Η επιλογή και η αξιολόγηση προσωπικού είναι ένα σημαντικό πρόβλημα, το οποίο μπορεί να επηρεάσει την αποτελεσματικότητα και την αποδοτικότητα μιας επιχείρησης. Διάφορες ποσοτικές μέθοδοι έχουν προταθεί ως βοήθεια για τη λήψη τέτοιων αποφάσεων. Η παρούσα εργασία παρουσιάζει τα πιο σημαντικά και ευρέως γνωστά μοντέλα, που χρησιμοποιούνται στα πεδία επιλογής και αξιολόγησης προσωπικού. Επικεντρώνεται επίσης σε μια ανάλυση του MACBETH (Measuring Attractiveness by a Categorical Based Evaluation Technique). Το MACBETH είναι μια πολυκριτηριακή προσέγγιση λήψης αποφάσεων, η οποία απαιτεί μόνο ποιοτικές κρίσεις σε σχέση με τις αξίες και βοηθά τους αποφασίζοντες να ποσοτικοποιήσουν τις διαφορές ελκυστικότητας των επιλογών. Τέλος εφαρμόζουμε αυτή την τεχνική χρησιμοποιώντας το λογισμικό M-MACBETH, χρησιμοποιώντας πραγματικά δεδομένα μεγάλης ελληνικής τράπεζας. / The employee evaluation and selection system is an important problem that can significantly affect the future competiveness and the performance of an organization. Various quantitative methods have been proposed as an aid to such decisions. This work presents the most important and common models, that are used in the employee evaluation and selection area. It also focuses on a comprehensive overview of MACBETH (Measuring Attractiveness by a Categorical Based Evaluation Technique). MACBETH is a multicriteria decision analysis approach, which requires only qualitative judgements about differences of value to help a decision maker quantify the relative attractiveness of options. Finally, an application of this technique takes place using M-MACBETH software, based on real data from a big Greek bank.

Σχεδόν κάθε επιχείρηση ιδιωτικού και δημόσιου τομέα την οποία μπορούμε να σκεφτούμε, έχει βρεθεί αντιμέτωπη με το πρόβλημα της χωροθέτησης των εγκαταστάσεών της κάποια στιγμή στην ιστορία της. Αυτό έχει οδηγήσει σε ένα έντονο ενδιαφέρον για την ανάλυση χωροθέτησης στα πλαίσια της επιχειρησιακής έρευνας. Η εγκατάσταση ενός νέου τραπεζικού υποκαταστήματος που αποτελεί ένα σημαντικό μέρος του προγραμματισμού και της διαχείρισης δικτύων κλάδων. απαιτεί μία πολύπλοκη διαδικασία λήψης απόφασης. Η λήψης της απόφασης αυτής μπορεί να ωφεληθεί από τη χρήση της πολυκριτηριακής ανάλυσης αποφάσεων (MCDM) καθιστώντας τη διαδικασία πιο ορθολογική και αποδοτική. Στην παρούσα εργασία εξετάζουμε το πρόβλημα της χωροθέτησης ενός τραπεζικού καταστήματος στα πλαίσια της πολυκριτηριακής ανάλυσης αποφάσεων (MCDM). / Almost every private and public sector enterprise that we can think of, has been faced with the problem of locating facilities at one time or another of its history. Τhis has led to a strong interest in location analysis within the operations research and management science community. Locating a new bank branch, an important part of branch network planning and management is a complex decision making progress. This decision making progress can benefit from the use of Multi-Criteria Decision Making (MCDM) progress by making the progress more explicit, rational and efficient. In the present work we examine the problem of locating a bank branch using MCDM.

Η εύρεση γεννητικών δέντρων ελάχιστου-κόστους αποτελεί ένα κλασικό επιστημονικό πρόβλημα με σημαντικές εφαρμογές στη σχεδίαση δικτύων. Δοθέντος ενός γραφήματος, όπου κάθε πλευρά σχετίζεται με ένα βάρος (κριτήριο) το πρόβλημα της εύρεσης ενός Ελάχιστου Γεννητικού Δέντρου ανέρχεται στο πρόβλημα της εύρεσης ενός γεννητικού δέντρου με το ελάχιστο συνολικό κόστος. Το πρόβλημα ΕΓΔ έχει αποτελέσει αντικείμενο ενδιαφέροντος πολλών μελετητών με αποτέλεσμα την ανάπτυξη αλγορίθμων πολυωνυμικού-χρόνου, όπως είναι ο αλγόριθμος του Prim, του Sollin και του Kruskal. Στον πραγματικό κόσμο όμως υπάρχουν περιπτώσεις όπου πρέπει να λάβουμε ταυτόχρονα υπόψη πολλά κριτήρια προκειμένου να καθορίσουμε ένα ΕΓΔ. Αυτό συμβαίνει γιατί κάθε πλευρά του γραφήματος σχετίζεται με παραπάνω από ένα κόστη. Για παράδειγμα, στη σχεδίαση ενός τηλεπικοινωνιακού δικτύου, πέρα από το κόστος κατασκευής των συνδέσεων μεταξύ των πόλεων ή των τερματικών μας ενδιαφέρουν και άλλοι παράγοντες. Ο χρόνος που απαιτείται για την κατασκευή, η δυσκολία και πολυπλοκότητα της κατασκευής, η καθυστέρηση μετάδοσης της πληροφορίας αλλά και η αξιοπιστία του συστήματος αποτελούν σημαντικούς παράγοντες που πρέπει να ληφθούν υπόψη στην σχεδίαση του δικτύου. Αλλά και στην καθημερινή ζωή, πολλές φορές χρειάζεται να ληφθούν σημαντικές αποφάσεις οι οποίες εξαρτώνται από περισσότερα από ένα κριτήρια. Παραδείγματος χάριν, άνθρωποι που ταξιδεύουν θέλουν να βελτιστοποιήσουν τη διανυόμενη απόσταση, το κόστος, και το χρόνο μετακίνησης. Το ζητούμενο είναι πως μπορεί να οδηγηθεί κανείς στη λήψη μιας βέλτιστης για αυτόν απόφασης, που κάτω από δεδομένες συνθήκες μπορεί να είναι περισσότερες από μία. Δηλαδή, δεν οδηγούμαστε σε μία μοναδική βέλτιστη λύση αλλά σε ένα σύνολο από «βέλτιστες» λύσεις και ο ενδιαφερόμενος, ανάλογα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του προβλήματος, κάνει την τελική επιλογή. Το πρόβλημα ΕΓΔ, στο οποίο ζητείται η ελαχιστοποίηση περισσοτέρων του ενός κριτηρίων είναι γνωστό ως το πρόβλημα ΕΓΔ πολλαπλών κριτηρίων (multi-criteria minimum spanning tree problem). Η συνεισφορά της παρούσας διπλωματικής λοιπόν αποτελείται από δύο μέρη: Το πρώτο, εστιάζεται στην κριτική επισκόπηση και περιγραφή των υπαρχόντων μεθόδων επίλυσης του προβλήματος ΕΓΔ δύο κριτηρίων. Το δεύτερο, αφορά την υλοποίηση και πειραματική αξιολόγηση δύο βασικών αλγορίθμων για την επίλυση του εν λόγω προβλήματος. Συγκεκριμένα, υλοποιήθηκε η τροποποιημένη εκδοχή (για το πρόβλημα ΕΓΔ πολλαπλών κριτηρίων) του αλγορίθμου του Prim καθώς και μία προσεγγιστική μέθοδος επίλυσης του προβλήματος ΕΓΔ πολλαπλών κριτηρίων. / The minimum spanning tree problem (MST) is of high importance in network optimization. Given a connected graph G where each edge has a weight, the goal is to find the spanning tree with the least cost among all spanning trees of G. Due to its many practical applications, the MST problem has been studied in depth and many efficient polynomial-time algorithms have been developed by Sollin, Kruskal, Prim etc. But in real life, there cases where one has to take simultaneously into consideration many criteria in order to determine a MST because there are multiple weights defined on each edge of the graph. For example, when designing the layout of a telecommunication network, besides the cost for connections between cities or terminals we are interested in other factors too. The time for communication and construction, the difficulty of the construction or the reliability of the system are also important factors and need to be taken into consideration. But also in everyday life, in many cases we need to take decisions that depend on multiple criteria. For instance, people who travel want to minimize simultaneously the cost, the distance and the time. The problem is that in these cases there is not only one optimal solution but rather a set of optimal solutions and the decision maker depending on the characteristics of each case will make the final call. The MST problem in which we want to minimize more than one criteria is known as the multi-criteria minimum spanning tree problem. The contribution of this thesis is composed of two parts. The first part focuses on the critical survey and description of various methods for solving the bi-criteria case of the MST problem. The other part focuses on the implementation and the experimental evaluation of two known and important algorithms. More precisely, we have implemented the modified version of the Prim’s algorithm (for the multi-criteria MST problem) and one approximate algorithm as proposed by Hamacher & Ruhe.

Το πρόβλημα της βελτιστοποίησης ερωτημάτων πολλαπλών κριτηρίων σε βάσεις δεδομένων είναι ένα αρκετά δύσκολο και ενδιαφέρον ερευνητικά πρόβλημα, διότι χαρακτηρίζεται από αντικρουόμενες απαιτήσεις. Κάθε βήμα στην απάντηση ενός ερωτήματος μπορεί να εκτελεστεί με παραπάνω από έναν τρόπους. Για την επίλυση τέτοιου είδους ερωτημάτων έχουν προταθεί διάφοροι αλγόριθμοι, με πιο πρόσφατους τους: Mariposa, M' και Generate Partitions. Ο Mariposa και ο Μ' εφαρμόζονται στην βάση δεδομένων Mariposa, η οποία δίνει την δυνατότητα στον χρήστη να καθορίζει την επιθυμητή εξισορόπηση (tradeoff) καθυστέρησης/κόστους για κάθε ερώτημα που θέτει. Ο αλγόριθμος Mariposa ακολουθεί μία προσέγγιση απληστίας (greedy approach) προσπαθώντας σε κάθε βήμα να μεγιστοποιήσει το «κέρδος» ενώ ο Μ' χρησιμοποιεί σύνολα βέτιστων κατά Pareto λύσεων για την επιλογή του επόμενου βήματος στην θέση του κριτηρίου απληστίας. Τέλος, ο αλγόριθμος Generate Partition χρησιμοποιεί έναν διαχωρισμό του χώρου απαντήσεων χρησιμοποιώντας δομές R-trees πετυχαίνοντας πολύ καλή απόδοση. / The optimization of queries in distributed database systems is known to be subject to delicate trade-offs. For example, the Mariposa database system allows users to specify a desired delay-cost tradeoff (that is to supply a decreasing function u(d) specifying how much the user is willing to pay in order to receive the query results within time d) Mariposa divides a query graph into orizontal strides analyzes each stride, and uses a greedy heuristic to find the best plan for all strides.

Η παρούσα μεταπτυχιακή εργασία πραγματεύεται το πρόβλημα του σχεδιασμού του ωρολογίου προγράμματος μαθημάτων ενός εκπαιδευτικού ιδρύματος και πιο συγκεκριμένα ενός πανεπιστημίου. Λόγω της πολυπλοκότητας και της ύπαρξης πολυάριθμων μεταβλητών και παραμέτρων το πρόβλημα ανήκει στην κατηγορία των NP-complete προβλημάτων, γεγονός που κάνει την εξεύρεση της βέλτιστης λύσης μία πολύ δύσκολη υπόθεση. Η βιβλιογραφική ανασκόπηση έδειξε ότι έχουν προταθεί και εφαρμόζονται πολλές και διαφορετικές μεθοδολογίες επίλυσης του προβλήματος. Οι τεχνικές προέρχονται από πολλούς και διαφορετικούς τομείς όπως για παράδειγμα το μαθηματικό προγραμματικό, τον ακέραιο γραμμικό προγραμματισμό, τις μετα-ευρετικές μεθόδους, αλλά και από τον χώρο της Τεχνητής Νοημοσύνης. Η μέθοδος επίλυσης, που προτείνεται από την παρούσα εργασία, είναι η πολυκριτηριακή ανάλυση βασιζόμενη στον συναινετικό προγραμματισμό (compromise programming). Η εφαρμογή της μεθόδου σε δεδομένα προβλημάτων ωρολογίου προγραμματισμού, είχε πολύ ικανοποιητικά αποτελέσματα, καθώς προεκύψαν ποιοτικά ωρολόγια προγράμματα, που ικανοποιούσαν όλους τους περιορισμούς. / The timetabling problem constists in scheduling a sequence of lectures between teachers and students in a prefixed period of time, satisfying a set of constraints of various type. Due to the complexity and the existence of many variables and parameters, the problem belongs in the category of NP-complete problems, fact that makes the discovery of an optimal solution, a very difficult affair. The bibliographic search, showed that have been proposed and are applied many and different solving techniques, which are based on Mathematical programming (Integer Linear Programming), on Graph Colouring, on Meta-Heuristics Methods, on Multicriteria approaches, on Case-based approaches, but also belonging to Artificial Intelligence. In this paper, the multicriteria approach based on Compromise programming is suggested. The application of technique in timetable data of an educational institute, had very good results, and provided qualitative timetables, satisfying all constraints.

Η αξιολόγηση και επιλογή προμηθευτών αποτελεί μια απαραίτητη επιχειρησιακή λειτουργία για την επίτευξη βέλτιστων δυνατών προμηθειών. Λόγω της φύσης του προβλήματος αυτού, οι μέθοδοι Πολυκριτηριακής Ανάλυσης μπορούν να παίξουν αποφασιστικό ρόλο στην επίλυσή του. Η εργασία αυτή μελετά και παρουσιάζει τα πιο συνηθισμένα κριτήρια καθώς και τις πιο διαδεδομένες μεθόδους της Πολυκριτηριακής Ανάλυσης για την αξιολόγηση και επιλογή προμηθευτών των επιχειρήσεων. Στο πρώτο μέρος της εργασίας αυτής, παρουσιάζεται το θεωρητικό υπόβαθρο, όπου γίνεται αναφορά στις έρευνες προηγούμενων μελετητών του προβλήματος της αξιολόγησης και επιλογής προμηθευτών, ομαδοποιώντας μια σειρά από τους σημαντικότερους παράγοντες για την επιλογή προμηθευτών. Στη συνέχεια παρουσιάζονται οι πλέον χρηστικές μέθοδοι Πολυκριτηριακής Ανάλυσης στην αξιολόγηση προμηθευτών με αντίστοιχα παραδείγματα. Στο δεύτερο μέρος γίνεται εφαρμογή της μεθόδου της Αναλυτικής Διαδικασίας Ιεράρχησης (ΑΗΡ) συνδυάζοντάς την με Γραμμικό Προγραμματισμό, επί των πραγματικών δεδομένων της μικρομεσαίας επιχείρησης επεξεργασίας νερού Health Affair, για αξιολόγηση και επιλογή των προμηθευτών της. / Vendor selection and evaluation is a very important process for all kinds of firms. Due to the nature of the vendor selection problem, Multicriteria methods can play a decisive role to its solution. This work examines and presents the most commonly used criteria and the most widespread Multicriteria methods for vendor selection and evaluation. In the first part of the project, the Theoretical Framework is presented, where the work of previous researchers is mentioned, by grouping some of the most vital criteria in vendor selection process. Moreover, the most useful Multicriteria methods in vendor selection are analyzed into their corresponding examples. In the second part of the project, the method of Analytical Hierarchy Process (AHP) in combination with Linear Programming is implemented on the real data of a Greek water treatment SME.

Η ποιότητα, άρα και ο τρόπος παρακολούθησης της, δηλαδή ο ποιοτικός έλεγχος, σχετίζεται άμεσα με την κερδοφορία μιας επιχείρησης• είτε αυτό επιτευχθεί μέσω αύξησης των πωλήσεων είτε μέσω μείωσης του κόστους παραγωγής ή παροχής υπηρεσιών. Ολοένα και περισσότερο γίνεται αποδεκτό το γεγονός ότι η υψηλή ποιότητα του προϊόντος και των υπηρεσιών και η σύνδεσή τους με την ικανοποίηση του πελάτη, είναι το κλειδί για την επιβίωση οποιασδήποτε επιχείρησης. Επομένως, κρίνεται επιτακτική ανάγκη η μελέτη και έρευνα γύρω από την σχέση της ποιότητας και των επιχειρήσεων και ειδικά σε περιόδους οικονομικής κρίσης και έντονων πιέσεων των καταναλωτών και της αγοράς. Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι να παρουσιάσει τη μεθοδολογία σχεδιασμού ενός συστήματος ποιοτικού ελέγχου με τη χρήση μεθόδων πολυκριτηριακής ανάλυσης και να γίνει σύγκριση αυτών των μεθόδων. / The purpose of this thesis is to describe the methodology of a Quality Control System planning using methods of multictiteria analysis and to compare these methods.