Hierdie studie, wat handel oor die Griekse tragedieskrywers en die deugde-etiek, val in vier hoofdele uiteen. In die eerste plek (afdeling 2) begin dit met ’n bespreking van die werk van die drie belangrikste tragedieskrywers – Aischulos, Sophokles en Euripides – en die sosiopolitieke tydsgewrig waarin dit geskryf is. Hierna word drie tekste van elke skrywer bespreek: Sewe teen Thebe van Aischulos; Antigone van Sophokles en Hippolutos van Euripides. Teen hierdie histories-vergelykende agtergrond volg ’n tematiese bespreking van die Griekse tragedieskrywers in die tweede plek (afdeling 3). Temas wat aan die bod kom sluit in: 1) Die rol van die antieke teater in die breë Griekse identiteit, veral met betrekking tot die tema van die individu binne die gemeenskap, en die verhouding tussen gehoor en kunswerk. 2) Die tema van die tragiese mens – en meer spesifiek die tragiese individu en sy/haar identiteit. 3) ’n Bespreking van die verhouding tussen die private (oikos) en openbare (polis) in antieke Griekeland. Hierdie tematiese bespreking dien dan as aanknopingspunt vir ’n bespreking van Aristoteles se deugde-etiek wat in die derde plek (afdeling 4) aan die beurt kom. In die laaste gedeelte van hierdie studie (afdeling 5) word gepoog om die verskeie temas soos behandel deur die Griekse tragedieskrywers, die politieke ruimte van die tragiese teater en Aristoteles se deugde-etiek, in gesprek te plaas met die estetiese en politieke implikasies van Gadamer se filosofiese hermeneutiek. Uiteindelik poog die studie om ‘n alternatief te formuleer op die gedepolitiseerde individu, wat in ons eie tyd ‘n probleem geword het. Teen die agtergrond kan dit verhelderend wees om te gaan kyk na hoe die klassieke tragedies, op die vooraand van Aristoteles se deugde-etiek, oor die kwessie van die verhouding tussen mens en samelewing nagedink het. Een van die punte wat hierdie werkstuk aanspreek, is dat die oorbeklemtoning van die individu in vandag se wêreld ʼn verlies aan tragiese wêreldbeskouing meebring, en dat dit ‘n verlies is wat die lewe van die individu en van die gemeenskap ten nouste raak. As alternatief word aangevoer dat die herstel van ’n holistiese, esteties-etiese lewensbeskouing tot groter politieke vervulling vir die mens kan lei as wat die eietydse mens beskore is. / Dissertation (MPhil)--University of Pretoria, 2014 / gm2015 / Philosophy / MPhil / Unrestricted

The eighteenth century is famous for producing literary satire, primarily in verse (and later prose) form. However, during this period, a new dramatic form also arose of which satire was the controlling element. And like the writers of prose and verse satires, playwrights of dramatic satire claimed that their primary aim was the correction of moral faults and failings. Of course, they did not always succeed in this aim. History has shown a few, however, to have had a significant impact on the ideas and lives of their audiences. This thesis is an attempt to demonstrate how these satiric dramas achieved their reformative aims by tracing the theatrical experience of an eighteenth-century audience through Victor Turner's stages of liminality. Turner explains the different ways in which specific genres of theatre (1) create a performance space that is apart from, but still draws symbolically on, the outside world, (2) invite the participation of their audiences in that space, and (3) urge audiences to act in different ways as they leave the theatre space. By examining plays in these ways, we can see how the plays affected the ideas and outlooks of audience members. Because satiric drama invited a high level of participation from audience members, because it invited them into a very "liminal" space, it frequently served to sway audience members' tastes, and in some cases even helped to revolutionize social and literary institutions.

In undertaking a study of the theme of jealousy, one must make some limitation of material. The field of literature as a whole, or the more limited ones of drama or even tragedy - each of these is too large for so short a study as this must be. Only certain aspects of such a restricted subject as the tragedies of Shakespeare can be given any thorough treatment, while others, both interesting and profitable, must be put aside; for instance, space will prohibit a careful comparison of Shakespeare's use of jealousy with that of other dramatists; nor can a study of Shakespeare's variations from the sources of his plays be attempted, although even a hurried reading shows that he devised comprehensive and significant alterations.

<p>Kada je profesor renesansne<br />književnosti na UCLA dr Majkl Alen krajem<br />pro&scaron;log i početkom ovog veka počeo da<br />objavljuje svoje prevode dela Marsilija Fičina<br />sa latinskog na engleski jezik, moglo bi se reći<br />da je započeo novo poglavlje u &scaron;ekspirologiji.<br />Neuporedivo veća dostupnost ovih,<br />svojevremeno izuzetno uticajnih, a u<br />međuvremenu gotovo zaboravljenih tekstova<br />dovela je do obnove interesovanja književnokritičkih<br />krugova za fenomen poznat kao<br />renesansni neoplatonizam, praćene povećanom<br />sve&scaron;ću o tome koliko je sveobuhvatan i<br />sveprožimajući uticaj koji je ovaj neobični i<br />eklektički sistem misli ostvario na &Scaron;ekspirova<br />dela, kao i dela mnogih njegovih savremenika.<br />Renesansni neoplatonizam, iako ni<br />ranije nije bio nepoznat &scaron;ekspirolozima, dugo je bio zanemarivan pri tumačenjima &Scaron;ekspirovih<br />dela &ndash; posebno onih &bdquo;ozbiljnijih&ldquo; &ndash; kao suvi&scaron;e<br />marginalan ili, u najboljem slučaju, suvi&scaron;e<br />optimističan skup ideja o harmoniji kosmičkih<br />sfera. Detaljnije čitanje Fičinovih tekstova, kao<br />i dela drugih neoplatoničara i njihovih drevnih<br />izvora, pruža neprocenjiv uvid u &bdquo;mračnu&ldquo;<br />stranu neoplatonizma, ali i &bdquo;mračnu&ldquo; stranu<br />&Scaron;ekspirovih &bdquo;mračnijih&ldquo; drama.<br />Ovaj uvid nije zanimljiv samo sa<br />aspekta tumačenja književnosti. &Scaron;ekspirovo<br />doba, koje se sada najče&scaron;će naziva ranim<br />modernim periodom upravo iz tog razloga, doba<br />je u kome su utemeljeni mnogi kulturni obrasci<br />koji su i dalje u opticaju. Upravo su &Scaron;ekspirova<br />dela u velikoj meri poslužila kao provodnik za<br />veliki broj tih obrazaca zbog &scaron;iroke i dugotrajne<br />recepcije koju su uživala.<br />Polazeći od pretpostavke da se bazični<br />metafizički koncepti mogu lako prenositi i<br />ugrađivati u temelje raznih ideologija u<br />naj&scaron;irem smislu te reči i da su stoga njihovo<br />izno&scaron;enje na povr&scaron;inu i analiziranje posebno<br />zanimljivi i korisni, ova disertacija za svoj<br />fokus uzima jedan metafizički koncept koji čini<br />osnovu renesansnog (a i svakog drugog)<br />neoplatonizma. Taj metafizički koncept jeste<br />hijerarhijska i gotovo uvek rodno determinisana<br />dihotomija duh/materija, čije se &bdquo;mračnije&ldquo;<br />manifestacije u renesansnom neoplatonizmu<br />često zanemaruju ili pogre&scaron;no pripisuju<br />hri&scaron;ćanskim uticajima.<br />Cilj ove disertacije je da se identifikuju<br />oni aspekti &Scaron;ekspirovih dela &ndash; pre svega<br />tragedija i takozvanih &bdquo;problemskih drama&ldquo; &ndash;<br />koji su u saglasju sa dualističkom metafizikom<br />renesansnog neoplatonizma, zatim da se<br />značenja tih aspekata analiziraju u okviru te<br />metafizike, te da se time iznađu dalje<br />implikacije ne samo za tumačenja &Scaron;ekspirovih<br />dela, već i za bliže razumevanje čitave na&scaron;e<br />civilizacije, koja bi se, pre no posthri&scaron;ćanskom,<br />moga slobodno nazvati postneoplatoničarskom.<br />Kao hipoteza se postavlja očekivanje da<br />će dualistički koncepti koji potiču iz<br />renesansnog neoplatonizma biti pronađeni na<br />nekolikim nivoima &Scaron;ekspirovih odabranih<br />tekstova, od zvučnog, preko metaforičkog, do<br />alegorijskog. Daleko od toga da ponudi<br />nekakvo konačno tumačenje &Scaron;ekspirovih dela,<br />ova analiza će, nadamo se, prosto povećati broj<br />njihovih mogućih interpretacija.<br />Metodi koji će biti kori&scaron;ćeni su<br />eklektični. Najče&scaron;će će se koristiti klasična<br />komparativna analiza &ndash; s jedne strane,<br />metafizičkih sistema dostupnih &Scaron;ekspiru putem<br />renesansnog neoplatonizma i, s druge strane,<br />&Scaron;ekspirovih dela (pre svega tragedija i<br />takozvanih &bdquo;problemskih drama&ldquo;). Stavovi<br />autorki i autora koji pripadaju feminizmu,<br />novom istorizmu, dekonstrukciji i psihoanalizi<br />biće citirani, a neke tehnike u okviru ovih &scaron;kola<br />tumačenja kori&scaron;ćene pri daljoj analizi. U<br />znatnom delu disertacije koristiće se<br />feminističko čitanje metafizike, jer je<br />utvrđivanje rodno zasnovanih hijerarhija i<br />stereotipa jedna od implikacija metafizičkog<br />dualizma duha i materije.<br />Prva tri poglavlja ove disertacije su<br />uvodna, od čega drugo i treće pružaju kratki<br />osvrt na razvoj dualizma duh/materija i samog<br />koncepta materije kroz istoriju evropske<br />filozofije i religije. Koncept feminino<br />determinisane, haotične i mračne materije,<br />suprotstavljen konceptu maskulino<br />determinisanog, racionalnog i svetlog duha,<br />prati se u drugom poglavlju od svojih začetaka<br />u orfizmu, dionizijskim i eleuzinskim<br />misterijama i pitagorejskom pokretu, preko<br />svog najuticajnijeg proponenta Platona i<br />njegovih sledbenika, sa posebnim osvrtom na<br />neoplatoničare, do mnogobrojnih dualističkih<br />pokreta koji su pod njihovim direktnim ili<br />indirektnim uticajem nicali diljem antičkog i<br />srednjovekovnog sveta. Radikalni ili<br />emanativni, prokosmički ili antikosmički,<br />dualizam duha i materije &ndash; preno&scaron;en kroz spise i<br />usmena učenja hermetičara, gnostika,<br />manihejaca, bogumila i katara, pa katkad i kroz<br />samo hri&scaron;ćanstvo, koje mu je zvanično<br />suprotstavljeno &ndash; pokazuje se kao neprekinuta<br />nit u istoriji evropske civilizacije.<br />Treće poglavlje bavi se dualizmom duha<br />i materije u renesansnom neoplatonizmu.<br />Eklektičan, kompleksan i imanentno<br />paradoksalan fenomen poznat kao renesansni<br />neoplatonizam nastaje kao rezultat snažnog<br />istovremenog upliva vi&scaron;e tipova dualizma u<br />judeohri&scaron;ćansku misao &ndash; Platonovi rukopisi<br />stižu u zapadnu Evropu zajedno sa rukopisima<br />neoplatoničara i hermetičara, ali i pravim, živim<br />kabalistima &ndash; koji sa odu&scaron;evljenjem prihvataju,<br />prisvajaju i prerađuju tzv. &bdquo;hri&scaron;ćanski&ldquo;<br />neoplatoničari na čelu sa Marsiliom Fičinom. U<br />okviru renesansnog neoplatonizma može se<br />izdvojiti nekoliko sasvim različitih i međusobno<br />nekompatibilnih struja: &bdquo;čist&ldquo; neoplatonizam,<br />magija, alhemija, gnosticizam, kabala i<br />hermetizam. Sve one, bile prokosmičke ili<br />antikosmičke, imaju u svojoj osnovi rodno<br />determinisan hijerarhijski dualizam duha i<br />materije i, u najmanju ruku, ambivalentan odnos<br />prema telu i kosmosu, a u odnosu na samu<br />materiju &ndash; odnosno, &scaron;ta se sa njom može ili<br />mora činiti &ndash; mogu se uočiti tri &scaron;iroke kategorije<br />koje se mogu ilustrovati kroz primer<br />dualističkih alegorijskih tumačenja mita o<br />Narcisu.<br />Plotinovo viđenje Narcisa kao prikaz<br />duha prevarenog&nbsp; sopstvenim odrazom u kaljuzi<br />materije poredi se sa gotovo identičnim, ali<br />drugačije percipiranim događajem opisanim u<br />hermetičkom spisu Pimander, gde je pad duha u<br />materiju u kojoj se ogleda opisan kao kreativni<br />čin ljubavi iz koga nastaje kosmos. Tako<br />antikosmički nastrojeni Plotin moli čitaoca da<br />se vine ka pravom duhovnom izvoru svog lepog<br />lika, jer je druga opcija pad u kal materije.<br />Treća opcija, koju nudi prokosmički<br />hermetizam, jeste ljubavni spoj duha i materije<br />u kom superiorni ali benevolentni maskulini<br />duh svojevoljno svojim odrazom formira<br />inferiornu ali prijemčivu femininu materiju.<br />Ove tri opcije se ogledaju u &Scaron;ekspirovim<br />delima u centralnom delu disertacije (poglavlja<br />4-9), koji se sastoji od komparativne analize<br />pristupa materijalnom i telesnom u, s jedne<br />strane, različitim strujama renesansnog<br />neoplatonizma i, s druge strane, &Scaron;ekspirovim<br />delima, najpre tragedijama i problemskim<br />dramama.<br />Pojedinačna poglavlja sredi&scaron;njeg dela<br />disertacije bave se mogućim pristupima<br />materiji, ali takođe i mogućim koracima na<br />jednom neoplatoničarskom putu kroz<br />materijalni svet.<br />Taj put počinje u &bdquo;Tamnici&ldquo;, kojom se<br />bavi četvrto poglavlje. Istraživanje<br />antikosmičkih stavova prema materijalnom i<br />telesnom u &Scaron;ekspirovim tragedijama i<br />problemskim dramama dovodi do zaključka da<br />su oni u skladu sa antikosmičkim učenjima<br />gnostika, manihejaca, bogumila, katara, i<br />pesimista među neoplatoničarima. Junaci<br />&Scaron;ekspirovih tragedija i problemskih drama<br />(Hamlet, Romeo, Kleopatra, Lir, Gloster, Tit<br />Andronik) svet i telo eksplicitno doživljavaju<br />kao tamnicu du&scaron;e, a često se takva osećanja i<br />poređenja javljaju u doslovnim tamnicama (kao<br />&scaron;to na svojoj koži iskuse Ričard II, Lir,<br />Malvolio, Klaudio i Barnardin). Mora se<br />primetiti da su antikosmički stavovi kod<br />&Scaron;ekspirovih junaka najče&scaron;će posledica<br />nekakvog &scaron;oka ili razočarenja.<br />Mikrokosmosi drama kao &scaron;to su Hamlet,<br />Magbet, Kralj Lir i Mera za meru mogu se čitati<br />kao alegorijski prikazi neoplatoničarskog pakla<br />u kome vlada haos mračne materije, a njihovi<br />vladari-uzurpatori kao zločesti demijurzi.<br />Primećuje se dvojaka subverzivnost &ndash; u<br />religijskom i političkom smislu &ndash; kori&scaron;ćenja<br />figure kralja kao demijurga, kao i činjenice da<br />pomoć utamničenima u njegovom mračnom<br />domenu uvek dolazi spolja, obično u figuri<br />doketskog Hrista, koji dolazi da probudi<br />uspavane iskre (Vojvoda u Meri za meru, duh<br />Hamletovog oca, Kordelija u Kralju Liru).<br />Kada se svet posmatra kao tamnica čiji<br />je glavni tamničar lažljivi uzurpator, sama<br />akcija postaje problematizovana i lako se nailazi<br />na stav da je kontemplacija bezbednija i čistija<br />opcija. Tako se Hamletov čuveni solilokvij<br />može čitati i kao suprotstavljanje opcije &bdquo;biti&ldquo; u<br />fiksnom, nepromenljivom duhu opciji &bdquo;ne biti&ldquo;<br />u fluidnom i iluzornom svetu stalnog nastajanja<br />i nestajanja materije. Mnogi &Scaron;ekspirovi junaci<br />izbegavaju da uprljaju ruke i odriču se svega,<br />između ostalog i ljubavi, zarad vi&scaron;ih ciljeva<br />(Hamlet; Vojvoda, Izabela i Anđelo u Meri za<br />meru).<br />Ovo se u sledećem poglavlju,<br />&bdquo;Uzno&scaron;enje&ldquo;, pokazuje, opet u<br />neoplatoničarskom diskursu, kao potencijalno<br />pogre&scaron;an korak. U neoplatonizmom inspirisanoj<br />renesansnoj teoriji ljubavi, čiji su najuticajniji<br />propagatori Fičino i Bruno, upravo se kroz<br />erotsko dostiže božansko, ali uz bitno<br />upozorenje da erotski poticaj mora dolaziti od<br />nebeske, a ne zemaljske Venere, i da ne sme<br />imati za cilj brak ili, jo&scaron; gore, blud. Narcis koji<br />se ogleda u baru&scaron;tini materije mora znati da je<br />zaljubljen u sopstveni lepi odraz, a ne u tu baru,<br />i mora se vinuti navi&scaron;e, ka čisto duhovnom<br />božanstvu kome je su&scaron;tinski istovetan.<br />Analizom &Scaron;ekspirovih dela se utvrđuje da se<br />primeri uspe&scaron;nog erotskog uzdizanja od<br />materijalnog i telesnog mogu naći uglavnom u<br />komedijama, dok je u mračnijim dramama<br />figura nebeske Venere uvek bar donekle<br />problematizovana, kao &scaron;to je to Dezdemona u<br />Otelu. Takođe se dolazi do zaključka da je eros<br />dualizma po definiciji narcisoidan, jer je uvek<br />težnja istog za istim &ndash; duha za duhom,<br />razdvojenim samim od sebe Drugim materije &ndash; i<br />da je ovakva idealizovana ljubav, bilo se<br />manifestovala homoerotski ili heteroerotski (a<br />obe manifestacije se mogu naći kod &Scaron;ekspira)<br />neumitno neprijateljski nastrojena prema svakoj<br />stvarnoj ženskoj osobi pojedinačno i ženskom<br />telu uop&scaron;te.<br />Poglavlje &bdquo;Enoza&ldquo; bavi se stanjem koje<br />predstavlja krajnji cilj dualističke erotske<br />žudnje, a to je mistično potpuno utapanje svake<br />iskre u svoje božansko izvori&scaron;te. Svrha<br />narcisoidnog erosa dualizma se ispunjava tako<br />&scaron;to se maskulini duh sjedinjuje sam sa sobom.<br />Iako je nijedna pravoverna monoteistička<br />religija ne priznaje kao legitimni cilj vernika,<br />enoza je eksplicitno postavljena kao ishodi&scaron;te<br />svake du&scaron;e u Fičinovom sistemu &bdquo;hri&scaron;ćanskog&ldquo;<br />neoplatonizma, bilo kao ishod čiste<br />kontemplacije ili vatrene žudnje. Kod &Scaron;ekspira<br />se figura enoze javlja uglavnom u ovom<br />drugom obliku, i to nikada bez poveće doze<br />ambivalencije prema erotskom. Antonijev<br />dijalog sa Erosom ilustruje nekoliko aspekata<br />erotske enoze: brisanje granica između<br />ljubavnika i voljenog, onostranu prirodu<br />&bdquo;istinske&ldquo; ljubavi, povezanost seksualnosti i<br />smrti, konačno nepostojanje identiteta i<br />ni&scaron;tavilo smrti kao krajnji cilj i ishod svake<br />žudnje. Ovi aspekti se dalje istražuju i ilustruju<br />kroz svoje manifestacije u &Scaron;ekspirovim<br />tragedijama i problemskim dramama (Hamlet,<br />Romeo i Julija, Otelo, Troil i Kresida, Mera za<br />meru, Julije Cezar, Timon Atinjanin). Zaključak<br />je da &Scaron;ekspir uvek zadržava ambivalenciju<br />prema erotskom i da se svaka erotska smrt može<br />tumačiti i kao enoza i kao pad.<br />Sedmo poglavlje, &bdquo;Silazak&ldquo;, bavi se<br />onim &scaron;to se zbiva kada Narcis, zaveden<br />odrazom svog duha u njima, zakorači u vode<br />materije. Fičino i Bruno su u svojim teorijama<br />ljubavi jasni: ukoliko ljubavnik napravi kobnu<br />gre&scaron;ku i posegne za telom osobe za koju mu se<br />učini da ga erotski privlači, umesto da se,<br />inspirisan njenom lepom formom, vine ka<br />čistoti duha odakle ta forma potiče, upa&scaron;će u<br />pakao materijalnog. Zemaljska Venera može<br />pod maskom nebeske zavesti naivnog i nevinog<br />ljubavnika i odvući ga u dubine materijalnog<br />sveta, naizgled nudeći mu mogućnost uzleta ka<br />nebeskim visinama. Za to je dovoljna jedna noć<br />provedena sa njom. Ovaj zaplet se može naći, u<br />različitim varijacijama, u mnogim &Scaron;ekspirovim<br />delima: Sve je dobro &scaron;to se dobro svr&scaron;i, Troil i<br />Kresida, Mera za meru, Romeo i Julija i Otelo.<br />U svima je dovoljna jedna noć provedena sa<br />njom da se nebeska Venera vol&scaron;ebno<br />transformi&scaron;e u zemaljsku &ndash; čista Dijana u<br />bludnu Jelenu, devica u kurvu &ndash; i utamniči<br />zlosrećnog ljubavnika u telesnost braka ili<br />bluda, ili, jo&scaron; gore, na samo dno pakla ženske<br />seksualnosti, u haotično ni&scaron;tavilo pramaterije.<br />Osmo poglavlje, &bdquo;Ni&scaron;tavilo&ldquo;, bavi se<br />upravo onime &scaron;to se nalazi na dnu<br />neoplatoničarskog kosmosa &ndash; ni&scaron;tavilom koje se<br />istodobno otkriva kao neoplatoničarska prima<br />materia. Ona je uvek feminino determinisana &ndash;<br />u neoplatonizmu je Hekata identifikovana sa<br />materijom, a figura Hekate se i u<br />mikrokosmosima &Scaron;ekspirovih mračnijih<br />komada pokazuje kao prava vladarka paklenog<br />domena zločestog uzurpatora (Ledi Magbet,<br />Tamora, pa čak i Gertruda). Feminina<br />determinisanost pramaterije ogleda se kod<br />&Scaron;ekspira i u vi&scaron;eznačnom i često ponavljanom<br />glasu, ili slovu, ili cifri &ndash; &bdquo;O&ldquo; ili &bdquo;0&ldquo; &ndash; koje<br />može biti matematički izraženo ni&scaron;tavilo<br />pramaterije, ali i oznaka za vaginalni otvor.<br />Ovom vi&scaron;eznačju doprinosi i činjenica da se reč<br />&bdquo;nothing&ldquo; (&bdquo;ni&scaron;ta&ldquo;), uvek zlokobno značajna reč<br />kod &Scaron;ekspira, mogla u jeziku &Scaron;ekspirove<br />Engleske koristiti u oba smisla. &bdquo;O&ldquo; je i oznaka<br />za matericu u kojoj se ljudsko biće, po<br />tada&scaron;njim teorijama, zdu&scaron;no prihvaćenim od<br />strane neoplatoničara, materijalizuje od očevog<br />duha i majčine materije, i time materinstvo<br />dobija izrazito negativan prizvuk. Majka je ta<br />koja doprinosi materiju u procesu reprodukcije,<br />čineći nas time smrtnim i pravdajući čestu<br />povezanost figura materice i grobnice<br />(&bdquo;womb/tomb&ldquo;), kao i očajnički poku&scaron;aj nekih<br />junaka &ndash; primerice, Koriolana &ndash; da se od<br />materinskog tela radikalno odvoje, &scaron;to često<br />dovodi do nasilnog i krvavog vraćanja u njega.<br />Neoplatoničarska majka, pokazuje se, često<br />proždire sopstvenu decu.<br />U mnogim tragedijama se junak suočava<br />sa pramaterijom koja se pojavljuje doslovno<br />uobličena u &bdquo;O&ldquo;: primeri za ovu figuru su<br />paklena jama u &scaron;umi vi&scaron;estruko povezana sa<br />Tamorom i vaginalno determinisana u Titu<br />Androniku, grobnica Kapuleta u Romeu i Juliji,<br />ve&scaron;tičiji kotao u Magbetu, kao i vaginalni pakao<br />kroz koji prolaze Lir i Timon u svojoj ma&scaron;ti.<br />Hamlet se spu&scaron;ta u tri gradirana ponora<br />pramaterije u svojoj istrazi o tome odakle dolazi<br />trulež u Danskoj: Ofelijina, zatim Gertrudina<br />odaja, i na kraju otvoreni grob u koji uskače.<br />Suočavanje sa materijalnom osnovom kosmosa,<br />premda u tragedijama uglavnom najvi&scaron;e služi<br />tome da ilustruje paklene dubine do kojih se<br />junak i/ili njegov svet srozao, može dovesti<br />junaka i do neke vrste regeneracije i ponovnog<br />rođenja, kao &scaron;to je slučaj sa Lirom.<br />Suočavanje sa neformiranom materijom<br />može dovesti neoplatoničarskog junaka i do<br />prokosmičkih tendencija: može poželeti da u taj<br />mračni haos unese red i lepotu forme iz vi&scaron;ih<br />kosmičkih sfera. Time se bavi poslednje<br />poglavlje centralnog dela disertacije, nazvano<br />&bdquo;Teurgija&ldquo;. Narativ iz Pimandera o<br />primordijalnom duhovnom Čoveku koji<br />ogledanjem u njenim tamnim vodama<br />svojevoljno daje formu voljenoj materijalnoj<br />Prirodi je, u kombinaciji sa Jamblihovom<br />teorijom teurgije, dao podsticaj Fičinu da<br />osmisli sopstvenu, i pored svog stalno<br />ambivalentnog stava prema bilo kakvoj<br />interakciji maskulinog duha sa femininom<br />materijom. Teurgija &ndash; koja može obuhvatati<br />rituale, praktičnu magiju i alhemiju, ali i druga<br />neimenovana delanja &ndash; nalazi se na<br />prokosmičkom ekstremu neoplatonizma, kao<br />aktivan napor svakog pojedinca da uvede red u<br />kosmos i, kao demijurg, i sam formira materiju<br />koja mu je na raspolaganju.<br />Kod &Scaron;ekspira se primeri uspe&scaron;ne<br />teurgije uglavnom mogu naći u kasnijim<br />komadima (takozvanim &bdquo;romansama&ldquo;), dok<br />tragedije i problemske drame obično prikazuju<br />obrnut proces, u kome se kosmos svodi na haos<br />pramaterije. Ubijanje ili uklanjanje uspe&scaron;nih<br />teurga, koji održavaju red na svim nivoima &ndash;<br />pojedinac, država, kosmos &ndash; dovodi do pada<br />čitavog domena u haos, kao &scaron;to se može videti u<br />Meri za meru, Hamletu i Magbetu. Figura<br />uspe&scaron;nog teurga ili maga oslikava se kao<br />neoplatoničarsko sunce koje oplođava i formira<br />mrtvu materiju, dajući joj život, kao &scaron;to je slučaj<br />sa solarnim kraljem Dankanom. Uspe&scaron;an teurg<br />je dobar kralj, otac, oličenje božanstva, &scaron;to se<br />istražuje kroz metaforu kovanja novca, koje,<br />kao davanje svog lika i forme bezobličnom<br />metalu, kao pravo pripada upravo ovim<br />figurama. Lirova izjava da sme da kuje novac<br />po&scaron;to je on kralj se, međutim, može čitati i kao<br />izjava bilo kog teurgijski nastrojenog pojedinca,<br />jer po metafizici prokosmičkih struja u<br />neoplatonizmu svaka iskra duha ima pravo i<br />obavezu da formira materiju po svom<br />uzvi&scaron;enom liku i uvodi poredak u nju.<br />Prokosmički dualizam se time pokazuje kao<br />potencijalno politički i religijski čak<br />subverzivniji od antikosmičkog.<br />Teurgija kao koncept je, dalje se<br />primećuje, ugrađena u nekolike diskriminatorne<br />ideologije: mag može figurirati kao kolonizator<br />koji civilizuje inferiornije, telesnije,<br />materijalnije &bdquo;varvare&ldquo; ili kao krotitelj, opet,<br />inferiornijih, telesnijih, materijalnijih žena. U<br />Buri se, recimo, jasno vide oba procesa, kao i<br />paradoks po kome je mu&scaron;karac koji menja i<br />kontroli&scaron;e prirodu (Prospero) moćni mag, dok je<br />žena koja čini to isto (Sikoraks) zlokobna<br />ve&scaron;tica.<br />Ženske figure se u slikama vezanim za<br />teurgiju javljaju u dve najče&scaron;će varijante. U<br />prvoj su predstavnice feminine materije, koja u<br />prokosmizmu može biti &bdquo;dobra&ldquo; ukoliko je<br />dovoljno poslu&scaron;na i prijemčiva kontroli i<br />formiranju od strane maskulinog duha, koji time<br />postaje direktno odgovoran za nju, &scaron;to dovodi<br />do pojačane anksioznosti. Neposlu&scaron;na materija<br />je kod &Scaron;ekspira često predstavljena kroz figure<br />neposlu&scaron;nih žena. Analiziraju se zanimljive<br />slike u kojima se pobuna kćerki (&Scaron;ajlokove i<br />Lirovih) opisuje kao pobuna materijalnog i<br />telesnog protiv duha koji daje život.<br />Potencijalno neposlu&scaron;na žena, doživljena kao<br />previ&scaron;e materijalna i telesna jer aktivnim<br />iskazivanjem ljubavi pre braka (Dezdemona,<br />Julija, Kordelija) daje signal ocu i/ili mužu da<br />joj je požuda preča od dužnosti, može biti<br />odbačena, i tu se oslikava druga varijanta<br />ženske figure &ndash; kao spone kosmosa.<br />Naime, &Scaron;ekspirovi junaci, koji usled<br />imanentne paradoksalnosti neoplatonizma<br />nikada ne mogu znati kako se odnositi prema<br />ženskim figurama, često prave i gre&scaron;ku upravo<br />suprotnu, ali isto tako fatalnu, kao &scaron;to je pad<br />pred požudom zemaljske Venere, a to je<br />odbacivanje ženske ljubavi iz straha da je u<br />pitanju puka požuda. Ispostavlja se da je ta<br />ljubav, kao &scaron;to je slučaj u Kralju Liru i Otelu,<br />ali i Zimskoj bajci, bila neoplatoničarski zlatni<br />lanac ljubavi, spona kosmosa, koja ga je držala<br />u harmoniji, a da bez nje haos pramaterije<br />ponovo dolazi. &Scaron;ekspir ovime dekonstrui&scaron;e<br />dihotomiju ljubav/dužnost, i to koristeći<br />neoplatoničarsku metafiziku, u kojoj su oba<br />pojma sinonimi za harmoniju kosmosa koju<br />održava uzvi&scaron;ena božanska ljubav. Kodelijin<br />odgovor Liru da ga voli &bdquo;according to my bond&ldquo;<br />(dužnost i spona su samo neka od mogućih<br />značenja ove reči) time dobija dodatne moguće<br />interpretacije.<br />Jo&scaron; jedna dihotomija koju &Scaron;ekspir<br />dekonstrui&scaron;e upravo putem neoplatoničarske<br />metafizike jeste, u njegovo doba popularna,<br />umetnost/priroda. Umetnost se &ndash; u smislu svega<br />umetnog i artificijelnog i svakog umeća, ve&scaron;tine<br />i delanja koje uređuje i menja datost &ndash; često<br />suprotstavljala &bdquo;Bogom danoj&ldquo; prirodi u<br />pokatkad žestokim debatama, od kojih su neke<br />umele da potkače i pozori&scaron;te. Ono po čemu se<br />neoplatonizam razlikuje od pravovernih<br />monoteizama jeste, između ostalog, dvojakost<br />shvatanja prirode i neinsistiranje na njenoj<br />normativnosti. Dve prirode u neoplatonizmu,<br />vi&scaron;a i niža, duhovna i materijalna, aktivna i<br />pasivna, korespondiraju sa Venerom i Hekatom,<br />a ova podvojenost prirode se najizrazitije<br />ispoljava u Kralju Liru, ali se njene<br />manifestacije mogu naći i u Hamletu i Magbetu.<br />Vi&scaron;a priroda koja kultivi&scaron;e nižu kao &scaron;to vrtlar<br />kultivi&scaron;e vrt &ndash; &scaron;to je česta figura, kako kod<br />renesansnih neoplatoničara, tako i kod &Scaron;ekspira<br />&ndash; poistovećuje se sa umetno&scaron;ću.<br />Pozori&scaron;na umetnost kao ogledalo prirode<br />u Hamletovoj izjavi može se u<br />neoplatoničarskom ključu čitati i kao teurgijsko<br />upodobljavanje niže prirode vi&scaron;oj, a ne samo<br />kao puki mimetski prikaz čulne stvarnosti.<br />Dramaturg se tako pokazuje kao teurg koji<br />onom materijom koja mu je na raspolaganju<br />manipuli&scaron;e e da bi i nju (svoje glumce,<br />scenografiju i pozori&scaron;te) i publiku transformisao<br />i preuredio po liku vi&scaron;e prirode koja je njemu,<br />po platoničarskim teorijama božanske poetske<br />inspiracije, dostupnija. Dok u tragedijama<br />teurgijske umetničke tendencije ostaju<br />neispoljene, a njihovi nesuđeni agenti (kao &scaron;to<br />su Lavinija u Titu Androniku i Kasio i<br />Dezdemona u Otelu) obogaljeni i/ili ubijeni,<br />usled čega kosmos ponovo postaje haos, u<br />romansama se pojavljuju i uspe&scaron;ni umetniciteurzi.<br />Paulina u Zimskoj bajci i Prospero u Buri<br />su možda najbolji primeri, koji svojim<br />&bdquo;nadilaženjem&ldquo; prirode i ukazivanjem na vi&scaron;u<br />istinu putem pozori&scaron;ne iluzije pokazuju da je<br />dramaturg verodostojniji stvaralac od<br />demijurga.<br />Posle kratke rekapitulacije<br />paradoksalnih i često međusobno<br />nekompatibilnih tumačenja &Scaron;ekspirovih dela na<br />osnovu aspekata metafizičkog dualizma<br />preuzetog iz renesansnog neoplatonizma, u<br />zaključku ove disertacije predlaže se detaljnije i<br />dublje izučavanje uticaja neoplatoničarskog<br />koncepta materije, kao i dihotomije<br />duh/materija, na dalju književnost i kulturu.<br />Ovo bi moglo da ima implikacije za studije<br />književnosti, ali i studije kulture, rodne i kvir<br />studije.</p> / <p>We have in the past two decades, owing<br />to the recently appearing translations of Ficino&rsquo;s<br />works into English, witnessed a revival of<br />interest in the phenomenon known as<br />Renaissance Neoplatonism. Although not<br />unknown to Shakespearologists, Renaissance<br />Neoplatonism has long been neglected in<br />interpretations of Shakespeare&rsquo;s works &ndash;<br />especially the &ldquo;darker&rdquo; ones &ndash; as an overly<br />marginal, eccentric, or optimistic concoction of<br />notions on the harmony of the spheres. A deeper<br />reading of Ficino&rsquo;s texts, as well as those of<br />other Renaissance Neoplatonists and their<br />ancient sources, offers an invaluable insight into<br />the &ldquo;dark&rdquo; sides of both Neoplatonism and<br />Shakespeare&rsquo;s &ldquo;darker&rdquo; plays.<br />This insight is also intriguing for areas<br />of research other than literary criticism. It was in Shakespeare&rsquo;s age &ndash; now usually referred to</p><p>as the early modern period precisely for this<br />reason &ndash; that many of our own current cultural<br />patterns were shaped, and Shakespeare&rsquo;s works<br />certainly served as one conduit. Using as its<br />starting point the assumption that basic<br />metaphysical concepts can with great ease be<br />transferred over time and space and built into<br />the foundations of differing ideologies in the<br />broadest sense of the word, and that unearthing<br />and analyzing them is therefore an especially<br />rewarding and useful endeavor, this dissertation<br />chooses to focus on a metaphysical concept<br />which lies at the very basis of (Renaissance)<br />Neoplatonism. The metaphysical concept in<br />question is the nearly invariably gendered and<br />hierarchized spirit/matter dichotomy, whose<br />more sinister and &ldquo;darker&rdquo; manifestations in<br />Renaissance Neoplatonism have frequently been<br />neglected or misattributed to Christian<br />influences.<br />The aim of this dissertation is to identify<br />those facets of Shakespeare&rsquo;s darker plays &ndash;<br />primarily his tragedies and &ldquo;problem plays&rdquo; &ndash;<br />that resonate well with the dualistic traditions<br />extant in Renaissance Neoplatonism, analyze<br />their possible meanings within the contexts<br />offered by these religious and philosophical<br />systems, and hopefully discover their further<br />implications for understanding both<br />Shakespeare and certain aspects of so-called<br />Western cultures. The hypothesis is that the<br />dualistic concepts derived from Renaissance<br />Neoplatonism will resonate well with parts of<br />Shakespeare&rsquo;s work, revealing in their<br />originative context further notions illuminating<br />further meanings attributable to Shakespeare&rsquo;s<br />text and our cultural atmosphere, many of which<br />will be paradoxical and contradictory &ndash; much<br />like Renaissance Neoplatonism itself.<br />The central portion of this thesis consists<br />of a comparative analysis of approaches to the<br />material and the carnal existing in, on the one<br />hand, various branches of Renaissance<br />Neoplatonism, and, on the other, Shakespeare&rsquo;s<br />work, primarily his tragedies and so-called<br />&ldquo;problem&rdquo; plays. The individual chapters deal<br />with possible approaches to matter and also<br />possible steps along a Neoplatonic journey<br />through the material world. This journey begins<br />in &ldquo;The Prison,&rdquo; where the hero experiences<br />those Neoplatonic sentiments that are on the<br />anti-cosmic end of the spectrum. This, many<br />Neoplatonists would hope, can induce him to<br />attempt an &ldquo;Ascent&rdquo; towards the purely spiritual<br />spheres. This ascent is often also inspired by<br />female figures stripped of all carnality. The<br />ultimate goal of Neoplatonic ascent is<br />&ldquo;Henosis,&rdquo; in which the hero becomes one with<br />the One. If the hero is not careful, allowing<br />himself to be lured downward by carnal female<br />figures, or if he is very adventurous indeed, he<br />can instead begin a kenotic &ldquo;Descent&rdquo; into the<br />depths of matter. This descent will allow him to<br />face the &ldquo;Nothing&rdquo; of formless prime matter<br />which is at the basis of the cosmos and his own<br />mortal body. Faced with it, he will, some<br />Neoplatonists would hope, realize that it is this<br />nothing that everything comes from, and will<br />strive to help the spiritual forces in the universe,<br />of which he ultimately is one, form it lovingly.<br />This is known as &ldquo;Theurgy.&rdquo;<br />As predicted, the analysis shows that the<br />dualistic concepts originating from Renaissance<br />Neoplatonism can indeed be found on several<br />levels of Shakespeare&rsquo;s &ldquo;darker&rdquo; plays. Far<br />from providing definitive answers to questions<br />raised by Shakespeare&rsquo;s work, the proffered<br />analysis, as expected, merely increases the<br />number of its possible interpretations.<br />It is concluded that the Neoplatonic<br />concept of matter and its spirit/matter<br />dichotomy exerted a formative influence not<br />only on Shakespeare and his age, but the ages<br />that followed as well, our own included. This<br />insight offers implications for further research<br />not only in literary criticism, but also cultural,<br />gender and queer studies.</p>

This thesis traces the revival of Senecan tragedy from 1570 to the end of the sixteenth century through some of the earlier translations, adaptations, and imitations, and to evaluate the significance of the final evolution of such works into the Elizabethan tragedy of revenge.

Les œuvres d'Ion de Chios, un auteur polygraphe du Vème siècle avant notre ère, présentent d'une part la particularité d'appartenir à des genres littéraires différents et d'autre part celle d'être parvenues jusqu'à nous sous forme fragmentaire. Il s'agit uniquement de citations chez des auteurs contemporains ou postérieurs. Étudier ses fragments nécessite tout d'abord de présenter le contexte historique dans lequel ces œuvres furent produites, notamment en interrogeant la pluralité des liens (politique, militaire, économique, commercial, juridique, ou encore cultuel et culturel) tissés par l'île de Chios avec les différentes cités grecques, à commencer par Athènes. Partant, il devient possible de retracer la vie de l'auteur dans le monde grec du Vème siècle, ses voyages et ses rencontres, et surtout de mettre en avant le rôle qu'il joua dans la mise en place de l'impérialisme athénien. Il convient ensuite d'établir la traduction et l'analyse des différents fragments : drames, élégies et poèmes lyriques, traités philosophiques, récit de fondation et récit de voyages. En étudiant ainsi les différents genres pratiqués par Ion, nous montrons non seulement les apports et les écarts d'Ion à la tradition littéraire dans laquelle il s'inscrit, mais nous révélons aussi la cohérence de l'ensemble de son œuvre. Les analyses stylistiques et littéraires rencontrent alors des enjeux sociaux et politiques. Ces fragments appartenant exclusivement à la tradition indirecte des textes, les intentions des citateurs doivent aussi être prises en compte. Cela nous amène à proposer, pour finir, un aperçu de la réception d'Ion de Chios dans l'Antiquité, de la période classique à la renaissance byzantine. Force est de constater le rôle de modèle qu'Ion de Chios joua, non seulement pour les auteurs hellénistiques - Callimaque en témoigne -, mais aussi ceux de la Seconde Sophistique, Athénée ou Plutarque. / The works of Ion of Chios, a polymath writer of the fifth century B.C., have two particularities : firstly, they belong to different literary genres, secondly, they are uniquely fragmentary works, quotations quoted either by contemporary authors or by authors who lived after him. To study this fragments, we first need to present the historical context in which this works were written, in particular by showing the different kinds of links (political, military, economic, commercial, juridical or even cultic and cultural) between Chios island and the other Greek poleis and, first of all, between Chios and Athens. Thanks to this first analysis, it becomes possible to recount the life of Ion of Chios, his trips and his encounters, and, most of all, to reveal the major role he played (with his family) in the rising Athenian empire. Then, we have to establish the translation and the commentary of the different fragments : tragedies, elegies and lyrical pieces, philosophical treatise, philosophical logos, story of foundation, journeys. By considering the different literary genres that Ion wrote, we not only show the tribute and the contribution of Ion to literary tradition, but also the consistency of most of his works. Here, poetic and stylistic analysis meet historical and political issues. These fragments belonging exclusively to the "indirect tradition" of the text, we have to examine the intentions of the authors who quoted Ion of Chios. This search leads us to finally give an insight of the reception of Ion of Chios in Antiquity, from the classical period to the Byzantine Renaissance. It is here necessary to acknowledge the major role of Ion in literary history : he was not only a a leading figure and a role model for Hellenistic poets (Callimachus is the best example), but also a paradigm for the writers of the Second Sophistic, like Athenaeus or Plutarchus.

Thesis (doctoral)--Universität Zürich, 2002. / Includes bibliographical references (p. [415]-424) and indexes.

Thesis (doctoral)--Universität Zürich, 2002. / Includes bibliographical references (p. [415]-424) and indexes.

Coordenação de Aperfeiçoamento de Pessoal de Nível Superior / The research deals with the participation of witnesses in live news coverage of Kiss Nightclub fire. The tragedy occurred in the city of Santa Maria (RS), on January 27, 2013, caused the death of 242 youths and had worldwide repercussions. The coverage has exposed not only drama of the survivors and families of the victims, but the complexity of journalistic work in an unstructured environment where productive routines are disrupted and hampered access to official sources. From this context enhanced by the immediacy of live coverage, there is the rise of eyewitness sources. As the theoretical part, three perspectives are presented: the constructionist theories, with the understanding journalism as a speech due to a number of conditions and configurative circumstances of the produced content, and governed by a communications contract; the theories of journalism, with the understanding of the central role of sources in the construction of journalistic discourse; and studies of the testimony, with the concept of presumed reliability, truth-effect and reality marking of such testimony. Based on these assumptions, understanding the roles played by the testimonies in coverage and discuss how the constitutive thrill of a disaster situation is aimed, transformed into pathos effect from the manifestation of the testimonies, contributes not only to the target capture, as well as for information. For this, live the entries broadcast by Globo Television Network and its RBS TV affiliate, on January 27, 28 and 29, 2013 are analyzed, from the systematization of Patrick Charaudeau on the discursive means to prove the truth ( designation, reconstruction and elucidation) and to give emotion (pathos effect). On the eyewitnesses manifestation there was a predominance of real evidence (66.7%). However, it is suggested that given the context of the tragic event, the pathos effect is present even in the statements of the target information. Likewise, it is observed that the sequences classified as pathos effect also present informational content. Thus, it is concluded that the communication contract gained new dimensions in disaster situations, making the feeling making gets closer to knowledge making. / A pesquisa trata da participação dos testemunhos na cobertura jornalística ao vivo do incêndio da boate Kiss. A tragédia ocorrida na cidade de Santa Maria (RS), em 27 de janeiro de 2013, provocou a morte de 242 jovens e teve repercussão mundial. A cobertura expôs não só o drama dos sobreviventes e das famílias das vítimas, mas também a complexidade do trabalho jornalístico em um ambiente desestruturado, em que rotinas produtivas são rompidas e o acesso a fontes oficiais dificultado. A partir desse contexto e tensionando com a imediaticidade da cobertura ao vivo, observa-se a ascensão das fontes testemunhais. Como aporte teórico, parte-se de três perspectivas: as teorias construcionistas, com o entendimento de jornalismo como um discurso decorrente de uma série de condições e circunstâncias configuradoras do conteúdo produzido e regido por um contrato de comunicação; as teorias do jornalismo, com a compreensão do papel central das fontes na construção do discurso jornalístico; e os estudos dos testemunhos, com a concepção de confiabilidade presumida, de efeito de verdade e de marcação de realidade desse tipo de depoimento. Com base nesses pressupostos, busca-se compreender os papéis desempenhados pelos testemunhos na cobertura e discutir como a emoção constitutiva de uma situação de tragédia, transformada em efeito patêmico a partir da manifestação dos testemunhos, colabora não só para a visada de captação, como também para a de informação. Para isso, analisam-se as entradas ao vivo veiculadas pela Rede Globo de Televisão e sua afiliada RBS TV, nos dias 27, 28 e 29 de janeiro de 2013, a partir da sistematização de Patrick Charaudeau sobre os meios discursivos de provar a verdade (designação, reconstituição e elucidação) e de conferir emoção (efeito patêmico). Verificou-se na manifestação das testemunhas o predomínio das provas de verdade (66,7%). Entretanto, sugere-se que dado ao contexto trágico do acontecimento, o efeito patêmico esteja presente até mesmo nos enunciados da visada da informação. Da mesma forma, observa-se que as sequências classificadas como patêmicas, também apresentam teor informacional. Assim, conclui-se que o contrato de comunicação ganha novos contornos nas situações de tragédia, fazendo com que o fazer sentir se aproxime do fazer saber.

E' possibile approfondire la conoscenza del pensiero senecano tenendo conto delle conoscenze mediche del filosofo. L'influenza della scuola medica Pneumatica, di ispirazione stoica, consente di dimostrare che le passioni come l'ira non sono per Seneca solo malattie dell'anima, ma sindromi psicofisiche che coinvolgono tutti i livelli dell'individuo, alla luce di un monismo corpo- anima possibile solo alla luce delle dottrine Pneuamtiche. Malattie come la mania e la melancolia, inoltre, hanno un decorso particolare che oltre ad influenzare la visione senecana dell'ira, permette anche di comprendere il carattere apparentemente incoerente di alcuni personaggi delle tragedie (Clitennestra, Atreo, Fedra e Medea), che possono essere considerati traduzioni drammaturgiche di sindromi maniaco- depressive. / It's possible to deepen our knowledge of Senecan thought by considering his medical knowledge. The influence of the Pneumatic school, inspired by Stoic philosophy, makes possible to show that passions like anger are for Seneca not only soul diseases, but also a kind of psycho- physical syndrome that concerns every aspect of the individual in the light of a psycho- physical monism that is possible to understand only through the Pneumatic doctrines. Diseases like mania and melancholy, moreover, have a peculiar development which, influencing Senecan view of anger, let us understand the apparently incoherent features of some characters of the tragedies (Clitaemestra, Atreus, Phaedra, Medea) who can be considered dramatic translations of manic- depressive syndromes