Οι επιχειρήσεις λειτουργούν και αναπτύσσονται σε ένα περιβάλλον που συνεχώς εξελίσσεται και αλλάζει και όπως είναι φυσικό οφείλουν να προσαρμόζονται στα νέα δεδομένα. Το προσωπικό των επιχειρήσεων αποτελεί ένα σημαντικό παράγοντα για την επιβίωση, την εξέλιξη και γενικά την καλή λειτουργία των επιχειρήσεων. Η παρούσα διπλωματική εργασία πραγματεύεται το πρόβλημα της επιλογής και αξιολόγησης του προσωπικού μιας επιχείρησης. Πρέπει να αναφέρουμε ότι είναι δύο ξεχωριστά προβλήματα που έχουμε να αντιμετωπίσουμε, η επιλογή και η αξιολόγηση, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν συνδέονται ή ότι δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν παρόμοια εργαλεία επίλυσης. Έχουν προταθεί αρκετά μαθηματικά υποδείγματα για την επίλυση αυτού του προβλήματος. Τα μαθηματικά υποδείγματα που χρησιμοποιούνται για την επίλυση αυτών των προβλημάτων σκοπό έχουν να βοηθήσουν τους αποφασίζοντες να πάρουν ορθότερες αποφάσεις. Με τη χρήση μαθηματικών μεθοδολογιών για την επιλογή και αξιολόγηση του προσωπικού, επιτυγχάνεται μεγαλύτερη αντικειμενικότητα καθώς και η τυποποίηση της διαδικασίας. Μία τέτοια μεθοδολογία είναι και η TOPSIS, μια από τις πρώτες που παρουσιάστηκε στη βιβλιογραφία. Είναι μια εύκολα εφαρμόσιμη μέθοδος και με αξιόπιστα αποτελέσματα. / Organizations function and grow in an environment that is constantly developing and changing, so they have to adjust with the new data. The personnel has a crucial role for the survival, the evolution and generally the good function of every organization. This dissertation is about the problem of selection and evaluation an organization's personnel. Many mathematical patterns have been proposed for the solution of this problem. We will discuss some of them with details in this dissertation. At this point, we must mention that selection and evaluation process are two different problems that we have to face. This does not mean that they do not connect or that we can not solve both with the same tools. Certainly, the first step is the choice of an employee and the second is the evaluation. Choosing the right employee for the right job is a very difficult problem and that because is hard to judge objectively the candidates΄ personalities. Also, it is difficult to decide about the criteria, based on which the choice will be maid. For example, the experience or the knowledge is more important for a certain job, and how that’s can be represent with numbers or functions at a mathematical pattern. Organizations have to ensure that they made the right choice of a new employee and afterwards they have to measure the efficiency of the other employees. In the first step, we try to predict the future working behavior of a new employee, as well as in the second to describe the working behavior of the employees that already working in an organization.

Ζούμε μια μεταβατική εποχή, που καθορίζεται από τις τεράστιες τεχνολογικές εξελίξεις, τη διεθνοποίηση των αγορών και της γνώσης και την ευκολότερη επικοινωνία των κατοίκων ολόκληρου του πλανήτη σε όλους τους τομείς δραστηριοτήτων τους. Όροι, όπως παγκοσμιοποίηση, συγχωνεύσεις εταιριών, αυξομειώσεις στα μεγέθη των επιχειρήσεων, τεχνολογική πρόοδος, περιγράφουν ποικίλες δυνάμεις στην αγορά εργασίας, οι οποίες μεταβάλλουν τους παραδοσιακούς κανόνες που επί χρόνια έχουν ρυθμίσει την επαγγελματική μας ζωή. Τα νέα τεχνολογικά μέσα μεταβάλλουν ριζικά τον τρόπο διάδοσης των επιστημονικών γνώσεων και των πληροφοριών, επηρεάζοντας, έτσι, και την οργάνωση της εκπαίδευσης, της εργασίας, της παραγωγής. Η εργασία αυτή περιγράφει την παγκοσμιοποίηση στον επιχειρηματικό χώρο και την παρουσιάζει σαν την αιτία για τις αλλαγές στη δομή και τον τρόπο λειτουργίας επιχειρήσεων και οργανισμών, στην προσπάθειά τους να ανταπεξέλθουν στις απαιτήσεις του ανταγωνισμού. Προκύπτει λοιπόν το θέμα της Διοίκησης Αλλαγής, ένας κλάδος σύγχρονος, που αποτελεί αντικείμενο μελέτης επιστημόνων και ειδικών σε ολόκληρο τον κόσμο. Η εργασία αυτή αποτελεί το πρώτο βήμα προσέγγισης του κλάδου της Διοίκησης Αλλαγής μέσα από τεχνικές Πολυκριτήριας Ανάλυσης και Υπολογιστικής Νοημοσύνης, έχοντας σαν στόχο να προτείνει μια μεθοδολογία έρευνας και μελέτης, η οποία θα οδηγήσει στη δημιουργία μοντέλων βελτιστοποίησης διαδικασίας αλλαγής στις επιχειρήσεις. / We are living a transitional period, determined by the enormous technological developments, the globalization of markets and knowledge, and facilitate communication among people throughout the world in all areas of activity. Terms such as globalization, corporate mergers, changes in the size of business,technological progress, describe various forces in the labor market, which change the traditional rules that for years have set up our professional lives. The new technology means fundamentally change the way the dissemination of scientific knowledge and information, impacting so, the organization of education, work and production. This paper describes globalization in business and present it as the reason for the changes in the structure and operation of enterprises and organizations in their efforts to meet the demands of competition. It followed the theme of Change Management, a modern industry, which is the subject of study and individual scientists around the world.This work is the first step approach to Change Management industry through technical Multicriteria Analysis and Computational Intelligence Aiming to propose a research methodology and design, which will create optimization models change process in companies.

Σήμερα, ίσως περισσότερο από κάθε άλλη περίοδο στο παρελθόν, η ποιότητα έχει αναδειχθεί ως η ουσιώδης προϋπόθεση επιβίωσης των προϊόντων και των υπηρεσιών. Ο γκουρού της ποιότητας E.W. Deming το 1980 έγραφε: «Στο τέλος του αιώνα θα υπάρχουν δύο είδη επιχειρήσεων. Αυτές που εφαρμόζουν Συστήματα Ολικής Ποιότητας και εκείνες που δεν θα υπάρχουν πλέον στον επιχειρηματικό χώρο». Ο αφορισμός αυτός ίσως ακούγεται υπερβολικός. Το γεγονός όμως ότι ζούμε σε ένα έντονα ανταγωνιστικό και παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον, ιδιαίτερα σε μια τέτοια περίοδο οικονομικής κρίσης, κάνει κατανοητό πως το κλειδί για την επιβίωση και την αποτελεσματικότητα των επιχειρήσεων είναι η υψηλή ποιότητα των προϊόντων και των υπηρεσιών που παρέχουν και η σύνδεση τους με την ικανοποίηση του πελάτη. Σκοπός της παρούσας διπλωματικής εργασίας είναι, αφενός, η μελέτη εκείνων των μοντέλων χωροθέτησης που αφορούν την κάλυψη της ζήτησης των προϊόντων / υπηρεσιών και αφετέρου η ενσωμάτωση, σε αυτά, της ποιότητας ως χαρακτηριστικό των εγκαταστάσεων που πρόκειται να χωροθετηθούν. / The purpose of this thesis is to describe the facility location models regarding to the demand covering of products and services and to integrate quality as a characteristic of the facilities.

Η εξόρυξη γνώση από δεδομένα είναι μια νέα και δυναμική τεχνολογία που βοηθάει τις επιχειρήσεις να επικεντρωθούν στην σημαντική πληροφορία που βρίσκεται μέσα στις αποθήκες δεδομένων τους, αναζητώντας κρυμμένα πρότυπα και ανακαλύπτοντας πληροφορίες που οι ειδικοί μπορεί να χάσουν ή να παραβλέψουν. Τα τελευταία χρόνια έχει αναπτυχθεί πλήθος αλγορίθμων της εξόρυξης δεδομένων, οι οποίοι ακολουθούν διαφορετικές μεθοδολογικές προσεγγίσεις, ενώ ταυτόχρονα παρουσιάζουν σημαντική ποικιλία εφαρμογών. Η προσπάθεια ωστόσο για βελτιωμένους και αποδοτικότερους αλγορίθμους συνεχίζεται. Η παρούσα διδακτορική διατριβή έχει σαν βασικό της στόχο να συνεισφέρει στην προσπάθεια αυτή, βελτιώνοντας και ενισχύοντας την θεωρητική θεμελίωση υφιστάμενων αλγορίθμων της εξόρυξης δεδομένων. Ειδικότερα, μέσα από μια διαφορετική λογική, η οποία βασίζεται σε έννοιες και διαδικασίες της πολυκριτήριας ανάλυσης αποφάσεων, και ειδικότερα της μεθόδου ELECTRE I της θεωρίας των σχέσεων υπεροχής, η διδακτορική διατριβή αναπτύσσει ένα νέο μεθοδολογικό πλαίσιο για την εξόρυξη δεδομένων. Ενσωματώνοντας στην συνέχεια αυτό το μεθοδολογικό πλαίσιο σε υφιστάμενους αλγορίθμους, δημιουργούνται ουσιαστικά νέοι, αποτελεσματικότεροι και ακριβέστεροι αλγόριθμοι, για επιμέρους διαδικασίες και εφαρμογές της εξόρυξης δεδομένων. Πιο συγκεκριμένα, το προτεινόμενο μεθοδολογικό πλαίσιο, εφαρμόστηκε, με τις αναγκαίες τροποποιήσεις, στις διαδικασίες της ταξινόμησης και της ομαδοποίησης κατηγορικών αντικειμένων, μέσω των μεθόδων CLEDM και CLEKMODES, αντίστοιχα. Τα καλά αποτελέσματα από την εφαρμογή των παραπάνω μεθόδων σε μια σειρά ευρέως χρησιμοποιούμενων βάσεων δεδομένων, σε συνδυασμό με την δυνατότητα επέκτασης του μεθοδολογικού πλαισίου και σε άλλες διαδικασίες της εξόρυξης δεδομένων, διαμορφώνουν ένα νέο «υβριδικό» πεδίο έρευνας. Το πεδίο αυτό, αφενός έχει την δυναμική παραγωγής συνεχώς καλύτερων αλγορίθμων για την εξόρυξη δεδομένων, αφετέρου μπορεί να εξερευνήσει εις βάθος και να τυποποιήσει περαιτέρω την αλληλεπίδραση της εξόρυξης δεδομένων με την πολυκριτήρια ανάλυση αποφάσεων. / Data mining is a new and advancing technology that helps corporations to focus on the most important pieces of information stored in their data warehouses. In particular, data mining searches for hidden patterns and is able to discover information that otherwise could be missed or overlooked by experts. During the last years, a series of data mining algorithms has been developed. These algorithms are based on different methodological patterns and they can be implemented to solve a large variety of applications. However, the effort to build more advanced and efficient data mining algorithms has never stopped. The goal of this PhD thesis is to significantly contribute to the above effort by enhancing and improving the theoretical framework of existing data mining algorithms. More specifically, a different theoretical perspective is introduced, that is based on concepts and procedures of multicriteria analysis and in particular the ELECTRE I method of the outranking relations theory. Consequently, the PhD thesis develops a new methodological framework for data mining that can be incorporated to existing algorithms. This incorporation essentially develops new, more effective and accurate data mining algorithms, for a series of tasks and applications. In particular, the proposed methodological framework was applied, properly modified, to the tasks of classification and clustering, through the CLEDM and CLEKMODES methods, respectively. The good results of these methods in a series of widely used databases, and the perspective of expanding the new methodological framework to other data mining tasks as well, are able to introduce a new “hybrid” research field. This research field has the potential of producing better data mining algorithms and furthermore the potential to thoroughly explore and further formalize the interaction of data mining and multicriteria analysis.

Στην παρούσα μεταπτυχιακή εργασία περιγράφεται η διαδικασία συνδυασμού προβλημάτων Επιχειρησιακής Έρευνας με την μεθοδολογία εύρεσης συγκριτικής αποδοτικότητας (DEA). Αρχικά, παρουσιάζεται μια γενική περιγραφή της μεθόδου DEA και μια συνοπτική επισκόπηση της σχετικής βιβλιογραφίας. Παρουσιάζεται ο τρόπος συνδυασμού της μεθόδου DEA και δύο κλασσικών μοντέλων χωροθέτησης εγκαταστάσεων, του μοντέλου με περιορισμό και του αντίστοιχου μοντέλου χωρίς περιορισμό στην χωρητικότητα. Για την επίτευξη αυτού του στόχου γίνονται οι απαραίτητοι χειρισμοί στην μέθοδο DEA ούτως ώστε να μπορεί να υπολογίζεται η αποδοτικότητα για όλες τις μονάδες λήψης απόφασης ταυτόχρονα – μέθοδος ταυτόχρονης DEA (Simultaneous DEA), εφόσον το κλασσικό μοντέλο βρίσκει την αποδοτικότητα μιας μονάδας λύνοντας μια φορά το γραμμικό πρόβλημα με τους συντελεστές βαρύτητας αυτής της μονάδας. Η λύση του πολυκριτήριου προβλήματος αναδεικνύει την αλληλεπίδραση μεταξύ κόστους και αποδοτικότητας, για τη λήψη απόφασης ανάλογα με τις ανάγκες που μπορεί ενυπάρχουν σε ένα αντίστοιχο πραγματικό πρόβλημα. Στην συνέχεια αναπτύσσεται για πρώτη φορά στη διεθνή βιβλιογραφία μια μεθοδολογία για το συνδυασμό δύο άλλων βασικών προβλημάτων, της κάλυψης και της σύμπτυξης συνόλου, αντίστοιχα, με την μεθοδολογία DEA. Στόχος είναι να μορφοποιηθεί ένα μοντέλο γραμμικού προγραμματισμού έτσι ώστε εκτός από το μέτρο απόφασης του κόστους για την κάλυψη ή σύμπτυξη ενός συνόλου-στόχου, από διαθέσιμα υποσύνολα να ληφθεί υπόψη και η αποδοτικότητα του εκάστοτε υποσυνόλου, η οποία εν τέλει θα επηρεάσει και την συνολική αποδοτικότητα του συνόλου-στόχου. Γίνεται ο συνδυασμός των μεθοδολογιών και αναπτύσσονται μεθοδολογίες πολυκριτήριας ανάλυσης που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την λήψη αποφάσεων που αφορούν την αποδοτική και οικονομική κάλυψη ή σύμπτυξη ενός συνόλου. Για την πιστοποίηση και τη διαπίστωση της λειτουργικότητας των προτεινόμενων μεθοδολογιών αναπτύσσονται παραδείγματα προβλημάτων, τα οποία και επιλύονται επιτυχώς. / In the present thesis, the combination of Operation Research Problems with the Data Envelopment Analysis (DEA) is performed in order to make optimal and efficient decisions. Firstly, a general description of DEA and a breath literature review is presented. Then, we show and test location modeling formulations that utilize data envelopment analysis (DEA) efficiency measures to find optimal and efficient facility location/allocation patterns. In addition, to the authors’ best knowledge, the combinations of DEA with the Set Covering Problem as well as Set Packing Problem are formulated as multiobjective problems, for first time in the literature. The main aim of the proposed models is to make cost-effective and efficient decisions regarding the Set Covering and Packing Problem, respectively. Numerical examples are developed in order to validate and test the novel models. The numerical results of multiobjective analysis demonstrate that the proposed methods are able to successfully find optimal and efficient solutions for real set covering, packing and partitioning problems.