One of the most difficult, but -at the same time- interesting questions in morphological theory is the relation between inflection and derivation. This question lies at the heart of the problem of the architecture of the morphological component and thus raises important issues such as: (a) the relation between the lexicon and the grammar, and (b) the model which best accounts for the relevant facts. In the present thesis, the aim is to examine certain morphological phenomena which reveal the close relation between the two processes, and to show that both should be accounted for in the morphological component. Three aspects of the problem are exhaustively discussed, drawing data from Standard Modern Greek and Griko: (a) the relation between conversion and inflectional classes in Standard Modern Greek, (b) the evolution of derivational affixes into inflectional ones in Griko and (c) the appearance of inflection inside derivation in both Griko and Standard Modern Greek. The analysis of the data is given within a Construction Morphology (CM) framework. CM offers important insights into the problem since it has a strong lexicalist orientation with both inflection and word formation within the lexicon, and the proposed word-formation schema (construction) is applicable to both derivation and inflection. The CM framework provides effective solutions to the problems discussed in the relevant chapters and paves the way for the analysis of similar phenomena. It should be mentioned that the contribution of the present thesis to the relevant discussion can be described in two points: (a) it presents some data that have not been described before and offers an up-to-date analysis, (b) it examines the relation between the two processes within the CM framework. / Ένα από τα πιο δύσκολα αλλά και ενδιαφέροντα ζητήματα που έχουν απασχολήσει τη μορφολογική θεωρία τα τελευταία χρόνια είναι η σχέση των διαδικασιών της κλίσης και της παραγωγής. Η εξέταση του συγκεκριμένου ζητήματος αποτελεί ουσιαστικής σημασίας πρόβλημα καθώς έχει σημαντικές προεκτάσεις ως προς (α) τη σχέση μεταξύ της γραμματικής και του λεξικού και (β) τα μοντέλα μορφολογικής περιγραφής. Οι στόχοι στην παρούσα διατριβή είναι: (α) να καταδειχτεί ότι η κλίση και η παραγωγή παρουσιάζουν μία αλληλεπίδραση κατά το σχηματισμό λέξεων, και (β) να περιγραφθεί η σχέση των δύο τομέων και να αναλυθεί μέσα στο πλαίσιο της Construction Morphology (CM). Εξετάζεται το συγκεκριμένο ζήτημα κυρίως μέσα από δεδομένα της διαλέκτου Griko και της Κοινής Νέας Ελληνικής (ΚΝΕ) και παράλληλα γίνεται σύγκριση με άλλες ΝΕ διαλέκτους και ευρωπαϊκές γλώσσες. Η ανάλυση είναι δομημένη πάνω σε τρία διαφορετικά θέματα: πρώτα, εξετάζεται η σχέση κλίσης και μετάπλασης στην ΚΝΕ, έπειτα, εξετάζεται ένα παραγωγικό μόρφημα το οποίο εμφανίζει κλιτικές ιδιότητες στη διάλεκτο Griko και τέλος εξετάζεται η εμφάνιση κλίσης μέσα σε παράγωγους σχηματισμούς τόσο στη Griko όσο και στην ΚΝΕ. Αυτά τα θέματα έχουν ένα κοινό προσανατολισμό καθώς καταδεικνύουν ότι οι δύο διαδικασίες αλληλεπιδρούν πολύ στενά και ως εκ τούτου μπορεί να θεωρηθεί ότι ανήκουν στον ίδιο τομέα της γραμματικής. Τα δεδομένα που εξετάζονται στην παρούσα διατριβή αναλύονται μέσα στο πλαίσιο της CM. Το συγκεκριμένο μοντέλο αποτελεί πρόσφορο έδαφος για την ανάλυση των συγκεκριμένων δεδομένων για δύο λόγους: (α) έχει έντονα λεξικαλιστικό προσανατολισμό και (β) προτείνει ένα φορμαλισμό για το σχηματισμό λέξεων (σχήμα) το οποίο μπορεί να αποδώσει τόσο τις κλιτικές όσο και τις παράγωγες δομές. Η συμβολή της συγκεκριμένης διατριβής έγκειται σε δύο διαφορετικούς τομείς: (α) στην εξέταση δεδομένων που δεν έχουν εξεταστεί στο παρελθόν, με στόχο να κάνει λεπτομερή περιγραφή και ανάλυση, (β) στην εξέταση του θεωρητικού ζητήματος της σχέσης μεταξύ των δύο διαδικασιών μέσα στο μοντέλο της Construction Morphology.

Συγκριτική συντακτική ανάλυση του Παρακειμένου της Νέας Ελληνικής και των κυριοτέρων ρωμανικών και γερμανικών γλωσσών. / The present thesis is an analysis concerning the periphrases of the present perfect in Modern Greek, and in the main Romance and Germanic languages, Spanish, Portuguese, French, Italian, English, German and Dutch. It consists of three chapters. In the first chapter, I present the data concerning the formation and the uses of the present perfect in the aforementioned languages. I particularly insist on the fact that in some languages there is auxiliary selection. French, Italian, German and Dutch, on one hand, generally select the auxiliary verb “have” to form the periphrases of the present perfect of transitive verbs, whereas, they select the verb “be” to form the present perfect of unaccusative verbs. Moreover, two of these languages, French and Italian have participle agreement. The participle used in the formations of these periphrases agrees in gender and number with the subject of the phrase if the auxiliary verb “be” is used, whereas, it agrees with the object if the verb “have” is used, but only on condition that the object precedes the participle. This can occur mainly when the object is a pronoun. In the second chapter, I proceed to the syntactic analysis of the data. I look into Kayne’s (1993) analysis on auxiliary selection. Kayne, following Freeze (1992), supports that the syntactic analysis of the possessive “have” should be adopted for the auxiliary “have” as well. He believes that the only difference between the two constructions is the fact that the complement of the auxiliary “have” should be one appropriate for a participle. Moreover, Kayne (1993) supports that the two auxiliary verbs “have” and “be” are basically the same. “Have” is “be” with a locative. In this chapter I also present some additional, more recent views concerning the constructions of the periphrases of the present perfect, the ones of Iatridou (2007) and D’Alessandro (2010). In the third chapter, I look into participle agreement. I suggest that this kind of agreement is related to, and depends on the position of adjectives in each language. In languages like French and Italian the adjective is usually put after the substantive. As a result, participles only agree with the argument they characterize/determine, depending on the construction, if they are in a structural position which is compatible with the position of the adjective. In languages like German and Dutch, adjectives always precede substantives. However, participles never do so when they are part of a periphrasis of the present perfect. German and Dutch never show participle agreement. In Greek, on the other hand, the adjective can either precede or follow the verb. This seems to be the reason why participles in Greek always show agreement. Finally, in English, adjectives and consequently participles never show any kind of agreement due to the fact that they lack clitic morphology. Following Wasow (1977) and his analysis on verbal and adjectival participles, but also Kibort (2005), I support that past participles that show agreement constitute an intermediate participial category between the verbal and the adjectival ones. They seem to be “resultative” participles which act as verbs but bear adjectival features. I propose that it is possible that the function of these participles in the periphrases of the present perfect is either to produce or to reinforce the perfect of result. I conclude that Modern Greek is the only language, among the ones examined, that has unconditional participial agreement, and can produce two different kinds of the present perfect with most verbs, the perfect of experience, on one hand, and the perfect of result, on the other.

Η παρούσα διατριβή ασχολείται με τη συγκριτική μελέτη λέξεων στην Αγγλική και τη Νέα Ελληνική που περιέχουν δεσμευμένα μορφολογικά στοιχεία, δηλαδή μορφήματα που δεν απαντώνται ανεξάρτητα στο λόγο. Στην Αγγλική οι λέξεις αυτές είναι γνωστές με τον όρο «νεοκλασικά σύνθετα», καθώς τα δεσμευμένα στοιχεία που περιέχουν έχουν αρχαιοελληνική ή λατινική προέλευση. Στη Νέα Ελληνική πρόκειται για μία κατηγορία ρηματικών συνθέτων, που περιέχουν ένα δεσμευμένο θέμα ρηματικής προέλευσης σε τελική θέση. Σημαντικό χαρακτηριστικό των εν λόγω λέξεων είναι ότι ένα μεγάλο ποσοστό αυτών ανήκει σε ειδικά επιστημονικά και τεχνικά λεξιλόγια. Στόχος της μελέτης είναι ο άμεσος συσχετισμός των λέξεων αυτών στις δύο γλώσσες από μορφολογική άποψη, με απώτερο σκοπό τη βέλτιστη υπολογιστική τους επεξεργασία. Για τις ανάγκες της παρούσας συγκροτήθηκαν δύο σώματα δεσμευμένων θεμάτων που εμφανίζονται σε τελική θέση μέσα σε λέξεις της Αγγλικής και της Νέας Ελληνικής, τα οποία αποτέλεσαν τα κύρια γλωσσικά δεδομένα, τόσο για την θεωρητική ανάλυση, όσο και για την υπολογιστική επεξεργασία των υπό εξέταση λέξεων. Λαμβάνοντας υπόψη τις θεωρητικές απόψεις που έχουν διατυπωθεί, τα δεδομένα που προέκυψαν από την εξέταση των σωμάτων δεσμευμένων στοιχείων, καθώς και την παρουσία των λέξεων με δεσμευμένα στοιχεία κατά τη διάρκεια εξέλιξης της κάθε γλώσσας, πραγματοποιείται η μορφολογική τους ανάλυση, που έχει ως αποτέλεσμα τον άμεσο συσχετισμό τους με την αναγνώριση αντίστοιχων δομών στις εν λόγω λέξεις. Με βάση τα συμπεράσματα της θεωρητικής ανάλυσης επιχειρείται η δημιουργία ενός συστήματος υπολογιστικής μορφολογικής επεξεργασίας των εν λόγω λέξεων, που διέπεται από κοινές αρχές και κοινούς κανόνες για τις δύο γλώσσες, με στόχο την όσο το δυνατόν αποτελεσματικότερη και οικονομικότερη περιγραφή του φαινομένου, για χρήση σε ένα πλήθος εφαρμογών της γλωσσικής επεξεργασίας. Ο φορμαλισμός που χρησιμοποιείται αποτελεί έναν λεξιλογικό μεταγλωττιστή (LEXC) που είναι ιδιαίτερα κατάλληλος για τον ορισμό λεξιλογίων φυσικών γλωσσών και βασίζεται στις μεθόδους πεπερασμένων καταστάσεων. / This PhD thesis deals with the comparative study of words containing bound morphological stems in English and Modern Greek (MG) and their computational processing. A great number of these words, also known as neoclassical compounds, belong to technical and scientific terminologies. The linguistic database used for the theoretical analysis and the computational processing proposed in this study, consists of two corpora, especially built for and appended in the current study, containing bound stems as final elements in words of English and MG. According to the theoretical analysis proposed, compounds with bound stems in the two languages share similar structures. The proposed system for the computational processing of these words, based on the the conclusions of the theoretical analysis, makes use of finite state methods, specifically the Xerox Lexical Compiler (LEXC) and offers an efficient way of implementing the phenomenon of neoclassical compounding in modern languages.

H παρούσα διατριβή ανήκει στο πεδίο της συγκριτικής μορφολογίας. Μελετάται η μορφολογική διαδικασία της σύνθεσης στη Νέα Ελληνική και τη Γερμανική, σε δύο γλώσσες που μοιράζονται πολλά κοινά μορφολογικά χαρακτηριστικά και στις οποίες το συγκεκριμένο φαινόμενο είναι ιδιαίτερα παραγωγικό. Συγκεκριμένα, τα θέματα που εξετάζονται είναι τα ακόλουθα: α) τα δομικά χαρακτηριστικά των λεγόμενων «πρωτοτυπικών συνθέτων» σε σύγκριση με τις «οριακές περιπτώσεις», όπου και η διαδικασία της παραγωγής εμπλέκεται στο σχηματισμό τους, β) η εμφάνιση συνδετικού στοιχείου και γ) ο σχηματισμός διαφόρων τύπων συνθέτων, όπως για παράδειγμα των εξωκεντρικών και των παρατακτικών συνθέτων. To θεωρητικό πλαίσιο που υιοθετείται είναι αυτό της γενετικής μορφολογίας. Τα κυριότερα συμπεράσματα της διατριβής αφορούν τον καθορισμό των παραμέτρων, βάσει των οποίων μπορούν να ερμηνευθούν οι διαφορές στο σχηματισμό συνθέτων των δύο αυτών γλωσσών. Οι πιο σημαντικοί παράμετροι που εξηγούν τις διαφορές των νεοελληνικών και γερμανικών συνθέτων είναι α) το είδος της μορφολογίας που προτιμά η κάθε γλώσσα, αν δηλαδή βασίζεται στο θέμα ή στη λέξη και β) τα πλούσια ή περιορισμένα ονοματικά κλιτικά παραδείγματα. Μέσω της συγκριτικής ανάλυσης ήρθαν στο φως και νέα συμπεράσματα που αφορούν επιμέρους ζητήματα της διαδικασίας της σύνθεσης των δύο αυτών γλωσσών, όπως για παράδειγμα ο μορφολογικός χαρακτήρας του συνδετικού στοιχείου και το είδος της κεφαλής των εξωκεντρικών συνθέτων της Γερμανικής, καθώς επίσης και τα μορφολογικά χαρακτηριστικά των ονοματικών παρατακτικών συνθέτων της Νέας Ελληνικής. / This thesis belongs to the field of contrastive morphology: it examines the morphological process of compounding in Modern Greek and German, two languages which share many common morphological features and in which the specific phenomenon is especially productive. In more detail, the topics examined are the following: a) the structural features of the so called “prototypical compounds” in contrast to the “borderline cases”, where the process of derivation is also involved in their formation, b) the appearance of the linking element and c) the formation of different types of compounds as for example the exocentric and the copulative ones. The theoretical framework adopted is that of generative morphology. The main conclusions of the thesis concern the definition of parameters that can explain the differences in the formation of compounds in these two languages. The most important parameters that determine the basic differences in the formation of Modern Greek and German compounds are a) the stem vs. word-based morphology and b) the rich vs. limited nominal inflectional paradigms. Through this contrastive analysis various new outcomes came into light concerning special issues in the process of compounding of these two languages, as for instance the morphological status of the linking element in German, the type of head that the German exocentric compounds display and the morphological features of the nominal copulative compounds in Modern Greek.