<p>Основни циљ ове дисертације је истраживање утицаја температуре ваздуха на&nbsp;сезоналност морталитета становништва у Новом Саду. Однос између температуре&nbsp;ваздуха и морталитета становништва истраживан је у периоду од 1897. до 2009. године.&nbsp;Током анализе, а у циљу бољег уочавања сезоналних промена морталитета&nbsp;становништва, посматрана временска серија је подељена &nbsp;на неколико периода. Први&nbsp;период се односи на крај 19. и прву половину 20. века (1897-1952), други период&nbsp;обухвата другу половину 20. века (1953-1997), а трећи период чини 1998-2009. година.</p><p>У раду је анализиран утицај температуре ваздуха на морталитет укупног&nbsp;становништва, морталитет становништва према полу и морталитет становништва старог&nbsp;65 и више година, а у периоду 1998-2009. године, у анализу су укључени и узроци смрти&nbsp;становништва. Посебно је анализиран кардиоваскуларни морталитет и морталитет&nbsp;становништва изазван респираторним болестима, док су остали узроци смрти&nbsp;посматрани заједно.</p><p>За анализу утицаја температуре ваздуха на сезоналност морталитета коришћене су&nbsp;различите статистичке методе као што су корелациона и регресиона анализа (графички&nbsp;приказане на дијаграму растурања), t-тест, релативни ризик и коефицијент сезоналне&nbsp;варијације морталитета. Код анализе морталитета према полу коришћен је и однос&nbsp;шанси.</p><p>Резултати добијени у овом раду показују да је морталитет становништва у Новом&nbsp;Саду већи током зимског периода године. У периоду 1897-1952. године није пронађена&nbsp;статистички значајна повезаност између температуре ваздуха и морталитета&nbsp;становништва, док је у другој половини 20. века (1953-1997) и у периоду 1998-2009.&nbsp;године уочена статистички значајна негативна корелација између температуре ваздуха и&nbsp;морталитета становништва, а регресиона анализа показује да се са растом температуре&nbsp;ваздуха морталитет становништва смањује. &nbsp;У периоду 1998-2009. године пронађена је и&nbsp;статистички значајна негативна корелација између морталитета кардиоваскуларних&nbsp;болести и температуре ваздуха, као и између морталитета респираторних болести и&nbsp;температуре ваздуха, док код осталих узрока смрти није уочена статистички значајна&nbsp;веза. Код &nbsp;анализе утицаја температуре ваздуха на морталитет становништва према полу&nbsp;нису уочене велике разлике између мушкараца и жена. За разлику од морталитета укупног становништва, код старог становништва (65+), као најугроженије категорије, статистички значајна негативна корелација јавља се од &nbsp;почетка посматране временске серије, а регресиона анализа такође показује да са растом температуре ваздуха морталитет старог становништва опада.</p><p>Анализа у раду показала је да се уочени сезонални образац морталитета постепено&nbsp;мења. Разлике између морталитета становништва у зимском пероду у односу на периоде&nbsp;пре и после зиме, се постепено смањују. Ове промене праћене су и променом просечне&nbsp;температуре ваздуха. На основу добијених резултата може се закључити да промене&nbsp;просечне температуре ваздуха утичу на промену и баланс морталитета по месецима у&nbsp;току године.</p> / <p>Osnovni cilj ove disertacije je istraživanje uticaja temperature vazduha na&nbsp;sezonalnost mortaliteta stanovništva u Novom Sadu. Odnos između temperature&nbsp;vazduha i mortaliteta stanovništva istraživan je u periodu od 1897. do 2009. godine.&nbsp;Tokom analize, a u cilju boljeg uočavanja sezonalnih promena mortaliteta&nbsp;stanovništva, posmatrana vremenska serija je podeljena &nbsp;na nekoliko perioda. Prvi&nbsp;period se odnosi na kraj 19. i prvu polovinu 20. veka (1897-1952), drugi period&nbsp;obuhvata drugu polovinu 20. veka (1953-1997), a treći period čini 1998-2009. godina.</p><p>U radu je analiziran uticaj temperature vazduha na mortalitet ukupnog&nbsp;stanovništva, mortalitet stanovništva prema polu i mortalitet stanovništva starog&nbsp;65 i više godina, a u periodu 1998-2009. godine, u analizu su uključeni i uzroci smrti&nbsp;stanovništva. Posebno je analiziran kardiovaskularni mortalitet i mortalitet&nbsp;stanovništva izazvan respiratornim bolestima, dok su ostali uzroci smrti&nbsp;posmatrani zajedno.</p><p>Za analizu uticaja temperature vazduha na sezonalnost mortaliteta korišćene su&nbsp;različite statističke metode kao što su korelaciona i regresiona analiza (grafički&nbsp;prikazane na dijagramu rasturanja), t-test, relativni rizik i koeficijent sezonalne&nbsp;varijacije mortaliteta. Kod analize mortaliteta prema polu korišćen je i odnos&nbsp;šansi.</p><p>Rezultati dobijeni u ovom radu pokazuju da je mortalitet stanovništva u Novom&nbsp;Sadu veći tokom zimskog perioda godine. U periodu 1897-1952. godine nije pronađena&nbsp;statistički značajna povezanost između temperature vazduha i mortaliteta&nbsp;stanovništva, dok je u drugoj polovini 20. veka (1953-1997) i u periodu 1998-2009.&nbsp;godine uočena statistički značajna negativna korelacija između temperature vazduha i&nbsp;mortaliteta stanovništva, a regresiona analiza pokazuje da se sa rastom temperature&nbsp;vazduha mortalitet stanovništva smanjuje. &nbsp;U periodu 1998-2009. godine pronađena je i&nbsp;statistički značajna negativna korelacija između mortaliteta kardiovaskularnih&nbsp;bolesti i temperature vazduha, kao i između mortaliteta respiratornih bolesti i&nbsp;temperature vazduha, dok kod ostalih uzroka smrti nije uočena statistički značajna&nbsp;veza. Kod &nbsp;analize uticaja temperature vazduha na mortalitet stanovništva prema polu&nbsp;nisu uočene velike razlike između muškaraca i žena. Za razliku od mortaliteta ukupnog stanovništva, kod starog stanovništva (65+), kao najugroženije kategorije, statistički značajna negativna korelacija javlja se od &nbsp;početka posmatrane vremenske serije, a regresiona analiza takođe pokazuje da sa rastom temperature vazduha mortalitet starog stanovništva opada.</p><p>Analiza u radu pokazala je da se uočeni sezonalni obrazac mortaliteta postepeno&nbsp;menja. Razlike između mortaliteta stanovništva u zimskom perodu u odnosu na periode&nbsp;pre i posle zime, se postepeno smanjuju. Ove promene praćene su i promenom prosečne&nbsp;temperature vazduha. Na osnovu dobijenih rezultata može se zaključiti da promene&nbsp;prosečne temperature vazduha utiču na promenu i balans mortaliteta po mesecima u&nbsp;toku godine.</p> / <p>The main aim of this dissertation is to investigate the temperature-related human&nbsp;mortality in Novi Sad, for the period from 1897 until 2009. In order to detect temporal sesonal&nbsp;changes during time, research period was split in three parts. First period is related to the end&nbsp;of 19th century and first half of 20th century (1897-1953), second period covers second half of&nbsp;20th century (1953-1997) and third period is related to 1998-2009.</p><p>In this dissertation impact of air temerature on human mortality of total population,&nbsp;than mortality by sex and mortality of old population (population aged 65 and over) is&nbsp;scrutinised. In the period 1998-2009 in analyses and causes of death are &nbsp;included. Three group&nbsp;of cause of death are investigated: cardiovascular disease, respiratory disease and all other&nbsp;causes of death are observed together.</p><p>Several different statistical methods were used for analysis of impact of air temperature&nbsp;on seasonal variation of human mortality: correlation and regression analysis (presented at&nbsp;scatter diagram), t-test, relative risk and coefficient of seasonal &nbsp;variation of mortality. The&nbsp;odds-ratio was used in the chapter related to mortality by sex.</p><p>Results for Novi Sad, show that human mortality in higher during winter period. In the&nbsp;period 1897-1952 statistical analysis does not show significant relation between air&nbsp;temperature and human mortality, while in the period of second half of 20th century &nbsp;(1953-1997) and period 1998-2009 statistical analysis indicated strong negative correlation between&nbsp;air temperature and human mortality and according to results of regression analysis increasing&nbsp;of air temperature is related with decreasing mortality. In the period from 1998 to 2009&nbsp;statistical analysis show significant and negative correlation between cardiovascular mortality&nbsp;and air temperature, as well as mortality from respiratory disease and air temperature. Analysis&nbsp;of relation between other causes of death and air temperature does not show any significant&nbsp;correlation. There is no clear difference between male and female in the temperature-related&nbsp;mortality patterns. The most vulnerable group is population aged 65 and over. From the&nbsp;beginning of the observed period, statistical analysis indicates strong negative correlation&nbsp;between mortality of old population and air temeprature and regression coefficient demonstrate&nbsp;that increasing air temperature is followed with decreasing mortality.</p><p>Analysis in this thesis shows changes of seasonal pattern of mortality. Differences&nbsp;between mortality in winter and non-winter period (preceding and following period) are&nbsp;decreasing. During the time, this changes are followed by fluctuation of air temperature.&nbsp;According to results presented in this dissertation it can &nbsp;be concluded that changes of air&nbsp;temperature are connected with changes of &nbsp;distribution of mortality by month, during the year.</p>

<p>Предмет истраживања докторске дисертације јесте разлика у смртности по полу<br />у периоду 1950-2012. година,&nbsp; са посебним освртом на&nbsp; факторе који условљавају<br />разлику. Одређивање њиховог утицаја на основу модела који су примењивани у<br />литератури и сагледавање последица недовољног напретка у продужењу&nbsp;&nbsp; чекиваног трајања живота&nbsp; код оба пола (нарочито код мушкараца),&nbsp; основни је&nbsp; задатак докторске дисертације.</p><p>Резултати истраживања су показали да кретање разлике у смртности по полу у Србији не одговара ни западноевропском ни источноевропском моделу. Разлика у очекиваном трајању живота при&nbsp; живорођењу мушкараца и жена је последњих 20 година стабилна и у европским оквирима умерено ниска (износи око пет година). Анализа морталитета по полу показала је да су вредности специфичних стопа смртности међу највишима у Европи и да су посебно средовечни мушкарци у Србији вулнерабилна категорија становништва.&nbsp; Резултати су показали да се разлике у смртности&nbsp; по полу смањују&nbsp; са старошћу, одражавајући чињеницу да&nbsp; се&nbsp; у најстаријим годинама живота утицај социо-економских фактора губи, а расте значај фактора биолошке природе.&nbsp; У раду је потврђено да су пушење и алкохолизам значајни фактори веће смртности мушког становништва у Србији. Такође је наглашено да&nbsp; постоје&nbsp;извесне тенденције у порасту конзумације дувана код жена и да се скандинавски модел понашања све више прихвата и то&nbsp; нарочито код младих. Анализа&nbsp; појединих фактора смртности на разлику у очекиваном трајању живота по полу у Србији, показала је да се пушење издваја као појединачно најзначајнији фактор више смртности мушкараца. Елиминисањем пушења постиже се значајна промена у смртности мушкараца и жена, а разлика у очекиваном трајању живота новорођених би тада износила свега половину тренутне. У Србији су стопе&nbsp; смртности код становништва које је у браку значајно ниже него код оних ван брака. То се нарочито односи на мушкарце, који просечно у браку имају за 6-7 година дужи животни век. На основу разлике у стопама смртности по полу и образовању може се констатовати да ниво образовања има већи значај у&nbsp; морталитету жена, односно да се са већим степеном образовања и разлика у смртности по полу повећава на штету мушкараца.&nbsp; Истраживање преране смртности становништва Србије услед водећих узрока смрти&nbsp; показало је да мушкарци и жене имају различит модел морталитета. Хипотеза&nbsp; да&nbsp; је&nbsp; канцер&nbsp; значајнији&nbsp; узрок&nbsp; превремене&nbsp; смрти&nbsp; код&nbsp; жена&nbsp; него код мушкараца у Србији, потврђена је у раду.</p><p>Различита смртност мушкараца и жена је природни и&nbsp; друштвени феномен од великог значаја, јер фокусира активности различитих државних структура. Анализа стања и разумевање фактора који условљавају&nbsp; различиту смртност по полу, нуди могућност превентивног деловања, што би могло довести до боље организације здравствених служби.&nbsp; Истраживање&nbsp; у дисертацији је показало&nbsp; какви су и колики губици&nbsp; за друштво услед преране смртности мушкараца и жена у Србији. Анализа морталитетне ситуације у последњих 60 година, са издвајањем разлике у смртности по полу и фактора који је условљавају, допринеће ће истраживању ове тематике код нас.</p> / <p>Predmet istraživanja doktorske disertacije jeste razlika u smrtnosti po polu<br />u periodu 1950-2012. godina,&nbsp; sa posebnim osvrtom na&nbsp; faktore koji uslovljavaju<br />razliku. Određivanje njihovog uticaja na osnovu modela koji su primenjivani u<br />literaturi i sagledavanje posledica nedovoljnog napretka u produženju&nbsp;&nbsp; čekivanog trajanja života&nbsp; kod oba pola (naročito kod muškaraca),&nbsp; osnovni je&nbsp; zadatak doktorske disertacije.</p><p>Rezultati istraživanja su pokazali da kretanje razlike u smrtnosti po polu u Srbiji ne odgovara ni zapadnoevropskom ni istočnoevropskom modelu. Razlika u očekivanom trajanju života pri&nbsp; živorođenju muškaraca i žena je poslednjih 20 godina stabilna i u evropskim okvirima umereno niska (iznosi oko pet godina). Analiza mortaliteta po polu pokazala je da su vrednosti specifičnih stopa smrtnosti među najvišima u Evropi i da su posebno sredovečni muškarci u Srbiji vulnerabilna kategorija stanovništva.&nbsp; Rezultati su pokazali da se razlike u smrtnosti&nbsp; po polu smanjuju&nbsp; sa starošću, odražavajući činjenicu da&nbsp; se&nbsp; u najstarijim godinama života uticaj socio-ekonomskih faktora gubi, a raste značaj faktora biološke prirode.&nbsp; U radu je potvrđeno da su pušenje i alkoholizam značajni faktori veće smrtnosti muškog stanovništva u Srbiji. Takođe je naglašeno da&nbsp; postoje&nbsp;izvesne tendencije u porastu konzumacije duvana kod žena i da se skandinavski model ponašanja sve više prihvata i to&nbsp; naročito kod mladih. Analiza&nbsp; pojedinih faktora smrtnosti na razliku u očekivanom trajanju života po polu u Srbiji, pokazala je da se pušenje izdvaja kao pojedinačno najznačajniji faktor više smrtnosti muškaraca. Eliminisanjem pušenja postiže se značajna promena u smrtnosti muškaraca i žena, a razlika u očekivanom trajanju života novorođenih bi tada iznosila svega polovinu trenutne. U Srbiji su stope&nbsp; smrtnosti kod stanovništva koje je u braku značajno niže nego kod onih van braka. To se naročito odnosi na muškarce, koji prosečno u braku imaju za 6-7 godina duži životni vek. Na osnovu razlike u stopama smrtnosti po polu i obrazovanju može se konstatovati da nivo obrazovanja ima veći značaj u&nbsp; mortalitetu žena, odnosno da se sa većim stepenom obrazovanja i razlika u smrtnosti po polu povećava na štetu muškaraca.&nbsp; Istraživanje prerane smrtnosti stanovništva Srbije usled vodećih uzroka smrti&nbsp; pokazalo je da muškarci i žene imaju različit model mortaliteta. Hipoteza&nbsp; da&nbsp; je&nbsp; kancer&nbsp; značajniji&nbsp; uzrok&nbsp; prevremene&nbsp; smrti&nbsp; kod&nbsp; žena&nbsp; nego kod muškaraca u Srbiji, potvrđena je u radu.</p><p>Različita smrtnost muškaraca i žena je prirodni i&nbsp; društveni fenomen od velikog značaja, jer fokusira aktivnosti različitih državnih struktura. Analiza stanja i razumevanje faktora koji uslovljavaju&nbsp; različitu smrtnost po polu, nudi mogućnost preventivnog delovanja, što bi moglo dovesti do bolje organizacije zdravstvenih službi.&nbsp; Istraživanje&nbsp; u disertaciji je pokazalo&nbsp; kakvi su i koliki gubici&nbsp; za društvo usled prerane smrtnosti muškaraca i žena u Srbiji. Analiza mortalitetne situacije u poslednjih 60 godina, sa izdvajanjem razlike u smrtnosti po polu i faktora koji je uslovljavaju, doprineće će istraživanju ove tematike kod nas.</p> / <p>The research topic of the doctoral dissertation is the&nbsp; difference in mortality by sex in the period 1950-2012, with the particular emphasis on the factors that influence the difference. The main task of the doctoral dissertation is to determine their impact based on the models applied in relevant literature and to consider the consequences of the lack of progress in extending life expectancy for both sexes (especially in men).</p><p>The research results show that the trends in difference in mortality by sex in Serbiacorrespond to neither the Western European nor the&nbsp; Eastern European model. The difference in life expectancy at birth for men and women has been stable over the last 20 years and moderately low in terms of the European framework (approximately five years). The analysis of mortality by sex has shown that the values of the specific mortality rates are among the highest in Europe and that the middle-aged men in Serbia in particular are vulnerable categories of the population. The results has shown that difference in mortality by sex decreases with age, reflecting the fact that in the oldest age the impact of socio-economic factors declines and the importance of factors of biological nature grows. The paper confirms that smoking and alcoholism are significant factors of increased mortality of the male population in Serbia. It also emphasises that there are certain tendencies in increasing consumption of tobacco among women and that the Scandinavian model of behaviour has been increasingly accepted, particularly among young people. The analysis of certain mortality factors that influence the difference in life expectancy by sex in Serbia has shown that smoking stands out as the single most important factor in more deaths in men. By eliminating smoking a significant change in mortality between men and women is achieved, and the difference in life expectancy for the newborn would then be only half of the current one. In Serbia, the mortality rate of the married population is significantly lower than of the unmarried population, which particularly relates to married men, who live 6-7 years longer on average. Based on the differences in mortality rates by sex and education, it can be concluded that the level of education has a greater significance in the mortality of women, i.e. that with higher level of education the difference in mortality by sex increases at the expense of men. The study of premature mortality of Serbian population due to the leading causes of death has shown that men and women have a different model of mortality. The paper confirms the hypothesis that cancer is a more significant cause of premature death in women than in men in Serbia.</p><p>Different mortality between men and women is a natural and social phenomenon of great importance, because it focuses the activities of various state structures. The analysis of the situation and understanding of the different factors that influence mortality by sex, offers the possibility of preventive action, which could lead to better organisation of health services. The research in the dissertation has shown the nature and extent to which the society loses due to premature mortality of men and women in Serbia. The analysis of the mortality situation in the last 60 years, separating the differences in mortality by sex and the factors that are causing them will considerably contribute to researching this issue in our country.</p>

Fängelsestraffet och dess konsekvenser är ett ämne som diskuteras inom både politik och forskning. Inom politiken hörs ofta argument om hårdare och längre straff som ska minska brottsligheten, men inom forskningsfältet råder större oenighet. Kriminologisk forskning har undersökt fängelsestraffets effekter på flera olika utfall med heterogena resultat som följd. Trots att fängelsets effekter har diskuterats länge finns därmed ännu ingen konsensus om hur strafflängd påverkar utfall såsom återfall och hälsa hos de som döms till påföljden. I denna studie undersöks hur strafflängd påverkar återfall och mortalitet hos de som döms för narkotikabrott av minst normalgraden i Sverige. För att undersöka detta används ett naturligt experiment och den kvasiexperimentella designen difference-in-difference. Resultaten visar inga signifikanta effekter av strafflängd på mortalitet. För strafflängdens effekter på återfall visar resultaten att längre straff signifikant kan minska risken för återfall, men minskningen är marginell. Analysen riskerar dock att påverkas av några felkällor som skapar viss osäkerhet i resultatens validitet och tillförlitlighet. Framförallt påverkas analysen av förändringar i de undersökta gruppernas demografiska sammansättning. Mer forskning krävs både för att öka tillförlitligheten till resultaten och för att få djupare förståelse för vilka mekanismer som har gett upphov till studiens resultat.

<p>Metadon je sintetski agonist opijatnih receptora koji se primenjuje u sklopu supstitucione terapije opijatnih zavisnika metadonom (STM) i u terapiji hroničnog bola. Dugoročna primena STM je praćena blagim, uglavnom prolaznim, neželjenim delovanjima. Međutim, metadon pripada grupi lekova koji mogu da prouzrokuju prolongaciju korigovanog QT intervala (QTc) u elektrokardiogramu (EKG-u) i povećaju rizik za nastanak potencijalno fatalnih aritmija tipa torsades de pointes. Opijatni zavisnici metadon najče&scaron;će koriste u kombinaciji sa benzodiazepinima, i ova kombinacija lekova predstavlja faktor rizika za nastanak smrtnog ishoda. Iako je najveći broj lekara upoznat sa rizikom za razvoj respiratorne depresije prilikom primene opijata u kombinacji sa benzodiazepinima, velika studija otkriva da su ventrikularne aritmije i srčani zastoj najče&scaron;će prijavljivana neželjena delovanja metadona, primenjenog u kombinaciji sa benzodiazepinima. Ciljevi ovoga radu su da se analizom smrtnih slučajeva povezanih sa upotrebom metadona (MRDs) tokom desetogodi&scaron;njeg perioda na teritoriji Vojvodine i sprovođenjem kliničkog ispitivanja kod opijatnih zavisnika na STM proceni kardiolo&scaron;ka bezbednost primene metadona, posebno u kombinaciji sa benzodiazepinima. Sprovedena je retrospektivna studija za određivanje karakteristika MRDs na teritoriji Vojvodine, kao i kliničko ispitivanje u kome su učestvovali opijatni zavisnici koji počinju sa STM. Snimanje EKG-a (za izračunavanje QTc intervala) i uzorkovanje krvi (za određivanje koncentracije metadona i diazepama i vrednosti troponina) je sprovedeno kod svih učesnika istraživanja u 5 vremenskih tačaka (pre početka primene STM, 8. i 15. dana i nakon 1. i 6. meseca primene STM). Koncentracije metadona i diazepama u serumu su određivane metodom tečne hromatografije sa masenom spektrometrijom (LC-MS). U Vojvodini je zapažena rastuća tendencija MRDs, ali ni jedan od umrlih nije bio na STM, i najverovatnije su samoinicijativno koristili metadon i benzodiazepine. Patohistolo&scaron;ki nalaz na srcu može govoriti u prilog kardiotoksičnosti metadona i njegove kombinacije sa benzodiazepinima, pogotovo kod slučajeva sa pronađenim akutnim miokardijalnim o&scaron;tećenjem. &Scaron;to se tiče hroničnih promena na srcu, ne postoji mogućnosti da se potvrdi niti opovrgne uloga psihostimulanasa. Detektovane koncentracije metadona i diazepama kod MRDs su bile u opsegu terapijskih (&lt;1 &mu;g/ml). Poredeći socio-demografske karakteristike opijatnih zavisnika koji su počeli sa STM u ovom istraživanju sa podacima iz sličnih studija sprovedenih &scaron;irom sveta, zapažena je sličnost u pogledu velikog broja karakteristika. Srednje doze metadona 8., 15. dana i nakon 1. i 6. meseca primene STM su bile 40,23&plusmn;17,11 mg, 47,11&plusmn;16,79 mg, 50,00&plusmn;17,55 mg i 78,63&plusmn;18,14 mg, dok su srednje doze diazepama u istim vremenskim tačkama bile 35,92&plusmn;10,47 mg, 33,89&plusmn;9,23 mg, 28,33&plusmn;11,55 mg i 28,12&plusmn;11,67 mg. Srednje koncentracije metadona su u posmatranim tačkama ispitivanja iznosile 153,44&plusmn;111,51 ng/ml, 157,43&plusmn;112,39 ng/ml, 176,77&plusmn;118,56 ng/ml i 342,86&plusmn;181,54 ng/ml, dok su srednje koncentracije diazepama bile 923,00&plusmn;537,89 ng/ml, 923,76&plusmn;739,96 ng/ml, 560,74&plusmn;436,72 ng/ml i 1045,32&plusmn;932,72 ng/ml. Dužina QTc intervala pre primene STM je bila 411,87&plusmn;27,22 ms, tj. 414,64&plusmn;29,38 ms 8. dana STM, 416,97&plusmn;26,39 15. dana, i 425,20&plusmn;17,71 ms nakon 1. meseca tj. 423,50&plusmn;14,72 ms nakon 6. meseca primene STM. Pokazan je statistički značajan porast dužine QTc intervala nakon 1. i nakon 6. meseca primene STM u odnosu na vrednost pre primene STM, kako u grupi svih ispitanika, tako i u podgrupi mu&scaron;kog pola. Pokazano je postojanje statistički značajne korelacije između koncentracije metadona i dužine QTc intervala nakon 15. dana, 1. i 6. meseca primene STM, kako kod svih ispitanika, tako i u podgrupi mu&scaron;kog pola. Ova korelacija ostaje statistički značajna i ukoliko se uključe i drugi faktori &ndash; koncentracija diazepama i dužina perioda upotrebe heroina, kod svih ispitanika i u podgrupi mu&scaron;kog pola nakon 15 dana i mesec dana primene STM, kao i u podgrupi mu&scaron;kog pola nakon 6. meseca STM. Iako nijedan pacijent nije prijavio neko neželjeno delovanje metadona na nivou kardiovaskularnog sistema, najveći broj pacijenata oba pola se nakon prvog meseca primene STM žalio na pojačano znojenje i opstipaciju. Koncentracije metadona i diazepama u uzorcima krvi kod MRDs se nalaze u rasponu koncentracija ovih lekova u krvi ispitanika koji su učestvovali u prospektivnoj studiji. Trećina umrlih je imala samo znake akutnog o&scaron;tećenja srca, dok do porasta troponina i vrednosti QTc intervala preko 500 ms nije do&scaron;lo ni kod jednog ispitanika iz prospektivne studije. Potrebno je sprovesti dalja istraživanja sa ciljem razja&scaron;njenja moguće uloge benzodiazepina u povećanju kardiotoksičnosti metadona kod opijatnih zavisnika na STM.</p> / <p>Methadone is a synthetic agonist of opioid receptors which is used in methadone maintenance tratment (MMT) of opiate addicts as well as in the treatment of chronic pain. A long-term use of MMT is followed by mild, mostly transient, adverse effects. However, methadone belongs to a group of medicines which can provoke a prolongation of QTc (corrected QT) interval in electrocardiogram (ECG) and thus increase the risk from the development of potentially fatal arrhythmias &ndash; torsades de pointes. Moreover, methadone is widely associated with benzodiazepines use in heroin addicts, and this combination is considered as a risk factor for lethal outcome. Despite the fact that most of health care professionals are aware of possible respiratory depressant effect of methadone and benzodiazepines co-administration, recently published data reveal that ventricular arrhythmia and cardiac arrest are currently the most frequent adverse event attributed to methadone and benzodiazepine co-medication. The aim of this study is to assess cardiac safety of methadone use, especially in combination with benzodiazepines, by analyzing characteristics of methadone-related deaths (MRDs) during 10-year period as well as by conducting a clinical trial among opiate addicts in MMT. A retrospective study to determine the characteristics of MRDs in Vojvodina, as well as a clinical trial in which participated opiate addicts at the start of MMT were performed. ECG (to calculate QTc interval) and blood sampling (to determine methadone and diazepam concentrations and troponin values) were performed in all study participants at five time points (before the introduction of MMT, on 8th, on 15th day, after 1 and 6 months of MMT). Methadone and diazepam concentrations in serum were determined by using liquid chromatography-mass spectrometry (LC-MS). An increasing tendency of MRDs was observed in the region of Vojvodina, but none of the victims were under healthcare professionals&rsquo; control, and, most commonly, they used methadone and benzodiazepines, on their own initiative. Pathohistological findings in the heart in MRDs might support cardiac adverse effects of methadone and its combination with benzodiazepines, especially in cases with acute myocardial damage. As for the chronic heart changes, we can neither confirm nor exclude the role of psychostimulants. Detected concentrations of methadone and diazepam were in therapeutic range (&lt;1 &mu;g/ml). Comparing socio-demographic characteristics of opiate addicts who started with MMT in this study with data from similar studies conducted worldwide, the similarity in terms of large number of features was observed. The mean methadone dose on the 8th, 15th days, and after 1 and 6 months of MMT was 40.23&plusmn;17.11 mg, 47.11&plusmn;16.79 mg, 50.00&plusmn;17.55 mg and 78.63&plusmn;18.14 mg, respectively, while the mean diazepam dose at the same time points was 35.92&plusmn;10.47 mg, 33.89&plusmn;9.23 mg, 28.33&plusmn;11.55 mg and 28.12&plusmn;11.67 mg, respectively. The mean methadone concentration at observed time points was 153.44&plusmn;111.51 ng/ml, 157.43&plusmn;112.39 ng/ml, 176.77&plusmn;118.56 ng/ml and 342.86&plusmn;181.54 ng/ml, respectively, while the mean diazepam concentration was 923.00&plusmn;537.89 ng/ml, 923.76&plusmn;739.96 ng/ml, 560.74&plusmn;436.72 ng/ml and 1045.32&plusmn;932.72 ng/ml, respectively. The length of QTc interval before the introduction of MMT was 411.87&plusmn;27.22 ms, 414.64&plusmn;29.38 ms on the 8th day of MMT, 416.97&plusmn;26.39 on the 15th day of MMT, after 1 month of MMT 425.20&plusmn;17.71 ms and after 6 months of MMT 423.50&plusmn;14.72 ms. There was a statistically significant increase in the length of QTc interval after 1 and 6 months of MMT in comparison to the value before the application of MMT, within the whole group of patients and in the subgroup of men. A statistically significant correlation between the concentration of methadone and QTc interval length after 15 days, 1 and 6 months of MMT, both in the whole group and in the subroup of men was observed. The correlation remained statistically significant if the other factors, such as concentration of diazepam and the length of heroin use, were included, in all patients and in the subgroup of men after 15 days and one month of MMT as well as in the subgroup of men after 6 months of MMT. Although none of the patients reported any cardiac adverse effect of methadone, the majority of them complained of sweating and constipation after the first month of MMT. Concentrations of methadone and diazepam in blood samples in MRDs were within the range of concentrations of these drugs in blood of patients who participated in the prospective study. In one third of MRDs only signs of acute myocardial damage were detected, while an increase in troponin values and the length of QTc interval over 500 ms did not occur in any patient in the prospective study. Further studies could clarify the possible role of benzodiazepines in the increasing cardiotoxicity of methadone in opiate addicts in MMT.</p>

<p>Uvod: Infekcija krvi izazvana multirezistentnim bakterijama roda Acinetobacter (MDRA) je praćena značajnim letalitetom i visokim tro&scaron;kovima bolničkog lečenja. Ciljevi istraživanja: Ustanoviti uče&scaron;će izolata Acinetobacter spp. u strukturi pozitivnih hemokultura i kretanje procenta rezistencije na antibiotike u zdravstvenim ustanovama sekundarnog i tercijarnog nivoa na teritoriji AP Vojvodine u periodu 2013-2015. godina; Utvrditi kod kojih pacijenata se najče&scaron;će javljaju infekcije krvi izazvane MDRA; Utvrditi faktore rizika za nastanak bolničke infekcije (BI) krvi izazvane MDRA i uticaj BI krvi izazvane ovim uzročnicima na dužinu trajanja hospitalizacije i na ishod lečenja pacijenata hospitalizovanih u zdravstvenim ustanovama sekundarnog i tercijarnog nivoa u AP Vojvodini. Materijal i metode: Podaci iz protokola mikrobiolo&scaron;ke laboratorije Centra za mikrobiologiju Instituta za javno zdravlje Vojvodine su kori&scaron;teni za retrospektivnu analizu učestalosti izolata Acinetobacter spp. u strukturi hemokultura i za praćenje kretanja procenta rezistentnih izolata Acinetobacter spp. na posmatrane vrste antibiotika u zdravstvenim ustanovama sekundarnog i tercijarnog nivoa u AP Vojvodini u periodu od 01.01.2013. do 31.12.2015. godine. Utvrđivanje faktora rizika za nastanak infekcije krvi izazvane MDRA je sprovedeno kao prospektivna kohortna studija u jedinicama intenzivnih nega (JIN) u zdravstvenim ustanovama u AP Vojvodini u periodu od 01.01.2013. do 31.03.2016. godine. Grupu 1 (n=164), studijsku grupu kohortne studije su činili ispitanici sa BI krvi izazvanom MDRA. Grupu 2 (n=328), kontrolnu grupu kohortne studije, sačinjavali su pacijenti JIN bez izolata Acinetobacter spp. u hemokulturi. Kontrole su bile uključene u istraživanje samo ako je dužina njihovog boravka u JIN (dužina trajanja hospitalizacije do otpusta) bila ista ili duža od dužine boravka para iz studijske grupe do izolacije MDRA iz hemokulture. Kontrole su bile uparene sa slučajem iz studijske grupe u odnosu (1:2) prema: uzrastu (+/-5 godine), vrsti JIN i vremenu (isti kalendarski mesec u kojem je kod para iz studijske grupe izolovana pozitivna hemokultura). U cilju utvrđivanja predisponirajućih faktora za letalni ishod (14-dnevni letalitet) pacijenata u JIN sa infekcijom krvi izazvanom MDRA sprovedena je anamnestička studija. Rezultati: Uče&scaron;će izolata Acinetobacter spp. u strukturi hemokultura pacijenata uzrasta 18 i vi&scaron;e godina hospitalizovanih u zdravstvenim ustanovama u AP Vojvodini u periodu 2013-2015. godina iznosilo je 13,9%. Primoizolati Acinetobacter spp. iz uzoraka hemokultura pacijenata su u 96,1% (198/204) bili multirezistentni. Analizom kretanja rezistencije izolata Acinetobacter spp. na ispitivane antibiotike jedino je na cefepim ustanovljeno statistički značajno smanjenje uče&scaron;ća rezistentnih izolata (od 98,5% u 2014. godini do 83,3% u 2015. godini), (p=0,025). Izolati Acinetobacter spp. su najče&scaron;će registrovani kod pacijenata hospitalizovanih u JIN (71,1% (145/204)). Multivarijantnom analizom izdvojili su se nezavisni prediktori za nastanak infekcije krvi izazvane MDRA: prijem iz drugog odeljenja/bolnice, prijemne dijagnoze politrauma i opekotina, prethodna kolonizacija gornjeg respiratornog trakta MDRA, prisustvo dva i vi&scaron;e komorbiditeta, prethodna primena mehaničke ventilacije, vi&scaron;i indeks invazivnih procedura, prethodna primena derivata imidazola i prethodna primena četiri i vi&scaron;e klasa antibiotika. Pacijenti sa infekcijom krvi izazvanom MDRA su statistički značajno duže boravili u JIN (24.5&plusmn;17,5) u odnosu na neinficirane kontrole (19,7&plusmn;12,6), (p=0,001) i statistički značajno če&scaron;će su imali letalan ishod (51,2% (84/164) u odnosu na pacijente bez infekcije krvi izazvane ovim mikroorganizmom (25,0% (82/328), (p&lt;0,0001). Multivarijantnom analizom, kao nezavisni prediktori letalnog ishoda pacijenata, izdvojili su se: starija životna dob, prijemnom dijagnoza akutne respiratorne insuficijencije i primena neadekvatne antimikrobne terapije nakon izolacije uzročnika iz hemokulture. Zaključak: Učestalost i struktura faktora rizika je ukazala da je snižavanje prevalencije i snižavanje letaliteta moguće ostvariti kombinovanom primenom mera koje obuhvataju racionalnu upotrebu antibiotika &scaron;irokog spektra u empirijskoj antimikrobnoj terapiji i striktno po&scaron;tovanje procedura vezanih za primenu invazivnih nastavaka.</p> / <p>Aim: Establish the participation of Acinetobacter spp. isolates in the structure of positive hemocultures and the percentage range of resistance to antibiotics in the health institutions of secondary and tertiary level on the territory of AP of Vojvodina in the period from 2013 to 2015; determine which patients most commonly get BSI caused by MDRA; determine risk factors for the occurrence of healthcare-associated infection (HAI) of blood caused by MDRA and the impact of HAI of blood caused by these pathogens to the duration of hospitalization, and the treatment outcome of patients admitted to the health care institutions of secondary and tertiary levels in the AP of Vojvodina. Material and Methods: Data from the protocol of the microbiological laboratory of the Center for Microbiology, Institute of Public Health of Vojvodina were used for retrospective analysis of the frequency of isolates of Acinetobacter spp. in the structure of positive hemocultures and for monitoring the percentage isolates of Acinetobacter spp. resistant to the observed type of antibiotics in health institutions of secondary and tertiary levels in AP of Vojvodina in the period from January 1, 2013 to December 31, 2015. Determining the risk factor for the occurrence of BSI induced by MDRA was conducted as a prospective cohort study in intensive care units (ICU) in the health institutions in AP of Vojvodina in the period from January 1, 2013 to March 31, 2016. Group 1 (n=164), study group of the cohort study included the patients with HAI of blood induced by MDRA. Group 2 (n=328), control group of the cohort study consisted of ICU patients without isolates of Acinetobacter spp. in the hemoculture. Controls were included in the study only if the length of their stay in the ICU (duration of hospitalization until discharge) was the same or longer than the length of the stay of their study group counterparts until the isolation of MDRA from blood culture. Controls were matched with the cases of the study group in the ratio (1: 2) according to: age (+/- 5 years), type of ICU and time (the same calendar month in which positive hemoculture was isolated in the the study group pair). In order to determine the predisposing factors of lethal outcome (14-day lethality) of patients in the ICU with the BSI caused by MDRA, anamnestic study was conducted. Results: Participation of Acinetobacter spp. isolates in the structure of hemocultures of patients, aged 18 and older, hospitalized in medical institutions in AP of Vojvodina in the period from 2013 to 2015 amounted to 13.9%. Acinetobacter spp. primoisolates from the patients&#39; hemoculture samples were in 96.1% (198/204) multi-drug resistant. Analysing the Acinetobacter spp. isolates resistance to the tested antibiotics, Cefepime was the only to prove to cause statistically significant decrease in the share of resistant isolates (from 98.5% in the year 2014 to 83.3% in 2015), (p=0.025). Isolates of Acinetobacter spp. are most frequently registered in patients hospitalized in ICU (71.1% (145/204)). Multivariate analyses separated independent predictors for the occurrence of blood infection caused by the MDRA: patient transfers from another ward/hospital, admission diagnoses of polytrauma and burns, previous colonization of the upper respiratory tract MDRA, the presence of two or more co-morbidity, previous use of mechanical ventilation, higher index of invasive procedures, previous use of Imidazole derivates and the previous use of four or more classes of antibiotics. Patients with BSI caused by MDRA stayed statistically much longer in the ICU (24.5&plusmn;17.5) as compared to uninfected controls (19.7&plusmn;12.6), (p=0.001) and significantly more likely to have the lethal outcome (51.2% (84/164)) compared to patients without bloodsteram infections caused by this micro-organism (25.0% (82/328) (p&lt;0.0001). Using multivariate analysis, independent predictors of death of patients, were found to be: advanced age, admission diagnosis of acute respiratory insufficiency and the application of inadequate antibiotic therapy after the isolation of pathogens from the hemoculture. Conclusion: The frequency and the structure of the risk factors suggested that the reduction of the prevalence and lowering of lethality can be achieved by combined administration of measures that include the rational use of broad spectrum antibiotics in the empirical antimicrobial treatment and strict compliance with the procedures related to the use of invasive follow-ups.</p>

<p>Hronična opstruktivna bolest pluća je jedna od najče&scaron;ćih hroničnih bolesti pluća i važan uzrok morbiditeta i mortaliteta u svetu. Egzacerbacije predstavljaju značajan događaj u toku bolesti, jer imaju negativan uticaj na mortalitet, kvalitet života, opadanje plućne funkcije i povećanje tro&scaron;kova lečenja. Cilj rada je utvrditi nezavisne faktore rizika za egzacerbaciju i smrtni ishod tokom jednogodi&scaron;njeg praćenja obolelih od hronične opstruktivne bolesti pluća i kreiranje prediktivnog modela za neželjeni događaj. U ispitivanje je uključeno 200 pacijenata sa potvrđenom dijagnozom hronične opstruktivne bolesti pluća, koji su lečeni prema preporukama smernice Globalne inicijative za hroničnu opstruktivnu bolest pluća. Pacijenti su praćeni godinu dana, evaluirani na kontrolnim pregledima i beležen je broj egzacerbacija na osnovu vanrednih poseta i eventualni smrtni ishod. Statističkom obradom podataka utvrđeni su nezavisni prediktori egzacerbacije (starost &gt; 65 godina, test procene hronične opstruktivne bolesti pluća &gt; 9, modifikovana skala dispneje &gt; 2, saturacija hemoglobina kiseonikom &le; 93%) i smrtnog ishoda (starost &gt;65 godina, potreba za primenom antiagregacione terapije, brzina maksimalnog ekspiratornog protoka na 25% vitalnog kapaciteta &le; 1,16 l, modifikovana skala dispneje &gt;2, puls &gt; 89). Od navedenih nezavisnih faktora su kreirani modeli za predikciju neželjenih događaja. Unutra&scaron;njom validacijom modela dokazana je dobra prediktivna vrednost oba matematička modela, bez statistički značajne razlike opserviranog i očekivanog procenta pojave egzacerbacije i smrtnog ishoda tokom praćenja pacijenata obolelih od HOBP.</p> / <p>Chronic obstructive pulmonary disease is one of the most common chronic lung diseases and is an important cause of morbidity and mortality in the world. Exacerbations are an important event in the course of the disease, as they have a negative impact on mortality, quality of life, lung function decline and increased costs of treatment. The aim of study is to identify risk factors for exacerbation or death during the one-year follow-up of patients with chronic obstructive pulmonary disease, and creation of predictive models for exacerbation and mortality during the follow-up period. The study included 200 patients with a confirmed diagnosis of chronic obstructive pulmonary disease who have had the therapy according to the Global initiative for chronic obstructive airway diseases guidelines. Patients were followed for one year, evaluated the number of exacerbations on the basis of emergency visits and eventual death. With statistical data processing there were identified independent predictors of exacerbations (age &gt; 65 years, COPD Assessment Test &gt; 9, modified Medical Research Council scale &gt;2, oxygen saturation &le; 93%) and death (age &gt; 65 years, the need for application of antiplatelet therapy, the rate of maximum expiratory flow at 25% of vital capacity &le; 1,16 l, modified Medical Research Council scale &gt;2, heart rate &gt; 89th). Of these independent factors was created a models for the prediction of adverse events during the one-year mark of COPD patients. Internal validation showed good predictive value of both models. No difference between the observed and the expected percentage of occurrence of exacerbations or death during the the follow-up period.</p>

<p>Prema literaturnim podacima poslednjih godina velika pažnja je usmerena ka operativnom riziku i mortalitetu koji su postali najvažniji kriterijumi u ocenama rezultata rada hirur&scaron;kih ustanova, ali i svakog hirurga posebno. Zahvaljujući kompleksnom profilu pacijenata koji se podvrgavaju hirur&scaron;kim intervencijama, precizna procena operativnog rizika postaje sve teža. Predikcija ishoda intervencije u najvećoj meri zavisi od preoperativnih faktora rizika. Ipak, neminovno je da i faktori koji su vezani za samu operaciju u određenom stepenu utiču na ishod hirur&scaron;ke intervencije. Shodno tome, dobar model za procenu rizika treba da obuhvati faktore koji će imati najbolju prediktivnu vrednost. Thoracoscore je prvi bodovni sistem razvijen od strane Francuskog udruženja grudnih i vaskularinih hiruga. Zbog nedovoljne primene tokom poslednje decenije i nekonzistentnih rezultata nije do&scaron;lo do &scaron;irokog međunarodnog prihvatanja ovog modela i njegove rutinske upotrebe. Ova činjenica ukazuje na nedostake samog modela i potrebu za rekalibracijom u cilju postizanja bolje saglasnosti između predikcije operativnog rizika i kliničkog stanja bolesnika. Cilj rada je bio da se ustanovi realna vrednost Thoracoscore bodovnog sistema u proceni operativnog rizika i mortaliteta nakon anatomskih i neanatomskih resekcija pluća u na&scaron;im uslovima, i da se utvrdi prediktivna vrednost faktora rizika koji nisu obuhvaćeni Thoracoscore bodovnim sistemom na ishod grudno-hirur&scaron;kih operacija. Istraživanje je sprovedeno po tipu prospektivne kliničke studije i obuhvatilo je 957 bolesnika operisanih na Klinici za grudnu hirurgiju Instituta za plućne bolesti Vojvodine. Izvr&scaron;ene hirur&scaron;ke procedure bile su anatomske resekcije (lobektomija, bilobektomija, pneumonektomija, Sleeve resekcija, segmentektomija) i neanatomske resekcije pluća (Wedge resekcija i druge atipične resekcije). Thoracoscore je izračunat za svakog bolesnika na osnovu devet parametara: godine starosti, pol, ASA skor, dispnea skor, procena op&scaron;teg stanja bolesnika, dijagnostička grupa, hitnost operacije, vrsta operacije i broj komorbiditeta. S obzirom da prediktivna vrednost Thoracoscore bodovnog sistema u proceni operativnog rizika nije bila adekvatna realnom stanju, regresionom analizom je evaluiran značaj tri nova faktora: forsirani ekspiratorni volumen u prvoj sekundi (FEV1), reoperacija i hirur&scaron;ki pristup (torakotomija, video-asistirana torakoskopija &ndash; VATS). Nakon &scaron;to je univarijantnom analizom potvrđeno da su ovi faktori nezavisni prediktori operativnog ishoda, originalni Thoracoscore model je rekalibrisan. Multivarijantnom analizom putem logističke regresije izračunati su novi beta koeficijenti za originalnih devet faktora, kao i za tri nova, te je kreiran lokalni model za procenu operativnog rizika koji je prilagođen na&scaron;oj populaciji. Prosečna starosti bolesnika bila je 62 &plusmn; 7,52 godina. Većinu uzorka (60,7%) činili su pripadnici mu&scaron;kog pola. Najveći broj resekcija činile su lobektomije (61,4%). Malignitet je bio najučestalija indikacija za operaciju (90,3%). Najveći broj bolesnika imao je 1-2 komorbiditeta (64,3%). Prosečna stopa operativnog rizika na osnovu Thoracoscore-a (4,7% ) bila je veća je od stvarnog (2,9%) intrahospitalnog mortalita (p&lt;0,01). Ovaj model je pokazao zadovoljavajuće rezultate jedino u grupi niskog rizika. Predikcija mortaliteta lokalnim modelom za procenu operativnog rizika u grudnoj hirurgiji se, u statističkom smislu, ne razlikuje od stvarnog mortaliteta (p = NS). Thoracoscore ima dobru diskriminativnu moć, ali nezadovoljavajuću kalibrisanost. Shodno tome, Thoracoscore model se može koristiti za stratifikaciju rizika, ali ne i za predikciju mortaliteta. Za razliku, lokalni model je pokazao dobru diskriminaciju i kalibrisanost u na&scaron;im uslovima. Interni model za procenu rizika bi bio od velike koristi u svakodnevnom kliničkom radu, budući da bi oslikavao realno stanje populacije u kojoj je razvijen i vr&scaron;io preciznu predikciju operativnog rizika.</p> / <p>According to the literature data, over the past several years, great attention has been focused on operative risk and mortality which have become the most important criteria in evaluating the results from surgical departments and individual surgeons, as well. Because of complex profiles of patients undergoing surgical interventions, it is becoming more difficult to assess the risk precisely. Prediction of surgical outcomes mostly depends on the preoperative risk factors. However, factors related to the procedure itself effect the surgical outcome to a certain degree. Therefore, a good risk assessment model must contain factors which will have the best predictive value. Thoracoscore is the first scoring system developed by the French Association of Thoracic and Vascular Surgeons. Due to insufficient utilization over the past decade and inconsistent results, this model has not been widely accepted for routine use. This fact indicates that the model lacks certain aspects and needs to be recalibrated in order to achieve better concordance between the predicted operative risk and the clinical state of the patient. The aim of this study was to determine real value of Thoracoscore scoring system for estimation of operative risk and mortality following anatomic and non-anatomic lung resections in our settings, and to determine predictive value of factors not included in Thoracoscore on the outcome of thoracic surgeries. This prospective study included 957 patients who underwent lung resections at the Thoracic surgery clinic of Institute for Lung Diseases of Vojvodina. Performed surgical procedures were anatomic lung resections (lobectomy, bilobectomy, pneumonectomy, Sleeve resection, segmentectomy) and non-anatomic lung resections (Wedge resection and other atypical resections). Thoracoscore was calculated for each patient based on the following nine parameters: age, gender, ASA score, dyspnea score, performance status classification, diagnostic group, urgency of surgery, surgical procedure and number of comorbidities. Because predictive value of Thoracoscore did not correspond to the actual results, regression analysis was used to evaluate the significance of three new risk factors: forced expiratory volume in the first second (FEV1), reoperation, and surgical approach (thoracotomy, video-assisted thoracoscopy &ndash; VATS). After univariate analysis confirmed that these three factors are independent predictors of operative risk, the original Thoracoscore model was recalibrated. With the use of multivariate analysis by logistic regression, new beta coefficients were calculated for the original nine parameters, as well as for the new three, and consequently a local model for surgical risk assessment that is adapted to our population was created. Average age of patients was 62 &plusmn; 7.52 years. Most of the patients were males (60.7%). Lobectomies constituted the largest number (61.4%) of performed surgeries. The most common indications for surgery were malignant causes (90.3%). Most frequently, patients had 1-2 comorbidities (64.3%). Mean operative risk based on Thoracoscore (4.7%) was greater than the actual intrahospital mortality (2.9%) (p&lt;0.01). This model had adequate results only in the low risk group of patients. Predicted mortality by the local model was not statistically different from the actual mortality (p = NS). Thoracoscore had good discriminative ability, but inadequate calibration. Because of this, Thoracoscore model can be used for risk stratification, but not for mortality prediction. On the other hand, local model showed good discrimination and calibration in our population. Therefore, an internal model for risk assessment would be of great use in everyday clinical practice because it would reflect the real state of the population in which it was developed, predicting the risk more precisely.</p>

<p>Veno-arterijski gradijent ugljen-dioksida (Pv-aCO2) se smatra pokazateljem adekvatnosti microcirculatornog venskog protoka. U stanjima usporenog protoka dolazi do povećavanja Pv-aCO2 zbog fenomena zadržavanja CO2. Vrednost Pv-aCO2 predložena je kao dodatni cilj rane usmerene terapije kod pacijenata sa septičnim &scaron;okom. Cilj rada bilo je utvrditi postojanje korelacije promene Pv-aCO2 s promenom SOFA (&ldquo;Sequential Organ Failure Assessment&rdquo;) skora (delta SOFA) nakon primene rane ciljane terapije, kao i korelacije vrednosti različitih pokazatelja krvnog protoka unutar prvih 12 sati od početka lečenja pacijenata sa sepsom. Sekundarni cilj bilo je utvrditi postojanje korelacije Pv-aCO2 6 sati nakon početka rane ciljane terapije (T6) s dužinom boravka u intenzivnoj jedinici i ishodom lečenja. Prospektivnim, neintervencijskim ispitivanjem obuhvaćeno je 150 pacijenata sa sepsom ili septičnim &scaron;okom. Merenja serumskog laktata, saturacije kiseonikom me&scaron;ane venske krvi (ScvO2) i Pv-aCO2 vr&scaron;ena su na početku rane ciljane terapije (T0), posle 6 i 12 sati (T6, T12). Pv-aCO2 se računao kao razlika između parcijalnog pritiska ugljen dioksida arterijske i me&scaron;ane venske krvi. Vrednost SOFA skora određivana je u vremenu T0 i nakon 48 časova (T48). Pacijenti su za potrebe analize podeljeni u dve grupe na osnovu promene SOFA skora [(1) pacijenti kod kojih je do&scaron;lo do smanjenja SOFA skora (delta SOFA &lt; 0); (2) pacijenti kod kojih je smanjenje SOFA skora izostalo (delta SOFA &ge; 0)] i na osnovu vrednosti Pv-aCO2 u vremenu T6 [(1) pacijenti sa visokim Pv-aCO2 (&ge; 0.8 kPa); (2) pacijenti sa normalnim Pv-aCO2 (&lt; 0.8 kPa)]. Između dve grupe pacijenata, sa normalnim i visokim Pv-aCO2, statistički značajne razlike uočene su samo u odnosu na najvi&scaron;u vrednost respiratorne komponente SOFA skora (p=0.01). Uočena je statistički značajna korelacija između vrednosti Pv-aCO2 i laktata u vremenu T6 (r=0.2), Pv-aCO2 i ScvO2 u vremenu T0 (r=-0.4) i T12 (r=-0.24) kao i laktata i ScvO2 u vremenu T0 (r=-0.26) i T12 (r=-0.18). Analizom ponavljanih merenja nije utvrđena statistički značajna korelacija između promene vrednosti Pv-aCO2 unutar prvih 6 sati s promenom SOFA skora unutar prvih 48 sati nakon početka rane ciljane terapije (p=0.12). Utvrđeno je da su vrednosti Pv-aCO2 u vremenu T6 bile lo&scaron; prediktor smrtnog ishoda. Nisu utvrđene statistički značajne razlike u dužini boravka u intenzivnoj jedinici i ishodu lečenja u zavisnosti od vrednosti Pv-aCO2.</p> / <p>Central venous-arterial CO2 difference (Pv-aCO2) reflects adequacy of microcirculatory venous flow. Widening of Pv-aCO2 due to CO2-stagnant phenomenon is described in the low flow states. Pv-aCO2 was proposed as an additional resuscitation target for patients with septic shock.The aim of this study was to examine correlation between changes in Pv-aCO2 and SOFA score as well as different blood flow indices (lactate, mixed venous oxygen saturation) 12 hours after onset of resuscitation in patients with sepsis or septic shock. Secondary aim was to evaluate association of delta CO2 6 hours after onset of resuscitation and patient outcomes (length of stay in the ICU, mortality). Prospective observational study included 150 patients with sepsis. Simultaneous measurements of lactate, mixed venous oxygen saturation (ScvO2) and delta PCO2 were performed at onset of resuscitation (T0) and after 6 hours (T6). Delta PCO2 was calculated as a difference between arterial PCO2 and PCO2 from mixed venous blood. Organ dysfunction was evaluated with the Sequential Organ Failure Assessment (SOFA) score at T0 and after 48 hours (T48). Mortality was assessed after 28 days. For data analysis purposes two groups were created based on delta SOFA [(1) patients with SOFA score decrease (delta SOFA &lt;0); (2) patients without SOFA score decrease (delta SOFA &ge; 0)] and based on Pv-aCO2 [(1) patients with high Pv-aCO2 (&ge;0.8 kPa); (2) patients with normal Pv-aCO2 (&lt;0.8 kPa). Patients with high and normal Pv-aCO2 differed only with respect to highest respiratory SOFA score (p=0.01) Change in Pv-aCO2 between T0 and T6 was not in correlation with change in SOFA score between T0 and T48 (p=0.12). Moderate statistically significant correlation was found between Pv-aCO2 and lactate at T6 (r=0.2), and moderate inverse correlation between Pv-aCO2 and ScvO2 at T0 (r=-0.4) and T12 (r=-0.25) and ScvO2 and lactate at T0 (r=-0.27) and T12 (r=-0.18). Pv-aCO2 at T6 was not associated with 28-day mortality and length of stay in the ICU.</p>

<p>Kvalitet vazduha u urbanim sredinama predstavlja jedan od glavnih uzroka zdravstvenih problema. Prema podacima SZO u svetu se godi&scaron;nje usled zagađenja vazduha u urbanim sredinama dogodi preko 2,7 miliona smrtnih slučajeva. Procenjuje se da najbolji indikator za procenu veličine zdravstvenog rizika od zagađenja vazduha jeste koncentracija suspendovanih čestica PM2,5 u vazduhu životne sredine. Cilj: Proceniti uticaj suspendovanih čestica PM2,5 iz vazduha životne sredine na ukupan mortalitet, kardiovaskularni i respiratorni bolnički morbiditet odraslog stanovni&scaron;tva Grada Novog Sada. Takođe, cilj istraživanja je bio da se i utvrdi koncentracija i hemijski sastav suspendovanih čestica PM2,5 u vazduhu životne sredine na teritoriji Grada Novog Sada, na dnevnom i godi&scaron;njem nivou, uzimajući u obzir i uticaj meteorolo&scaron;kih parametara. Metod: Istraživanje je sprovedeno kao prospektivna studija vremenske serije podataka o kvalitetu vazduha, meteorolo&scaron;kim parametrima i zdravstvenim ishodima, u intervalima od najmanje 30 dana tokom sva četiri godi&scaron;nja doba 2017. godine. Uzorkovanje i određivanje koncentracije i hemijskog sastava čestica PM2,5 u skladu sa propisanim standardnim metodama, je obavljeno na mernim mestima u životnoj sredini Grada Novog Sada, koja reprezentuju uticaj saobraćaja i urbanog pozadinskog područja na zagađenje vazduha životne sredine. Primenjen je Lenschow pristup za kvantifikaciju veličine doprinosa saobraćaja porastu koncentracije suspendovanih čestica PM2,5 u vazduhu životne sredine. Podaci o meteorolo&scaron;kim parametrima (temperatura vazduha, relativna vlažnost vazduha i brzina vetra), su preuzeti od Republičkog hidrometeorolo&scaron;kog zavoda Srbije. Podaci o zdravstvenim ishodima (dnevni broj umrlih i hospitalizovanih zbog kardiovaskularnih i respiratornih bolesti), za stanovni&scaron;tvo starije od 18 godina, čije mesto stanovanja pripada teritoriji Grada Novog Sada, obezbeđeni su od strane Centra za informatiku i biostatistiku u zdravstvu Instituta za javno zdravlje Vojvodine. Za procenu uticaja nezavisnih promenljivih na zavisne (ukupan mortalitet / bolnički morbiditet) primenjen je generalizovani linearni model regresione analize za vremenske serije podataka (Poason). Rezultati: Prosečna godi&scaron;nja koncentracija suspendovanih čestica PM2,5 iz vazduha životne sredine na teritoriji Grada Novog Sada je iznosila 30,27 &mu;g/m3, a srednje dnevne koncentracije 8-79&nbsp; g/m3. Približno 30% varijabilnosti srednjih dnevnih koncentracije suspendovanih čestica PM2,5 se može objasniti lokalnim meteorolo&scaron;kim uslovima. Hemijski sastav čestica na području Grada Novog Sada u najvećem procentu čini ekvivalent karbonatne frakcije čestica, zatim sekundarni neorganski aerosol i rastvorljiva organska frakcija, dok su joni rastvorljivi u vodi (kalcijum, hloridi, natrijum, kalijum i magnezijum) zastupljeni u najmanjem procentu. Prisutni izvori zagađenja vazduha životne sredine na području Grada Novog Sada su procesi sagorevanja fosilnih goriva i biomase, saobraćaj, mineralna (zemlji&scaron;na) pra&scaron;ina i sekundarno zagađenje regionalnog porekla. Doprinos saobraćaja porastu prosečne godi&scaron;nje koncentracije suspendovanih čestica PM2,5 je iznosio 40%. Masena koncentracija čestica PM2,5, kao i hemijski sastav čestica (ekvivalent karbonatne frakcije, rastvorljiva organska frakcija, joni kalijuma i kalcijuma) doprinose umiranju i oboljevanju odraslog stanovni&scaron;tva Grada Novog Sada. Na uticaj masene koncentracije i hemijskog sastava čestica PM2,5 najosetljivije su žene i stanovni&scaron;tvo starosti &ge; 65 godina, kao i mu&scaron;karci u pogledu uticaja ekvivalenta karbonatne frakcije čestica PM2,5. Zaključak: Dobijeni rezultati po prvi put opisuju zdravstveni uticaj masene koncentracije i hemijskog sastava čestica PM2,5 na području Grada Novog Sada, odnosno kvantifikuju rizik za ukupan mortalilteta i kardiovaskualrni i respiratorni morbiditet. Razumevanje uticaja suspendovanih čestica PM2,5 na oboljevanje i umiranje stanovni&scaron;tva, stratifikovanih prema starosnoj i polnoj strukturi, uz identifikaciju mogućih izvora zađenja vazduha na području Grada Novog Sada, predstavlja osnovu za razvoj javnozdravstvene politike u cilju unapređenja zdravlja stanovni&scaron;tva Grada Novog Sada.</p> / <p>Urban ambient air pollution is one of the leading causes of health problems. According to WHO data, over 2.7 million deaths occur in urban areas annually due to urban air pollution. Particulate matter PM2.5 is estimated to be the best indicator for assessing the magnitude of the health risk induces by ambient air pollution. Aim: To assess the impact of PM2.5 on total mortality, cardiovascular and respiratory hospital morbidity of the adult population of the City of Novi Sad. Also, the aim of the study was to determine the concentration and chemical composition of ambient PM 2.5 particles in the territory of the City of Novi Sad, on daily and annual bases, taking into account the impact of meteorological parameters. Method: The study was conducted as a prospective, a time series study of of data on air quality, meteorological parameters and health outcomes, at intervals of at least 30 days during all four seasons of 2017. Sampling and determination of the mass concentration and chemical composition of PM2.5 particles in accordance with the prescribed standard methods, it was performed at sampling stations in the City of Novi Sad, representing the impact of traffic and urban background impact on environmental air pollution. A Lenschow approach was used to quantify the magnitude of traffic contribution to the increase of ambient PM2.5 mass concentration. Meteorological data (air temperature, relative humidity and wind velocity) were taken from the Republic Hydrometeorological Institute of Serbia. Data on health outcomes (daily number of deaths and hospitalizations due to cardiovascular and respiratory diseases) for the population older than 18, residing within the territory of the City of Novi Sad, have been provided by the Centre for Informatics and Biostatistics, Institute of Public Health of Vojvodina. To evaluate the impact of independent variables on dependent (total mortality/hospital morbidity), a generalized linear regression model for time series data (Poisson) was applied. Results: The average annual mass concentration of PM2.5 in the territory of the City of Novi Sad was 30.27&mu;g/m3, while mean daily concentrations were 8- 79&mu;g/m3. Approximately 30% of the variability in mean daily concentrations of PM2.5 particles can be explained with local meteorological conditions. The chemical composition of PM2.5 in the area of Novi Sad is to the a great extent the equivalent of the carbonate fraction of the particles, then the secondary inorganic aerosol and the soluble organic fraction, while the water-soluble ions (calcium, chlorides, sodium, potassium and magnesium) are present in the lowest percentage. The sources of ambient air pollution in the area of the City of Novi Sad were the combustion of fossil fuels and biomass, traffic, mineral (soil dust) and secondary pollution of regional origin. Contribution of traffic to the increase of the average annual mass concentrations of PM2.5 particles was 40%. PM2.5 particle mass concentration, as well as the chemical composition of the particles (carbonate fraction equivalent, soluble organic fraction, potassium and calcium ions) contribute to the deaths and diseases of the adult population of the City of Novi Sad. Women and the population aged &ge;65, were more susceptible to mass concentration and chemical composition of PM2.5 related deaths and diseases, as well as men according to the impact of the equivalents of carbonate fractions of PM2.5. Conclusion: The results obtained show for the first time the health effects of mass concentration and chemical composition of PM2.5 particles in the City of Novi Sad, i.e. they quantify the risk for total mortality and cardiovascular and respiratory morbidity. Understanding the impact of suspended particles PM2.5 on population mortality and morbidity, stratified by age and sex structure, along with identifying of possible air pollution sources is the basis for the development of public health policies aimed at improving the population health in the City of Novi Sad.</p>

<p>Hronična bolest bubrega (HBB) je zdravstveni problem koji se javlja &scaron;irom sveta i povezana je sa visokim kardiovaskularnim komorbiditetom i smrtno&scaron;ću. Veliki porast broja bolesnika koji imaju terminalnu bubrežnu slabo&scaron;ću (TBS) nastaje kao posledica eksponencijalnog porasta broja bolesnika čija je slabost bubrega posledica hipertenzije i dijabetesa, kao i porasta broja starih sa TBS. Zbog toga vi&scaron;e od 50% bolesnika sa HBB umire zbog kardiovaskularnih bolesti i pre započinjanja lečenja metodama za zamenu funkcije bubrega. Utvrditi kliničke karakteristike bolesnika sa i bez kontrastom indukovane nefropatije (pre svega varijable bubrežne funkcije definasane pomoću AKIN i RIFLE kriterijuma) podvrgnutih kardiohirur&scaron;kim operacijama, potom utvrditi postojanje razlike u mortalitetu i postoperativnom morbiditetu između bolesnika sa i bez kontrastom indukovane nefropatije, a koji se podvrgavaju kardiohirur&scaron;koj operaciji i takođe utvrditi prediktore mortaliteta i morbiditeta kod bolesnika sa prethodnom kontrastom indukovanom nefropatijom koji se podvrgavaju kardiohirur&scaron;koj operaciji. Studija je koncipirana kao retroprospektivna opservaciona studija u ukupnom trajanju od pet godina retrospektivnog perioda i pola godine prospektivnog perioda kojim su obuhvaćene dve grupe bolesnika: I grupa - pacijenti sa kontrastom indukovanom nefropatijom (CIN) i II grupa - pacijenti bez CIN; koji su podvrgnuti kardiohirur&scaron;kim operacijama (koronarna, valvularna, kombinovana hirurgija i ostale) na Institutu za kardiovaskularne bolesti Vojvodine u Sremskoj Kamenici. Od ukupnog broja operisanih pacijenata u ovom perioda (oko 5000 bolesnika) u ovu studiju je uključeno 1269 bolesnika. U na&scaron;oj studiji ukupno je analizirano 1269 bolesnika koji su svrstani u dve grupe. Prvu grupu je činilo 59 (4,6%) pacijenata koji su koronarografisani (dijagnostička, terapijska) i razvili CIN te su upućeni u istoj hospitalizaciji po indikaciji konzilijuma na koronarnu, valvularnu i kombinovanu hirurgiju. Drugu grupu je činilo 1210 (95,4%) bolesnika kod kojih nakon koronarografije nije razvijena kontrastom indukovana nefropatija, a takođe su tokom iste hospitalizacije operisani. Kriterijumi za uključivanje pacijenata u studiju su svi punoletni bolesnici koji su upućeni na kardiohirur&scaron;ke operacije (koronarna, valvularna, kombinovana i ostale). CIN je definisan kao porast vrednosti kreatinina unutar pet dana nakon koronarografije za 25% u odnosu na vrednost kreatina pre koronarografije. Praćene su preoperativne, operativne i postoperativne karakteristike bolesnika sa CIN i bolesnika bez CIN. U disertaciji su kori&scaron;ćene mere deskriptivne statistike: aritmetička sredina, standardna devijacija, medijana, kvartili, frekvence i procenti. Za poređenje srednjih vrednosti varijabli dve populacije primenjen je test za nezavisne uzorke i Man-Vitnijev test. Povezanost kategorijskih varijabli ispitana je pomoću Hi-kvadrat testa za tabele kontigencije ili pomoću Fi&scaron;erovog testa. Određivanje uticaja promenljivih na ishod lečenja izvr&scaron;en je primenom univarijantne i multivarijantne binarne logističke regresije, koja je poslužila i za pravljenje nove varijable (modela) za procenu ishoda lečenja. Prediktivni kvalitet varijabli na ishod ocenjen je pomoću ROC krivih. Za određivanje dužine preživljavanja primenjena je Kaplan-Meier analiza preživljavanja. Uticaj varijabli na preživljavanje izvr&scaron;en je na osnovu Coxove regresione analize. Za statistički značajnu testa uzeta je vrednost p&lt;0,05. Statistička obrada podataka izvedena je primenom statističkog paketa SPSS 17. Dokazana je statistička značajnost u ispitivanim grupama u pogledu akutizacije bubrežne insuficijencije (p=0,007). Broj bolesnika sa akutizacijom bubrežne insuficijencije u grupi CIN je bio 3 (5,1%), a u grupi bez CIN je 6 (0,5%). Dokazana je statistička značajnost u ispitivanim grupama na osnovu perikardnog izliva (p=0,046). Statističku značajnost treba uslovno prihvatiti jer je broj bolesnika sa perikardnim izlivom u grupi sa CIN bio samo 1 (1,7%). Dokazana je statistička značajnost u ispitivanim grupama na osnovu mortaliteta (p&lt;0,0005). Broj umrlih u grupi pacijenata sa CIN je 8 (13,6%), a u grupi pacijenata bez CIN je 23 (1,9%). Dokazana je statistička značajnost u ispitivanim grupama na osnovu AKIN kriterijuma (p&lt;0,0005). Broj bolesnika bez AKIN kriterijuma u grupi sa CIN bio je 29 (49,2%), a u grupi pacijenata bez CIN je 1210 (100,0%). U Stadijumu 1 AKIN kriterijuma broj bolesnika u grupi sa CIN bio je 26 (44,1%), a u grupi bolesnika bez CIN je 0 (0,0%). U Stadijumu 2 AKIN kriterijuma broj bolesnika u grupi sa CIN bio je 1 (1,7%), a u grupi bolesnika bez CIN bio je 0 (0,0%). U Stadijumu 3 AKIN kriterijuma broj bolesnika u grupi sa CIN bio je 3 (5,1%), a u grupi bolesnika bez CIN bio je 0 (0,0%). Dokazana je statistička značajnost u ispitivanim grupama na osnovu RIFLE kriterijuma (p&lt;0,0005). Broj bolesnika bez RIFLE kriterijuma u grupi sa CIN bio je 0 (0,0%), a u grupi pacijenata bez CIN bio je 1169 (96,6%). U riziku (Risc) RIFLE kriterijuma broj bolesnika u grupi sa CIN bio je 51 (86,4%), a u grupi bolesnika bez CIN bio je 41 (3,4%). U o&scaron;tećenju (Injury) RIFLE kriterijuma broj bolesnika u grupi sa CIN bio je 5 (8,5%), a u grupi bolesnika bez CIN bio je 0 (0,0%). U stabost (Failure) RIFLE kriterijuma broj bolesnika u grupi sa CIN bio je 3 (5,1%), a u grupi bolesnika bez CIN bio je 0 (0,0%). Dokazana je statistička značajnost u ispitivanim grupama na osnovu broja komplikacija (p&lt;0,0005). Broj bolesnika bez komplijacija u grupi sa CIN bio je 39 (66,1%), a u grupi pacijenata bez CIN bio je 1027 (84,9%). Broj bolesnika sa 1 komplijacijom u grupi sa CIN bio je 12 (20,3%), a u grupi pacijenata bez CIN bio je 146 (12,1%). Broj bolesnika sa 2 komplijacije u grupi sa CIN bio je 6 (10,2%), a u grupi pacijenata bez CIN bio je 20 (1,7%). Broj bolesnika sa 3 komplijacije u grupi sa CIN bio je 1 (1,7%), a u grupi pacijenata bez CIN bio je 11 (0,9%). Broj bolesnika sa 4 komplijacije u grupi sa CIN bio je 1 (1,7%), a u grupi pacijenata bez kontrastom indukovane nefropatije bio je 6 (0,5%). Dokazana je statistička značajnost u ispitivanim grupama na osnovu MACE komplikacija (p&lt;0,0005). Broj bolesnika sa MACE komplikacijama u grupi sa CIN bio je 20 (33,9%), a u grupi pacijenata bez CIN bio je 183 (15,1%). Akutna bubrežna slabost je relativno česta komplikacija kardiohirur&scaron;kih operacija. Posebno su ugroženi bolesnici sa visokim preoperativnim rizikom, u na&scaron;oj studiji pacijenti sa prethodnim CIN-om, kod kojih je akutizacija bubrežne slabosti znatno učestalija. Kardiohirur&scaron;ki bolesnici kod kojih nastane akutna bubrežna slabost imaju, kao i u na&scaron;oj studiji, vi&scaron;e postoperativnih komplikacija, produžen boravak u jednici intenzivne nege, kao i rizik za nastanak hronične bubrežne bolesti.</p> / <p>Chronic kidney disease (CKD) is a healthcare problem that occurs worldwide and is associated with high cardiovascular comorbidity and mortality. A large increase in the number of patients with terminal renal failure (TRF) occurs as a result of an exponential increase in the number of patients whose renal failure is due to hypertension and diabetes, as well as an increase in the number of elderly with TRF. As a result, more than 50% of patients with CKD die from cardiovascular disease even before starting treatment with kidney replacement therapy. To determine the clinical characteristics of patients with and without contrast-induced nephropathy (CIN) (renal function parameters defined by AKIN and RIFLE criteria) undergoing cardiac surgery, to determine the difference in mortality and postoperative morbidity between patients with and without CIN who are submitted to cardiac surgery and also to determine predictors of mortality and morbidity in patients with CIN undergoing cardiac surgery. The study was conceived as a retroprospective observational study with a total duration of five years of retrospective period and half a year of prospective period which included two groups of patients: Group I - patients with contrast-induced nephropathy (CIN) and Group II - patients without CIN; who underwent cardiac surgery (coronary, valvular, combined surgery and other) at the Institute for Cardiovascular Diseases of Vojvodina in Sremska Kamenica. Out of the total number of operated patients in this period (about 5000 patients), 1269 patients were included in this study. In our study, a total of 1269 patients were analyzed, which were classified into two groups. The first group consisted of 59 (4.6%) patients who underwent coronary angiography (diagnostic, therapeutic) and developed CIN and were submitted to surgery in the same hospitalization as indicated by heart team. The second group consisted of 1210 (95.4%) patients who did not develop CIN after coronary angiography but were also operated on during the same hospitalization. Criteria for inclusion of patients in the study are: all adult patients who are referred for cardiac surgery (coronary, valvular, combined and other). CIN was defined as a at least 25% increase in creatinine value within five days after coronary angiography compared to creatine value before coronary angiography. Preoperative, operative and postoperative characteristics of patients with CIN and patients without CIN were analyzed. Statistical analyses included measures of descriptive statistics: arithmetic mean, standard deviation, median, quartiles, frequencies and percentages. To compare the mean values of the variables of the two populations, t-test for independent samples and the Mann-Whitney test were applied. The correlation of categorical variables was examined using the Chi-square test for contingency tables or using the Fisher test. The influence of variables on the treatment outcome was determined by applying univariate and multivariate binary logistic regression, which also served to create a new variable (model) for assessing the treatment outcome. The predictive quality of outcome variables was assessed using ROC curves. Kaplan-Meier survival analysis was used to determine survival length. The influence of variables on survival was performed based on Cox regression analysis. For a statistically significant test, the value of p &lt;0.05 was taken. Statistical data processing was performed using the statistical package SPSS 17. Statistical significance was observed in the examined groups regarding the acutization of renal failure (p = 0.007). The number of patients with acute renal failure in the CIN group was 3 (5.1%), and in the group without CIN it was 6 (0.5%). Statistical significance was observed between the examined groups based on pericardial effusion (p = 0.046). Statistical significance should be conditionally accepted because the number of patients with pericardial effusion in the group with CIN was only 1 (1.7%). Statistical significance was demonstrated in the examined groups based on mortality (p &lt;0.0005). The number of deaths in the group of patients with CIN was 8 (13.6%), and in the group of patients without CIN it was 23 (1.9%). Statistical significance was demonstrated in the examined groups based on the AKIN criteria (p &lt;0.0005). The number of patients without AKIN criteria in the group with CIN was 29 (49.2%), and in the group of patients without CIN it was 1210 (100.0%). In Stage 1 of the AKIN criterion, the number of patients in the group with CIN was 26 (44.1%), and in the group of patients without CIN it was 0 (0.0%). In Stage 2 of the AKIN criterion, the number of patients in the group with CIN was 1 (1.7%), and in the group of patients without CIN it was 0 (0.0%). In Stage 3 of the AKIN criterion, the number of patients in the group with CIN was 3 (5.1%), and in the group of patients without CIN it was 0 (0.0%). Statistical significance was demonstrated between the examined groups based on the RIFLE criteria (p &lt;0.0005). The number of patients without RIFLE criteria in the group with CIN was 0 (0.0%), and in the group of patients without CIN it was 1169 (96.6%). In the Risk of the RIFLE criterion, the number of patients in the group with CIN was 51 (86.4%), and in the group of patients without CIN it was 41 (3.4%). In the Injury of the RIFLE criterion, the number of patients in the group with CIN was 5 (8.5%), and in the group of patients without CIN it was 0 (0.0%). In the Failure of the RIFLE criterion, the number of patients in the group with CIN was 3 (5.1%), and in the group of patients without CIN it was 0 (0.0%). Statistical significance was demonstrated in the examined groups based on the number of complications (p &lt;0.0005). The number of patients without complications in the group with CIN was 39 (66.1%), and in the group of patients without CIN it was 1027 (84.9%). The number of patients with 1 complication in the group with CIN was 12 (20.3%), and in the group of patients without CIN it was 146 (12.1%). The number of patients with 2 complications in the group with CIN was 6 (10.2%), and in the group of patients without CIN it was 20 (1.7%). The number of patients with 3 complications in the group with CIN was 1 (1.7%), and in the group of patients without CIN it was 11 (0.9%). The number of patients with 4 complications in the group with CIN was 1 (1.7%), and in the group of patients without contrast-induced nephropathy it was 6 (0.5%). Statistical significance was demonstrated between the examined groups based on MACE complications (p &lt;0.0005). The number of patients with MACE complications in the group with CIN was 20 (33.9%), and in the group of patients without CIN it was 183 (15.1%). Acute renal failure is a relatively common complication of cardiac surgery. Vulnerable patients are particularly at risk, in our study patients with previous CIN, in whom the acutazation of renal failure is significantly more frequent. Cardiac surgery patients who develop acute renal failure have, as demonstrated in our study, more postoperative complications, prolonged stay in the intensive care unit, as well as the risk of developing chronic kidney disease.</p>