των μορφολογικών συνδυαζόμενων βάσεων. Τόσο τα εξεταζόμενα διαχρονικά δεδομένα της Ελληνικής γλώσσας, όσο και τα εξεταζόμενα συγχρονικά δεδομένα από τη διαλεκτική ποικιλία της νέας Ελληνικής επιβεβαιώνουν τις παραπάνω θέσεις. / This thesis deals with prefixation cases in Modern Greek Dialects from a synchronic and diachronic point of view. In particular, the following dialectal morphemes: akro-, moro-, plako-, s(j)o-/sa- and hamo- are investigated with respect of their historical development and their phonological, structural and semantic differences in synchronic terms. Prefixization (c.f. Amiot 2005) as a diachronic crossing from compounding to prefixation shows that there is no clear borderline between the two processes (Booij 2005, Bauer 2005, Ralli to appear). According to this phenomenon, a morpheme shows divergence with respect to its ancestor, loses its lexical independence (Iacobini 2004), and may be subject to phonological erosion. It is generally accepted that grammaticalization occurs if certain criteria are satisfied (Lehmann 1985, Hopper & Traugott 1983, Hopper 1991, Heine & Kuteva 2002, Heine 2003, Amiot 2005, Giannoulopoulou 2006, Αnastasiadi-Symeonidi 2008, van Goethem 2008). As far as prefixization is concerned, and with some degree of variation from one author to another, there is more or less agreement on the following general criteria: a) phonological erosion, b) desemanticization, c) decategorialization, d) shrinking of syntagmatic weight, e) coalescence, f) extension of the morphological combinatorial properties. In this study, I try to answer three important questions: a) what are the specific parameters which may induce prefixization out of compounding? b) Are these parameters the same for all the range of grammaticalization phenomena, or are they restricted to morphology? c) Is there a particular order according to which these parameters seem to play a role in morphologization? I argue that if we deal with morphology the parameters which lead to the completion of a morphologization process have to be morphological in nature. Other parameters may trigger the process, or may play a role during the process, but do not guarantee completion. Within this spirit, I propose that the general grammaticalization parameters which are involved in prefixization are desemanticization and phonological erosion, but the specific morphological parameters which are crucial for determining the final stage of prefixization are related to: a) the increase of productivity, b) the expansion of morphological combinatorial properties. Evidence from the history of Greek and its Modern Greek dialects illustrate the above proposals.

Ce mémoire a pour visée d’étudier de quelles façons le film « Carnets de voyage » (2004), du réalisateur brésilien Walter Salles, est symptomatique de la transformation de l’icône politique d’Ernesto « Che » Guevara en icône culturelle. Trouvant son point de départ dans les questions que soulève la dilution de la charge politique de l’image du révolutionnaire dans une quantité croissante d’objets de consommation et de publicités, cette étude s’intéresse à la participation du film de Salles à la resémantisation culturelle de la figure mythique d’Ernesto Guevara et à la dépolitisation relative de l’icône du guérillero qui en découle. Cette recherche met de l’avant le fait que la reconstruction culturelle et la dépolitisation de la figure de Che Guevara dans le film synthétisent à petite échelle un changement historique plus large que la mondialisation a généré en Occident à partir des années quatre-vingt : l’expansion de la culture –au détriment de la politique– et son instrumentalisation comme ressource. Dans le film, la transition culturelle de l’image de Che Guevara se manifeste par 1) la présentation romantique du personnage principal ; 2) l’atténuation de la portée des événements biographiques plus politiques, voire leur élimination de la trame du film ; 3) la dimension transnationale de l’icône de Guevara et du film en tant que marchandises de consommation et ressources globales de l’économie. L’analyse s’appuie également sur des théories culturelles et sémiologiques pour confirmer le lien entre l’icône de Che Guevara et son contexte socio-historique. / This thesis studies how the movie "Motorcycle Diaries" (2004), directed by Walter Salles, is symptomatic of the transformation of Ernesto "Che" Guevara from a political icon into a cultural icon. Accounting for the dilution of the revolutionary’s political weight in a growing number of consumer items and advertisements, this study focuses on the participation of Salles’s film in the cultural resemanticization of Ernesto Guevara’s mythical figure and on the corresponding depoliticization of the icon. This research shows that the film’s cultural reprocessing and depoliticization of the Che Guevara icon is the small-scale expression of a wider historical shift that globalization has generated in the West since the 80s: culture’s expansion –to the detriment of politics– and its instrumentalization as a resource. In the film, Che’s cultural transition is evident in 1) the depiction of the protagonist as a romantic hero; 2) the attenuation or even suppression in the plot of the most political biographical events; 3) the transnational reading of both Che and the film as consumer goods and economical resources on a global scale. The analysis is complemented by cultural and semiological theoretical perspectives that confirm the connection between the icon and its sociohistorical context. / Esta memoria estudia cómo la película “Diarios de motocicleta” (2004), del director brasileño Walter Salles, es sintomática de la transformación del ícono político de Ernesto “Che” Guevara en ícono cultural. Partiendo de cierta preocupación por la dilución de la carga política de la imagen del revolucionario en un número creciente de objetos de consumo y de publicidades, este estudio se enfoca en la participación de la película de Salles en la resemantización cultural de la figura mítica de Ernesto Guevara y en la consecuente despolitización relativa del ícono del guerrillero. Esta investigación destaca que la reconstrucción cultural y la despolitización del Che Guevara en la cinta sintetizan a pequeña escala un cambio histórico más amplio que la globalización ha impulsado en Occidente a partir de los años ochenta: la expansión de la cultura –en detrimento de la política– y su instrumentalización como recurso. La transición cultural del Che se manifiesta en la película a través de 1) la presentación romántica del protagonista; 2) la atenuación o incluso la supresión en la trama de los acontecimientos biográficos más políticos; 3) la dimensión transnacional del Che y de la cinta en tanto mercancías de consumo y recursos económicos globales. El análisis se nutre también de teorías culturales y semiológicas que confirman la conexión del ícono del Che con su contexto sociohistórico.