Ο πιο σύγχρονος και περισσότερα υποσχόμενος τύπος οπτικών δικτύων, είναι τα οπτικά δίκτυα πολυπλεξίας διαίρεσης μήκους κύματος (Wavelength Division Multiplexing – WDM). Τα δίκτυα αυτά διαθέτουν τεράστια χωρητικότητα και αναμένεται να αποτελέσουν τα μελλοντικά δίκτυα κορμού για τη μεταφορά μεγάλου όγκου δεδομένων. Η πλήρης αξιοποίηση της χωρητικότητας των WDM δικτύων, όμως, απαιτεί την επίλυση ειδικών θεμάτων που σχετίζονται µε τις ιδιαιτερότητες και τη φύση των WDM οπτικών δικτύων. Το σημαντικότερο ίσως από αυτά είναι το πρόβλημα της δρομολόγησης και ανάθεσης μήκους κύματος (Routing and Wavelength Assignment – RWA), πάνω στο οποίο έχει αναπτυχθεί έντονη ερευνητική δραστηριότητα τα τελευταία χρόνια, το οποίο είναι NP-πλήρες. Ένα άλλο θέμα που χρήζει ιδιαίτερης προσοχής είναι οι εξασθενήσεις που υφίσταται ένα σήμα μέσα στο οπτικό δίκτυο. Όταν λοιπόν κάποιο σήμα διαδίδεται κατά μήκος ενός οπτικού μονοπατιού πέφτει η ποιότητα του εξαιτίας των φυσικών επιδράσεων που δέχεται. Οι φυσικές επιδράσεις κατά κανόνα μειώνουν τον λόγο σήματος προς θόρυβο (SNR), με αποτέλεσμα να αυξηθεί σημαντικά και η συχνότητα εμφάνισης λαθών (BER) στον κόμβο προορισμού. Αν η παραπάνω συχνότητα εμφάνισης λαθών είναι μεγαλύτερη από ένα καθορισμένο όριο, τότε το αίτημα δρομολόγησης θα πρέπει να απορριφθεί. Επομένως κατά την επίλυση του RWA προβλήματος θα πρέπει να ληφθούν υπόψη οι επιδράσεις που προκαλούνται στο σήμα λόγω των φυσικών χαρακτηριστικών του δικτύου. Στην παρούσα διπλωματική εργασία έχει υλοποιηθεί ένας αλγόριθμος για την επίλυση του στατικού RWA, που βασίζεται στην μοντελοποίηση ενός γραμμικού προβλήματος (Linear Programming – LP). Κατά την μοντελοποίηση λαμβάνονται υπόψη οι πιο σημαντικές επιδράσεις, όπως η χρωματική διασπορά (Chromatic Dispersion – CD), η διασπορά τρόπου πόλωσης (Polarization Mode Dispersion – PMD), η ενισχυμένη αυθόρμητη εκπομπή (Amplifier Spontaneous Emission – ASE) και η αλληλεπίδραση γειτονικών καναλιών (crosstalk). Η επίδραση των τριών πρώτων παραμέτρων εξαρτάται αποκλειστικά από τα χαρακτηριστικά των συνδέσμων και μοντελοποιούνται σύμφωνα με αναλυτικούς τύπους, ενώ η επίδραση του crosstalk εξαρτάται από τον αριθμό των οπτικών μονοπατιών που διατρέχουν ένα σύνδεσμο. Προτείνεται επίσης μία συνάρτηση βελτιστοποίησης ώστε να προκύπτουν ακέραιες λύσεις με πολύ μεγάλη πιθανότητα από την επίλυση του LP (Linear Program) προβλήματος. Αυτός ο αλγόριθμος εφαρμόζεται σε ένα μητροπολιτικό δίκτυο και λαμβάνονται συγκριτικά αποτελέσματα για διάφορες παραμέτρους των φυσικών στοιχείων του δικτύου. / Wavelength division multiplexing (WDM) is a promising technology for faster and more reliable data communication networks. In a WDM network several optical signals are sent on the same fiber using different wavelength channels. Multiple WDM channels from different end users may be multiplexed on the same fiber. Traditionally only a small fraction of the fiber capacity is in use, but by using WDM it is possible to exploit this huge capacity more efficiently. Under WDM, the optical transmission spectrum is curved up into a number of non-overlapping wavelength bands, with each wavelength supporting a single communication channel operating at whatever rate one desires. WDM technology has been recognized as one of the key components of the future networks. Routing and wavelength assignment (RWA) is a crucial issue for WDM optical network designers. In wavelength routed WDM optical networks connections between terminal stations are established through the use of lightpaths. Given a WDM optical topology and a set of connection requests between pairs of source-destination terminal nodes, the problem of how to route all the lightpaths simultaneously, one per connection, and which wavelength should be assigned to each one of them, subject to minimizing network resources or maximizing traffic characteristics, arises; this is known as the Routing and Wavelength Assignment problem RWA. In transparent networks, the signal quality is subject to a variety of physical impairments, such as polarization mode dispersion (PMD), amplified spontaneous emission (ASE) noise and chromatic dispersion (CD) and crosstalk. These impairments are linearly modeled and handled effectively by a set of analytical formulas as additional constraints on RWA. We apply our algorithm to perform impairment-constraint based RWA, in order to obtain comparative results of a typical metropolitan network's performance under various network and impairment parameters, such as bit rate, amplifier gain and type, modulation format used, etc.

Σε ένα δίκτυο πολυπλεξίας διαίρεσης μήκους κύματος (Wavelength Division Multiplexing - WDM), κάθε οπτική ίνα μεταφέρει κίνηση υψηλού ρυθμού σε διαφορετικά μήκη κύματος δημιουργώντας έναν αριθμό από µη επικαλυπτόμενα κανάλια μέσα σε μία μόνο ίνα. Η πιο κοινή αρχιτεκτονική που χρησιμοποιείται για την επικοινωνία σε WDM οπτικά δίκτυα είναι η δρομολόγηση μηκών κύματος, όπου οπτικοί παλμοί μεταδίδονται μέσω οπτικών μονοπατιών, δηλαδή αμιγώς WDM κανάλια που μπορεί να διατρέχουν έναν αριθμό από συνεχόμενες ίνες. Τα σημερινά οπτικά δίκτυα κορμού είναι κυρίως δίκτυα από σημείο σε σημείο (αδιαφανή), όπου το σήμα αναγεννάται σε κάθε ενδιάμεσο κόμβο μέσω οπτο-ηλεκτρο-οπτικής (ΟΕΟ) μετατροπής. Η τάση που επικράτησε τα προηγούμενα χρόνια δείχνει μία εξέλιξη σε δίκτυα χαμηλού κόστους και υψηλής χωρητικότητας που δεν χρησιμοποιούν OEO μετατροπή. Αρχικά, το κόστος ενός αδιαφανούς δικτύου μπορεί να μειωθεί με την μετακίνηση σε ένα δίκτυο όπου η OEO μετατροπή γίνεται μόνο σε ορισμένους κόμβους, το οποίο συνήθως αναφέρεται ως ημιδιαφανές δίκτυο. Ο στόχος είναι η ανάπτυξη ενός αμιγώς διάφανου οπτικού δικτύου όπου το σήμα θα παραμένει σε οπτική μορφή κατά μήκος ολόκληρου του οπτικού μονοπατιού. Δεδομένου ότι τα οπτικά μονοπάτια είναι οι βασικές οντότητες μεταγωγής ενός WDM δικτύου δρομολόγησης μήκους κύματος, η αποτελεσματική εγκατάσταση τους είναι υψηλής σημασίας. Επομένως, είναι σημαντικό να προτείνουμε αποδοτικούς αλγορίθμους για την επιλογή των μονοπατιών των αιτήσεων σύνδεσης και να αναθέσουμε μήκη κύματος σε κάθε ένα σύνδεσμο κατά μήκος αυτών των μονοπατιών. Αυτό το πρόβλημα είναι γνωστό ως πρόβλημα δρομολόγησης και ανάθεσης μήκους κύματος (Routing and Wavelength Assignment - RWA). Στα διαφανή και ημιδιαφανή οπτικά δίκτυα, η ποιότητα της μετάδοσης του σήματος (QoT) επηρεάζεται σημαντικά από τις φυσικές εξασθενήσεις. Το RWA πρόβλημα με την παρουσία φυσικών εξασθενήσεων αναφέρεται ως Impairment aware (ΙΑ-) RWA πρόβλημα. Στην παρούσα διδακτορική έρευνα αρχικά ασχοληθήκαμε με την ανάπτυξη και την αξιολόγηση αλγορίθμων δρομολόγησης και ανάθεσης μήκους κύματος σε διαφανή και ημιδιαφανή οπτικά WDM δίκτυα θεωρώντας ότι οι αιτήσεις σύνδεσης είναι γνωστές εκ των προτέρων (φάση σχεδιασμού δικτύων θεωρώντας στατική κίνηση). Εξαιτίας των φυσικών φαινομένων, η επιλογή του κάθε οπτικού μονοπατιού επηρεάζει και επηρεάζεται από τις επιλογές των άλλων οπτικών μονοπατιών. Η αλληλεπίδραση μεταξύ των οπτικών μονοπατιών στο στατικό πρόβλημα είναι δύσκολο να μοντελοποιηθεί καθώς η χρησιμοποίηση των οπτικών μονοπατιών αποτελούν μεταβλητές του προβλήματος. Αρχικά προτείνουμε RWA αλγορίθμους, χωρίς να λαμβάνουμε υπόψη τις φυσικές εξασθενήσεις, οι οποίοι βασίζονται σε μοντελοποιήσεις γραμμικού προγραμματισμού (Linear Programming - LP) και τείνουν να δίνουν ακέραιες λύσεις. Στην συνέχεια επεκτείνουμε τις μοντελοποιήσεις αυτές και παρουσιάζουμε δύο αλγορίθμους οι οποίοι λαμβάνουν υπόψη τις φυσικές εξασθενήσεις (IA-RWA). Στην πρώτη μοντελοποίηση οι φυσικές εξασθενήσεις λαμβάνονται υπόψη έμμεσα με βάση τις πηγές που προκαλούν τις εξασθενήσεις, ενώ στην δεύτερη μοντελοποίηση οι φυσικές εξασθενήσεις λαμβάνονται υπόψη άμεσα συνδυάζοντας τις παραμέτρους οι οποίες σχετίζονται με την διασπορά του θορύβου. Ο στόχος των IA-RWA αλγορίθμων είναι η ελαχιστοποίηση του αριθμού των μηκών κύματος που χρειάζονται για να εγκατασταθούν όλα τα οπτικά μονοπάτια και ταυτόχρονα η ελαχιστοποίηση της εξασθένησης του σήματος του κάθε οπτικού μονοπατιού. Αναπτύχθηκαν επίσης δύο IA-RWA αλγόριθμοι πολλαπλών κριτηρίων για δυναμική κίνηση (online αλγόριθμοι, που χρησιμοποιούνται κυρίως στην φάση λειτουργίας του δικτύου) για διαφανή δίκτυα. Οι αλγόριθμοι αυτοί λαμβάνουν υπόψη τους συνδυαστικά τις παραμέτρους του φυσικού επιπέδου και του επιπέδου δικτύου, ορίζοντας διανύσματα κόστους για κάθε συνδέσμου και για κάθε μονοπάτι. Ο ένας αλγόριθμος λαμβάνει τις φυσικές εξασθενήσεις έμμεσα, ενώ ο άλλος έμμεσα. Με βάση τους αλγορίθμους πολλαπλών κριτηρίων, προτείναμε διάφορες τεχνικές προστασίας των μονοπατιών για την αντιμετώπιση βλαβών στο δίκτυο λαμβάνοντας υπόψη τους περιορισμούς εξασθένησης του φυσικού επιπέδου. Ο αλγόριθμος που λαμβάνει άμεσα υπόψη τις φυσικές εξασθενήσεις, επεκτάθηκε ώστε να λαμβάνει υπόψη την ύπαρξη αναγεννητών σε συγκεκριμένους κόμβους του δικτύου καθιστώντας τον ικανό κατ’ αυτόν τον τρόπο να λειτουργεί σε ημιδιαφανή δίκτυα. Μελετήσαμε επιπλέον RWA αλγορίθμους σε WDM δίκτυα τα οποία περιλαμβάνουν κόμβους με περιορισμούς χρώματος (colored) και κατεύθυνσης (direction). Ειδικότερα, επικεντρωθήκαμε σε τέσσερις αρχιτεκτονικές κόμβων που χρησιμοποιούν add/drop ports με τις ακόλουθες ρυθμίσεις i) colored/directed, ii) colored/directionless, iii) colorless/ directed, και iv) colorless/directionless. Αυτές οι αρχιτεκτονικές έχουν διαφορετικό κόστος υλοποίησης, δηλαδή η πιο ευέλικτη αρχιτεκτονική είναι και η πιο ακριβή. Παράλληλα ασχοληθήκαμε με την μελέτη RWA αλγορίθμων σε ευέλικτα οπτικά δίκτυα όπου υπάρχει η επιπλέον δυνατότητα επιλογής του ρυθμού μετάδοσης (και του είδους διαμόρφωσης) που θα χρησιμοποιηθεί στο οπτικό μονοπάτι. Η δυνατότητα αυτή επιτρέπει στα κυκλώματα συνδέσεων, σε μελλοντικά οπτικά δίκτυα κορμού, να μην είναι πλέον στατικά και μονολιθικά, αλλά να μπορούν να αναπροσαρμόζονται δυναμικά στην ζήτηση, τόσο ως προς τον ρυθμό τους όσο και ως προς τον τρόπο διαμόρφωσης. Στα δίκτυα πολλαπλών ρυθμών δεν αρκεί να θεωρήσουμε μία συγκεκριμένη μέγιστη απόσταση μετάδοσης για κάθε τεχνική διαμόρφωσης/ρυθμό μετάδοσης, αλλά θα πρέπει να λάβουμε υπόψη τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ των συνδέσεων που μεταδίδονται με διαφορετικό ρυθμό μετάδοσης. Οι προτεινόμενοι αλγόριθμοι προσαρμόζουν την απόσταση μετάδοσης των συνδέσεων ανάλογα με την κατάσταση χρησιμοποίησης του δικτύου, έτσι ώστε να αποφευχθούν τα φαινόμενα παρεμβολών πολλαπλών ρυθμών, παρέχοντας τη δυνατότητα να εγκατασταθούν συνδέσεις με αποδεκτή ποιότητα μετάδοσης. Τέλος, μελετήσαμε RWA αλγορίθμους που έχουν ως στόχο την μείωση της κατανάλωσης της ενέργειας σε WDM οπτικά δίκτυα, για την περίπτωση της στατικής κίνησης. Η μείωση της ενέργειας επιτυγχάνεται μέσω της μείωσης του αριθμού των συσκευών του δικτύου που είναι ιδιαίτερα δαπανηρές σε ενέργεια. Αναπτύξαμε ενεργοαποδοτικούς αλγορίθμους για διαφανή και ημιδιαφανή δίκτυα με την χρήση ILP μοντελοποιήσεων. / Ιn a wavelength division multiplexing (WDM) network, each fiber link carries high-rate traffic at several different wavelengths, thus creating multiple channels within a single fiber. The most common architecture utilized for establishing communication in WDM optical networks is wavelength routing, where optical pulse-trains are transmitted through lightpaths, that is, all-optical WDM channels that may span multiple consecutive fibers. Current optical core networks are mainly point-to-point (opaque) networks, where the signal is regenerated at every intermediate node via optical-electronic-optical (OEO) conversion. The trend in recent years shows an evolution toward low-cost and high-capacity all-optical networks that do not utilize OEO. Initially, the cost of an opaque network can be reduced by moving toward a network where OEO conversion is employed only at some nodes, which is usually referred to as a translucent network. The ultimate goal is the development of an all-optical transparent network, where the data signal remains in the optical domain for the entire lightpath. Since the lightpaths are the basic switched entities of a wavelength routed WDM network, their effective establishment and usage are crucial. Thus, it is important to propose efficient algorithms to select the routes for the requested connections and to assign wavelengths on each of the links along these routes. This is known as the routing and wavelength assignment (abbreviated RWA) problem. In a transparent or translucent network, where the signal on a lightpath remains in the optical domain, the quality of transmission (QoT) is significantly affected by physical limitations of fibers and optical components. The RWA problem in the presence of physical layer impairments is referred as Impairment aware (IA-) RWA. We first consider the offline version (network planning phase assuming static traffic) of the RWA problem in transparent and translucent optical networks. In such networks, the signal quality of transmission degrades due to physical layer impairments. Because of certain physical effects, routing choices made for one lightpath affect and are affected by the choices made for the other lightpaths. This interference among the lightpaths is particularly difficult to formulate in an offline algorithm since, in this version of the problem, we start without any established connections and the utilization of lightpaths are the variables of the problem. We initially present algorithms for solving the pure (without impairments) RWA problem based on a Linear Programming (LP)-relaxation formulation that tends to yield integer solutions. Then, we extend these algorithms and present two IA-RWA algorithms for transparent networks that account for the interference among lightpaths in their formulation. The first algorithm takes the physical layer indirectly into account by limiting the impairment-generating sources. The second algorithm uses noise variance-related parameters to directly account for the most important physical impairments. The objective of the resulting cross-layer optimization problem is not only to serve the connections using a small number of wavelengths (network layer objective), but also to select lightpaths that have acceptable quality of transmission (physical layer objective). We propose an algorithm for translucent networks that decomposes the problem into two sub-problems. Initially, we formulate the problem of choosing the sequence of regenerators to be used by the so called “non-transparent connections” as a virtual topology problem and propose various offline IA-RWA algorithms, ranging from integer linear programs (ILP) to simple heuristic algorithms, to solve it. We then transform the initial traffic matrix so as to obtain a traffic matrix that consists only of connections that can be served transparently and apply an IA-RWA algorithm developed for transparent networks. Next, we present two algorithms, for the online version (network operation phase assuming dynamic traffic) of the RWA problem, which are based on the multicost concept and use multiple cost parameters (that is, a cost vector, as opposed to a single scalar cost) for characterizing a link and handle the impairments directly and indirectly, respectively. We show that the use of the multicost approach to solve the online IA-RWA problem can be quite beneficial, both in terms of performance (blocking probability, execution time) and it terms of functionality. Multiple candidate lightpaths are calculated that have, by construction, good QoT performance, making also fault tolerance provisioning easy. We also present an IA-RWA algorithm for translucent WDM networks. We extend an algorithm developed for transparent networks, to obtain a number of IA-RWA algorithms that work in translucent networks and make use of the regenerators that are present at certain network locations when necessary. We also consider RWA in a WDM network consisting of optical cross-connect (OXC) nodes that have color and direction constraints. These restricted node architectures have a smaller cost than the more flexible (and best performing) ones usually assumed in the RWA problem. In particular, we concentrate on four node architectures that use add/drop ports with the following configurations: i) colored/directed, ii) colored/directionless, iii) colorless/ directed, and iv) colorless/directionless. We consider the problem of planning a mixed line rates (MLR) WDM transport optical network. In such networks, different modulation formats are usually employed to support the transmission at different line rates. Previously proposed planning algorithms have used a transmission reach bound for each modulation format/line rate, mainly driven by single line rate systems. However, transmission experiments in MLR networks have shown that physical layer interference phenomena are more severe between among transmissions that utilize different modulation formats. Thus, the transmission reach of a connection with a specific modulation format/line rate depends also on the other connections that co-propagate with it in the network. To plan a MLR WDM network, we present RWA algorithms that adapt the transmission reach of each connection according to the use of the modulation formats/line rates in the network. The proposed algorithms are able to plan the network so as to alleviate cross-rate interference effects, enabling the establishment of connections of acceptable quality over paths that would otherwise be prohibited. Finally, we consider the energy minimization problem in optical networks from an algorithmic perspective. The objective of our proposed algorithms is to plan optical WDM networks so as to minimize the energy consumed, by minimizing the number of the most energy-consuming components. Such components can be amplifiers, regenerators, add/drop terminals, optical fibers, etc. We present algorithms for solving the Energy-Aware Routing and Wavelength Assignment (EA-RWA) problem based on ILP formulations that incorporates energy consuming modules.

Bakgrund: Smärta är mer vanligt förekommande hos vuxna personer med flerfunktionsnedsättning jämfört med normalbefolkningen. Vuxna personer med flerfunktionsnedsättning är helt beroende av att personer i omgivningen uppmärksammar och kontinuerligt kartlägger deras smärta. Valida och reliabla bedömningsinstrument för smärta på svenska framtagna för vuxna personer med flerfunktionsnedsättning saknas. Syfte: Att undersöka innehållsvaliditeten hos den svenska preliminära versionen av San Salvadourskalan för vuxna personer med flerfunktionsnedsättning. Metod: I en Delphistudie med två rundor undersöktes innehållsvaliditeten för den svenska preliminära San Salvadourskalan. En enkät skapades och skickades via e-post till tretton experter i kliniskt arbete med vuxna personer med flerfunktionsnedsättning, vilka skattade relevansen av frågor i basfrågeformulär, smärtbedömningsskala samt texten tillhörande skalstegen i den. Item content validity index (I-CVI) beräknades för frågorna och Scale content validity index universal agreement (S-CVI UA) samt Scale content validity index average (S-CVI Ave) beräknades för skalan som helhet. Resultat: I-CVI för basfrågor, smärtbedömningsfrågor samt texten tillhörande dess skalsteg låg över 0,78 för flertalet frågor. S-CVI UA låg under 0,80 för alla delar. S-CVI Ave låg lika med eller över 0,90 för alla delar utom för texten i skalstegen i runda två. Slutsats: Utifrån experternas skattningar hade frågorna ett övervägande utmärkt I-CVI. Fortsatta studier av skalans innehållsvaliditet behövs för att kunna bedöma om den svenska preliminära San Salvadourskalan kan anses som valid för att bedöma beteenden som kan bero på smärta hos vuxna personer med flerfunktionsnedsättning. / Background: Pain is more common among adults with severe cognitive and physical impairments than in the overall population. These persons are often nonverbal and therefore dependent upon people in the vicinity to detect and continuously chart the presence of their pain. Validated and reliable pain observation scales for the group is scanty. Aim: The aim of this study was to assess the content validity of the Swedish preliminary version of the San Salvadourscale for adults with severe cognitive and physical impairments. Method: A modified Delphi in two rounds examined content validity of the Swedish preliminary version of the San Salvadourscale. A survey was distributed over email in 2 rounds. 13 clinically experienced experts estimated the relevance in the baseline-chart, the pain questionnaire and the different degrees in it. Item content validity Index (I-CVI) was calculated for the questions, Scale content validity index universal agreement (S-CVI UA) and Scale content validity index average (S-CVI Ave) was calculated for the scale. Result: The I-CVI for the questions in the baseline-chart, the pain questionnaire and the text for the different degrees was above 0.78 in most cases. S-CVI UA was below 0.80 in every domain. S-CVI Ave was greater than and or equal to 0.90 in five out of six domains. And below 0.90 for the different degrees in the pain questionnaire in the second round. Conclusion: Based on the experts ratings of the questions I-CVI showed mostly excellent result. Further studies on the content validity of the Swedish preliminary version of the San Salvadourscale is needed to investigate whether the content validity is sufficient to measure behaviors that can indicate pain in adults with severe cognitive and physical impairments.

WEAVING IN WOOD  An architectural strategy in Umeå that strive to decrease loneliness and include elderly with physical and cognitive impairments A Master Thesis by Rebecka Littbrand                                                                                                   Spring 2020   Background Feelings of loneliness is common in the whole western world, especially among older people. Loneliness is of public health concerns as being a risk factor for many severe diseases and premature mortality. Scientists argues that an increase of social embeddedness is essential for improvements in well-being and quality of life. The focus group for this master thesis is elderly that lives in ordinary housing in Umeå, Sweden. Among elderly physical and cognitive impairments such as dementia are common, as well as getting help from the Home care service. Methodology This master thesis investigates different factors linked to loneliness, the current situation in Umeå regarding meeting places for elderly and architectural features to include elderly with impairments. Study visits to existing meeting places, interviews with local actors and experts within the field as well as reading literature have driven the project forward.   Findings Most districts in Umeå have no meeting place where elderly with impairments easily can participate. To include elderly with physical and cognitive impairments there are important to counteract 5 barriers: Long distance, Hidden placement, Need to plan and sign up in advance to participate, Insecurity if there will be someone there who can support you and Cost for participating.        To ease for people with dementia and to create a meeting place that feels welcoming and secure there are several architectural features that should be taken into consideration, e.g. arrange the rooms around a central common space, highlight functions by using powerful colours, being on ground floor and visual connections between certain spaces, which the “Open meeting places” provided by the municipality in Umeå have problems in fulfilling.    Conclusion  An architectural strategy in Umeå to reduce loneliness among elderly living in ordinary housing and that counteracts the barriers to include elderly with physical and cognitive impairments is needed. By placing New open meeting places next to the local food stores in the different districts of Umeå the barriers Hidden placement and Long distance are counteracted, enabling the Home care service to guide elderly to the places. The meeting places will consider important architectural features to include people with dementia and create a place that feels welcoming and secure.      The New open meeting places will collaborate with local actors, strive to highlight the importance of social interaction, take away the stigma related to loneliness as well as give the elderly population more prominent and visible places in society.

Introduction Substance use in adolescents with disabilities is rising, containing the prevalence of substance-related disorders (SRD) such as addiction, mental or health disorders, cancer, accidents and mortality. Yet little is known about the existing substance use prevention programs among adolescents with dosabilities or physical impairments. The aim of this systematic review was to investigate the effects of school-based interventions or prevention programs directed at the reduction of alcohol, tobacco and drug use in young adolescents with disabilities or physical impairments. Method Five scientific databases were explored mainly for school-based randomized controlled trials (RCTs) and prevention programs examining the effects of substance use interventions and prevention programs on adolescents with disabilities or physical impairments. Guided by the NICE guidelines, eligible articles were detected from which data were collected. A systematic literature review was performed for many diverse outcomes such as, substance use knowledge, substance use, modelling social environment, intention to quit smoking, peer pressure, etc. Results The primary literature search resulted in 821 articles. Five studies were incuded in the systematic literature review. Most of the collected studies were about adolescents with intellectual disabilities (MBID or MMID). The review's sample group ranged from 12-to 18-year-old adolescents. Included studies had a total sample of 981 out of which 13 were teachers. Studies measured both primary and secondary outcomes like modelling smoking, substance use and frequency of alcohol use. Conclusion This review summarized evidence about interventions and prevention programs aimed at decreasing or preventing substance use in adolescents with various types of disabilities or physical impairments. Substance use education increases knowledge about alcohol, tobacco and drug use and the health-related harms in teenagers with disabilities. Additional research is required especially among teenagers with intellectual disabilities and other types of disabilities.

Review of the literature on the currently available services for special needs children and early intervention programs in the Kingdom of Saudi Arabia, supports the fact that early intervention services for young special needs children and their families are very limited. The present study aims at determining the importance of early intervention services for children with special needs and their families. The study also aims to firstly identify the need for establishing more early intervention programs across the country as well as to give suggestions for effective utilization of the presently available services. Secondly, the study focuses on determining the needs o mothers of children with intellectual and physical impairments. Thirdly, the study aims to assess the extent to which the available services are benefiting the special needs children and their families. A descriptive research study was conducted on a sample of 27 mothers of young children with intellectual and physical impairments. Three questionnaires were designed and distributed to obtain information about the following issues: 1) the current early intervention services available for young. special needs children in the Kingdom of Saudi Arabia and the Gulf countries. 2) the background information of the families of the sample. 3) the needs of the mothers in the sample. The data was qualitatively analyzed and interpreted by comparing frequencies and their corresponding percentage values. Results of this study indicated that the majority of the mothers expressed severe and moderate need for more information about their child's impairment; and needed more services and intervention programs for their child. Results from the study also established a relationship between some of the socio-economic background variables and the different categories of needs. Finally, some of the needs of the mothers were met with the early intervention services provided by the centre where the study was conducted. / Inclusive Education / D.Ed.(Special Education)

Review of the literature on the currently available services for special needs children and early intervention programs in the Kingdom of Saudi Arabia, supports the fact that early intervention services for young special needs children and their families are very limited. The present study aims at determining the importance of early intervention services for children with special needs and their families. The study also aims to firstly identify the need for establishing more early intervention programs across the country as well as to give suggestions for effective utilization of the presently available services. Secondly, the study focuses on determining the needs o mothers of children with intellectual and physical impairments. Thirdly, the study aims to assess the extent to which the available services are benefiting the special needs children and their families. A descriptive research study was conducted on a sample of 27 mothers of young children with intellectual and physical impairments. Three questionnaires were designed and distributed to obtain information about the following issues: 1) the current early intervention services available for young. special needs children in the Kingdom of Saudi Arabia and the Gulf countries. 2) the background information of the families of the sample. 3) the needs of the mothers in the sample. The data was qualitatively analyzed and interpreted by comparing frequencies and their corresponding percentage values. Results of this study indicated that the majority of the mothers expressed severe and moderate need for more information about their child's impairment; and needed more services and intervention programs for their child. Results from the study also established a relationship between some of the socio-economic background variables and the different categories of needs. Finally, some of the needs of the mothers were met with the early intervention services provided by the centre where the study was conducted. / Inclusive Education / D.Ed.(Special Education)