Hållbarhets- och klimatfokus driver aktörer inom bygg- och anläggningsbranschen att utveckla nya arbetssätt och verktyg för att minimera klimatpåverkan från den egna verksamheten. Livscykelanalyser, LCA, som ett miljöledningsverktyg för att analysera och minska klimatpåverkan från processer kräver stora resurser för att applicera LCAmetodik på hela entreprenadprojekt. Ett flertal nischade beräkningsverktyg har därför utvecklats av intressenter inom ledningsrenovering. Som ledningsnätsägare har Norrvatten höga krav på kvalitet vid nyläggning och renovering av huvudvattenledningar. Men även ett miljöfokus och engagemang för nya tekniker som mynnat ut i användandet av nya schaktfria metoder för renoveringsprojekt, ibland i grunden av praktiska skäl men där en betydande minskning av klimatpåverkan kan anses uppstå till följd. Genom större insyn i klimatpåverkan från entreprenadprojekt skapas underlag för framtida beslutsfattande, arbetsprocesser och fortsatta studier. Syftet med studien var att se över tillgängliga beräkningsverktyg och deras användbarhet och användarvänlighet. Vidare att analysera aktuella vattenledningsentreprenadprojekt utförda i öppen schakt samt schaktfri metod för att se om dessa val kan påverka hur entreprenader kan utföras mer hållbart, ur ett klimatmässigt och ekonomiskt perspektiv. Under studien uppstod problem vid resursinventering för entreprenaderna, där faktiska mängder från entreprenörer ej kunde erhållas. Endast övergripande kartläggning och analys utfördes därför av entreprenaderna, i kombination med ett antal beräkningsverktyg tillgängliga på marknaden. Studien visar att många nischade beräkningsverktyg baserade på LCA-metodik saknar anpassning för analys av ledningsentreprenader med större rördimensioner, vanligt förekommande inom Norrvattens ledningsnät. Beräkningsverktyg saknar även den transparens och därmed jämförbarhet som renodlade LCA-verktyg. Resultatet visade dock att, även trots antagen och uppskattad analys av ingående parametrar för projekten, skapades en ganska likartad bild av den procentuella sänkningen av kg CO2-ekvivalenter mellan de olika teknikerna. Den beräknade klimatpåverkan var omkring 80% lägre per meter ledning för påverkanskategori GWP, liknande det resultat som kunde erhållas från nischade beräkningsverktyg. Med hänsyn tagen till att den schaktfria metoden infodring är relativt ny för dricksvattenledningar samt har en halverad teoretisk materiallivslängd kan en teoretisk brytpunkt beräknas till 231,8 år eller drygt fyra schaktfria renoveringar innan klimatpåverkan uppgår till motsvarande renovering i traditionell öppen schakt. Fortsatta studier kan med fördel mer ingående fokusera på resursinventering av entreprenader och fördjupning inom transparenta LCA-verktyg likt miljöberäkningsverktyget, BM 1.0. Alternativt bygga vidare på rapportens analys och beräkningsdel för framtagning av ett nischat beräkningsverktyg. / Sustainability and environmental focus drives actors in the construction industry into developing new working methods and tools to minimize the climate impact from their own activities. Life cycle assessment, LCA, as an environmental management tool for analyzing and reducing the climate impact of processes require considerable resources to apply the methodology to entire construction projects. A number of niche calculation tools have therefore been developed by actors working with trenchless technologies. As a grid owner, Norrvatten has high demands on quality when installing and renovating main water pipes. But also, an environmental focus and commitment to new technologies that have resulted in the use of new shaft-free methods for renovation projects, sometimes for practical reasons but where a significant reduction in climate impact can result. Greater transparency in the climate impact from contracting projects creates the basis for future decision-making, work processes and further studies. The purpose of the study was to review available calculation tools and their usefulness and ease of use. Furthermore, to analyze current projects carried out in open shafts and shaft-free method to see if these choices can affect how contracts can be carried out more sustainably, from a climate and economic perspective. During the study there were problems with gathering information about used resource from the contractors, therefore actual quantities from contractors could not be obtained. Only overall mapping and analysis was carried out, in combination with a number of calculation tools available on the market. The study shows that many niche calculation tools based on LCA methodology lack adaptation for analysis of management contracts with larger pipe dimensions, commonly found in Norrvatten's pipeline network. Calculation tools also lack the transparency and thus comparability as general LCA tools. The result also showed that despite rough assumptions and analysis using several different calculation tools, with different input parameters, a fairly similar picture was created of the percentage reduction in kg CO2 equivalents between the different technologies. The calculated result in climate impact category GPW was about 80% lower per meter pipeline. A similar result that could be obtained from niche calculation tools. Given that the NoDig-method with liner for potable water pipes is fairly new on the market and has a halved theoretical material-lifespan, a theoretical break-even can be estimated to 231,8 years or just over four life cycles of rehabilitation of pipes with the use of this NoDig-technology, before reaching the climate impact corresponding to traditional open shafts. Continued studies can advantageously focus more on resource inventory of contracts and in-depth in transparent LCA-tools like the environmental calculation tool, BM 1.0. Or deeper analysis and further development on a niche calculation tool.

Afrikaans text / Suid-Afrika het ‘n ver pad gekom sedert die 16de eeu in die erkenning en ontwikkeling van kinderregte. Kinderregte word vandag ten volle erken in die Grondwet, wat die hoogste gesag in die land is. Hierdie studie het ten doel om die beskerming van kinderregte in die Suid-Afrikaanse Reg te ondersoek, met verwysing na die rol wat internasionale reg, soos die United Nations Convention on the Rights of the Child (“die Konvensie”) en die African Charter on the Rights and Welfare of the Child 1990 (“Afrika Handves”) in die ontwikkeling van kinderregte gespeel het. Spesifieke voorskrifte ingevolge waarvan die regte van kinders beskerm word is ondersoek,insluitend artikel 28 van die Grondwet en sekere bepalings van die Kinderwet. Weens die beperkte omvang van hierdie verhandeling, is sekere afgebakende voorbeelde uit die Kinderwet ondersoek met spesifieke verwysing na kinders se regte en tradisionele waardes soos manlike besnydenis, vroulike besnydenis en maagdelikheidstoetse. Daar is gekyk of die praktiese probleme op regeringsvlak, byvoorbeeld die voorsiening en befondsing van maatskaplike dienste, die implementering van die bepalings van die Kinderwet vertraag. Skrywer kom tot die slotsom dat die bepalings van die Kinderwet alleenlik nie voldoende is om effektiewe beskerming aan sekere groepe kinders te verleen nie en hierdie probleme lei daartoe dat kinderregte nie behoorlik gerealiseer en geïmplementeer word nie, en dat daar nie ‘n behoorlike balans tussen die regte en verantwoordelikhede van die kind, die ouers en die staat bereik word nie. Moontlike oplossings vir die probleem en tekortkominge in die uitvoering van die Kinderwet word voorgestel in die slot hoofstuk. / South Africa has come a long way since the 16th century in the recognition and development of children's rights. Children's rights are now fully recognized in the Constitution, the supreme authority in the country. This study aims to investigate the protection of children's rights in South African law, with reference to the role of international law, such as the United Nations Convention on the Rights of the Child and the African Charter on the rights and Welfare of the child 1990, in the development of children's rights. Specific provisions under which the rights of children protected is examined, including Section 28 of the Constitution and certain provisions of the Children’s Act. Due to the limited scope of this paper, some designated examples from the Children’s Act are examined with particular reference to children's rights and traditional values such as male circumcision, female circumcision and virginity testing. It is looked at if whether the practical problems experienced on government level, the provision and funding of social services delay the implementation of the provisions of the Children's Act .Author comes to the conclusion that the provisions of the Children alone is not sufficient to ensure effective protection of the rights of certain groups of children and that these problems led to children's rights not properly realized and implemented, and that a proper balance between the rights and responsibilities of the child, the parents and the state is not reached. In the concluding chapter possible solutions to the problems and shortcomings in the implementation of the Children’s Act is suggested. / Jurisprudence / LLM

Afrikaans text / Suid-Afrika het ‘n ver pad gekom sedert die 16de eeu in die erkenning en ontwikkeling van kinderregte. Kinderregte word vandag ten volle erken in die Grondwet, wat die hoogste gesag in die land is. Hierdie studie het ten doel om die beskerming van kinderregte in die Suid-Afrikaanse Reg te ondersoek, met verwysing na die rol wat internasionale reg, soos die United Nations Convention on the Rights of the Child (“die Konvensie”) en die African Charter on the Rights and Welfare of the Child 1990 (“Afrika Handves”) in die ontwikkeling van kinderregte gespeel het. Spesifieke voorskrifte ingevolge waarvan die regte van kinders beskerm word is ondersoek,insluitend artikel 28 van die Grondwet en sekere bepalings van die Kinderwet. Weens die beperkte omvang van hierdie verhandeling, is sekere afgebakende voorbeelde uit die Kinderwet ondersoek met spesifieke verwysing na kinders se regte en tradisionele waardes soos manlike besnydenis, vroulike besnydenis en maagdelikheidstoetse. Daar is gekyk of die praktiese probleme op regeringsvlak, byvoorbeeld die voorsiening en befondsing van maatskaplike dienste, die implementering van die bepalings van die Kinderwet vertraag. Skrywer kom tot die slotsom dat die bepalings van die Kinderwet alleenlik nie voldoende is om effektiewe beskerming aan sekere groepe kinders te verleen nie en hierdie probleme lei daartoe dat kinderregte nie behoorlik gerealiseer en geïmplementeer word nie, en dat daar nie ‘n behoorlike balans tussen die regte en verantwoordelikhede van die kind, die ouers en die staat bereik word nie. Moontlike oplossings vir die probleem en tekortkominge in die uitvoering van die Kinderwet word voorgestel in die slot hoofstuk. / South Africa has come a long way since the 16th century in the recognition and development of children's rights. Children's rights are now fully recognized in the Constitution, the supreme authority in the country. This study aims to investigate the protection of children's rights in South African law, with reference to the role of international law, such as the United Nations Convention on the Rights of the Child and the African Charter on the rights and Welfare of the child 1990, in the development of children's rights. Specific provisions under which the rights of children protected is examined, including Section 28 of the Constitution and certain provisions of the Children’s Act. Due to the limited scope of this paper, some designated examples from the Children’s Act are examined with particular reference to children's rights and traditional values such as male circumcision, female circumcision and virginity testing. It is looked at if whether the practical problems experienced on government level, the provision and funding of social services delay the implementation of the provisions of the Children's Act .Author comes to the conclusion that the provisions of the Children alone is not sufficient to ensure effective protection of the rights of certain groups of children and that these problems led to children's rights not properly realized and implemented, and that a proper balance between the rights and responsibilities of the child, the parents and the state is not reached. In the concluding chapter possible solutions to the problems and shortcomings in the implementation of the Children’s Act is suggested. / Jurisprudence / LLM