This thesis is concerned with textile production in Middle and Late Bronze Age on the Greek continent and western Anatolia. First part explains the description of methodology of approach to textile manifacture in the studied area, followed by description and properties of threads used to weave the cloths, as well as technologies used in their making. Terms related to textile are mentioned on clay tablets with linear writing B, hence the thesis engages in their interpretation and comparison between particular centres. Second part analyses tools used in textile manifacture, namely whorls and loom weights based on their shape. Then follows topographic overview of the most prominent localities of textile manifacture in which textile-making tools were found. Localities not included in the overview are mentioned in the table. The overview describes locality, number and types of whorls and loom weights and what materials are they made of. Whenever possible, the most important specification is mentioned - the weight - based on which the type of weaved textile is described. The aim of the thesis is to create overview of localities with tools used in textile making as well as their analysis and comparison. Collected data are converted into tables, graphs and maps. In the last part called discussion,...

No description available.

This paper sought to analyse which underlying motives impacted the stances and policies taken by Greece and Türkiye regarding their disputed maritime border. The maritime border consists of two distinct areas, the Aegean Sea, and the Eastern Mediterranean Sea. The analysis chose to study the two areas separately since there are differences between them. The study was conducted through the lens of Morgan and Palmer’s general theory of foreign policy, in which a state either acts reactively to preserve the current situation, or proactively to try and change it. The result of the study shows that both states acted because of security related, economic, and hegemonic motivations as well as to protect their sovereignty and national rights. Security concerns played a significant role in the dispute, as both states deemed the other to be a threat. Because of this, both Greece and Türkiyeacted reactively against each other. At the same time, Türkiye was also found to be more likely to act proactively compared to Greece who often either acted in response to Türkiye or indirectly through its allies such as the EU or Egypt.

English, Afrikaans and Zulu summaries / While there is increasing interest in the effect of landscape on ancient imagination, less attention has been paid to the impact of restless karst hydrology on ancient beliefs. By identifying shared themes, this study compares and contrasts the way Hittites and Aegean people in the Late Bronze and Early Iron Ages reshaped peripheral karst landscapes into physical and imagined transitional zones. Karst geology underpins much of the Aegean and Anatolian landscape, allowing subterranean zones to be visible and accessible above ground via caves, springs, sinking streams, sinkholes and other unusual natural formations. In both cultures, certain dynamic landscapes were considered to be sacred porous points where deities, daemons, heroes and mortals could transit between cosmic realms. Evidence suggests that Hittites and Aegean people interpreted dramatic karst landscapes as liminal thresholds and spaces situated between the world of humans and the world of deities. Part One investigates physical zones of transition via the karst ecosystems of rural sanctuaries. Part Two considers the creative interpretation in myth and iconography of karst phenomena into metaphysical zones of transition. The examples reveal the way in which Hittites and Aegean people built their concept of the sacred on the extraordinary characteristics of karst geology. Numinous karst landscapes provided validity and a familiar reference point for the creation of imagined worlds where mortal and divine could connect. / Vandag is daar toenemende belangstelling in die effek van die landskap op die verbeelding van die mensdom in die oudheid - maar minder aandag word bestee aan die impak van die rustelose karst landskap op die mens se gelowigheid in die oudheid. Deur die identifisering van sekere gemene temas, vergelyk hierdie verhandeling die manier waarop die Hetiete en die Egeïese volkere in die Laat Brons- en vroeë Ystertydperke die omliggende karstlandskap herskep het in fisiese en denkbeeldige oorgangszones. Die Egeïese en Anatoliese landskap bestaan grotendeels uit karst geologie, met tot gevolg dat ondergrondse zones bo die grond sigbaar en toeganklik is in die vorm van grotte, bronne, sinkgate en ander uitsonderlike natuurlike formasies. In beide bogenoemde kulture is sekere landskapstonele beskou as heilige en poreuse punte waar gode, demone, helde en sterwelinge tussen die kosmiese zones kon beweeg. Die getuienis van die tyd suggereer dat die Hetiete en die Egeïese volkere die dramatiese karst landskappe as grense of drempels tussen hulle wêreld en dié van die gode beskou het. Deel Een ondersoek die fisiese oorgangszones deur te kyk na die karst ecostelsels waarin plattelandse heiligdomme hulle bevind het. Deel Twee beskou die kreatiewe gebruik van karst verskynsels as voorstellings van metafisiese oorgangszones in die gekrewe bronne en ikonografie. Die geselekteerde voorbeelde dui aan die manier waarop die Hetiete en Egeïese volke hulle konsepte van heiligdom gebaseer het op die buitengewone verskynsels van karst geologie. Numineuse karst landskappe het hulle idees gestaaf en ‘n bekende verwysingspunt uitgemaak waar die menslike en die goddelike met mekaar in kontak kon kom. / Ngenkathi intshisekelo ekhulayo yethonya lokwakheka komhlaba emcabangweni wasendulo, kunakwe kancane umthelela we-karst hydrology engenazinkolelo ezinkolelweni zasendulo. Ngokukhomba izingqikithi okwabelwana ngazo, lo mqondo uqhathanisa futhi uqhathanise indlela amaHeti nabantu base-Aegean kweLate Bronze kanye ne-Early Iron Ages abuye abuye abumbe kabusha imigwaqo ye-karst yomngcele ibe yizingxenye zesikhashana zomzimba nezicatshangwe. I-Karst geology isekela kakhulu indawo yezwe i-Aegean ne-Anatolian evumela ukuthi izindawo ezingaphansi komhlaba zibonakale futhi zifinyeleleke ngaphezu komhlaba ngemigede, iziphethu, imifudlana ecwilayo, imigodi yokushona nokunye ukwakheka okungokwemvelo okungajwayelekile. Kuwo womabili amasiko izindawo ezithile eziguqukayo zazithathwa njengezindawo ezingcwele zokungena lapho onkulunkulu, amademoni, amaqhawe nabantu abafayo bengadlula phakathi kwezindawo zomhlaba. Ubufakazi bukhombisa ukuthi amaHeti nabantu base-Aegean bahumusha imidwebo emangazayo yekarst njengemikhawulo yemikhawulo nezikhala eziphakathi komhlaba wabantu nezwe lonkulunkulu. Ingxenye yokuqala iphenya izindawo eziguqukayo zomzimba ngokusebenzisa imvelo ye-karst yezindawo ezingcwele zasemakhaya. Ingxenye Yesibili ibheka ukutolikwa kokudala kunganekwane nakwizithonjana zezinto ze-karst kube izingxenye eziguqukayo zenguquko. Izibonelo ziveza indlela abantu abangamaHeti nabantu base- Aegean abawakha ngayo umqondo wabo ongcwele ngezimpawu ezingavamile ze-karst geology. Amathafa amahle we-karst ahlinzeka ngokusebenza kanye nephuzu elijwayelekile lesethenjwa lokwakhiwa kwamazwe acatshangelwe lapho abantu abafayo nabaphezulu bangaxhuma khona. / Biblical and Ancient Studies / M. A. (Ancient Near Eastern Studies)

Recent discoveries near the village of Nea Agathoupoli, in Pieria, Greece have revealed the remains of an ancient town, identifiable with the ancient town of Methone, a putative Eretrian colony founded, according to Plutarch, in ca. 733 BC. From the material excavated so far, the town’s zenith was in the Late Geometric and Archaic periods, well documented by the high amounts of imports from all regions of the ancient world, especially by imported transport vessels. The significant percentage of transport amphorae in comparison to that of fine pottery strongly indicates the settlement's commercial character and suggests that Methone was operating as a redistribution centre which supplied Macedonia's hinterland with goods. This study is based on unpublished pottery analyzed here, for the first time. Among the regions, whose products are most popular in Methone are Chios and Athens, although more Eastern Greek towns such as Samos and Miletus had trading relations with Methone, too. Settlers from the these regions may have established themselves in Methone, but the initiative for the foundation of the town was, most probably, taken by Euboeans, whose activity in the Northern Aegean, in the Geometric period, was strong. Alongside the abundant imported vessels, a large amount of locally made transport vessels was unearthed. These early archaic amphora types (early 6^th century BC), which have also been found in other sites in the Northern Aegean and possibly Northern Ionia, have been known in literature by my study. The discovery of these local transport vessels reveals participation by the local population in trading transactions and manufacture of a product which was packaged and circulated among the Northern Aegean towns. A mixed cultural environment starts to form in archaic Methone and includes Euboeans, Eastern Greeks, local Thracians and others, including Macedonian neighbours. Having emerged as the most powerful military force of the area, the Macedonians residing in nearby Bottiaia, constantly expanding, were, arguably, involved in the commercial activities at Methone. This study suggests that because of Methone's geographical location and proximity to the capital of the Macedonian kingdom, Aigai (modern Vergina), Methone functioned as the capital's face to the sea, as the royal harbour of Macedonia, until it was destroyed by Philip II, in 354 BC when all activities related to trade moved to neighbouring Pydna. Methone's finds together with other Northern Aegean settlements mentioned in this study reveal how important, even indispensable, this part of the ancient world was to the commercial networks of the archaic Mediterranean. The Northern Aegean is, therefore, not only well integrated into networks connecting southern and Eastern Greece, Egypt and the Levantine coast, but constitutes a vital part of them from the 8^th century BC, onwards.

This thesis sheds first light on the complex narrative behind the earliest appearance of writing in Europe. A radical new framework of interpretation, recognising art and writing as different ends of a single mode of graphic expression, is applied to the material culture of Early to Middle Bronze Age Crete as a context-conscious alternative to the strict and anachronistic divisions imposed by traditional models. This allows for a novel way of viewing and identifying structures of meaning embedded in otherwise familiar evidence. A comprehensive synthesis of the archaeological evidence for the undeciphered Bronze Age Cretan writing systems is offered, contextualising the thesis and its arguments within a new narrative of mostly autonomous script formation on Crete. Detailed analysis of the material record is started in the Early Bronze Age, where a previously unrecognised system of Prepalatial glyptic iconography is demonstrated to have maintained uniform distribution and presentation for roughly eight centuries, appearing in the exact contexts, and ostensibly fulfilling similar functions, as later writing. This newly identified system is argued to have provided the conceptual background against which later writing emerged. The thesis subsequently discusses the Archanes Script, the first accepted ‘true’ writing to appear west of Egypt, which has been severely understudied and highly ill-understood. Redefining the Archanes Script completely, a first signary is constructed, and new documents discovered. A further chapter argues for the possible existence of other, as of yet unidentified, linear writing systems on Crete. This is followed by a study of the Cretan Hieroglyphic writing system; the unjustified omission of supposedly ‘decorative’ signs in many of its documents is identified, the script’s corpus nearly doubled, and ‘a complete turnaround in the way in which we approach and define Cretan Hieroglyphic’ proposed.

Daily aerosol samples were collected at the &Ccedil / andarli which is located on Aegean coast of Turkey. A rural site was selected to monitor atmospheric pollution by long range transport. Sampling was performed in both summer and winter seasons, and in total 151 samples were obtained. Concentrations of elements in the samples were measured in order to identify sources and possible source locations of pollutants. Measured concentrations of trace elements at the &Ccedil / andarli station were compared with those measured at various sites around the world and, also in Turkey. As a result of comparison, level of pollution at the Aegean Region was found to be lower than the Mediterranean Region and Black Sea Region. Air flow climatology at &Ccedil / andarli was investigated in order to determine potential source regions for pollutants. Frequency of air flows from Russia and Western Europe are higher suggesting that emissions from these industrial regions affect the chemical composition of particulate matter. Besides these, it was concluded that contributions from Central and Eastern European countries are significantly high because of frequent air mass transport. Concentrations of elements measured at &Ccedil / andarli station were found to show short and seasonal variations. Such variations in concentrations are explained by variations in the source strengths and transport patterns. Positive matrix factorization (PMF) was applied to determine sources of elements and contribution of sources to each element. This analysis revealed 5 sources, two local anthropogenic emissions factor, one soil factor, one sea salt factor and one long range transport factor. Distribution of Potential Source Contribution Function (PSCF) values showed that main sources of SO42- are observed in Bulgaria, Romania, Poland, Ukraine and central part of Aegean region.

The current study focuses on the phenomenon, mostly accounted within the past recent time, of the algae blooms (chlorophyll burst) in the area of the North Aegean Sea. The study attempts to coincide and amplify the approach of Satellite Remote Sensing monitoring, as means of applied oceanographic methods, in order for possible seasonal, spatio-temporal trends of this phenomenon to be identified, thus making the correlation of the indices-variations, though interdisciplinary, to be explained to an extend plainly, in terms of ‘why’ and ‘why-then’ they occur. The North Aegean Sea is directly influenced by the outflow of the Black Sea water masses, through the Dardanelles Strait. Secondary, riverine discharge is into account, along with special hydrodynamic characteristics of the basin. This Black Sea contribution to the North Aegean basin is cold, brackish and rather rich in biomass and nutrients and via the eutrophic blooms, fluctuate the relative meso-poor nutrient character of the basin. The environmental impacts and causes of the occurrences have a multidisciplinary analysis. They affect local ecology systems, water quality, coastal regions, the ichtyo-stock, the eco-balance on food-dependable species and ultimately the human health. The current study leans emphasis on the meteorological-oceanographic analysis for the algae blooms in the North Aegean Sea, depending on the use of satellite derived data and optical color imaginary, concerning the area under study. The preliminary concern, along with secondary conclusions, among the variable instability of the local biogeochemical recycling of the phenomenon, the prolonged temporal time of its dispersion and its correlation with surface winds and meteo-characteristics, was verified. Data from Giovanni, that is a Web-based application developed by the GES DISC (Goddard Earth Sciences Data and Information Services Center) Interactive Online Visualization ANd aNalysis Infrastructure-NASA, where used for the analysis, in order for possible correlations between oceanographic and meteorological variables to be identified, such as: Chlorophyll-a concentrations, Precipitations rates, Euphotic Zone Depth, Colored Dissolved Organic Matter, Absorption coefficient for phytoplankton, Sea Level Pressure, Surface Pressure and Northwards wind component. / --

Στην παρούσα εργασία πραγματοποιήθηκε εκτίμηση της αναπαραγόμενης βιομάζας του ευρωπαϊκού γαύρου, Engraulis encrasicolus, στην περιοχή του Βορειοανατολικού Αιγαίου (Θρακικό Πέλαγος, Κόλπος Καβάλας, Στρυμωνικός Κόλπος, Λήμνος) τα έτη 2003 και 2004 με τη Μέθοδο Ημερήσιας Παραγωγής Αβγών (DEPM). Για την εφαρμογή της μεθόδου πραγματοποιήθηκαν δύο ωκεανογραφικά ταξίδια με το Ε/Σ «ΦΙΛΙΑ» κατά το μέγιστο της ωοτοκίας του γαύρου τον Ιούνιο του 2003 και του 2004. Στη διάρκεια τους συλλέχθηκαν δείγματα ιχθυοπλαγκτού για την εκτίμηση της ημερήσιας παραγωγής αβγών, ενώ πραγματοποιήθηκαν και λήψεις κατακόρυφων διατομών θερμοκρασίας και αλατότητας σε εκτεταμένο δίκτυο σταθμών. Παράλληλα, πραγματοποιήθηκαν δειγματοληψίες ενήλικων ατόμων γαύρου είτε επί του επαγγελματικού στόλου των γρι-γρι της περιοχής, είτε με την πελαγική τράτα του «ΦΙΛΙΑ», τα οποία χρησιμοποιήθηκαν για την εκτίμηση της αναλογίας φύλου, της γονιμότητας ομάδας, της συχνότητας ωοτοκίας και του μέσου βάρους των θηλυκών. Όσον αφορά στις περιβαλλοντικές συνθήκες, το 2003 παρατηρήθηκε αυξημένη στρωματοποίηση των υδάτων, χαμηλότερη επιφανειακή αλατότητα και υψηλότερες τιμές χλωροφύλλης-α, διαφορές που πιθανώς οφείλονται σε αυξημένη εκροή νερού της Μαύρης Θάλασσας. Και τα δύο έτη η βιομάζα του ζωοπλαγκτού ήταν περίπου ίδια. Μέσω απλής ανάλυσης πηλίκου για το χαρακτηρισμό του αναπαραγωγικού ενδιαιτήματος του γαύρου, βρέθηκε ότι και τις δύο χρονιές η ωοτοκία πραγματοποιήθηκε σε νερά με χαμηλή αλατότητα (<34.5), πλούσια σε χλωροφύλλη-α και ζωοπλαγκτό. Αντίθετα, τα θερμοκρασιακά εύρη κατά τις δύο χρονιές διέφεραν, γεγονός που φαίνεται να αντανακλά περισσότερο τις διαφορές θερμοκρασίας ανάμεσα στα δύο έτη παρά διαφορετική προτίμηση για ωοτοκία. Επιπλέον, το 2004 η παραγωγή αβγών ήταν μειωμένη, το πεδίο αναπαραγωγής είχε συρρικνωθεί και η ωοτοκία ήταν επικεντρωμένη στην περιοχή του Θρακικού. Για την εκτίμηση της συχνότητας ωοτοκίας πραγματοποιήθηκε ιστολογική ανάλυση των θηλυκών γονάδων του γαύρου, από την οποία προέκυψε ότι ενώ τα στάδια ανάπτυξης των υγιών ωοκυττάρων ήταν παρόμοια με περιγραφές για το είδος Engraulis mordax, τα στάδια της ατρησίας παρουσίασαν ορισμένες διαφορές. Αυτές αφορούσαν στην εμφάνιση καφε-κίτρινων χρωστικών (χαρακτηριστικό γνώρισμα της δ-ατρησίας) στο τέλος της β-ατρησίας. Επιπλέον, η απορρόφηση των κενών ωοθυλακίων διαρκούσε δύο ημέρες σε αντίθεση με παρατηρήσεις για το Engraulis mordax, όπου παρατηρούνταν και κενά ωοθυλάκια τριών ημερών, διαφορά που οφείλεται στις υψηλότερες θερμοκρασίες του ΒΑ. Αιγαίου σε σχέση με περιοχές αναβλύσεων. Οι παράμετροι των ενηλίκων που προέρχονταν από δείγματα της επαγγελματικής και πειραματικής αλιείας δεν εμφάνισαν σημαντικές διαφορές μεταξύ τους. Αντίθετα, διαφορές παρατηρήθηκαν ανάμεσα στα δύο έτη όσον αφορά στις παραμέτρους του μέσου βάρους, της συχνότητας ωοτοκίας και της γονιμότητας. Συγκεκριμένα, το 2004 τα ψάρια ήταν βαρύτερα, πιο εύρωστα και απελευθέρωναν μεγαλύτερο αριθμό αβγών ανά μικρότερα χρονικά διαστήματα. Αν λάβει κανείς υπ’όψιν ότι το 2004 η αναπαραγόμενη βιομάζα ήταν σημαντικά μικρότερη ενώ η βιομάζα του ζωοπλαγκτού παρέμεινε η ίδια, οι παραπάνω διαφορές μπορούν να εξηγηθούν από φαινόμενα εξάρτησης των παραμέτρων αυτών από την πυκνότητα του πληθυσμού (density dependence). Η αναπαραγόμενη βιομάζα το 2004 (6251t) ήταν σημαντικά μειωμένη και αντιστοιχούσε σχεδόν στο 1/3 της βιομάζας του 2003 (17600t). Η μείωση αυτή πιθανώς να οφείλεται σε συνδυασμό έντονης αλιευτικής πίεσης και χαμηλών επιπέδων στρατολόγησης της ηλικιακής κλάσης του 2003. / The spawning biomass of the European anchovy, Engraulis encrasicolus, stock in the N.E. Aegean Sea was estimated by means of the Daily Egg Production Method (DEPM) for the years 2003 and 2004. Two oceanographic surveys were conducted with the R/V “PHILIA” during the maximum reproductive activity of the anchovy population in June 2003 and 2004. Ichthyoplankton sampling and vertical profiles of temperature and salinity were performed over an extensive grid of stations. At the same time adult anchovy samples were collected either on board the commercial purse-seine fleet or by means of an experimental pelagic trawl operated by “PHILIA”. The adult samples were used to estimate parameters of the DEPM: sex ratio, mean female weight, batch fecundity and spawning frequency. Significant interannual differences were found in the environmental conditions. In June 2003 the water column was more stratified, less saline (5m) and richer in chlorophyll-α, which probably were due to larger outflow of Black Sea Water (BSW). The zooplankton biomass remained the same during 2003 and 2004. A simple quotient rule analysis was applied to characterize the spawning habitat of anchovy. In both years anchovy spawning appeared to take place in less saline waters (34.5), rich in chlorophyll-α and zooplankton. On the contrary, anchovy spawning appeared to take place over different temperature range in the two years. This rather reflects different temperature values in 2003 and 2004 than different selection for spawning. In 2004 the daily egg production was reduced, the spawning area was limited and the spawning activity took place mainly in the Thracian Sea. Histological analysis of the female anchovy gonads was carried out in order to estimate the spawning frequency. The developmental stages of healthy oocytes were similar to those of the species Engraulis mordax. However, the atresia stages were different with regard to the appearance of brown-yellow pigments at the end of beta stage atresia instead of the end of delta stage atresia. Moreover, the absorption of the postovulatory follicle lasted two days instead of three days. The higher temperatures in the N.E. Aegean Sea were responsible for the shorter duration of the postovulatory follicle absorption. There were no statistically significant differences between DEPM adult parameters calculated from purse-seine samples compared to pelagic trawl samples. On the contrary, mean female weight, fecundity and spawning frequency showed statistically significant differences between the two years. In 2004 the anchovies were in better condition and produced numerous eggs in short interspawning intervals. Since the estimated biomass was lower in 2004 while the zooplankton biomass remained stable, it seems that density-dependence phenomena could justify the interannual differences. The estimated spawning biomass in 2004 (6251t) was significantly lower compared to that of 2003 (17600t). Intense fishing effort and low levels of recruitment of the 2003 cohort are probably responsible for this decrease.

Στόχο της παρούσας διατριβής αποτέλεσε η διερεύνηση των αβιοτικών και βιοτικών παραγόντων που ελέγχουν τη χωροχρονική κατανομή δύο βασικών συστατικών του πλαγκτικού συστήματος στο βορειοανατολικό Αιγαίο, του μεσοζωοπλαγκτού και των ιχθυονυμφών. Η περιοχή μελέτης παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον καθώς χαρακτηρίζεται από αυξημένα επίπεδα παραγωγικότητας, συγκριτικά με τον ολιγότροφο χαρακτήρα της ανατολικής Μεσογείου, και ως εκ τούτου υψηλή συγκέντρωση ιχθυοαποθεμάτων (κυρίως μικρών πελαγικών ψαριών). Τα χαρακτηριστικά αυτά θεωρείται ότι σχετίζονται με την τοπογραφία της περιοχής (εκτεταμένη υφαλοκρηπίδα), την εισροή ποταμών αλλά κυρίως με την έντονη μέσης κλίμακας υδρολογική πολυπλοκότητα (μέτωπο Λήμνου, αντικυκλώνας Σαμοθράκης), που επάγει η εισροή και κυκλοφορία του χαμηλής αλατότητας νερού της Μαύρης Θάλασσας (<30 psu), στα 20-30 επιφανειακά μέτρα της υδάτινης στήλης. Η μελέτη της κατανομής και σύνθεσης του μεσοζωοπλαγκτού (σε κατακόρυφη και οριζόντια διάσταση) πραγματοποιήθηκε σε ένα εκτεταμένο δίκτυο σταθμών κατά τη διάρκεια τριών περιόδων θερμοστρωμάτωσης (Ιούλιος 2003– Σεπτέμβριος 2003 – Ιούλιος 2004), ενώ των ιχθυονυμφών κατά το μήνα Ιούνιο των ετών 2003 έως 2006. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, το απόθεμα του μεσοζωπλαγκτού στο Β.Α. Αιγαίο βρέθηκε μεγαλύτερο σε σχέση με εκείνο που αναφέρεται για άλλα ελληνικά πελαγικά νερά (Ιόνιο, νότιο Αιγαίο), κλειστούς και ημίκλειστους κόλπους καθώς και για ορισμένες παράκτιες και πελαγικές περιοχές της Δυτικής Μεσογείου. Σημαντικό κομμάτι της βιοκοινότητας, ειδικά στο επιφανειακό στρώμα επίδρασης του νερού της Μαύρης Θάλασσας, αποτέλεσαν ηθμοφάγες ομάδες όπως τα κλαδοκεραιωτά, οι κωπηλάτες και τα βυτιοειδή. Το Σεπτέμβριο 2003 η αλατότητα στην περιοχή βρέθηκε υψηλότερη κατά δύο μονάδες σε σχέση με τον Ιούλιο του ίδιου έτους, αντανακλώντας ενδεχομένως τη μικρότερη εισροή του νερού της Μαύρης Θάλασσας (πλούσιο σε διαλυτό οργανικό άνθρακα), και η αφθονία των ηθμοφάγων ομάδων ήταν σημαντικά μειωμένη την περίοδο αυτή σε σχέση με τον Ιούλιο 2003. Η χρονική αυτή διακύμανση στο απόθεμα του μεσοζωοπλαγκτού φάνηκε να σχετίζεται τόσο με τη διαφοροποίηση της επίδρασης του νερού της Μαύρης Θάλασσας στην περιοχή, όσο και με τα χαρακτηριστικά της βιολογίας των οργανισμών (π.χ. εποχικός κύκλος). Τον Ιούλιο 2004 το νερό της Μαύρης Θάλασσας περιορίστηκε κυρίως στο ανατολικό τμήμα της θρακικής υφαλοκρηπίδας, εγκλωβιζόμενο σε μια αντικυκλωνική δομή γύρω από τη Σαμοθράκη περίπου 50 km διαμέτρου, και οι τιμές αφθονίας και βιομάζας βρέθηκαν ιδιαίτερα αυξημένες (διπλάσιες έως και τριπλάσιες) συγκριτικά με το 2003. Σημαντικό παράγοντα διαφοροποίησης των ποσοτικών χαρακτηριστικών του μεσοζωοπλαγκτού (αφθονία & βιομάζα) αλλά και διαμόρφωσης διακριτών συναθροίσεων ειδών κωπηπόδων και κλαδοκεραιωτών αποτέλεσε το βάθος. Τα επιφανειακά νερά, που δέχονταν την άμεση επιρροή του νερού της Μαύρης Θάλασσας, εμφανίστηκαν περισσότερο παραγωγικά με ιδιαίτερη σύνθεση ειδών, των οποίων οι συναθροίσεις αποτέλεσαν ευαίσθητους δείκτες της οριζόντιας ωκεανογραφικής ετερογένειας. Αλλαγές στην παροχή και κυκλοφορία του νερού της Μαύρης Θάλασσας φάνηκε να προκαλούν μέσης κλίμακας υδρολογική (μέτωπα, στρόβιλοι) και βιολογική πολυπλοκότητα στην περιοχή, η οποία βρέθηκε να αντανακλάται περαιτέρω στη δομή και κατανομή των ζωοπλαγκτικών συναθροίσεων τόσο στο οριζόντιο επίπεδο όσο και στο κατακόρυφο. Συγκεκριμένα, τα υδρολογικά μέτωπα αποτέλεσαν περιοχές αυξημένων τιμών φθορισμού και μεσοζωοπλαγκτικής βιομάζας και ο αντικυκλώνας της Σαμοθράκης αποτέλεσε ιδιαίτερο βιογεωχημικό ενδιαίτημα, χαρακτηριζόμενο από αυξημένες τιμές συνολικής αφθονίας και ιδιαίτερη σύνθεση βιοκοινότητας μεσοζωοπλαγκτού. Εκτός από τη σημασία των φυσικών παραγόντων στην κατανομή του μεσοζωοπλαγκτού, βιολογικές αλληλεπιδράσεις, όπως ο ανταγωνισμός και η θήρευση φάνηκε επίσης να παίζουν σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση των παρατηρούμενων προτύπων κατανομής. Η χωρική ετερογένεια στην κατανομή των πληθυσμών του μεσοζωοπλαγκτού φάνηκε να αντικατοπτρίζει τη σημασία των οικοφυσιολογικών χαρακτηριστικών των ειδών και του εύρους μεγέθους των τροφικών σωματιδίων. Σε αντίθεση με το μεσοζωοπλαγκτόν, η μέση αφθονία του συνόλου των ιχθυονυμφών καθώς και των μεμονωμένων ταξινομικών κατηγοριών τους στην περιοχή του Β.Α. Αιγαίου κατά την διάρκεια της τετραετούς έρευνας (2003-2006), δεν παρουσίασε σημαντική χρονική διαφοροποίηση. Οι ιχθυονύμφες των επιπελαγικών ειδών αποτέλεσαν το σημαντικότερο συστατικό της βιοκοινότητας, με κυρίαρχο είδος το Engraulis encrasicolus (γαύρος), είδος του οποίου η κορύφωση ωοτοκίας συμπίπτει χρονικά με την περίοδο δειγματοληψίας. Η οριζόντια κατανομή των ιχθυονυμφών στην περιοχή ήταν ετερογενής και φάνηκε να ελέγχεται από τη συνεργιστική δράση παραμέτρων που επιδρούν στο απόθεμα των γεννητόρων καθώς και φυσικών και βιολογικών διαδικασιών που επιδρούν στη πλαγκτική φάση των απογόνων τους. Ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση των παρατηρούμενων ιχθυονυμφικών προτύπων κατανομής βρέθηκε να παίζουν εξελικτικές προσαρμογές των ειδών σε μεγάλη κλίμακα χρόνου, όπως είναι η στρατηγική αναπαραγωγής και το περιβάλλον διαβίωσης. Ως εκ τούτου, το βάθος αλλά και ενδείξεις των τροφικών συνθηκών στην κολώνα του νερού (π.χ. συγκέντρωση ζωοπλαγκτού, φθορισμός) εξήγησαν σε σημαντικό βαθμό τη χωρική διαφοροποίηση της σύνθεσης της βιοκοινότητας των ιχθυονυμφών. Η κυκλοφορία επίσης του νερού της Μαύρης Θάλασσας φάνηκε σε πολλές περιπτώσεις να επηρεάζει σημαντικά τη διαμόρφωση της οριζόντιας κατανομής τους, είτε συμβάλλοντας στην κατακράτηση τους κοντά στα πεδία ωοτοκίας, ή, προκαλώντας τη διασπορά τους μακριά από αυτά. Η αντανάκλαση της οριζόντιας ωκεανογραφικής ετερογένειας στις συναθροίσεις των συγκεκριμένων μεροπλαγκτικών οργανισμών, παρότι λιγότερο έντονη σε σχέση με τις ολοπλαγκτικές ομάδες του μεσοζωοπλαγκτού, ήταν επίσης εμφανής. Η υψηλή συμμετοχή στη βιοκοινότητα των ιχθυονυμφών, πελαγικών ειδών, που κατά την ενήλικη φάση είναι άμεσα επηρεαζόμενα από μεταβολές που πραγματοποιούνται στο ανώτερο στρώμα της υδάτινης στήλης (όπου επιδρά το νερό της Μαύρης Θάλασσας), φαίνεται να είχε σημαντική συμβολή σε αυτό. / The main aim of the present study was directed towards an understanding of the agents (abiotic and biotic) that shape the spatiotemporal distribution patterns of two fundamental components of the northeastern Aegean Sea (NEA) planktonic food web, namely mesozooplankton and fish larvae. The study area is of great scientific interest due to its relatively increased local productivity levels, comparatively to the highly oligotrophic eastern Mediterranean, hence its importance as a fishing ground, especially for fisheries targeting small pelagic fish. These characteristics are considered to be associated with local topographic features (extended continental shelf), riverine inflow, but mainly the high hydrological complexity (development of fronts and eddies) which is induced by the inflow and advection of low salinity Black Sea waters (BSW) at the upper part of the water column (surface 20-30 m). Mesozooplankton group composition and distribution patterns were examined both in horizontal and vertical plane in an extended sampling grid, during three stratification periods (July 2003 – September 2003 – July 2004). Four broad scale ichthyoplankton surveys were carried out (June 2003, 2004, 2005, 2006) over a station grid similar to that of mesozooplankton sampling, in order to investigate the major distribution and abundance patterns of fish larvae in the area. According to this study, the overall mesozooplankton standing stock in the NEA was found higher than those typically reported for other Mediterranean ecosystems, including hellenic pelagic waters and various closed or semi-closed gulfs as wells as some western Mediterranean pelagic and coastal regions. During all sampling periods, filter feeding taxa i.e. cladocerans, doliolids, appendicularians consisted an important element of mesozooplankton group composition particularly at the upper water column (directly influenced by the BSW). In September 2003, when surface salinity was 2 psu higher than July 2003 (probably reflecting lower BSW inflow in the area), the abundance values of these zooplankters decreased considerably. This temporal variation seemed to be related not only to differentiation in BSW (rich in dissolved organic carbon) influence, but also to species specific biological characteristics (e.g. seasonal cycle). In July 2004, BSW circulation was mainly restricted in the eastern part of the Thracian shelf and the abundance and biomass values in the area were significantly increased (2-fold up to 3-fold increase) compared to the previous surveys. Sampling depth played an important role in the differentiation of quantitive mesozooplankton characteristics (in terms of abundance and biomass values) but also in the formation of different copepod and cladoceran species assemblages. Surface waters, under the direct influence of BSW, were more productive and their species assemblages were sensitive tracers of horizontal oceanographic variability. Changes in the supply and flow of BSW into the NEA induced mesoscale hydrographic (fronts, eddies) and biological variability which was reflected on the structure and distribution of mesozooplankton assemblages in the horizontal and vertical plane. Frontal zones (e.g. southeastern of Lemnos) were characterized by increased fluorescence values and mesozooplankton biomass. The anticyclonic eddy over the Thracian shelf, where BSW is entrapped (Samothraki gyre), seemed to serve as a distinguished biochemical habitat with increased mesozooplankton abundance values and distinctive group composition. Besides the importance of physical parameters for zooplankton distribution in the NEA, biological interactions (e.g. competition, predation) may have played a significant role in shaping the observed distribution patterns. The hydrological heterogeneity induced by the advection of the BSW seemed to influence the qualitative and quantitative characteristics of the lower trophic levels. In turn, mesozooplankton populations presented spatial heterogeneity that reflected the importance of food size spectra and species-specific ecophysiological characteristics. Contrary to mesozooplankton community, mean abundance values of fish larvae (either as a total or for each separate taxonomic category) did not show any significant interannual difference during the four year study in the area of NEA (2003-2006). Fish larvae of epipelagic species consisted the major component of community, while a dominance of anchovy larvae was also observed due to the coincidence of the sampling period with the intensive spawning of this species. Fish larvae horizontal distribution was heterogenous and seemed to be controlled by the coupling between agents acting on the spawning stock and physical and biological processes influencing the planktonic phase of their offsprings. Fish larvae distributional patterns seemed to highly depend on species specific evolutionary adaptations, like reproduction strategy and the living habitat of the adults. Sampling depth as well as indications of water column trophic conditions (e.g. zooplankton concentration, fluorescence), explained significantly the spatial differentiation of fish larvae assemblages during all sampling periods. The circulation pattern of BSW seemed to be an important determinant of the taxonomic composition and abundance of larval fish assemblages, contributing either on larval retention near the spawning grounds, or inducing their dispersion. The assemblages of these meroplanktonic early-life stages also reflected the horizontal oceanographic heterogeneity in NEA, though less intensively comparing to other holoplanktonic zooplankters. The domination of local larval fish community by larvae of pelagic fish, that in the adult phase are directly influenced by changes taking place in the upper part of the water column (influenced by the BSW), may have contributed to this reflection.