- / -

Στην παρούσα μεταπτυχιακή εργασία εξετάζεται η μορφολογική διαδικασία του υποκορισμού όπως αυτή πραγματώνεται μέσω της παραγωγικής επιθηματοποίησης στη διαλεκτική ποικιλία της ελληνικής σε σύγκριση με την Κοινή Νέα Ελληνική (στο εξής ΚΝΕ). Οι διαλεκτικές ποικιλίες που εξετάζονται, τοποθετούνται γεωγραφικά εκτός του σημερινού ελλαδικού χώρου και είναι το μικρασιατικό ιδίωμα Κυδωνιών (Αϊβαλί) και Μοσχονησίων, η Γκρίκο που ομιλείται στην περιοχή της Απουλίας στη Νότια Ιταλία, τα Ποντιακά και τα Καππαδοκικά. Η μελέτη στηρίζεται σε πρωτογενείς και δευτερογενείς γραπτές πηγές (γραμματικές περιγραφές, παραμύθια, αινίγματα κ.λπ.) και στο διαλεκτικό υλικό προφορικού λόγου του Τμήματος Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Πατρών, το οποίο συλλέγεται τα τελευταία επτά χρόνια. Οι πηγές του διαλεκτικού γλωσσικού υλικού -γραπτές και προφορικές- αποκαλύπτουν μια σειρά αποκλίσεων των διαλέκτων ως προς τις στρατηγικές πραγμάτωσης του υποκορισμού που αφορούν στα εξής: Σε αντίθεση με την Κοινή Νεοελληνική (ΚΝΕ), όπου ο υποκορισμός εμφανίζεται με ποικιλία επιθημάτων, ουσιαστικών και επιθέτων, ο υποκορισμός στις διαλεκτικές ποικιλίες που εξετάζονται, πραγματώνεται με πολύ πιο περιορισμένο αριθμό. Στο μικρασιατικό ιδίωμα των Κυδωνιών και Μοσχονησίων τα επιθήματα που βρίσκονται σε χρήση είναι τα: -ελ’ (π.χ. κουρτσέλ’ < κοριτσέλι ‘κοριτσάκι’) -ουδa (π.χ. κουπιλούδα < κοπελούδα ‘κοπελίτσα’), και σε μικρότερη έκταση –ι (π.χ. πουρτί < πορτί ‘πορτάκι ή πορτούλα’). Αντίστοιχα, στη Γκρίκο τα επιθήματα που βρίσκονται σε χρήση είναι τρία: -edda (π.χ. cateredda < catera ‘θυγατέρα-κόρη’) –uddi (π.χ. anemuddi < anemo ‘άνεμος’) και -a(k)i (π.χ. gratai < gratti ‘κρεββάτι’). Επίσης, στα Καππαδοκικά απαντώνται τα –οκκο /οππο (π.χ. κλουρ-όππο < κλουρ ‘κουλούρι’) -ιτσα (π.χ. γιασκαλ-ίτσα < γιασκάλα ‘δασκάλα’) – ίσκο/-ούσκο/-ούτσκο (π.χ. μικρ-ούσκο / μικρ-ίσκο / μιτσ-ίσκο < μικρό) ενώ τέλος στα Ποντιακά τα: -οπον (π.χ. σκυλ-όπον < σκύλος) –ιτσα (π.χ. γυναικ-ίτζα < γυναίκα) – ιτσ(ος) (π.χ. δαβολ-ίτσος < δαβολος) –ικoς (π.χ. μικρίκος < μικρός) –ι/ουτσικος (π.χ. καμποσ-ούτσικος < καμπόσος). Επιπλέον, σε αντίθεση με την ΚΝΕ όπου παρατηρείται υψηλή εναλλαγή υποκοριστικών επιθημάτων- χαρακτηριστικό το οποίο θεωρείται σύνηθες γνώρισμα του υποκορισμού και απαντάται γενικά στις φυσικές γλώσσες (βλ.Bauer 1983)-, στις διαλέκτους αυτή είτε περιορίζεται στα θηλυκά ουσιαστικά (Αϊβαλί-Μοσχονήσια, Ποντιακά, Καππαδοκικά) είτε απουσιάζει εντελώς (Γκρίκο). Παράλληλα, απαγορευτική είναι στη διαλεκτική ποικιλία της ελληνικής και η συσσώρευση των υποκοριστικών επιθημάτων που απαντάται στην ΚΝΕ (π.χ. μαν- ουλ-ίτσα, μικρ-ούλ-ικ(ος)). Τέλος, παρατηρείται σημαντικός περιορισμός της έκφρασης του γένους. Από τις διαλέκτους που εξετάζονται, τα Καππαδοκικά, το ιδίωμα Κυδωνιών και Μοσχονησίων και η Γκρίκο δεν εμφανίζουν καθόλου υποκοριστικά αρσενικού γένους. Για παράδειγμα τα υποκοριστικά της ΚΝΕ γιατρ- άκ(ος) και Γιανν-άκη(ς) αντικαθίστανται στη διάλεκτο των Κυδωνιών και Μοσχονησίων από τα γιατρέλ’ (< γιατρέλι) και Γιαννέλ’ (< Γιαννέλι). Αντίστοιχα στη Γκρίκο, τα αρσενικά ονόματα δίνουν ουδέτερα υποκοριστικά με το –uddi ή το -a(c)i ανάλογα με την κλιτική τάξη στην οποία βρίσκονται, ενώ στα Καππαδοκικά τα κοινά ουσιαστικά τρέπονται σε ουδέτερα με το –οππο/-οκκο εκτός από τα εμψυχα δισύλλαβα τουρκικής προέλευσης που υποκορίζονται με το θηλυκό –κα (π.χ. τάτα > τατάκα ‘νονός’). Τα Ποντιακά μόνο εμφανίζουν αρσενικά υποκοριστικά αλλά πολύ πιο περιορισμένα απ’ ό,τι στην ΚΝΕ δεδομένου ότι περιορίζονται σε βάσεις που διέπονται από το χαρακτηριστικό [+έμψυχο]. Σε μια προσπάθεια διερεύνησης της παρατηρούμενης γλωσσικής διαφοροποίησης, προτείνουμε ότι ο περιορισμένος αριθμός υποκοριστικών επιθημάτων στις διαλέκτους, η χαμηλή εναλλαγή και η απουσία συσσώρευσής τους μπορεί να ερμηνευθεί ως μια δια-διαλεκτική (“cross-dialectal”) τάση για δημιουργία ελάχιστων μορφολογικών δομών (“morphological minimal structures”). Οι διάλεκτοι δηλαδή αποφεύγουν, εκτός εάν αυτό είναι αναγκαίο, την αλλομορφία σε επίπεδο επιθημάτων, την ποικιλία στην έκφραση του γένους όπως επίσης και την επανάληψη στοιχείων με την ίδια λειτουργία προκειμένου να επιτευχθεί βελτιστοποίηση της γραμματικής (“grammar optimization” βλ. Kiparsky, 1982). Επιπλέον υποστηρίζουμε ότι τα επιθήματα που κυριαρχούν στην παραγωγική μορφολογία των διαλέκτων είναι αυτά που θα θεωρούσαμε ως πλέον αμαρκάριστα - δηλαδή τα επιθήματα ουδετέρου γένους (βλ. Αναστασιάδη, Ράλλη & Χειλά-Μαρκοπούλου 2003, Corbett 1991)- και τα πιο παραγωγικά, δηλαδή τα επιθήματα που υπόκεινται στους λιγότερους περιορισμούς επιλογής βάσεων (“selectional constraints”) Bauer 2001, Plag 1999, 2003)). / -

Στόχος της παρούσας μελέτης ήταν η σύγκριση των ορθογραφικών επιδόσεων μαθητών της Δ΄ τάξης, της Ε΄ τάξης και της Στ΄ τάξης του δημοτικού σχολείου με μαθησιακές δυσκολίες με μαθητές χωρίς μαθησιακές δυσκολίες, των ίδιων τάξεων, στην ορθογραφική απόδοση λεξικών μορφημάτων λέξεων της ελληνικής γλώσσας. Στην έρευνα έλαβαν μέρος 927 παιδιά. Από αυτά 776 ήταν παιδιά χωρίς μαθησιακές δυσκολίες ενώ 151 ήταν παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες. Τα αποτελέσματα της έρευνας, απόλυτα συμβατά με ευρήματα άλλων ερευνών, έδειξαν ότι οι επιδόσεις των παιδιών με μαθησιακές δυσκολίες ήταν, με στατιστικά σημαντική διαφορά, χαμηλότερες από τις επιδόσεις των παιδιών χωρίς δυσκολίες της ίδιας ηλικίας ενώ έδειξαν επίσης ότι η διαφορά παραμένει ακόμα και όταν συγκριθούν οι επιδόσεις των παιδιών με μαθησιακές δυσκολίες της Στ’ δημοτικού με αυτές των παιδιών χωρίς μαθησιακές δυσκολίες της Δ΄ τάξης. Παρόλα αυτά. τα αποτελέσματα έδειξαν επίσης ότι, παρά τις διαφορές τους, παιδιά με και χωρίς μαθησιακές δυσκολίες χρησιμοποιούν κοινές ορθογραφικές στρατηγικές ενώ αυτό που φαίνεται να προσδιορίζει το προφίλ των παιδιών με μαθησιακές δυσκολίες είναι η διατήρηση, παρά την ανάπτυξη της ορθογραφικής τους ικανότητας με την ηλικία, λαθών που αλλοιώνουν τη φωνολογική ταυτότητα των λέξεων που αποδίδουν ορθογραφικά. / The aim of this study was to compare the spelling performance of students of class 4th, class 5th and 6th class of primary school with learning difficulties with students of the same classes without learning difficulties, to yield orthographic lexical morphemes of Greek words. The survey took place 927 children. Of these 776 were children without learning disabilities and 151 were children with learning difficulties. The survey results, fully consistent with findings of other surveys, showed that the performance of children with learning difficulties was a statistically significant difference, lower than the children without difficulties of the same age and also showed that the difference remains even when comparing performance of children with learning difficulties of 6th class with those of children without learning difficulties of 4th class. Nevertheless, results also showed that despite their differences, children with and without learning disabilities using common spelling strategies and what seems to determine the profile of children with learning difficulties is to maintain, despite the development of spelling ability with age, errors that alter the identity of phonological give spelling words.

The thesis aims to sort out some of the confusions associated with head, focusing on headedness in Word Formation and Lexical Semantics. In particular, the purpose of my thesis is to enquire into the notion head with focus on the following three issues: (a) delimitation, (b) position, and (c) presence and absence of head in morphological configurations. In a nutshell, the main proposals with respect to headedness in morphology and lexical semantics are as follows: (a) Most of the assumed head-like notions, such as the subcategorizand, the morphosyntactic locus, and the obligatory constituent, might very well not be relevant to the head-nonhead asymmetry. (b) The head for the purposes of morphology should be identified with the category determinant and with the ontological class determinant as far as lexical semantics is concerned. (c) The enquiry into the postulation of functions and arguments reveals that non-argument taking inflection and derivation should be accounted for by the mechanism of subordination of functions without indexation of arguments. This has implications for the way we classify morphemes in lexical semantics. (d) With respect to the position of head, the phenomenon of left-headed [N N]N compounds in Italiot-Greek should not be studied independently of the same phenomenon evident in previous evolutionary stages and in other dialects. (e) In addition, morphology does not combine and manipulate asymmetric relations only (see Di Sciullo 2005), for morphemic order is amenable to change and variation may arise inside the morphological system of a language. (f) From a diachronic point of view, the order of constituents in compounds may not be autonomous from syntax since the head-nonhead linearization inside compounds cannot change without previous change in the head-nonhead order in syntactic constructions. (g) With respect to the absence of head, the analysis of the compound patterns which are considered to be exocentric reveals that exocentric compounds are bracketing paradoxes which involve compounding and derivation in this particular order. In this respect, I part company with previous analyses which identify exocentricity based on the hyponymy test and which collapse exocentricity and semantic non-compositionality. / Η παρούσα διατριβή εξετάζει την έννοια κεφαλή (head) στο επίπεδο της Μορφολογίας και της Λεξικής Σημασιολογίας με έμφαση στα εξής τρία ερωτήματα: (α) ορισμός, (β) θέση, και (γ) παρουσία και απουσία κεφαλής σε μορφολογικούς σχηματισμούς. Συνοπτικά οι βασικές προτάσεις σχετικά με την έννοια της κεφαλής είναι οι εξής: (α) Αρκετές από τις έννοιες με τις οποίες έχει ταυτιστεί η κεφαλή, όπως ο υποκατηγοριοποιητής, δεν είναι σχετικές με την ασυμμετρία κεφαλής-μη κεφαλής. (β) η κεφαλή πρέπει να ταυτιστεί με τον κατηγοριακό καθοριστή σε επίπεδο μορφολογίας και με τον οντολογικό καθοριστή σε επίπεδο λεξικής σημασιολογίας. (γ) Η εφαρμογή της έννοιας κεφαλή στο σχηματισμό σημασιολογικά πολύπλοκων σχηματισμών δείχνει ότι η κλίση, η προθηματοποίηση, και η αξιολογική μορφολογία, οι οποίες δεν φέρουν ορίσματα, πρέπει να αναλυθούν με βάση το μηχανισμό της υπόταξης λειτουργιών χωρίς την προσθήκη ενδείκτη. Η πρόταση αυτή έχει επιπτώσεις στον τρόπο με τον οποίο ταξινομούνται τα μορφήματα σε επίπεδο λεξικής σημασιολογίας. (δ) Όσον αφορά στη θέση της κεφαλής, το φαινόμενο της ύπαρξης αριστερόστροφων συνθέτων στην Κατωιταλική δεν πρέπει να μελετάται ανεξάρτητα από το ίδιο φαινόμενο το οποίο εμφανίζεται τόσο σε άλλες διαλέκτους, όσο και σε προηγούμενες εξελικτικές φάσεις. (ε) Η μορφολογία δεν χειρίζεται μόνο ασυμμετρικές σχέσεις, καθώς η σειρά των μορφημάτων υπόκειται σε αλλαγές. (στ) Από διαχρονική σκοπιά, η σειρά των συστατικών στα σύνθετα μπορεί να μην είναι απόλυτα ελεύθερη, καθώς φαίνεται να επηρεάζεται από τον τομέα της σύνταξης. (ζ) Σχετικά με την απουσία κεφαλής, η ανάλυση των εξωκεντρικών συνθέτων δείχνει ότι τέτοιοι σχηματισμοί είναι δομικά παράδοξα τα οποία συνδυάζουν σύνθεση και παραγωγή.

Η μεταμόρφωση (metamorphosis), το πέρασμα δηλαδή των ψαριών από το στάδιο της ιχθυονύμφης στο στάδιο του ιχθυδίου (juvenile), συνδέεται με αλλαγές στη μορφολογία, την αύξηση, τη συμπεριφορά και το ενδιαίτημα, οι οποίες είναι καθοριστικές για την επιβίωση των ατόμων και συνεπώς για τη δομή και τη δυναμική του πληθυσμού στον οποίο πρόκειται να ενσωματωθούν. Στην παρούσα εργασία μελετήθηκε η φάση της μεταμόρφωσης σε τέσσερα είδη της οικογένειας Sparidae με την ταυτόχρονη εξέταση της μορφομετρίας και της μορφολογίας συγκεκριμένων χαρακτήρων. Τα είδη που εξετάστηκαν ήταν τα Oblada melanura (μελανούρι), Diplodus puntazzo (μυτάκι), Diplodus vulgaris (σαργόπαπας ή κακαρέλος) και Diplodus sargus (σαργός). Τα αποτελέσματα της μελέτης, έδειξαν πως με τη μεθοδολογία που ακολουθήθηκε, η φάση της μεταμόρφωσης μπορεί να προσδιοριστεί ικανοποιητικά και να οριστεί ένα μέσο μήκος μεταμόρφωσης. Αποκαλύφθηκαν επίσης διαφορές και ομοιότητες στην αλλομετρική αύξηση των ειδών που εξετάστηκαν, καθώς και ισχυρή συσχέτιση της αλλομετρικής αύξησης με την πρόσφατη θερμοκρασιακή ιστορία του περιβάλλοντος ανάπτυξής για το στάδιο πριν το εκτιμηθέν μέσο μήκος μεταμόρφωσης του κάθε είδους. Τα αποτελέσματα, συζητούνται σε σχέση με τις οικολογικές απαιτήσεις των ψαριών κατά τη μετάβαση από την πελαγική στη βενθική διαβίωση. / During metamorphosis, fish undergo major changes in morphology and growth followed by shifts in behavior and habitat use. In this study, metamorphosis was examined on the early life stages of four Sparidae species, by analyzing their allometric growth patterns concurrently with the evolution of specific morphological characters. The species examined were Oblada melanura (saddled seabream), Diplodus puntazzo (sharpsnout seabream), Diplodus vulgaris (common two-banded seabream) και Diplodus sargus (white seabream). Our results showed that metamorphosis can be adequately defined and an average length at metamorphosis can be estimated, with the use of the methodology proposed. Moreover, specific patterns of allometric growth were detected within each species, as well as, a strong correlation of allometric growth with recent environment temperature, for the stage before the estimated average metamorphosis length. Results are discussed in terms of the ecological demands of fish during their transition from the pelagic to the benthic/coastal existence.

Στόχος της παρούσας εργασίας είναι η συμβολή στη δημιουργία ενός γυρεολογικού άτλαντα για τα φυτά της Πανεπιστημιούπολης Πατρών. Γι’ αυτό το σκοπό, στη διάρκεια ενός χρόνου συλλέχθηκαν και αναγνωρίστηκαν 150 δείγματα από την Πανεπιστημιούπολη και δημιουργήθηκε ένα «Herbarium». Από κάθε είδος συλλέχθηκε ένας μεγάλος αριθμός ανθέων για επεξεργασία στο εργαστήριο. Στη διαδικασία αυτή ελήφθη το γυρεολογικό υλικό και ετοιμάστηκαν τα μικροσκοπικά παρασκευάσματα με τη μέθοδο ακετόλυσης Erdtman. Μελετήθηκαν οι εξής οικογένειες Apocynaceae (1), Boraginaceae (7), Buxaceae (1), Capparaceae (1), Caprifoliaceae (1), Caryophyllaceae (2), Compositae (15), Convolvulaceae (2), Cruciferae (2), Dipsacaceae (2) Euphorbiaceae (1), Geraniaceae (1), Gramineae (2), Iridaceae (2), Labiatae (9), Leguminosae (18), Liliaceae 6, Malvaceae (2), Oleaceae (3), Oxalidaceae (1), Papaveraceae (2), Plantaginaceae (1), Pinaceae (1), Pittosporaceae (1), Primulaceae (1), Ranunculaceae (4), Resedaceae (1), Scrophulariaceae (2), Solanaceae (1) Umbelliferae (3) Urticaceae (2), Verbenaceae (2). Μετά έγιναν για κάθε είδος τουλάχιστον 150 μετρήσεις των χαρακτηριστικών διαστάσεων των γυρεοκόκκων του που είναι η πολική (Ρ) και η ισημερινή (Ε) απόσταση και ο λόγος της πολικής προς την ισημερινή απόσταση (Ρ/Ε). Στη συνέχεια πραγματοποιήθηκε η στατιστική επεξεργασία των μετρήσεων και η εξαγωγή των μέσων τιμών και της διασποράς τους. Για κάθε είδος, περιγράφτηκαν τα μορφολογικά και ανατομικά χαρακτηριστικά στοιχεία των γυρεοκόκκων. Τέλος, η μορφολογική περιγραφή του γυρεοκόκκου ολοκληρώθηκε με τη φωτογράφηση στο Ο.Μ. των παρασκευασμάτων. Σε μερικά είδη παρατηρήθηκαν διαφορές ως προς τις βιβλιογραφικά δεδομένα από άλλες περιοχές, όσον αφορά το ανάγλυφο, την μορφολογία των ανοιγμάτων (Anemone pavonina) το μέγεθος των γυρεοκόκκων (Vicia villosa, Pimpinella peregrina, Onopordon illyricum κ. α.) Στο Onopordon illyricum L. βρήκαμε γυρεοκόκκους με Ρ = 59, 35 μm, Ε = 55,14 μm ενώ στη βιβλιογραφία αναφέρονται Ρ = 40 – 45 μm και Ε = 39 - 45 μm. Στο είδος Anemone pavonina Lam. η βιβλιογραφία αναφέρει πολυπορώδεις γυρεοκόκκους ενώ στο δικό μας υλικό οι γυρεόκοκκοι φαίνονται παντοκολπικοί. Στην Vicia villosa Roth.. βρήκαμε Ρ = 42,32 μm και Ε = 20,61 μm ενώ βιβλιογραφικά αναφέρονται τιμές Ρ = 28 – 35 μm και Ε = 14 – 21 μm. Αυτή η διαφοροποίηση είναι μια γεωγραφική διαφοροποίηση που σχετίζεται και συνοδεύεται και από μορφολογικές και γενετικές διαφορές. / The aim of the present study is the construction of a pollen atlas with regard to the plant species in the area of the University of Patras, Greece. For this purpose, 120 different samples were collected and characterized and a «Herbarium» was created. From each of the species, a big number of flowers were collected for further processing in the lab. Fresh polliniferous material was procured randomly from several plants growing in the field of the University of Patras. For light optical microscope (LO) studies pollen were acetolyzed following the protocol of Erdtman (1952). The plant taxa studied here belongs to the following families: Apocynaceae (1), Boraginaceae (7), Buxaceae (1), Capparaceae (1), Caprifoliaceae (1), Caryophyllaceae (2), Compositae (15), Convolvulaceae (2), Cruciferae (2), Dipsacaceae (2) Euphorbiaceae (1), Geraniaceae (1), Gramineae (2), Iridaceae (2), Labiatae (9), Leguminosae (18), Liliaceae 6, Malvaceae (2), Oleaceae (3), Oxalidaceae (1), Papaveraceae (2), Plantaginaceae (1), Pinaceae (1), Pittosporaceae (1), Primulaceae (1), Ranunculaceae (4), Resedaceae (1), Rubiaceae (1), Scrophulariaceae (2), Solanaceae (1) Umbelliferae (3) Urticaceae (2), Verbenaceae (2). At least 150 measurements were taken for each plant taxon pollen grain preparation, in order to calculate the mean value of the polar (Ρ) and equatorial (Ε) dimensions of the taxon’ s pollen grains, as well as, the ratio Ρ/Ε. Statistical analysis was performed and the mean values were recorded. The morphology and anatomy of each species pollen grains were determined. The study was completed by taking LM pictures of all pollen grains. In some of the species studied in the area we have noticed some differences between the pollen grains dimensions, or even the morphology of the pollen grain surface, and of the same taxa that are described from other countries (Anemone pavonina Lam., Onopordon illyricum L., Vicia villosa Roth., Pimpinella peregrina L.) In Onopordon illyricum L. we have found pollen grains with P = 59,35 μm, Ε = 55,14 μm and the same species from Spain is described with P = 40 – 45 μm ανδ Ε – 39 – 45 μm. Anemone pavonina Lam. is referred to have poliporate pollen grains, in our material it seems to have policolpate pollen grains. In Vicia villosa Roth. From Spain is referred P = 28 – 35 μm and E = 14 – 21 μm, and we found P = 42,32 μm and E = 20,61 μm. This might be a geographic differentiation that is normal in pollen grains and is related with other morphological and genetic differences.

- / -

Το Νεοχώρι ή Νιχώρ ή απλώς χωριό, όπως το λένε οι κάτοικοί του, είναι το, υψομετρικά, υψηλότερο χωριό της Οίτης, εξ ου και ο χαρακτηρισμός της τοποθεσίας του ως το «τρίτου τ’ αρανού». Το Νεοχώρι βρίσκεται 56 περίπου χιλιόμετρα Νοτιοδυτικά της Λαμίας, της πρωτεύουσας του Νομού Φθιώτιδος και αποτελεί Δημοτικό Διαμέρισμα του Δήμου Υπάτης. Το χωριό αυτό πλέον κατοικείται μόνο τους καλοκαιρινούς μήνες και δεν έχει μόνιμους κατοίκους. Η γεωγραφική του θέση και οι ιδιάζουσες κοινωνικές συνθήκες που επικρατούσαν τις περασμένες δεκαετίες επηρέασαν και τα γλωσσικά του χαρακτηριστικά. Οι παλαιότεροι κάτοικοί του αποτελούσαν μια κλειστή και σχεδόν νομαδική κτηνοτροφική κοινότητα, η οποία τους χειμερινούς μήνες κατέβαζε τα κοπάδια στον κάμπο και τα καλοκαίρια τα ανέβαζε στο βουνό ενώ συχνή ήταν και η ενασχόλησή της με την γεωργία. Τα λήμματα του λεξικού έχουν καταγραφεί με την ακόλουθη τυπολογία: Αρχικά δηλώνεται το λήμμα. Το λήμμα δίνεται με τη φωνολογική του απόδοση αλλά με την ορθογραφία της Νέας ελληνικής. Στη συνέχεια εμφανίζεται η φωνολογική απόδοση του λήμματος σύμφωνα με το φωνητικό αλφάβητο (βλ παράδειγμα 6). Ο τόνος του λήμματος βρίσκεται πριν από την τονισμένη συλλαβή. Η γραμματική κατηγορία του λήμματος εμφανίζεται μετά τη φωνολογική απόδοσή του, όπως φαίνεται στο παράδειγμα (6). Μετά τη δήλωση της γραμματική κατηγορίας του λήμματος, όταν χρειάζεται, ακολουθούν γραμματικές παρατηρήσεις σχετικές με πιθανές ανωμαλίες που παρουσιάζει το λήμμα στο κλιτικό του παράδειγμα (βλ παράδειγμα 10). Σε αρκετές περιπτώσεις, μετά τη δήλωση της κατηγορίας του λήμματος, δίνονται πληροφορίες σχετικές με το πραγματολογικό πλαίσιο μέσα στο οποίο εντάσσεται το λήμμα. Οι κατηγορίες αυτές είναι η κτηνοτροφία (κτην), η γεωργία (γεω), η τυροκομία (τυρ) και οι ύβρεις (υβρ) (βλ παράδειγμα 8). Στη συνέχεια ακολουθεί το ερμήνευμα ή τα ερμηνεύματα. Εάν υπάρχει και δεύτερο ερμήνευμα το οποίο συνδέεται με κάποια σημασιολογική σχέση με το πρώτο, όπως η μεταφορά ή η μετωνυμία, δηλώνεται μέσα σε παρένθεση στο τέλος του ερμηνεύματος (βλ παράδειγμα 11). Μετά το ερμήνευμα υπάρχουν πληροφορίες σχετικές με την ύπαρξη συνωνύμων (συν) ή αντωνύμων (αντ) μέσα στο λεξικό. Τα συνώνυμα και τα αντώνυμα εμφανίζονται με πλαγιογράμματη γραφή, όπως στο παράδειγμα (7). Σε αρκετές περιπτώσεις μέσα σε παρένθεση δηλώνεται κάποια λέξη, η οποία δεν είναι συνώνυμη ή αντώνυμη, αλλά ανήκει στο ίδιο εννοιολογικό πλαίσιο (βλ παράδειγμα 9). Άλλου τύπου παρατηρήσεις σχετικές με το ερμήνευμα δίνονται σε παρένθεση μετά την παράθεσή του, όπως στο παράδειγμα 13. Τέλος, ακολουθεί ένα ή περισσότερα παραδείγματα για το κάθε ερμήνευμα. / -

Στην παρούσα εργασία, διερευνούμε τη σχέση μεταξύ κλίσης και παραγωγής και διατυπώνουμε επιχειρήματα υπέρ της θεώρησης της κλίσης ως μορφολογικής διαδικασίας που διέπεται από τις ίδιες αρχές και τους ίδιους κανόνες την παραγωγή. Για να στηρίξουμε τη θέση μας, εξετάζουμε την εμφάνιση της εσωτερικής αύξησης στους προθηματοποιημένους ρηματικούς τύπους της ΚΝΕ και διαπιστώνουμε ότι το καθολικό του Greenberg που ορίζει ότι η πλίση εμφανίζεται πιο περιφερειακά από την παραγωγή δεν αποτελεί απαραβίαστη αρχή. / In this thesis we discuss the main theoretical problem of the relation between Inflection and Derivation. Every approach to such a topic entails taking a position in the current theoretical debate about the issue if there is a sharp boundary between the two categories. We adopt the idea there is a cline from derivation to inflection rather than a clear-cut dichotomy between the two. In this view, interactions between Derivation and Inflection show that Inflection may feed Derivation. Central to the discussion are Modern Greek prefixed verbs with internal augment but also other European languages that is to say Germanic Languages, Romance Languages and some Modern Greek dialects.

Στη μεταπτυχιακή αυτή διατριβή αμφισβητώ την ευρέως διαδεδομένη άποψη ότι η διάκριση ανάμεσα σε ενδοκεντρικά και εξωκεντρικά σύνθετα είναι κατ’ εξοχήν σημασιολογική (βλ. μεταξύ άλλων Bauer 2009: 350). Αντιθέτως, ακολουθώντας τους Ralli & Andreou (2010), προτείνω ότι η συγκεκριμένη διάκριση είναι δομική. Για να υποστηρίξω τους ισχυρισμούς και τις προτάσεις μου, παραθέτω δεδομένα από την Κυπριακή και την Κοινή Νέα Ελληνική. Καταρχάς, υποστηρίζω ότι η εξωκεντρικότητα δεν είναι ένα περιθωριακό φαινόμενο στη σύνθεση, δεδομένου ότι διάφορες γλωσσικές ποικιλίες, μεταξύ των οποίων και η Κυπριακή, επιδεικνύουν υψηλό βαθμό παραγωγικότητας εξωκεντρικών συνθέτων. Ακολούθως, υποστηρίζω ότι η σημασιολογία δεν μπορεί να μας οδηγήσει σε ασφαλή συμπεράσματα ούτε για την κατηγοριοποίηση των εξωκεντρικών, αλλά ούτε και για τη διάκριση ανάμεσα σε ενδοκεντρικότητα και εξωκεντρικότητα. Επιπρόσθετα, σε αντίθεση με τους Scalise et al. (2009), δείχνω ότι τα μορφολογικά χαρακτηριστικά, όπως για παράδειγμα το γένος και η κλιτική τάξη, δεν μπορούν να ορίσουν την εξωκεντρικότητα. Καταληκτικά, προτείνω ότι η ενδοκεντρικότητα και η εξωκεντρικότητα είναι επιφαινόμενα της σειράς εφαρμογής των διαδικασιών σχηματισμού λέξεων, σύνθεσης και παραγωγής. Με βάση την πρόταση αυτή, ένα σύνθετο είναι εξωκεντρικό όταν η σύνθεση και η παραγωγή οι οποίες συνεμφανίζονται (co-occur) σε ένα μορφολογικά πολύπλοκο πρωτογενή σχηματισμό, αλληλεπιδρούν με τέτοιο τρόπο ώστε η παραγωγή να έπεται της σύνθεσης. Αντίθετα, ένα σύνθετο είναι ενδοκεντρικό όταν περιλαμβάνει μόνο σύνθεση ή όταν συμπεριλαμβάνει παραγωγή και σύνθεση με αυτή τη σειρά. / In this MA thesis, I challenge the widely accepted view that the distinction between endocentric and exocentric compounds is fundamentally semantic (see, among others, Bauer 2009: 350). Following Ralli & Andreou (2010), I propose, instead, that this is a structural distinction. I illustrate my claims and proposals by using data from Greek and Cypriot Greek. First, I challenge the widespread view that exocentric compounds do not belong to the productive word-formation mechanism given that exocentricity in a number of linguistic varieties, Cypriot included, is very productive. In addition, I show that semantics cannot be a safe criterion for either classifying exocentric compounds into various categories or distinguishing between endocentric and exocentric compounds. Moreover, I argue that morphological features, e.g. gender and inflection class, cannot define exocentricity, in the way Scalise et al. (2009) have proposed. Finally, I suggest that exocentricity might be an epiphenomenon of the order of application of the two word-formation processes, according to which, when compounding and derivation co-occur within the same morphologically-complex item, compounding precedes derivation. In contrast, a structure is endocentric, if it contains only compounding, or involves derivation and compounding, in this particular order.