Η λειτουργία της διαχείρισης κινδύνων συγκεντρώνει ιδιαίτερο ενδιαφέρον και συνεχή μέριμνα από την πλευρά της Διοίκησης των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και αποτελεί μια από τις βασικότερες λειτουργίες του. Με γνώμονα τη διατήρηση της σταθερότητας στοχεύει σε μια διαρκή εξέλιξη αποτελεσματικού πλαισίου διαχείρισης κινδύνων για τη μείωση των ενδεχόμενων αρνητικών συνεπειών. Η δραστηριότητα και η κερδοφορία του χρηματοπιστωτικού ιδρύματος είναι συνυφασμένη με την ανάληψη πιστωτικού κινδύνου. Ο πιστωτικός κίνδυνος με τη σειρά του απορρέει από δύο πηγές και είναι συνυφασμένος με το ενδεχόμενο αδυναμίας των αντισυμβαλλόμενων να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους. Από τη μία πλευρά, είναι οι «πελάτες» της τράπεζας οι οποίοι δανείζονται και στη συνέχεια αδυνατούν να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους και από την άλλη πλευρά είναι το ίδιο το χρηματοπιστωτικό ίδρυμα το οποίο μπορεί να δανειστεί κεφάλαια (από την κεντρική ευρωπαϊκή τράπεζα ) είτε για να ενισχύσει την λειτουργία του είτε για να επιβιώσει και αδυνατεί στη συνέχεια να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις του προς το δανειστή του. Στην παρούσα διπλωματική εργασία, αναλύεται και παρουσιάζεται ο πιστωτικό κίνδυνος και τα χαρακτηριστικά που τον συνθέτουν καθώς και οι πλέον σύγχρονες τεχνικές που ακολουθούνται στην αγορά για την αποτίμηση του. Στο πρώτο στάδιο γίνεται μια σύντομη και ουσιαστική ανάλυση του τραπεζικού συστήματος. Ουσιαστικά, παρουσιάζεται η δομή και η λειτουργία του χρηματοπιστωτικού συστήματος καθώς και οι υποκατηγορίες που τις αποτελούν όπως επίσης και οι μέθοδοι και τα εργαλεία που χρησιμοποιούνται για την αποτελεσματικότερη λειτουργία τους. Δεύτερο σκέλος της εργασίας αυτής αποτελεί το εποπτικό πλαίσιο το οποίο συσχετίζεται με την προληπτική εποπτεία των τραπεζών, στην μείωση των κινδύνων και στη διαφάνεια των συναλλαγών. Τα μέτρα και τα εργαλεία που χρησιμοποιούνται στο θεσμικό-ρυθμιστικό πλαίσιο έχουν αλλάξει σε βάθος χρόνου σύμφωνα με τις ανάγκες και την γενικότερη εικόνα του οικονομικού συστήματος. Στο τρίτο κεφάλαιο αναλύονται κάποιες γενικές κατηγορίες κινδύνων όπως ο πιστωτικός, ο λειτουργικός και ο κίνδυνος αγοράς. Στη συνέχεια, παρουσιάζεται ο τρόπος με τον οποίο ένα χρηματοπιστωτικό ίδρυμα καθορίζει τον αναμενόμενο κίνδυνο, δηλαδή το μέσο επίπεδο ζημιών από τα δάνεια που έχει χορηγήσει καθώς και τη μέθοδο κάλυψης των μη-αναμενόμενων ζημιών. Τα Credit Ratings, δηλαδή η κατάταξη των δανειοληπτών με βάση την πιθανότητα τους να αθετήσουν τις υποχρεώσεις τους αποτελεί σημαντικό μέρος της παρούσας εργασίας. Η ανάλυση εστιάζεται στην ερμηνεία των βαθμολογήσεων που δίνουν οι οίκοι αξιολόγησης στους δανειστές. Στη συνέχεια έγινε μια σύντομη ανάλυση των πιο γνωστών υποδειγμάτων μέτρησης του πιστωτικού κινδύνου ή ακόμα και πρόβλεψης πτώχευσης οικονομικών μονάδων (επιχειρήσεων ή τραπεζών) η οποία οφείλεται στον πιστωτικό κίνδυνο. Τα υποδείγματα αυτά κατηγοριοποιούνται σε δύο ομάδες αυτές των Παραδοσιακών Υποδειγμάτων και αυτές των Δομικών Υποδειγμάτων. Με βάση τη μορφή των υποδειγμάτων αυτών πραγματοποιείται η εμπειρική ανάλυση η οποία έχει διερευνητικό χαρακτήρα και απώτερος σκοπός της είναι να εξετάσει κατά πόσο επεξηγούν διάφοροι χρηματοοικονομικοί δείκτες την εξαρτημένη μεταβλητή μιας παλινδρόμησης, η οποία στην προκειμένη περίπτωση είναι οι βαθμολογήσεις της πιστοληπτικής ικανότητας χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων από τους οίκους αξιολόγησης σε βάθος χρόνου επτά ετών. / -

Στην παρούσα εργασία γίνεται μια εκτενής αναφορά στα εργαλεία χρηματοδότησης που παρέχουν οι εμπορικές τράπεζες στον ελληνικό χώρο, καθώς και στους τρόπους και τις μεθόδους που χρησιμοποιούνται για την αξιολόγηση και διαχείριση των χρηματοοικονομικών κινδύνων που αντιμετωπίζουν τα πιστωτικά ιδρύματα όταν παρέχουν πιστωτικές διευκολύνσεις. Επιπλέον πραγματοποιείται αναφορά στις πρόσφατες χρηματοοικονομικές κρίσεις που έπληξαν τις διεθνείς οικονομίες καθώς των συνεπειών αυτών. / This paper provides an extensive presentation of the financial tools which are provided by the Greek commercial banks. It also describes the methods which are used in order to evaluate, measure and manage financial risks which Greek banks have to deal with when they finance the markets. There is also an extensive report which present and describes the consquencies of the latest economic crises.

- / -

Στην παρούσα εργασία περιλαμβάνονται: η θεωρητική προσέγγιση του εσωτερικού ελέγχου (internal audit) στην οποία αναλύονται ο ορισμός του εσωτερικού ελέγχου και το πλαίσιο επαγγελματικής εφαρμογής. Τα ελεγκτικά πρότυπα και οι κανόνες συμπεριφοράς. Επίσης αναλύεται το σύστημα εσωτερικού ελέγχου και η επιτροπή ελέγχου, καθώς και η οργάνωση της διεύθυνσης εσωτερικού ελέγχου και η μεθοδολογία που ακολουθείται για τη διεξαγωγή των ελέγχων. Στο δεύτερο μέρος αναλύουμε το πλαίσιο διαχείρισης κινδύνων (Enterprise risk management) και περιγράφουμε πως διεξάγεται ο έλεγχος στις τράπεζες. Στο τρίτο μέρος παρουσιάζουμε ένα εξειδικευμένο πρόγραμμα ελέγχου σε κάποιο τραπεζικό ίδρυμα με επισυναπτόμενα φύλλα εργασίας και εργαλεία που χρησιμοποιούν οι ελεγκτές και τη μεθοδολογία κατάρτισης εκθέσεων εσωτερικού ελέγχου. Παραθέτουμε συμπεράσματα από την ανάλυση των πορισμάτων της διεύθυνσης εσωτερικού ελέγχου. Στο παράρτημα αναφέρουμε τα διεθνή πρότυπα εσωτερικού ελέγχου και παρουσιάζουμε υπόδειγμα φύλλου αυτοαξιολόγησης καταστήματος μιας τράπεζας. / Included in this work: a theoretical approach of internal audit explaining definition of internal audit and professional practice framework (PPF) and auditing standards and rules of conduct. We also analyzed the internal audit and audit committee, and the organization of internal audit and the methodology used for the audits. In the second part we analyse the risk management (enterprise risk management) and we describe how the audit is being conducted in the banks. In the third part we present in any bank foundation a specialized inspection program with attached work sheets and tools using the controllers and methods of preparation internal audit report. We set conclusions from the analysis of the findings of the internal audit manager. The annex lists international standards of internal audit and presents a model of self-assessment package for one bank.

Η έρευνά μας συμβάλει στην αντιμετώπιση του πιστοληπτικού κινδύνου της εισηγμένης σε ενιαία μορφή, συνυπολογιζομένης της μη-γραμμικής υποτιθέμενης σχέσης μεταξύ κινδύνου και χρηματιστηριακής αξίας της μετοχής, μιας και η ενδεχόμενη θέση της σε Επιτήρηση/Αναστολή αυξάνει δραματικά τις πιστοληπτικές επιπτώσεις στους πιστωτές, ιδιαίτερα σε όσους κατέχουν μετοχικό ενέχυρο, δημιουργώντας μια μη-γραμμική σχέση μεταξύ αξίας δανείων και αξίας μετοχής. Συνέπεια λοιπόν των επιταγών της Βασιλείας ΙΙ είναι και η κατηγοριοποίηση που διενεργούμε εμείς στο δείγμα των επιχειρήσεων που έχουν εισηγμένη μετοχή στο χρηματιστήριο, μιας και αναμένουμε να διαφοροποιείται ο κίνδυνος πτώχευσης και κίνδυνος από την έκθεση σε κίνδυνο και ζημιά από πτώχευση στην περίπτωση θέσης των μετοχών σε αναστολή ή Επιτήρηση. Πιστεύουμε ότι με αυτόν τον τρόπο συνεισφέρουμε στην εκτίμηση του κινδύνου που πηγάζει από την συστηματική αυτή εξάρτηση της εταιρίας και του πιστοληπτικού της κινδύνου από την έκθεση των μετοχών της στο χρηματιστήριο. / Our research contributes in the credit risk estimation for a listed company in an integrated framework, incorportating the assumed non-linear relationship between credit risk and stock-market performance deriving from a potential Stock Exchange trading Suspension/Supervision which modifies dramatically counterparty creditworthness and at the same time stock collateral held in a non-linear fashion. As a result of Basle II Accord's integrated credit risk estimation approach, we categorize the sample of listed enterprises according to their modified credit risk based on the potential Stock Exchange Supervision/Suspension. Our overall methodology of credit risk estimation stemming from a systematic dependence of credit and stock collateral risk contributes to the overall risk assesment of listed companies.