Η εργασία έχει ως θέμα τους εκπαιδευτικούς και την πρόκληση της καινοτομίας, με έμφαση στην περίπτωση της διαθεματικότητας. Σκοπός ήταν η ανάδειξη της σημασίας της εισαγωγής καινοτομιών στο ελληνικό δημοτικό σχολείο. Μέσα από την έρευνα, μελετάμε τις απόψεις των εκπαιδευτικών σχετικά με την διαδικασία εισαγωγής καινοτομιών στο σχολείο και επιχειρούμε αναδείξουμε τη σημασία της. Εξετάζουμε τις πεποιθήσεις των εκπαιδευτικών του Ν.Ηλείας σχετικά με την έννοια της καινοτομίας όπως την αντιλαμβάνονται αυτοί ως άμεσα εμπλεκόμενοι με τη διαδικασία της μάθησης. Παράλληλα διερευνώνται οι παράγοντες που επηρεάζουν την εισαγωγή καινοτομιών στο σχολείο μέσω του παραδείγματος της διαθεματικής προσέγγισης της γνώσης καθώς και οι μέθοδοι που χρησιμοποιούνται κατά τη διδασκαλία ενός διαθεματικού προγράμματος. Η μελέτη αυτή δεν θα είχε ολοκληρωθεί χωρίς τη συμπαράσταση, την υποστήριξη και την ενθάρρυνση του επιβλέποντος καθηγητή κ.Παντελή Κυπριανού, ο οποίος με τις συμβουλές και την καθοδήγησή του διευκόλυνε την ολοκλήρωσή της. Τον ευχαριστώ θερμά. Επίσης, ευχαριστίες οφείλω σε όλους τους διευθυντές και εκπαιδευτικούς που συμμετείχαν και βοήθησαν στην ερευνητική διαδικασία. / This paper aims at highlighting the importance of introducing innovations in elementary school. The starting point for dealing with my issue was my personal contact with innovative activities as a practicing teacher. The trigger was my involvement in various individual small innovative school programs. The so far failed reforms with regard to achieving the much desired improvement of the educational system raises the requirement for a gradual change of schools aiming at improving their structure, organization and operation. Both the flexibility and adaptability of innovation to the needs of each school make it an effective means to achieve improvement. However, through my experience I believe that the presence of complex problems hinder the success and reduce the effectiveness of innovation moving away from the goal. Sample of the research was consisted of 129 primary school teachers in the prefecture of Ilia and as a means of data collection used a questionnaire including (6) recordings of the profile questions of teachers and (24) total questions and sub-questions relating to the research questions of the study. The questionnaire emerged from initial interviews held with some teachers as well as pilot in (19) teachers in order to test both the validity of the content and the structure of its questions. In this study we investigated the following research questions: • What are the opinions of teachers on the content of the term "innovation" and which features do they attach to this? • Which factors according to their teachers affect the introduction of innovations in school? • What are the perceptions of teachers for Interdisciplinary innovation and which methods and techniques do they use in teaching in an interdisciplinary program implementation? Finally given the analyses that include the comparison of answers between men and women, as well as the conclusions from the research in the schools and proposals for further research.

Στην παρούσα εργασία μελετάται ο τρόπος της εισαγωγής της διαθεματικής προσέγγισης στο νέο έντυπο εκπαιδευτικό υλικό του Δημοτικού και αξιολογείται ο βαθμός της συμβολής της διαθεματικότητας και ιδίως των αναφορικών διασυνδέσεων μέσα από τις θεμελιώδεις διαθεματικές έννοιες αλλά και των ασκήσεων και δραστηριοτήτων στην προώθηση της μάθησης πέραν από την απλή γνώση. Αρχικά, περιγράφεται το εννοιολογικό και θεωρητικό πλαίσιο της έννοιας της διαθεματικότητας και της προώθησης των μεταγνωστικών δεξιοτήτων μέσω αυτής προς όφελος του μαθητή. Ακολουθεί η παρουσίαση του τρόπου διεξαγωγής της έρευνας και των ευρημάτων με ιδιαίτερη εστίαση στο μάθημα «Μελέτη του Περιβάλλοντος» της Δ΄Δημοτικού. Συγκεκριμένα, χρησιμοποιήθηκε σαν βάση το προτεινόμενο μοντέλο που ανέπτυξαν οι Αλαχιώτης –Καρατζιά (2007) http://www.alfavita.gr/artra/artro20080121a.php , καθώς και η μέθοδος ανάλυσης κειμένου. Η εργασία ολοκληρώνεται με τον κριτικό σχολιασμό της παιδαγωγικής αποτελεσματικότητας της διαθεματικής διδασκαλίας/ μάθησης/ αξιολόγησης. / In this study, the way that the cross-thematic approach was implemented in the new educational material (textbooks) for Greek Primary School is investigated and its effectiveness towards the promotion of learning is assessed. In this framework, the degree of cross-curriculum connections and extensions through the fundamental cross-thematic concepts is investigated and assessed in the text as well as in the exercises and educational activities. Τhe concept of cross-curricularity is identified and given the meaning it takes within the context of the new Greek cross-thematic curricula and the relevant educational material. Also the relationship of cross-curricularity to meat-cognitive competencies is described under the major aim of the promotion of the students benefit. More specifically, the study focused on the analysis of the texts in the educational material produced for the Fourth grade of Primary schools in the lesson “Study of the environment” and used the assessment framework developed by Alaxiotis and Karatzia-Stavlioti (2007) by applying text analysis. The study brought everything together concluding that an effective use of this educational material by the teachers in classroom could, eventually, improve the pedagogic effectiveness of curriculum teaching/learning assessement school practices and the quality of education provided.

Η εισαγωγή της διαθεματικότητας στη χώρα μας υλοποιήθηκε στη χώρα μας με την πιο πρόσφατη μεταρρύθμιση των Αναλυτικών Προγραμμάτων Σπουδών (ΑΠΣ), στις αρχές της δεκαετίας του 2000, μέσω του προγράμματος παραγωγής των ΔΕΠΠΣ/ΑΠΣ/νέου εκπαιδευτικού υλικού. Στην παρούσα διατριβή επιχειρείται η αξιολόγηση του συγκεκριμένου προγράμματος ως προς την παιδαγωγική και τη διαχειριστική του διάσταση. Για την αξιολόγηση της παιδαγωγικής διάστασης αξιοποιήθηκαν μεθοδολογικά εργαλεία του προγράμματος PISA 2003 στην επίλυση προβλήματος, ενώ για την αξιολόγηση τη διαχειριστικής διάστασης του προγράμματος αξιοποιήθηκαν μεθοδολογικά εργαλεία που αφορούν τη συγκριτική αξιολόγηση, τους δείκτες ποιότητας, την αποτελεσματικότητα και την αποδοτικότητα, τα διεθνή πρότυπα διασφάλισης ποιότητας και την ανάλυση κόστους. Το δείγμα της έρευνας αποτέλεσαν 496 μαθητές της Γ΄ Γυμνασίου από 62 Γυμνάσια της Αχαΐας. Τα αποτελέσματα της έρευνας δείχνουν ότι η εφαρμογή της διαθεματικής προσέγγισης της γνώσης βελτίωσε την επίδοση των μαθητών στην επίλυση προβλήματος και στις ανώτερες νοητικές λειτουργίες, ενώ σε επίπεδο διαχειριστικής διάστασης παραγωγής του εκπαιδευτικού υλικού διαπιστώθηκε η ορθολογική διαχειριστική διάσταση της παραγωγής των ΔΕΠΠΣ/ΑΠΣ/νέου εκπαιδευτικού υλικού. / The implementation of Cross Curricularity in Greece took place with the most recent reform of Analytic Programs of Study (APS), in the beginning of decade 2000 via the program of production of DEPPS/APS/new educational material. In the present dissertation is attempted the evaluation of this particular program as for the pedagogics and its administrative dimension. For the evaluation of pedagogic dimension were developed methodological tools from PISA 2003 in the problem solving, while for the evaluation of comparative developed concrete indicators. It was developed the international quality standards administrative dimension of program were developed methodological tools that concern the comparative evaluation, the indicators, the efficiency, the effectiveness, the International Standards and the cost analysis. The sample of research was 496 students of C class from 62 high schools of Achaia prefecture. The results of research show that the application of Cross Curricularity improved the student performance in problem solving and their higher mental functions, while at managing production dimension of the educational material found rationalize the production of DEPPS of /APS/new educational material.

Η μελέτη αυτή έχει ως στόχο την ανάλυση του περιεχομένου σχολικών βιβλίων Χημείας Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης που διδάσκονται στo Γυμνάσιο και στο Λύκειο στην Ελλάδα. Αρχικά, λαμβάνοντας υπόψη τη βιβλιογραφία και τα αντίστοιχα αναλυτικά προγράμματα σπουδών ανιχνεύτηκαν κάποια κριτήρια, σύμφωνα με τα οποία η διδασκαλία και η μάθηση της Χημείας γίνεται πιο αποδοτική, αποτελεσματική και χρήσιμη για τους μαθητές. Μερικά από αυτά τα κριτήρια είναι: η σύνδεση των παρεχόμενων γνώσεων με την καθημερινή ζωή (κοινωνία - τεχνολογία), η διαθεματικότητα και διεπιστημονικότητα της γνώσης, η συσχέτιση μεταξύ των μελετώμενων εννοιών, η χρηστικότητα της γνώσης - "need to know", η ύπαρξη συγκεκριμένου "πλαισίου" διδασκαλίας, αλλά και το να κατανοούν ουσιαστικά οι μαθητές γιατί πρέπει να μελετήσουν τη διδακτέα ύλη. Το δείγμα της έρευνας αποτελείται από τα βιβλία Χημείας μαθητή Γ΄ Γυμνασίου (ημερομηνία έκδοσης 2011) και Α΄ Λυκείου (ημερομηνία έκδοσης 2011). Στην παρούσα μελέτη επιλέχθηκε να γίνει ανάλυση και σύγκριση των δύο σχολικών εγχειριδίων βάσει των κριτηρίων της διεπιστημονικότητας και της σύνδεσης των παρεχόμενων γνώσεων με την καθημερινή ζωή. Καταρχάς, διερευνήθηκε αν τα ανωτέρω βιβλία πληρούν τα αναφερόμενα κριτήρια, και σε ποιο βαθμό, μέσω της καταγραφής και κατηγοριοποίησης σχετικών με τα αναφερόμενα κριτήρια στοιχείων που περιλαμβάνονται στα μελετώμενα εγχειρίδια όπως κεφαλαίων, ενοτήτων, φράσεων, λέξεων, εικόνων, ερωτήσεων, ασκήσεων κλπ. Επιχειρήθηκε ακόμη η σύγκριση μεταξύ των δύο διδακτικών βιβλίων Χημείας Γ' Γυμνασίου και Α' Λυκείου, με σκοπό να διερευνηθεί αν υπερτερεί κάποιο εγχειρίδιο μιας από τις δύο βαθμίδες, ως προς την πλήρωση των τιθέμενων κριτηρίων, με στόχο να αναδειχθεί η ύπαρξη ή όχι συνέχειας και συνοχής στην εκπαίδευση των μαθητών στο μάθημα της Χημείας. Η σημασία της παρούσας έρευνας είναι εμφανής αν ληφθεί υπόψη το γεγονός πως τα αποτελέσματα της ανάλυσης αυτής θα μπορούσαν να παρέχουν κατευθύνσεις στον εκπαιδευτικό σχεδιασμό και τον καθορισμό της ύλης των σχολικών μαθημάτων Χημείας αλλά και να βοηθήσουν τους εκπαιδευτικούς στην επιλογή του κατάλληλου εκπαιδευτικού υλικού και την οργάνωση της διδασκαλίας. Επιπρόσθετα η μελέτη αυτή θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να αναδειχθούν μέθοδοι, διαδικασίες και τρόποι για την προσέλκυση του ενδιαφέροντος των μαθητών και τη βελτίωση της κατανόησης του μαθήματος της Χημείας. / This study aims to analyze the content of school Chemistry books taught in the High School in Greece. Initially, given the literature and corresponding curricula detected some criteria according to which the teaching and learning of chemistry becomes more efficient, effective and useful for students. Some of these criteria are: the supplied knowledge to everyday life (society - technology), the interdisciplinary and multidisciplinary knowledge, the correlation between the studied concepts, usability of knowledge - "need to know", the existence of specific "frame" of teaching, but also students to understand why should study the curriculum. The sample consists of third High school class Chemistry student books (date 2011) and first of Lyceum (date 2011). This study analyzed and compared the two student books based on the criteria of interdisciplinarity and the connection of the provided knowledge to everyday life. First, we investigated whether the above books meet the listed criteria, and to what extent, through mapping and classifying with the listed criteria items included in planned books as chapters, sections, phrases, words, pictures, questions, exercises, etc. Even attempted a comparison between the two teaching Chemistry books third class of high school and firt class of Lyceum, in order to investigate whether outweighs one of the books in criteria in order to demonstrate the existence or not of continuity and consistency in the chemistry education of students. The importance of this research is evident considering the fact that the results of this analysis could provide guidance on educational planning and determining the matter of school chemistry courses and this study could assist teachers in choosing the appropriate educational material and organizing teaching. Additionally, the study could be used to highlight methods, procedures and ways to attract the interest of students and to improve understanding of chemistry.

Η δημιουργία καλλιτεχνικού έργου και η άρθρωση επιστημονικού λόγου αποτελούν φαινόμενα μιας μακράς εξελικτικής διαδικασίας, όχι άσχετης με τη βιολογική, διανοητική και κοινωνική ωρίμανση του ανθρώπινου είδους. Η γνωστική διάσταση επιστήμης και τέχνης αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους λόγους που καθιστά δυνατή την ιδιαίτερη επικοινωνία που τα δύο πεδία αναπτύσσουν μεταξύ τους. Η γνώση, ως θεμελιακό δομικό στοιχείο τους, συμβάλλει στην ευρύτερη αλληλεπίδρασή τους, αλλά και στη δυνατότητά τους να είναι συμπαραγωγοί και συνδιαμορφωτές κοινών δημιουργιών. Επιπλέον ερμηνεύει τη δυνατότητά τους να συμπράττουν στην εκπαιδευτική διαδικασία. Η διαθεματική προσέγγιση της γνώσης παρέχει μια σημαντική ευκαιρία για συνεργασία των δύο πεδίων και την προώθηση μιας ολιστικής εκδοχής της, που οδηγεί στη συγκρότηση από τον/την μαθητή/μαθήτρια μιας προσωπικής θεώρησης για τον κόσμο και τα φαινόμενά του. Στη σχολική πρακτική ωστόσο η τέχνη υποβαθμίζεται και συχνά χρησιμοποιείται ως εργαλείο προώθησης των στόχων που θέτει η επιστήμη, με συνέπεια τη μη ισόρροπη συμμετοχή των δύο περιοχών κατά την διδακτική πράξη και την άρση εν τέλει της αυθεντικής διαθεματικής προσέγγισης της γνώσης. / The production of the work of art and scientific discourse building are facts of a long evolutionary process, not irrelevant to the biological, mental and social maturity of mankind. The cognitive dimension of science and art is one of the major reasons for allowing the specific communication between the two fields. Knowledge, as their fundamental structural component, contributes to wider interaction and in their ability to being co-producers of common creations. Moreover it interprets their ability to collaborate in the educational process. The cross-thematic approach provides an important opportunity for collaboration between the two fields and it promotes a holistic version of knowledge that can lead pupils to the formation of their point of view about the world and its phenomena. In school practice, however, art is downgraded and often it is used as a promotion tool for science objectives. As a result the participation of the two fields in the lesson is unbalanced and finally the authentic Cross-thematic approach of knowledge is revoked.

Σκοπός της παρούσας διατριβής είναι η μελέτη και αποτίμηση του βαθμού καλλιέργειας και κατάκτησης της δημιουργικότητας των φοιτητών/τριων στο πλαίσιο των σπουδών τους στα διαφορετικά Τμήματα των ιδρυμάτων Ανώτατης Εκπαίδευσης. Προς αυτή την κατεύθυνση διερευνούνται οι παράγοντες/χαρακτηριστικά που επηρεάζουν την δημιουργικότητα των φοιτητών/τριων (λ.χ. προσωπικά/ κοινωνικοοικονομικά και άλλα χαρακτηριστικά των υποκειμένων της έρευνας) και μελετούνται οι απόψεις των φοιτητών/τριων για τους τρόπους καλλιέργειας και κατάκτησης της δημιουργικότητάς τους μέσα από τη διαδικασία διδασκαλίας-μάθησης-αξιολόγησης στο Τμήμα όπου φοιτούν. Η έννοια της δημιουργικότητας αποσαφηνίζεται και συνδέεται με τις δραστηριότητες, τις επιδόσεις, το Ανθρώπινο και Κοινωνικό Κεφάλαιο που οι φοιτητές/τριες αποκομίζουν μέσω των σπουδών τους. Επίσης, αναδεικνύεται η ιδιαίτερη σημασία που προσλαμβάνουν σήμερα οι δημιουργικές δραστηριότητες, οι οποίες προεκτείνουν τις τυπικές εκπαιδευτικές λειτουργίες και χρησιμεύουν ως «γέφυρα» για τη μετάβαση στην αγορά εργασίας. Ενδεικτικό ως προς αυτά, είναι το παράδειγμα της μύησης στην Κοινωνική Επιχειρηματικότητα και της ανάληψης πρωτοβουλιών που προάγουν τη θεσμική καινοτομία διευκολύνοντας παράλληλα τη σύνδεση ομαδοσυνεργατικών παιδαγωγικών αντιλήψεων με αυτοδιαχειριστικού τύπου γόνιμους και δημιουργικούς «κοινωνικούς πειραματισμούς» εντάξιμους στο ευρύ πεδίο της Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας. Πέραν τούτου, συσχετίζεται και με παιδαγωγικο-εκπαιδευτικά συστήματα και μεθοδολογίες, όπως της διαθεματικότητας. Όπως αποδείχθηκε από την έρευνά μας, υψηλότερες επιδόσεις/τιμές δημιουργικότητας παρουσιάζουν οι φοιτητές/τριες που είχαν εκπαιδευθεί ως μαθητές/τριες στο πλαίσιο της διαθεματικότητας. Για την έρευνα: α) αναλύθηκε το περιεχόμενο των προγραμμάτων σπουδών των υπό διερεύνηση Τμημάτων, έχοντας ως οδηγούς τα επιμέρους ερευνητικά ερωτήματα και β) διαμορφώθηκε και ελέγχθηκε ως προς την αξιοπιστία και εγκυρότητα κατάλληλο ερωτηματολόγιο, με ερωτήσεις κλειστού τύπου (επιλογής, διαβάθμισης τύπου Likert), καθώς και με ερωτήσεις ανοικτού τύπου, το οποίο συμπληρώθηκε από τους φοιτητές/τριες του 2ου και 4ου έτους Τμημάτων του Πανεπιστημίου Πατρών (Βιολογίας, Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας 8 Υπολογιστών, Ιατρικής, Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης (ΠΤΔΕ), καθώς και των ανεξάρτητων, κατά την περίοδο διεξαγωγής της έρευνας, Τμημάτων Οικονομικών Επιστημών και Διοίκησης Επιχειρήσεων. (Τα Τμήματα Οικονομικών Επιστημών και Διοίκησης Επιχειρήσεων υπάγονται πλέον στη Σχολή Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων). Η ανάλυση των δεδομένων της έρευνας δείχνει ότι οι περισσότεροι φοιτητές/τριες αν και δηλώνουν ότι έχουν έντονο ενδιαφέρον για την καλλιέργεια της δημιουργικότητάς τους μέσω των σπουδών τους, υποστηρίζουν ότι αυτό δεν αποτελεί προτεραιότητα των προγραμμάτων σπουδών ή των καθηγητών/τριών τους. Προτείνουν δε να δοθεί έμφαση σε συγκεκριμένες δραστηριότητες που συνάδουν με το Πρόγραμμα Σπουδών τους και διευρύνουν το φάσμα των ενδιαφερόντων τους (πρακτική άσκηση, εργαστήρια, εισηγήσεις με συζήτηση, επισκέψεις επαγγελματιών του χώρου στο Τμήμα φοίτησής τους, μαθήματα καλλιτεχνικού/αισθητικού κύκλου) και με τις οποίες θεωρούν ότι θα μπορούσε να αναπτυχθεί η δημιουργικότητά τους στο πλαίσιο των σπουδών τους∙ ευρήματα που συνδέονται με τις σύγχρονες τάσεις της αποτελεσματικής εκπαίδευσης σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο. / The aim of the present study is to investigate and assess the degree of cultivation of students’ creativity throughout their studies in departments of Higher Education Institutions. The study took place in the case of six different departments in Patras University (Department of Biology, Department of Electrical and Computer Engineering, Faculty of Medicine, Department of Primary Education, Department of Economics, Department of Business Administration). The content of creativity is both clarified and interconnected with the activities, the achievements and the Human and Social Capital that students gain through their studies. It is also prominent that creative activities can be utilized as bridges for young people to pass successively from Higher Education Departments to social enterprises. 9 Moreover, creative activities are correlated with pedagogic-educational systems and methodologies like cross-cullaricularity. It is shown through our research that students' creativity is promoted by an innovative instruction as aforementioned. In conjunction with our analyzing the content of the curricula in student's programs of study, we conducted a survey research. A specially formulated questionnaire was used to investigate any possible statistical relationship with the participants’ personal/socio-economic and other characteristics (collected by open-ended questions) as well as their attitudes towards creativity (derived from the analysis of their answers to the Likert type questions of the questionnaire). A supplementary goal was to study the students' opinion regarding the ways of improving creativity during the teaching-learning-assessment process. Findings indicate that although most of the students express a great interest in improving their creativity, their opinion is that it is not a high-rated priority in the departments that they attend, despite the fact that this is the case in education in Europe and globally.