Ο καρκίνος εκ του επιθηλίου επιφανείας των ωοθηκών είναι η 5η πιο κοινή αιτία θανάτου σε γυναίκες στο Δυτικό κόσμο και είναι υπεύθυνος για τους περισσότερους θανάτους από ότι όλες οι γυναικολογικές κακοήθειες μαζί. Τόσο ο μηχανισμός του νεοπλαστικού μετασχηματισμού όσο και τα μοριακά μονοπάτια που οδηγούν στο ωοθηκικό επιθηλιακό καρκίνωμα δεν έχουν εξακριβωθεί πλήρως. Ένα πρόσφατα αναγνωρισμένο γονίδιο, η μετατχερίνη (MTDH), γνωστή και ως AEG-1 ή LYRIC ενοχοποιείται ως πιθανός σημαντικός διαμεσολαβητής κατά την καρκινογένεση, την μετάσταση και την αντίσταση στις χημειοθεραπείες. Ωστόσο, η κλινική σημασία και ο βιολογικός ρόλος της μετατχερίνης (MTDH), στο επιθηλιακό καρκίνωμα των ωοθηκών δεν έχουν γίνει αποσαφηνισθεί πλήρως. Η υπερέκφραση της MTDH/AEG-1 μπορεί να ενεργοποιήσει πολλά σηματοδοτικά μονοπάτια, όπως για παράδειγμα το NF-κΒ σηματοδοτικό μονοπάτι σε διάφορους καρκινικούς τύπους. Ο NF-κΒ έχει πρόσφατα συσχετισθεί με την ανάπτυξη και την εξέλιξη των όγκων και επιπλέον τα διμερή του NF-κΒ ενισχύουν την έκφραση ποικίλων γονιδίων που αφορούν την κυτταρική αύξηση, τη διαφοροποίηση, τις φλεγμονώδεις αντιδράσεις και τη ρύθμιση της απόπτωσης. Η παρούσα μελέτη σχεδιάστηκε προκειμένου να διερευνηθεί η έκφραση των πρωτεϊνών MTDH και NF-kB (p65/p50) σε επιθηλιακά ωοθηκικά καρκινώματα (καλοήθεις, οριακής κακοήθειας και διηθητικά καρκινώματα). Για το σκοπό αυτό μελετήθηκαν τμήματα επιθηλιακών νεοπλασμάτων ωοθηκών από 76 ασθενείς (15/46 οριακής κακοήθειας όγκοι, 30/46 διηθητικά αδενοκαρκινώματα και 31/76 κυσταδενώματα), μονιμοποιημένα σε ουδέτερη φορμόλη και εγκλεισμένα σε παραφίνη με τη μέθοδο της ανοσοϊστοχημείας για την έκφραση των πρωτεϊνών MTDH και NF-κB (p50/p65). Επίσης εκτιμήθηκε η σχέση της MTDH/AEG-1 με τον NF-κB και με κλινικοπαθολογοανατομικές παραμέτρους όπως ο βαθμός κακοήθειας του όγκου, το στάδιο, η μέγιστη διάμετρος του όγκου και η ηλικία της ασθενούς. Τα αποτελέσματα της ανοσοϊστοχημείας αναλύθηκαν με τη χρήση του στατιστικού πακέτου SPSS. Ο φυσιολογικός ωοθηκικός ιστός και τα κυσταδενώματα ήταν κυρίως αρνητικά για τις πρωτεΐνες MTDH/AEG-1 και NF-κB (p50, p65). Η έκφραση των MTDH/AEG-1 και NF-kappa B/ p50, πρωτεϊνών ήταν σημαντικά αυξημένες στα αδενοκαρκινώματα σε σχέση με τους οριακής κακοήθειας όγκους. Σε αντίθεση η έκφραση της NF-kappa B/ p65 πρωτεΐνης δεν έδειξε σημαντικές διαφορές μεταξύ των οριακής κακοήθειας όγκων και των αδενοκαρκινωμάτων. Σημαντική στατιστική συσχέτιση παρατηρήθηκε στην έκφραση των πρωτεϊνών MTDH/AEG-1, NF-kappa B/p50 και NF-kappaB/p65 στα αδενοκαρκινώματα. Καμία στατιστική συσχέτιση δεν παρατηρήθηκε στην έκφραση μεταξύ του NF-κB, της MTDH πρωτεΐνης και κλινικοπαθολογοανατομικών παραμέτρων. Συμπερασματικά, τα αποτελέσματα μας υποδεικνύουν ότι η MTDH/AEG-1 ίσως παίζει ένα σημαντικό ρόλο στην παθογένεια του ανθρώπινου ωοθηκικού καρκίνου, πιθανώς μέσω της ενεργοποίησης του σηματοδοτικού μονοπατιού του πυρηνικού μεταγραφικού παράγοντα NF-κB. Επειδή η MTDH συσχετίζεται σημαντικά με την αντίσταση στη χημειοθεραπεία, θα μπορούσε ενδεχομένως να αποτελέσει σημαντικό στόχο για θεραπεία, ενισχύοντας την αποτελεσματικότητα της χημειοθεραπείας στον επιθηλιακό ωοθηκικό καρκίνο. / Epithelial ovarian cancer is the fifth most common cause of cancer death in women in the Western world and the leading cause of death from gynaecological malignancies. Little is known about the mechanism of neoplastic transformation and the molecular events leading to epithelial ovarian cancer are poorly understood. A recently discovered gene, metadherin (MTDH, also known as AEG-1 or LYRIC) has emerged as a potentially crucial mediator of tumor progression, metastasis, and resistance to chemotherapies. The clinical significance and biological role of metadherin (MTDH), in epithelial ovarian carcinoma however, remains unclear. Overexpression of MTDH/AEG-1 can activate several downstream pathways, including the NFκB pathway in various types of cancer cells. Recently, NF-kB has been related to cancer development and progression and NF-kB dimers (p50/p65) could induce the expression of various genes regarding cell growth, differentiation, inflammatory responses and the regulation of apoptosis. This study was designed in order to determine the expression of the MTDH and NF-kB (p65/p50) proteins in epithelial ovarian tumors (benign, borderline and malignant). Formalin-fixed and paraffin embedded tissue blocks from 76 patients with epithelial ovarian neoplasms (15/46 borderline tumors, 30/46 invasive adenocarcinomas and 31/76 cystadenomas) were studied. Expressions of MTDH/AEG-1, NF-κB (p50, p65) were investigated immunohistochemically. The relationship of MTDH/AEG-1 with NF-κB and clinicopathological parameters such as tumor grade, stage, tumor maximal diameter and patient age were evaluated. The results of immunohistochemistry were analyzed with the SPSS statistic analyze protocol. Normal ovarian tissue and benign ovarian cystadenomas were mostly MTDH/AEG-1, NF-κB (p50, p65) negative. The expression of MTDH/AEG-1 and NF-kappaB p50, proteins were significantly higher in adenocarcinoma tissue in comparison with borderline tumors. In contast NF-kappaB p65 expession shows no significant differences between borderline tumors and adenocarcinomas. A statistical significant correlation was observed between MTDH/AEG-1 and NF-kappaB p50, p65 protein expression in adenocarcinomas. No statistical correlation was observed between the NF-Kb and MTDH protein expression and clinicopathological parameters. In conclusion our data indicate that the upregulation of MTDH/AEG-1 may play an important role in the pathogenesis of human ovarian cancer possibly through activation of Nuclear factor-κB signalling pathway. Since MTDH has also a significant correlation with chemoresistance could be an important therapeutic target enhancing chemotherapy efficacy in ovarian epithelial cancer.

京都大学 / 新制・課程博士 / 博士(医学) / 甲第23792号 / 医博第4838号 / 新制||医||1057(附属図書館) / 京都大学大学院医学研究科医学専攻 / (主査)教授 近藤 尚己, 教授 佐藤 俊哉, 教授 藤渕 航 / 学位規則第4条第1項該当 / Doctor of Medical Science / Kyoto University / DFAM

Le cancer de l’ovaire (COv) est le cancer gynécologique le plus létal chez la femme et les traitements existants, chirurgie et chimiothérapie, ont peu évolué au cours des dernières décennies. Nous proposons que la compréhension des différents destins cellulaires tels que la sénescence que peuvent choisir les cellules du cancer de l’ovaire en réponse à la chimiothérapie pourrait conduire à de nouvelles opportunités thérapeutiques. La sénescence cellulaire a été largement associée à l’activité de la protéine TP53, qui est mutée dans plus de 90% des cas de cancer de l’ovaire séreux de haut grade (COv-SHG), la forme la plus commune de la maladie. Dans nos travaux, à partir d’échantillons dérivés de patientes, nous montrons que les cultures primaires du cancer de l’ovaire séreux de haut grade exposées au stress ou à des drogues utilisées en chimiothérapie entrent en senescence grâce à l’activité d’un isoforme du gène CDKN2A (p16INK4A). Dans ces cellules, nous avons évalué les caractéristiques fondamentales de la sénescence cellulaire tels que les altérations morphologiques, l’activité béta galactosidase associée à la sénescence, les dommages à l’ADN, l’arrêt du cycle cellulaire et le phénotype sécrétoire associé à la sénescence. En utilisant des micromatrices tissulaires construites à partir d’échantillons humains de COv-SHG pré- et post-chimiothérapie, accompagnées de leurs données cliniques, nous avons quantifié des marqueurs de sénescence incluant une diminution de la prolifération cellulaire quelques semaines après chimiothérapie. De façon intéressante, l’expression de p16INK4A dans les échantillons de COv-SHG prétraitement corrèle avec une survie prolongée des patientes suite au traitement. Ceci suggère ainsi pour la première fois un impact biologique bénéfique pour la présence de cellules cancéreuses qui sont capable d’activer la sénescence, particulièrement pour le traitement du cancer de l’ovaire. Dans le but de complémenter les thérapies actuelles avec des approches de manipulation pharmacologique de la sénescence, nos résultats suggèrent qu’il serait important de déterminer l’impact positif ou négatif de la sénescence induite par la thérapie sur la progression de la maladie et la survie, pour chaque type de cancer de façon indépendante. / Human ovarian cancer (OvCa) is the deadliest gynecologic malignancy and existing surgical/chemotherapeutic treatment options have been relatively static for decades. We propose that understanding OvCa cell fate decisions taken in response to chemotherapy could guide new therapeutic opportunities. Damage-induced cellular senescence is often associated with TP53 activity, which is heavily mutated in high grade serous (HGS) OvCa (>90%), the most common form of this disease. Here, using patient derived tissues, we show that primary HGS-OvCa cultures predominantly trigger CDKN2A- associated (p16INK4A isoform) senescence following exposure to stress or chemotherapy. Key senescence hallmarks including altered morphology, senescence-associated-Betagalactosidase, DNA damage, cell cycle arrest and the senescence-associated secretory phenotype were evaluated and detected in damaged cells. Using tissue microarrays built from pre- and post-treatment human HGS-OvC tissue samples with accompanying clinical data, we quantified post-treatment hallmarks of senescence including reduced cell proliferation weeks after chemotherapy. Importantly, p16INK4A expression in pretreatment HGS-OvC samples correlated with increased patients survival, suggesting for the first time that senescence-competence in human cancer cells may have a beneficial impact on treatment outcomes for patients. In order to guide the potential improvement of existing human therapies via pharmacological senescence manipulation, our results suggests that it is important to determine for many types of human cancer whether treatment-induced senescence positively or negatively impacts disease progression and patient survival.

No description available.

Le carcinome séreux de haut grade (CSHG) est le sous-type histologique le plus courant du cancer de l'ovaire et demeure le cancer le plus meurtrier de l'appareil reproducteur féminin. Les récents progrès de l'immunothérapie contre le cancer ont mis en évidence un énorme potentiel thérapeutique pour les patientes confrontées à des besoins non satisfaits de soins de santé pour le traitement des CSHG. Une étape cruciale pour le développement de nouvelles stratégies thérapeutiques consiste à identifier les antigènes spécifiques des tumeurs (TSA), c’est-à-dire des antigènes majeurs d'histocompatibilité de classe I présents à la surface des cellules cancéreuses mais absents des cellules normales. Ces TSA peuvent être reconnus par les cellules T et sont des éléments essentiels dans la conception de vaccins destinés à stimuler les réponses immunitaires anticancéreuses. Les travaux menés dans le cadre de mon programme de doctorat ont porté sur l'identification et la caractérisation des TSAs dans les CSHG. Les premières études sur les TSAs ont été dirigées uniquement vers l’identification de TSAs dérivés de mutations dans les régions codantes, menant à l’identification d’antigènes très rares et privés dans les CSHG. Dans notre première étude, nous avons analysé 23 échantillons de cancer de l'ovaire en utilisant une approche protéogénomique nous permettant d'étudier à la fois les régions génomiques codantes et non codantes. Ce faisant, nous avons identifié un total de 103 TSAs, dont 91 qui ne portaient pas de mutations et dérivaient de séquences présumées non-codantes. Nous appelons ces antigènes « TSAs exprimés de manière aberrante (aeTSAs) » puisqu’ils sont exprimés de manière aberrante dans les échantillons de cancer mais absents dans les tissus normaux. Contrairement aux TSAs mutés, qui sont davantage patient- spécifiques, l’ARN codant pour les aeTSAs est exprimé par plusieurs patientes atteints d’un CSHG, celles-ci exprimant individuellement une médiane de 5 aeTSAs. De par leur nombre élevé et du fait que leur expression soit partagée dans une large population de patientes atteints de CSHG, les aeTSAs représentent des cibles intéressantes pour l'immunothérapie du cancer. En raison de leur origine principalement non codante, la nature et la régulation des aeTSAs sont peu connues. Notre seconde étude a donc porté sur la régulation de la biogenèse des aeTSAs. L’analyse de données de séquençage de l'ARN de CSHG en cellule unique a montré une expression enrichie et spécifique des gènes sources des aeTSAs dans les cellules cancéreuses. Grâce à une analyse transcriptomique plus poussée, nous avons identifié de nouveaux transcrits récurrents codant pour les aeTSAs et avons déterminé que ces transcrits sont largement surexprimés dans les CSHG. De plus, nous avons déterminé que les aeTSAs issus d'événements de traduction non canonique sont codés préférentiellement par des cadres de lecture ouverts courts et générés à partir de régions près de l'extrémité C-terminale. Finalement, nos analyses sur l'accessibilité de la chromatine et les modifications des histones supportent l’hypothèse que les transcrits codant pour les aeTSAs ont recourt à des promoteurs alternatifs, ce qui suggère un rôle important de l'épigénome du cancer dans la genèse du paysage antigénique. Nos travaux représentent la première analyse complète des antigènes provenant des régions codantes et non codantes dans les tumeurs ovariennes. Nous avons pu dresser une liste exhaustive de cibles thérapeutiques potentielles et mieux comprendre leur biogenèse. Nos travaux portant sur la découverte et la caractérisation des aeTSAs favoriseront la conception de nouvelles immunothérapies ciblant ces antigènes et ce qui sera bénéfique pour un plus grand nombre de patientes atteintes de CSHG. / High-grade serous carcinoma (HGSC) is the most common histologic subtype of ovarian cancer and the most lethal cancer in the female reproductive system. Recent advances in cancer immunotherapy have highlighted enormous therapeutical potential for patients facing unmet clinical needs in HGSC treatment. A crucial step for developing new therapeutic strategies is identifying targetable tumor-specific antigens (TSAs), namely the major histocompatibility class I antigens presented on the cancer cell surface but absent from normal cells. These TSAs can be recognized by T cells and are essential elements in designing vaccines to stimulate anti-cancer immune responses. The goal of my Ph.D. thesis was to identify and characterize TSAs in HGSC. In early studies of TSAs, most groups focused solely on TSAs derived from mutations in coding regions, which reported very rare and private antigens in HGSCs. In our first study, we used a proteogenomic workflow that enabled us to survey both coding and noncoding sequences to analyse 23 ovarian cancer samples. We uncovered 103 TSAs, 91 of which were not mutated and derived mainly from allegedly noncoding sequences. We call these antigens aberrantly expressed TSAs (aeTSAs), for their lack of expression in normal tissues while being aberrantly expressed in cancer samples. Unlike the mutated TSAs unique to individual tumors, the aeTSAs have shared RNA expression in HGSC tumors, with an estimated median presentation of five per patient. Because of their number and shared expression in a large population, we consider aeTSAs attractive targets for immunotherapy. Due to their primarily noncoding origin, little is known about the nature and regulation of aeTSAs. In our second study, we explored the biogenesis of the aeTSAs. HGSC single-cell RNA sequencing data showed a malignant cell-specific/enriched expression of aeTSA source genes. Further transcriptomic profiling identified novel recurrent transcripts coding for aeTSAs and revealed broad overexpression of aeTSA-coding transcripts in HGSC. Moreover, we showed that aeTSAs derived from noncanonical translation events are coded preferably by short open reading frames and generated from regions close to the C-terminus. Our analysis of chromatin accessibility and histone modifications support a differential promoter activity for aeTSA-coding transcripts, suggesting an important role of cancer epigenome in shaping the antigen landscape. Our work is the first comprehensive analysis of ovarian tumor antigens derived from both coding and noncoding regions. We reported an extensive list of potential therapeutic targets and provided insights into their biogenesis. Our work on discovering and characterizing shared TSAs shall promote the design of new antigen-targeting immunotherapy that benefits more HGSC patients.

No description available.

This thesis focuses on gynecopathology. It consists of a collection of seven papers published in pathology journals with impact factor. Introduction section contains selection of examples showing scientific application of molecular genetic methods. Further on the aims of individual research projects are described. The first project comprises histomophologic study of skin endometriosis addressing "mullerian" differentiation. A case report of a rare tumor namely borderline papillary serous tumor of the fimbriated end of the fallopian tube follows with molecular genetic analysis of KRAS, BRAF and p53 gene mutation status. Prospective longitudinal study on high grade squamous dysplasia (HSIL) of the cervix in HPV vaccinated women, so called DAV (dysplasia after vaccination), aims to elucidate pathogenesis of this phenomenon. Two other studies focus on incidence of fumarate hydratase deficient leiomyomas of the uterus and hereditary leiomyomatosis and renal cell carcinoma syndrome (HLRCC). The aim of those studies is to improve our diagnostic capability and increase detection rate of the patients with HLRCC syndrome. Finally a new subtype of HSIL namely bizarre cell dysplasia is described in two separate studies. Conclusion remarks contemplate the role of molecular genetics in surgical pathology.

This thesis focuses on gynecopathology. It consists of a collection of seven papers published in pathology journals with impact factor. Introduction section contains selection of examples showing scientific application of molecular genetic methods. Further on the aims of individual research projects are described. The first project comprises histomophologic study of skin endometriosis addressing "mullerian" differentiation. A case report of a rare tumor namely borderline papillary serous tumor of the fimbriated end of the fallopian tube follows with molecular genetic analysis of KRAS, BRAF and p53 gene mutation status. Prospective longitudinal study on high grade squamous dysplasia (HSIL) of the cervix in HPV vaccinated women, so called DAV (dysplasia after vaccination), aims to elucidate pathogenesis of this phenomenon. Two other studies focus on incidence of fumarate hydratase deficient leiomyomas of the uterus and hereditary leiomyomatosis and renal cell carcinoma syndrome (HLRCC). The aim of those studies is to improve our diagnostic capability and increase detection rate of the patients with HLRCC syndrome. Finally a new subtype of HSIL namely bizarre cell dysplasia is described in two separate studies. Conclusion remarks contemplate the role of molecular genetics in surgical pathology.