Η παρούσα εργασία αναφέρεται στην ανάπτυξη της διεθνούς επιχειρηματικότητας στα πλάισια του συνεχώς μεταβαλλόμενου επιχειρηματικού περιβάλλοντος, στις προκλήσεις προκύπτουν από αυτό και πως οι ελληνικές επιχειρήσεις ανταποκρίνονται. / This thesis is about the development of international entrepreneurhip and examines the challenges that entreprises face in the international business environment that changes all the time.

Από τη στιγμή που η καινοτομία παίζει ένα ιδιαίτερα κρίσιμο ρόλο στο σύγχρονο οικονομικό περιβάλλον, είναι αναγκαία η κατανόηση όχι μόνο των παραγόντων που την προωθούν αλλά και της διαδικασίας ανάπτυξης και διάχυσης της στην αγορά. Η μελέτη της καινοτομικής διαδικασίας αποτελεί αντικείμενο έρευνας, τόσο σε εθνικό όσο και σε επιχειρησιακό επίπεδο, εδώ και πολλά χρόνια. Έτσι λοιπόν έχοντας λάβει υπόψη τα παραπάνω θα εκτιμήσουμε και με την βοήθεια δεικτών τον αντίκτυπο της καινοτομικής διαδικασίας τόσο σε εθνικό όσο και στο ευρύτερο περιβάλλον της χώρας μας. / From the moment that innovation plays a crucial role in today's economic environment, It is necessary to understanding not only of the factors promoting it but also the development process and market diffusion. The study of the innovation process is investigated, both nationally and at the operational level, for many years. So considering the above will appreciate and with the help of indicators of the impact of innovative process both nationally and in the wider environment of our country.

Γυναικεία επιχειρηματικότητα... Είναι λέξεις που τα τελευταία χρόνια τις συναντούμε πολύ συχνά στην καθημερινότητά μας, στα μέσα μαζικής ενημέρωσης και στον οικονομικό τύπο, ημερήσιο και περιοδικό. Οι λέξεις αυτές ουσιαστικά προσδιορίζουν μια σύγχρονη πραγματικότητα την οποία βλέπουμε να εδραιώνει την παρουσία της όλο και περισσότερο και να γίνεται αντικείμενο επιστημονικής μελέτης και σχολιασμού οργανώσεων και οργανισμών, σε εθνικές, ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο. Είναι δόκιμο να αναρωτιέται κανείς αναφορικά με τους λόγους που συμβαίνει αυτό. ΄Όπως παρουσιάζεται διεξοδικά στην παρούσα εργασία, οι λόγοι εστιάζονται στα οφέλη που έχουν οι εθνικές οικονομίες, και κατά συνέπεια και η παγκόσμια οικονομία, από την αύξηση της επιχειρηματικής δραστηριότητας γενικά, αλλά και ειδικά από τις γυναίκες. Τέτοια οφέλη είναι η οικονομική ανάπτυξη των χωρών, η δημιουργία απασχόλησης, η αποδοτική χρησιμοποίηση αναξιοποίητων πρώτων υλών και παραγωγικών συντελεστών, η αναβάθμιση του μορφωτικού επιπέδου των γυναικών και πολλά άλλα οφέλη που παρουσιάζονται στη συνέχεια. / -

Η παρούσα μελέτη εκπονείται στα πλαίσια του Μεταπτυχιακού προγράμματος της «Διοίκησης Επιχειρήσεων» του Πανεπιστημίου Πατρών και παρουσιάζει και αναλύει την εξέλιξη της Επιχειρηματικότητας στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας, με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία. Ειδικότερα, παρατίθενται μία σειρά από κρίσιμα ποιοτικά και ποσοτικά δεδομένα, όπως δημογραφικά στοιχεία, στοιχεία απασχόλησης και εξέλιξης του ΑΕΠ, καθώς και δομικά στοιχεία ανάπτυξης των επιμέρους τομέων της τοπικής οικονομίας, που δίνουν μία συνοπτική, πλην όμως ουσιαστική εικόνα του πλαισίου - περιβάλλοντος εντός του οποίου αναπτύσσεται η Επιχειρηματικότητα στην Περιφέρεια. Ο σκοπός μας είναι: - Να εντοπίσουμε τα συγκριτικά πλεονεκτήματα, καθώς και να προτείνουμε τρόπους να τα διατηρήσουμε (strengths). - Να βρούμε και στη συνέχεια να διορθώσουμε τα συγκριτικά μειονεκτήματα (weaknesses). - Να εκμεταλλευθούμε τις τωρινές ευκαιρίες της αγοράς, καθώς και αυτές που θα προκύψουν (opportunities). - Να μειώσουμε τις συνέπειες των τωρινών και μελλοντικών απειλών της αγοράς (threats). / The present study’s goal is to present and analyze, as thoroughly as possible, the development of Entrepreneurship in the Region of Western Greece mainly based on the available official elements. Moreover our research relies on a wide range of critical qualitative and quantitative data , such as demographic elements, elements of employment and development of GDP, as well as structural elements of growth of different sectors of local economy, in order to give an evidential picture of this region’ s Entrepreneurship framework. By using the swot analysis method, this paper’s aim is: - to locate the comparative advantages (strengths), as well as to propose ways to maintain them - to locate the comparative disadvantages (weaknesses) and then propose ways that could lead to their solution - to explore the current opportunities of the market and also try to forecast the future ones - to decrease the loss-causing consequences of the current and future threats of market.

Ο σκοπός της παρούσας διπλωματικής εργασίας είναι η παροχή πληροφόρησης: α) για τις ΑΠΕ και την αιολική ενέργεια, β) για την ορθή χρήση τους με απώτερο σκοπό την προστασία του περιβάλλοντος, την οικονομική ανάπτυξη της χώρας και την απρόσκοπτη παροχή ενεργείας. Επίσης, επιδιώκει να παράσχει πληροφορίες για τις πολιτικές, τις οποίες χρησιμοποιούν άλλες χώρες της ΕΕ, για την προώθηση των ΑΠΕ και της αιολικής ενέργειας και να συγκρίνει αυτές τις πολιτικές με αυτές που χρησιμοποιεί η χώρα μας, με σκοπό να αντιληφθούμε τους λόγους, οι οποίοι είναι υπεύθυνοι για την υστέρηση της ανάπτυξης της αιολικής ενέργειας στην Ελλάδα. Επιπλέον, αυτή η εργασία έχει ως σκοπό να προταθούν εναλλακτικοί τρόποι ώστε να προωθηθούν οι ΑΠΕ και κυρίως η αιολική ενέργεια μιας και το ανάγλυφο και οι καιρικές συνθήκες στη χώρα μας το επιτρέπουν. / The aim of this thesis is to provide information about: a) renewable energy sources and wind power energy and b) their right use with the ultimate purpose to protect the environment, develop the economy and provide free energy. Also, this thesis aims at providing information on the policies governing the promotion of RES and wind power energy used by other countries of the European Union, and comparing these policies with the policies used by our country, in order to identify the reasons responsible for the delay of the development of wind energy in our country. Furthermore, this thesis aims to provide alternative solutions to the promotion of RES and mainly the promotion of wind energy, because soil formation and weather conditions allow their development.

Στην συγκεκριμένη εργασία θα αναπτυχθεί το πώς οι συμμετέχοντες στο πρόγραμμα του ΟΑΕΔ, την Συμβουλευτική Ανάληψης Επιχειρηματικών Πρωτοβουλιών (Σ.Α.Ε.Π.), αποφάσισαν να δημιουργήσουν την δική τους επιχείρηση. Στο πρώτο κεφάλαιο γίνεται μία παρουσίαση της επιχειρηματικότητα και πως αυτή συνδυάζεται με την τεχνολογία και την καινοτομία. Αναλύουμε τις έννοιες, όπως είναι η επιχειρηματικότητα «ευκαιρίας, η επιχειρηματικότητα «ανάγκης», η «καθιερωμένη» επιχειρηματικότητα και η επιχειρηματικότητα «αρχικών σταδίων». Στο δεύτερο κεφάλαιο προσπαθούμε να αναλύσουμε τους παράγοντες που επηρεάζουν την επιχειρηματικότητα και πως αυτοί μπορούν να ενισχύσουν ή να φέρουν αρνητικά αποτελέσματα στην διαβίωση μιας επιχείρησης. Επιπρόσθετα, κάνουμε μία μικρή αναφορά για τον Ν. Αιτωλοακαρνανίας, τα δημογραφικά χαρακτηριστικά τα οποία έχει και φυσικά με την παραγωγική της δυνατότητα και δυναμικότητα. Στο τρίτο κεφάλαιο της συγκεκριμένης εργασίας αναλύεται η μεθοδολογία με την οποία πραγματοποιήσαμε την συγκεκριμένη εργασία και φυσικά τον τρόπο με τον οποίο αναλύσαμε τα δεδομένα μας. Επιπλέον, αναφέρουμε τα ερευνητικά μας ερωτήματα και αναλύουμε τους παράγοντες που καθορίζουν την επιχειρηματικότητα στον Ν. Αιτωλοακαρνανίας. Στο τέταρτο κεφάλαιο αναλύονται τα αποτελέσματα από την εξέταση των δεδομένων από το άτομα που συμμετείχαν στο πρόγραμμα της Συμβουλευτικής Ανάληψης Επιχειρηματικών Πρωτοβουλιών (Σ.Α.Ε.Π.) του ΟΑΕΔ. Παρατηρούμε ποιες είναι οι προτιμήσεις τους σχετικά με το κλάδο που θέλουν να δημιουργήσουν την δική τους επιχείρηση, πως η νέα επιχείρηση που θέλουν να ιδρύσουν έχουν σχέση με τις εκπαιδευτικές σπουδές που έχουν ολοκληρώσει (πρωτοβάθμια, δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια εκπαίδευση), αλλά και την επαγγελματικής τους εμπειρία που ίσως μπορεί να είχαν αποκτήσει. Στο πέμπτο κεφάλαιο αναλύουμε τα συμπεράσματα μας από την ανάλυση των δεδομένων και των εύρεση των αποτελεσμάτων που είχαμε στο προηγούμενο κεφάλαιο. Θα κάνουμε τις δικές μας προτάσεις στο πως τελικά θα πρέπει ίσως οι νέοι να βλέπουν την δημιουργία της δικής τους επιχείρησης, αλλά και ποια θα πρέπει να είναι τα δεδομένα που θα πρέπει να αναλύουν πρώτα τόσο οι ίδιοι, όσο και το κράτος σε ότι έχει σχέση με την ενίσχυση της νέας επιχειρηματικότητας ή της επιχειρηματικότητα «αρχικών σταδίων», με την οποία ασχολούμαστε κυρίως. / In this study it will be developed how participants in the program of ORGANISATION FOR THE OCCUPATION OF THE WORK FORCE, Advisory Undertaking of Enterprising Initiatives (S. GNP), have decided to create their own enterprise. The first chapter presents business dexterity and how this is combined with the technology and the innovation. We analyze the significances, as are the business dexterity of “occasion, the business dexterity of “need”, the “established” business dexterity and the business dexterity of “initial stages”. In the second chapter we try to analyze the factors that influence the business dexterity andhow these can strengthen or bring negatively results in the existence of enterprise. Additionally, we make a small report for the Etoloakarnania, its demographic characteristics and its productive possibility and capacity. In the third chapter is analyzed the methodology of this study and the data analysis. Moreover, we report our inquiring questions and we analyze the factors that determine the business dexterity in the N. Etoloakarnania. In the fourth chapter are analyzed the results from the examination persons that participated in the program of Advisory Undertaking of Enterprising Initiatives (S. GNP) the ORGANISATION FOR THE OCCUPATION OF THE WORK FORCE. We observe their preferences with regard to the sector that want to create their own enterprise, how the new enterprise they found has relation with their educational study (first degree, secondary and third degree education), but also their professional experience that it perhaps can they had acquired. Finally we analyze our conclusions from our data analysis. We will make our own proposals on how young people supposed to see the creation of their own enterprise, but also what should be the data that should be analyzed first not only by them but the state also in relation to the aid of new business dexterity or business dexterity of “initial stages”, with which we dealt mainly.

Οι στόχοι της διπλωματικής εργασίας είναι η διερεύνηση της επιχειρηματικής συμπεριφοράς των εργαζομένων του δημοσίου τομέα στις περιφέρειες Δυτικής Ελλάδας και Πελοποννήσου (Μεσσηνία) και η μελέτη της αναγκαιότητας για αλλαγή στο δημόσιο τομέα. Επίσης αναλύεται η αντίσταση των εργαζομένων στις οργανωσιακές αλλαγές και τέλος εξετάζεται η σχέση επιχειρηματικής συμπεριφοράς και οργανωσιακής αλλαγής. Το πρόβλημα που προσεγγίζουμε είναι χρόνιο αφού σχετίζεται με την επιτακτική ανάγκη αναδιοργάνωσης του δημόσιου τομέα, ώστε να γίνει πιο αποτελεσματικός και αποδοτικός εξυπηρετώντας καλύτερα τον σύγχρονο Έλληνα πολίτη. Από τη δεκαετία του 1950 όλες οι εκθέσεις για την ελληνική οικονομία καταλήγουν στην κοινή διαπίστωση, ότι οι διαρθρωτικές-οργανωτικές και λειτουργικές ανεπάρκειες του δημόσιου τομέα στην Ελλάδα αποτελούν έναν από τους βασικότερους ανασταλτικούς παράγοντες για την επίτευξη υψηλών ρυθμών οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης. Η αναδιοργάνωση του δημόσιου τομέα, στις περισσότερες χώρες του δυτικού κόσμου αποτελεί αντικείμενο διαρκών συζητήσεων αλλά και οργανωμένων προσπαθειών. Οι προσπάθειες αυτές ακολουθούν διαφορετικές προσεγγίσεις από χώρα σε χώρα, χωρίς να έχει διαμορφωθεί ένα κοινό πλαίσιο εφαρμογής. Μέχρι σήμερα, θα λέγαμε πως δεν υπάρχουν συγκεκριμένες προτάσεις σχετικά με τη στρατηγική που πρέπει να ακολουθηθεί για την προώθηση της επιχειρηματικής συμπεριφοράς σε εργαζομένους του δημόσιου τομέα. Όπως προαναφέρθηκε σκοπός της παρούσας εργασίας είναι να μελετήσει την έννοια της οργανωσιακής αλλαγής και την στάση-αντίσταση των εργαζομένων απέναντι της καθώς και την εμφάνιση επιχειρηματικής συμπεριφοράς σε δημοσίους υπαλλήλους. Συγκεκριμένα αναλύονται οι φορείς της αλλαγής και τα στάδια που ακολουθεί μια προγραμματισμένη οργανωσιακή αλλαγή κατά τη διάρκεια εισαγωγής της στην οργάνωση. Ακόμη, διαχωρίζονται οι τύποι που καθορίζουν την κάθε αλλαγή, με βάση κάποια συγκεκριμένα χαρακτηριστικά της και γίνεται εκτενής αναφορά στις αντιδράσεις που μπορεί να παρουσιαστούν από τη πλευρά των εργαζομένων, αλλά και από την ίδια την οργάνωση. Επίσης, δίνονται κάποιες προϋποθέσεις, οι οποίες εάν τηρηθούν κάνουν την οργανωσιακή αλλαγή πιο επιτυχημένη. Παράλληλα γίνεται προσπάθεια προσέγγισης της έννοιας της επιχειρηματικότητας στο δημόσιο τομέα, εξετάζοντας την ως συμπεριφορά στα πλαίσια οργανισμών (εταιρική ή ενδοεταιρική επιχειρηματικότητα) που συνδέεται άμεσα με την εμφάνιση καινοτομίας, ενώ παράλληλα εξετάζονται οι παράγοντες του οργανωσιακού περιβάλλοντος που ευνοούν την εμφάνιση αυτής της συμπεριφοράς. Τέλος διερευνήθηκε ο ρόλος των υπαλλήλων σε όλα τα ιεραρχικά επίπεδα τόσο στην δημιουργία καινοτομιών όσο και στην αντίσταση στην αλλαγή, καθώς και στην ενδυνάμωση και τη συμμετοχή των υπαλλήλων στη λήψη αποφάσεων. Η βιβλιογραφική ανασκόπηση τεκμηριώνεται με την παρουσίαση των αποτελεσμάτων της έρευνας μας στο δημόσιο τομέα και συγκεκριμένα σε Περιφερειακές Ενότητες της χώρας μας (πρώην Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις) όπου διαπιστώθηκε ότι, παρά τις αλλαγές και τις εξελίξεις των τελευταίων ετών, δεν έχει αναφερθεί κάποια προσπάθεια που να λαμβάνει υπόψη τις απόψεις των δημοσίων υπαλλήλων αναφορικά με παράγοντες που ευνοούν την στρατηγική ανάπτυξη της επιχειρηματικής συμπεριφοράς. Μέσα από τυχαίο δείγμα 150 δημοσίων υπαλλήλων των περιφερειακών ενοτήτων της χώρας (Αιτωλοακαρνανία, Αχαΐα, Ηλεία, Μεσσηνία) οι οποίοι απάντησαν σε δομημένα ερωτηματολόγια, διαπιστώθηκε ότι η τάση για αλλαγή, το στρατηγικό όραμα, το συνεργατικό κλίμα και η ενθάρρυνση λήψης πρωτοβουλιών μπορεί να αποτελέσουν παράγοντες για την εμφάνιση επιχειρηματικής συμπεριφοράς στο δημόσιο τομέα. Τα αποτελέσματα της παρούσας έρευνας, έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον αφού δείχνουν μας δείχνουν ότι οι παράγοντες επιχειρηματικής συμπεριφοράς γίνονται αντιληπτοί από τους δημοσίους υπαλλήλους και θεωρούνται ως βασικοί για την βελτίωση της ποιότητας στη δημόσια οργάνωση και διοίκηση, επιδιώκοντας την καλύτερη και πραγματική εξυπηρέτηση του πολίτη. / This thesis aims to investigate entrepreneurial behavior and organizational change in Greek public sector. Moreover analysis of the relationship between employees’ entrepreneurial behavior and attitude-resistance to change is provided. The problem we approach is timeless and intense and associated with the need to reorganize the public sector to become more effective and efficient servicing Greek citizens. Since 1950’s all reports on the Greek economy have lead to a common recognition that structural-organizational and operational deficiencies in the public sector in Greece is one of the major inhibiting factors to achieve high rates of economic and social development. The reconstruction of the public sector in most Western countries is the subject of constant discussion and organized efforts. These efforts are followed by different approaches without a common context. Until today, there are no concrete proposals on the strategy to be followed for the promotion of entrepreneurial behavior in public-sector workers. As it was stated the objective of the present thesis is to study the effect of organizational change and attitude-resistance of workers against the organizational change and how people express their entrepreneurial behaviour in public sector. More specifically, we analyzed the sectors of change and stages following a planned organizational change during the introduction of the organization. Additionally, we separate types which determine the organizational change, based on some specific features and an extensive reference to the reactions that can occur from the officials, of the organization. Additionally, we make certain proposals for the success of the organizational change in public sector. To achieve our goal, we combine theoretical elements of the science of management, strategy and business administration, change management and through the appropriate quantitative methods we try to approach the idea of entrepreneurship in the public sector. We examined organizations for corporate Entrepreneurship directly linked with the emergence of innovation, while we also examined the factors in favor of organizational behavior. At the same time we investigate the role of employees’ at all hierarchical levels and we try to find how they react to innovation, organizational change, empowerment and decision making process. The literature review is documented with the presentation of the results of our research in the public sector and specifically we present the results of a survey based on a random sample of 150 public servants working at Prefectures in Greece. From our research we find that the tendency for change, strategic vision, collaborative atmosphere and empowerment can be factors in emergence of entrepreneurial behavior in the public sector. The results of this research are particularly of practical and administrative interest since they constitute an attempt to the strategic reorganization of the Greek public sector towards the promotion of entrepreneurial behavior of public servants. Finally we could say that research findings reported herein contribute to the entrepreneurship and strategic change management literature and demonstrate that the concept of public entrepreneurship is relevant to the average civil servant, revealing facets of entrepreneurial behavior of front line staff. Finally the findings of this thesis provide a well-documented framework in addressing corporate entrepreneurship and organizational change in the public sector. Research findings are useful in formulating a strategy that fosters corporate entrepreneurship in the public sector setting and regarded as the key to improve the quality of public organization and administration.

In the modern highly competitive business environments innovation research has flourished as the need of organizations to develop new products, to compete intensively and to perform their tasks adequately has become vital (Brown & Eisenhardt, 1995; Damanpour, 1991). This continuous change leads firms to confront with the tension of exploring new opportunities or exploiting current competencies (Floyd & Lane, 2000; Lavie, Stettner, & Tushman, 2010). March’s (1991) “ambidexterity” premise refers to the simultaneous pursuit of these contrasting activities (exploration and exploitation). Specifically, firms seek to adjust to the turbulent environmental conditions through exploring new ideas, products and/or services while simultaneously developing their existing products, markets and competences (Benner & Tushman, 2003; Jansen, Van Den Bosch, & Volberda, 2006). Several literatures have increasingly argued about the antecedents of exploration and exploitation and their impact to firms’ ambidexterity as well as the relationship between ambidexterity and firms’ financial performance (He & Wong, 2004; Jansen, Volberda, & Van Den Bosch, 2005a). This doctoral study copes with the antecedents of firms’ ambidextrous orientation and the firm-level ambidexterity-financial performance relationship. Through the use of hierarchical regression modeling, the results of the empirical research at a sample of 133 top performing Greek companies show that: 1) top managers’ creative self-efficacy positively affects firms’ ambidextrous orientation, 2) top managers’ learning goal orientation positively impacts firms’ ambidextrous orientation, 3) top managers’ performance goal orientation negatively influences firms’ ambidextrous orientation, 4) firms’ external knowledge flows positively affect firms’ ambidextrous orientation, 5) firms’ innovation & flexibility climate positively impacts firms’ ambidextrous orientation, 6) firms’ social capital is not associated with firms’ ambidextrous orientation, 7) firms’ organizational capital positively influences firms’ ambidextrous orientation, 8) firms’ participative decision making positively affects firms’ ambidextrous orientation, 9) the complementary effect of the simultaneous pursuit of a differentiation and a low-cost strategy negatively impacts firms’ ambidextrous orientation, 10) firms’ ambidextrous orientation is positively related to firms’ financial performance and that, 11) Firm size moderates the relationship between firms’ ambidextrous innovation orientation and its subsequent financial performance in such a way that this positive effect is increased as size increases. Overall, these findings offer important contributions to organizational ambidexterity literature, by indicating new antecedents of firms’ ambidexterity and a positive relationship of ambidexterity and firms’ financial performance. / Στο σύγχρονο επιχειρησιακό περιβάλλον, το οποίο διέπεται απο συνθήκες έντονου ανταγωνισμού, το ερευνητικό πεδίο της διαχείρισης καινοτομίας έχει ανθίσει, καθώς οι επιχειρήσεις οφείλουν να αναπτύξουν καινούρια προϊόντα, να γίνουν ανταγωνιστικές και να εκτελούν τις διαδικασίες τους επαρκώς. Αυτή η συνεχής αλλαγή έχει οδηγήσει τους οικονομικούς οργανισμούς στην ανάγκη να αντιμετωπίσουν την ένταση μεταξύ της εξερεύνησης νέων ευκαιριών ή/και την ανάπτυξη των ήδη υπαρχόντων ικανοτήτων. Η θεωρία της αμφιδεξιότητας αναφέρεται στην ταυτόχρονη εκτέλεση και των δύο παραπάνω (ανάπτυξη νέων ευκαιριών και υπαρχόντων ικανοτήτων). Πιο συγκεκριμένα, οι επιχειρήσεις προσπαθούν να προσαρμοστούν στις σύνθετες και πολλές φορές έντονες αλλαγές του εξωτερικού τους περιβάλλοντος είτε εξευρευνώντας νέες ιδέες, προϊόντα ή/και υπηρεσίες αναπτύσσοντας ταυτόχρονα τα υπάρχοντα προϊόντα, αγορές ή/και ικανότητες. Επιπλέον, έντονη είναι η επιστημονική διαμάχη όσον αφορά τους παράγοντες που οδηγούν στην οργανωσιακή αμφιδεξιότητα όπως επίσης και στην επίδραση που έχει η αμφιδεξιότητα στην χρηματοοικονομική απόδοση των επιχειρήσεων. Η παρούσα διδακτορική διατριβή εστιάζει α) στους προσδιοριστικούς παράγοντες της στρατηγικής οργανωσιακής αμφιδεξιότητας (στο επίπεδο της επιχείρησης) και β) στη σχέση της με την χρηματοοικονομική απόδοση των επιχειρήσεων. Χρησιμοποιώντας τη μέθοδο της ιεραρχικής παλινδρόμισης σε ένα δείγμα των 133 πιο κερδοφόρων Ελληνικών επιχειρήσεων αποδεικνύεται ότι: 1) H δημιουργική αποτελεσματικότητα των ανώτατων διοικητικών στελεχών επηρεάζει θετικά τον προσανατολισμό της επιχείρησης στην οργανωσιακή αμφιδεξιότητα, 2) Ο προσανατολισμός των ανώτατων διοικητικών στελεχών στην επίτευξη γνώσεων επηρεάζει θετικά τον προσανατολισμό της επιχείρησης στην οργανωσιακή αμφιδεξιότητα, 3) Ο προσανατολισμός των ανώτατων διοικητικών στελεχών στην επίτευξη αποτελεσμάτων επηρεάζει αρνητικά τον προσανατολισμό της επιχείρησης στην οργανωσιακή αμφιδεξιότητα, 4) Οι ροές εξωτερικής γνώσης επηρεάζουν θετικά τον προσανατολισμό της επιχείρησης στην οργανωσιακή αμφιδεξιότητα, 5) Το κλίμα καινοτομίας και ελαστικότητας μέσα στην επιχείρηση επηρεάζει θετικά τον προσανατολισμό της στην οργανωσιακή αμφιδεξιότητα, 6) Το κοινωνικό κεφάλαιο της επιχείρησης δεν συνδέεται με τον προσανατολισμό της στην οργανωσιακή αμφιδεξιότητα, 7) Το οργανωσιακό κεφάλαιο της επιχείρησης επηρεάζει θετικά τον προσανατολισμό της στην οργανωσιακή αμφιδεξιότητα, 8) Η συμμετοχικότητα στην λήψη αποφάσεων μέσα στην επιχείρηση επηρεάζει θετικά τον προσανατολισμό της στην οργανωσιακή αμφιδεξιότητα, 9) Η συμπληρωματικότητα των ανταγωνιστικών στρατηγικών (διαφοροποίησης και χαμηλού κόστους) επηρεάζει αρνητικά τον προσανατολισμό της επιχείρησης στην αμφιδεξιότητα, 10) Η αμφιδεξιότητα της επιχείρησης επηρεάζει θετικά την χρηματοοικονομική της απόδοση, 11) Το μέγεθος της επιχείρησης επηρεάζει θετικά τη σχέση μεταξύ αμφιδεξιότητας και χρηματοοικονομικής απόδοσης και αυτή η επίδραση αυξάνεται όσο μεγαλώνει το μέγεθος της επιχείρησης. Συμπερασματικά, τα παραπάνω αποτελέσματα συνεισφέρουν στη θεωρία της οργανωσιακής αμφιδεξιότητας παρουσιάζοντας καινούριους παράγοντες που οδηγούν σε αμφιδεξιότητα και αποδεικνύοντας τη θετική σχέση μεταξύ αμφιδεξιότητας και χρηματοοικονομικής απόδοσης των επιχειρήσεων.

Αντικείμενο της παρούσας διδακτορικής διατριβής είναι να εξετάσει τους παράγοντες που επηρεάζουν την καινοτόμο δραστηριότητα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων στις απομακρυσμένες αγροτικές περιοχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης θέτοντας ερευνητικά ερωτήματα που σχετίζονται με την ανάπτυξη και υποστήριξη της καινοτομίας στην περιφέρεια. Για την πραγματοποίηση της έρευνας επιλέχθηκαν δώδεκα περιοχές μελέτης που βρίσκονται σε έξι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σε κάθε μια από τις έξι χώρες που συμμετείχαν στην έρευνα, επιλέχθηκε μια περιοχή με σχετικά καλή οικονομική απόδοση λαμβανομένου υπόψη του μειονεκτήματος λόγω της απομακρυσμένης της θέσης (περιοχή Α), και μια περιοχή σχετικά προσβάσιμη (περιοχή Β) με οικονομική απόδοση αντίστοιχη με αυτή της περιοχής Α. Οι περιοχές είναι οι εξής: Shetland (Α) και East Ayrshire (Β) στη Σκωτία, Keski- Suomi (Α) και Satakunta (Β) στη Φινλανδία, L’Alcoià (Α) και Camp de Morvedre (Β) στην Ισπανία, Rottal-Inn (Α) και Bitburg-Prüm (Β) στη Γερμανία, Ευρυτανία (Α) και Καλάβρυτα (Β) στην Ελλάδα και Midwest Clare (Α) και Southeast Wexford (Β) στην Ιρλανδία. Τα δεδομένα προήλθαν από 600 συνολικά επιχειρήσεις (50 από κάθε περιοχή) και συλλέχθηκαν με τη βοήθεια ερωτηματολογίων και μέσω προσωπικών συνεντεύξεων στα πλαίσια ενός ερευνητικού προγράμματος χρηματοδοτούμενου από την Ε.Ε. (AsPIRE: Aspatial Peripherality, Innovation and the Rural Economy). Η διδακτορική διατριβή είναι χωρισμένη σε τρία μέρη. Στο πρώτο μέρος δίνεται καταρχήν ο ορισμός της καινοτομίας και πραγματοποιείται μια ανασκόπηση της διεθνούς βιβλιογραφίας για την καινοτομία και την κατανομή της στο χώρο. Στη συνέχεια αποτυπώνεται η επιρροή του χωρικού, τοπικού και μη τοπικού, περιβάλλοντος μιας επιχείρησης στην καινοτόμο δραστηριότητά της. Γίνεται η υπόθεση ότι η πρόσβαση των επιχειρήσεων σε μη- τοπικά περιβάλλοντα καθορίζει την πιθανότητα να εισάγουν οι επιχειρήσεις καινοτομία και ελέγχει το ποσοστό της συνολικής καινοτόμου δραστηριότητας μιας περιοχής. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι η καινοτόμος δραστηριότητα των επιχειρήσεων επηρεάζεται από παράγοντες που σχετίζονται με το άνοιγμα των τοπικών συστημάτων παραγωγής σε μη τοπικούς κόσμους. Τα δίκτυα επιχειρήσεων, το συσσωρευμένο επιχειρηματικό και ανθρώπινο κεφάλαιο, η γνώση και η εμπειρία που αποκτήθηκαν σε μη τοπικό επίπεδο, καθώς και η υπάρχουσα τοπική επιχειρηματική ιστορία ενισχύουν την ικανότητα των επιχειρήσεων να καινοτομούν και διευρύνουν την ικανότητα μάθησής τους. Το δεύτερο μέρος της διατριβής εξετάζει την επίδραση της χωροθέτησης των επιχειρήσεων στην καινοτόμο δραστηριότητά τους, τόσο σε μικρο- όσο και σε μακρο- επίπεδο. Στο μικροοικονομικό επίπεδο συνάγεται ότι η πιθανότητα εισαγωγής καινοτομίας είναι καλά προβλεπόμενη από παρατηρήσιμα επιχειρηματικά χαρακτηριστικά. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι οι πιο προσβάσιμες περιοχές παρουσιάζουν υψηλότερα ποσοστά καινοτόμου δραστηριότητας σε σχέση με τις λιγότερο προσβάσιμες. Στη συνέχεια η διαφορά στα ποσοστά καινοτόμου δραστηριότητας ανάμεσα στις περισσότερο και λιγότερο προσβάσιμες περιοχές αποδομείται σε εκείνη που οφείλεται σε παρατηρήσιμους και σε εκείνη που οφείλεται σε μη παρατηρήσιμους παράγοντες. Συμπεραίνεται ότι το μεγαλύτερο μέρος της διαφοράς των πιθανοτήτων να παρουσιάσει μία εταιρεία καινοτόμο δραστηριότητα αποδίδεται σε μη παρατηρήσιμους παράγοντες αποκαλύπτοντας έτσι την σοβαρή επίδραση του τοπικού περιβάλλοντος (όπως αυτό συλλαμβάνεται από την επίπτωση των μη-παρατηρήσιμων παραγόντων) στη καινοτομία. Κατά συνέπεια τα συμπεράσματα προτείνουν να είναι η πολιτική καινοτομίας για τις ΜΜΕ εξειδικευμένη στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε περιοχής και να στοχεύει στην ικανοποίηση των ιδιαίτερων αναγκών των επιχειρήσεων και στη διατήρηση και βελτίωση του τοπικού περιβάλλοντος καινοτομίας. Σε μακροοικονομικό επίπεδο γίνεται μια προσπάθεια καταγραφής κάποιων παραγόντων που ευθύνονται για την «Αχωρική Περιφερειακότητα». Αποδεικνύεται ότι η συμβατική περιφερειακότητα (μετρούμενη σε όρους προσβασιμότητας) δεν μπορεί από μόνη της να εξηγήσει τις παρατηρημένες μορφές απόστασης και την οικονομική ανάπτυξη. Ταυτόχρονα, υπάρχει ένας σημαντικός αριθμός απομακρυσμένων και σχετικά μη προσβάσιμων περιοχών που ξεπερνούν τα αναμενόμενα επίπεδα οικονομικής ανάπτυξης, καθώς και ένας επίσης σημαντικός αριθμός περισσότερο προσβάσιμων περιοχών που παρουσιάζουν αρκετά μικρότερα από τα αναμενόμενα επίπεδα οικονομικής ανάπτυξης. Αποδεικνύεται ότι οι παράγοντες της αχωρικής περιφερειακότητας είναι εκείνοι που ευθύνονται για την απόκλιση των περιφερειών από τη συμβατική σχέση τοποθεσίας και επιπέδου ανάπτυξης. Τέτοιοι παράγοντες είναι για παράδειγμα η λειτουργία χωρικά οριζόντιων και κάθετων επιχειρηματικών δικτύων. Τέλος, το τρίτο μέρος της διατριβής ασχολείται με την επίδραση της καινοτομίας στην απόδοση των επιχειρήσεων και πιο συγκεκριμένα με την επίδραση της καινοτομίας προϊόντος στις επενδύσεις σε πάγια περιουσιακά στοιχεία. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι η εισαγωγή καινοτομίας προϊόντος μειώνει την πιθανότητα πραγματοποίησης επενδύσεων σε πάγια περιουσιακά στοιχεία. Ένα άλλο συμπέρασμα είναι ότι το μέγεθος της επιχείρησης ασκεί μια ιδιαίτερα σύνθετη επίδραση στην πιθανότητα πραγματοποίησης επενδύσεων. Η επίδραση αυτή αποτελείται από δυο συνθετικά μέρη, μια μορφής ανεστραμμένου U άμεση επίδραση του μεγέθους της επιχείρησης στην πιθανότητα για πραγματοποίηση επενδύσεων και μια έμμεση γραμμική επίδραση του μεγέθους στην πιθανότητα εισαγωγής καινοτομίας. Τα αποτελέσματα δείχνουν επίσης ότι το χάσμα στην πιθανότητα πραγματοποίησης επενδύσεων μεταξύ καινοτόμων και μη καινοτόμων επιχειρήσεων αυξάνεται με την αύξηση του μεγέθους. / The aim of this PhD Thesis is to examine the factors that influence the innovative activity of SMEs in peripheral and less favored areas of the European Union by posing research questions that relate to the development and support of innovation in this type of areas. In the framework of this research, survey data collected in twelve case study regions in six EU member states was used. Within each of the six participating member states, one region (Region A) was selected as a relatively peripheral region, perceived to be performing relatively well economically (given its locational disadvantages), and a second one (Region B) was selected as an example of a relatively accessible region with a perceived performance similar to that of Region A. These areas were Shetland (Α) and East Ayrshire (Β) in Scotland, Keski- Suomi (Α) and Satakunta (Β) in Finland, L’Alcoià (Α) and Camp de Morvedre (Β) in Spain, Rottal-Inn (Α) and Bitburg-Prüm (Β) in Germany, Evrytania (Α) and Kalavryta (Β) in Greece and Midwest Clare (Α) and Southeast Wexford (Β) in Ireland.This data was collected from 600 businesses (50 in each case study area) during 2003 for the EU Fifth Framework research project entitled “Aspatial Peripherality, Innovation and the Rural Economy” (AsPIRE). Data was collected through personal interviews with the firm’s owner or manager and with the use of questionnaires. The PhD Thesis is divided into three parts. In the first part there is a literature review on the definition of innovation and the dissemination of innovation through space. In a second step it is hypothesized that firms’ access to the non-local domain determines the probability to innovate and controls the rate of an area’s overall innovative activity. Results reveal that firms’ innovative activity is influenced by factors opening local production systems to the non-local world. Business networks, accumulated entrepreneurial human capital, knowledge and experience acquired non-locally and the embedded local business history enrich firms’ innovative capacities and shape the learning capacity of firms and localities. When local economic systems operate under national systems that are prone to innovation, these factors account less for the probability that a firm will innovate and vice versa. The second part of the thesis examines the effect of the peripheral location of firms on their innovativeness. It is concluded that the probability to innovate is well predicted by observable firm, entrepreneurial and business network characteristics. Results show that more accessible areas consistently present higher activity rates than their peripheral counterparts. The difference in innovation activity rates between peripheral and central areas is then decomposed into observable and non-observable factors. It arises that the whole innovation gap is attributed to non-observable factors constituting a combination of ‘behavior and environment’. Innovation policy for SMEs should thus aim at meeting businesses’ specific needs (firm-specific factors) and at sustaining and improving the innovation environment. Finally, the third part of this Thesis explores the relationship between product innovation and investments in fixed capital assets. Results show that the presence of product innovation reduces the probability to invest. Another result is that a firm’s size exerts a rather complicated effect on the probability to invest. This effect consists of a direct, inverted U-shape component of firm’s size on the probability to invest and an indirect component through the size’s linear effect on the probability to innovate. The gap in the probability to invest between innovative and non-innovative firms increases with size.

Η διατριβή εξετάζει τους κρίσιμους παράγοντες που προσδιορίζουν την επιχειρηματικότητα της υπαίθρου, θέτει τα κύρια ερευνητικά ερωτήματα που σχετίζονται με ανάπτυξη και υποστήριξη της επιχειρηματικότητας στην ύπαιθρο και τέλος θέτει τις βάσεις για μία μελλοντική επιστημονική έρευνα. Οι περιοχές όπου βασίσθηκε η συγκεκριμένη διατριβή οριοθετούνται σε τέσσερις χώρες της Νότιας Ευρώπης: α) την Ελλάδα (Ευρυτανία)β) την Ιταλία (Garfagnana & Media Valle del Serchio) γ) την Ισπανία (Garrotxa) και δ) την Πορτογαλία (Serra-Algarvia). / The doctoral dissertation examines the crucial factors that determine rural entrepreneurship, it sets the basic research questions concerning the development and support of rural entrepreneurship and it also sets the framework for a future scientific research. The doctoral dissertation was based on four areas of Southern Europe: Evrytania (Greece); Garfagnana & Media Valle del Serchio (Italy); Garrotxa (Spain) and Serra-Algarvia (Portugal).