(English) This master thesis deals with specific approach to Greek native speakers whilst teaching Czech as foreign language. On the basis of typological comparison of Czech with Modern Greek it seeks similarities and differences between those two languages and draws conclusions for teaching. This paper also concerns with concepts of grammar, teaching methods and presentation of selected grammatical categories from the didactics point of view. The practical part of the thesis proceeds from the research focused on Modern Greek verbal system and suggests that one of the alternatives how to teach the category of aspect to Greek native speakers is using temporal-aspectual markers. The purpose of this thesis is to provide Czech teachers with linguodidactic recommendations facilitating teaching students of Greek origin.

H παρούσα διατριβή ανήκει στο πεδίο της συγκριτικής μορφολογίας. Μελετάται η μορφολογική διαδικασία της σύνθεσης στη Νέα Ελληνική και τη Γερμανική, σε δύο γλώσσες που μοιράζονται πολλά κοινά μορφολογικά χαρακτηριστικά και στις οποίες το συγκεκριμένο φαινόμενο είναι ιδιαίτερα παραγωγικό. Συγκεκριμένα, τα θέματα που εξετάζονται είναι τα ακόλουθα: α) τα δομικά χαρακτηριστικά των λεγόμενων «πρωτοτυπικών συνθέτων» σε σύγκριση με τις «οριακές περιπτώσεις», όπου και η διαδικασία της παραγωγής εμπλέκεται στο σχηματισμό τους, β) η εμφάνιση συνδετικού στοιχείου και γ) ο σχηματισμός διαφόρων τύπων συνθέτων, όπως για παράδειγμα των εξωκεντρικών και των παρατακτικών συνθέτων. To θεωρητικό πλαίσιο που υιοθετείται είναι αυτό της γενετικής μορφολογίας. Τα κυριότερα συμπεράσματα της διατριβής αφορούν τον καθορισμό των παραμέτρων, βάσει των οποίων μπορούν να ερμηνευθούν οι διαφορές στο σχηματισμό συνθέτων των δύο αυτών γλωσσών. Οι πιο σημαντικοί παράμετροι που εξηγούν τις διαφορές των νεοελληνικών και γερμανικών συνθέτων είναι α) το είδος της μορφολογίας που προτιμά η κάθε γλώσσα, αν δηλαδή βασίζεται στο θέμα ή στη λέξη και β) τα πλούσια ή περιορισμένα ονοματικά κλιτικά παραδείγματα. Μέσω της συγκριτικής ανάλυσης ήρθαν στο φως και νέα συμπεράσματα που αφορούν επιμέρους ζητήματα της διαδικασίας της σύνθεσης των δύο αυτών γλωσσών, όπως για παράδειγμα ο μορφολογικός χαρακτήρας του συνδετικού στοιχείου και το είδος της κεφαλής των εξωκεντρικών συνθέτων της Γερμανικής, καθώς επίσης και τα μορφολογικά χαρακτηριστικά των ονοματικών παρατακτικών συνθέτων της Νέας Ελληνικής. / This thesis belongs to the field of contrastive morphology: it examines the morphological process of compounding in Modern Greek and German, two languages which share many common morphological features and in which the specific phenomenon is especially productive. In more detail, the topics examined are the following: a) the structural features of the so called “prototypical compounds” in contrast to the “borderline cases”, where the process of derivation is also involved in their formation, b) the appearance of the linking element and c) the formation of different types of compounds as for example the exocentric and the copulative ones. The theoretical framework adopted is that of generative morphology. The main conclusions of the thesis concern the definition of parameters that can explain the differences in the formation of compounds in these two languages. The most important parameters that determine the basic differences in the formation of Modern Greek and German compounds are a) the stem vs. word-based morphology and b) the rich vs. limited nominal inflectional paradigms. Through this contrastive analysis various new outcomes came into light concerning special issues in the process of compounding of these two languages, as for instance the morphological status of the linking element in German, the type of head that the German exocentric compounds display and the morphological features of the nominal copulative compounds in Modern Greek.

Cette thèse de doctorat est consacrée à l’édition critique de l’œuvre Métaphysique ou Première Philosophie rédigée par Vikentios Damodos à Chavriata de Céphalonie en 1736. Il s’agit de la première édition (editio princeps) de cette œuvre dont témoignent sept manuscrits de différents endroits en Grèce et ailleurs. Vikentios Damodos, enseignant de philosophie, a reçu son éducation en Italie et y a fait la connaissance des érudits importants de son temps. Le résultat de ces rencontres apparait à travers son œuvre foisonnante d’idées philosophiques et scientifiques nouvelles du Siècle des Lumières. Il devient ainsi un précurseur des Lumières néo-helléniques. Son intérêt pour l’éducation, la langue, l’instruction des grécophones, occupés par les Vénitiens et les Ottomans, afin d’atteindre le niveau des autres nations européennes rend cet érudit important pour l’histoire néo-hellénique. L’édition est précédée d’une introduction qui tente d’éclairer les aspects considérables de sa production et de sa contribution intellectuelle à la philosophie de la Grèce contemporaine. / This thesis is devoted to the critical edition of the work Metaphysics or First Philosophy written by Vikentios Damodos at Chavriata in Kefalonia in 1736. This is the first edition (edition princeps) of this work as evidenced by seven manuscripts in different places in Greece and elsewhere. Vikentios Damodos, philosophy teacher, was educated in Italy and has met there important scholars of his time. The result of these meetings appears through his work rich in philosophical and scientific ideas Enlightenment. It becomes a precursor of the Modern Greek Enlightenment. His interest in education, the language, the instruction of the Greeks, occupied at the time by the Venetians and Ottomans, in order to reach the level of the other European nations makes this scholar stand out in Modern Greek history. The edition is preceded by an introduction that attempts to illuminate the significant aspects of its production and its intellectual contribution to the philosophy of contemporary Greece.

Η εργασία έχει ως στόχο να διερευνήσει τον βαθμό και τον τρόπο με τον οποίο η θεατρική αγωγή μπορεί να αποβεί χρήσιμη για τη διδασκαλία της Αρχαίας και της Νέας Ελληνικής Γλώσσας και Γραμματείας στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Με βάση το θεωρητικό υπόβαθρο του ‘δράματος στην εκπαίδευση’ ως μεθοδολογίας για τη διδασκαλία των φιλολογικών μαθημάτων, η διερευνητική εμπειρική μελέτη που ακολούθησε στηρίχθηκε στην επιλεκτική εφαρμογή θεατρικών τεχνικών και συμβάσεων, λαμβάνοντας ωστόσο υπόψη και τους περιορισμούς της σχολικής πραγματικότητας (έλλειψη εξοικείωσης των μαθητών αλλά και των φιλολόγων με τη θεατρική αγωγή, περιορισμένος διδακτικός χρόνος κλπ.). Η γνωριμία με το αντικείμενο της θεατρικής αγωγής αποτέλεσε βασικό κριτήριο σχεδιασμού της έρευνας, ενώ την ίδια στιγμή γινόταν μέσο για τη διδασκαλία των φιλολογικών μαθημάτων. Στη δραματοποίηση κατά τη διδασκαλία συγκεκριμένων διδακτικών ενοτήτων, η οποία έλαβε χώρα σε συνεργασία με τον φιλόλογο του εκάστοτε τμήματος αλλά πάντα με την παρουσία της γράφουσας ως βασικής εμψυχώτριας, συμμετείχαν 1040 μαθητές και 30 φιλόλογοι, από όλες τις τάξεις του Γυμνασίου και του Λυκείου (διαφορετικών τύπων σχολείων) από το Νομό του Ηρακλείου Κρήτης. Στα ερωτηματολόγια, τα οποία δίνονταν ύστερα από τη διεξαγωγή κάθε διδασκαλίας, απάντησαν 768 μαθητές και όλοι οι φιλόλογοι. Τα αποτελέσματα κατηγοριοποιήθηκαν και αναλύθηκαν στατιστικά (για την επαγωγική ανάλυση των δεδομένων χρησιμοποιήθηκε το κριτήριο x2). Η πλειονότητα των μαθητών και των φιλολόγων διατύπωσε πολύ θετική γνώμη για τη διδασκαλία των φιλολογικών μαθημάτων μέσα από τις θεατρικές τεχνικές, ενώ απέδωσε την αποτελεσματικότητά της στα εξής: κατανόηση και αφομοίωση του μαθήματος, το οποίο έγινε πιο ευχάριστο, καλλιέργεια επικοινωνίας και συνεργασίας μεταξύ των μαθητών, δημιουργική αλλαγή στη σχέση μαθητή – φιλολόγου, επίδρασή της στην απόδοση των μαθητών, ενεργή και αυτόβουλη συμμετοχή όλων (και δη των ώς τότε χαρακτηριζόμενων ως αδιάφορων ή αδύναμων μαθητών) στο μάθημα, καλλιέργεια δεξιοτήτων και ενδιαφερόντων σε σχέση με το αντικείμενο διδασκαλίας. Τα αποτελέσματα μελετήθηκαν με βάση το φύλο των μαθητών, τη σχολική βαθμίδα, το είδος του σχολείου και το συγκεκριμένο φιλολογικό μάθημα. Η ερμηνεία των αποτελεσμάτων οδηγεί στο συμπέρασμα ότι, εφόσον υπάρχει κατάλληλος σχεδιασμός, η δραματοποιημένη διδασκαλία των φιλολογικών μαθημάτων μπορεί να αποβεί ωφέλιμη για την επίτευξη των ειδικών στόχων των συγκεκριμένων μαθημάτων αλλά και των γενικότερων σκοπών της εκπαίδευσης. / This research investigates the level and way with which theatre education can be useful for the teaching of the Ancient and Modern Greek Language and Literature in Secondary Education. Based on the theoretical background of drama in education as a methodology for the teaching of the philological lessons, the exploratory research derived from the selective application of theatre techniques and conventions taking into account both the limitations of the current conditions of Secondary Education (the lack of familiarization of both the students and philologists in theatre’s education, limited didactic time etcetera). The acquaintance with the subject of theatre education constituted basic criteria for the research planning, while at the same time became a medium for the teaching of philological subjects. During the application of dramatization in the teaching of specific didactic units, which took place in collaboration with the philologist of each class but always with the presence of the existing writer as the basic drama teacher, 1040 students and 30 philologists participated, coming from all the six classes of Greek gymnasium and lyceum (varying in school types) from the prefecture of Heraclion-Crete. The questionnaires given after each class were answered by 768 students and all the philologists. The results were categorized and analyzed statistically (for the inductive analysis of data, the criterion used was x2). The majority of students and philologists expressed a positive opinion for the teaching of the philological lessons through theatre techniques, while they attributed its effectiveness on: comprehension, assimilation of the class which became more pleasant, cultivation of communication and collaboration between students, creative change in the relationship between student and philologist and its effect on students output, active and voluntary participation (including the students characterized as “weak”), cultivation of skills and interests in relation to the subject of teaching. The results were studied based on the gender of students, the school level, the school type and the specific philological subject. The interpretation of the results concludes that as long as there is a specific planning, the dramatization of teaching the philological subjects can be effective for the realization of the achievement of specific goals of these subjects and for the general aims of education (paideia).