In der vorliegenden Dissertation werden die deutschen zusammengesetzten Substantive analysiert. Das Forschungsmaterial stammt aus den handschriftlichen zweisprachigen baltischen Wörterbüchern, die in das 15. bis in das 18. Jahrhundert hineinreichen. Zur Gliederung der deutschen Substantivkomposita wurden zwei Klassifizierungen unternommen. Der ersten Gruppe werden Komposita nach den morphologischen Eigenschaften ihrer Erstglieder zugeordnet, wobei man die Art und Weise sowie Häufigkeit der Fugenelemente feststellt. Die zweite Gruppe bilden Zusammensetzungen nach der semantisch–syntaktischen Charakteristik ihrer Konstituenten. Bei der letzteren stützt man sich insbesondere auf die von J. H. Larsson (2002; 2010) unternommene Klassifizierung von Komposita. Nach dieser Einordnung unterscheidet man zwischen Determinativ-, Possessiv-, Kopulativ- und Rektionskomposita. / Šios disertacijos tyrimo objektas yra baltų kalbų rankraštinių dvikalbių žodynų vokiškosios dalies sudurtinių daiktavardžių daryba. Medžiaga rinkta iš įvairių amžių šaltinių: paties pirmojo vokiečių-prūsų kalbų Elbingo žodynėlio XV a. nuorašo, J. Langijaus XVII a. latvių-vokiečių kalbų ir XVIII a. J. Brodovskio vokiečių-lietuvių kalbų žodynų. Dūriniai pirmiausiai grupuojami pagal jų pirmojo dėmens morfologines savybes,nustatomi sudurtinių daikatavardžių modeliai ir jų dėmenų jungimo pobūdis. Grupuojant žodynų dūrinius pagal jų dėmenų semantinį-sintaksinį ryšį, pasiremta J. H. Larsson sudurtinių žodžių klasifikacija, kurioje skiriami determinatyviniai, posesyviniai, kopuliatyviniai ir valdomieji dūriniai. / This dissertation analyzes the compounding of German nouns in the hand-written bilingual Baltic dictionaries. The research begins with the oldest manuscript of the German–Prussian Vocabulary of Elbing, dated with the 15th Century. The second research source is the Latvian–German Dictionary by J. Langius from the 17th Century. The third manuscript is the German–Lithuanian dictionary by J. Brodowski from the 18th Century. The research material comes from the above-mentioned Baltic dictionaries. The results are presented as follows: first the orthography of nominal compounds is discussed, after that the types of German nouns based on their left-hand members containing a linking element are described in detail. Finally, the paper analyses classification (group) of compounds according to the semantic and syntactic interpretation of their constituents: determinative, possessive, copulative and deverbal. Further, an internal structure of nouns is described. At the end of each research chapter there is an overview of the words with unique morphemes, konfixes and affixoids.

H παρούσα διατριβή ανήκει στο πεδίο της συγκριτικής μορφολογίας. Μελετάται η μορφολογική διαδικασία της σύνθεσης στη Νέα Ελληνική και τη Γερμανική, σε δύο γλώσσες που μοιράζονται πολλά κοινά μορφολογικά χαρακτηριστικά και στις οποίες το συγκεκριμένο φαινόμενο είναι ιδιαίτερα παραγωγικό. Συγκεκριμένα, τα θέματα που εξετάζονται είναι τα ακόλουθα: α) τα δομικά χαρακτηριστικά των λεγόμενων «πρωτοτυπικών συνθέτων» σε σύγκριση με τις «οριακές περιπτώσεις», όπου και η διαδικασία της παραγωγής εμπλέκεται στο σχηματισμό τους, β) η εμφάνιση συνδετικού στοιχείου και γ) ο σχηματισμός διαφόρων τύπων συνθέτων, όπως για παράδειγμα των εξωκεντρικών και των παρατακτικών συνθέτων. To θεωρητικό πλαίσιο που υιοθετείται είναι αυτό της γενετικής μορφολογίας. Τα κυριότερα συμπεράσματα της διατριβής αφορούν τον καθορισμό των παραμέτρων, βάσει των οποίων μπορούν να ερμηνευθούν οι διαφορές στο σχηματισμό συνθέτων των δύο αυτών γλωσσών. Οι πιο σημαντικοί παράμετροι που εξηγούν τις διαφορές των νεοελληνικών και γερμανικών συνθέτων είναι α) το είδος της μορφολογίας που προτιμά η κάθε γλώσσα, αν δηλαδή βασίζεται στο θέμα ή στη λέξη και β) τα πλούσια ή περιορισμένα ονοματικά κλιτικά παραδείγματα. Μέσω της συγκριτικής ανάλυσης ήρθαν στο φως και νέα συμπεράσματα που αφορούν επιμέρους ζητήματα της διαδικασίας της σύνθεσης των δύο αυτών γλωσσών, όπως για παράδειγμα ο μορφολογικός χαρακτήρας του συνδετικού στοιχείου και το είδος της κεφαλής των εξωκεντρικών συνθέτων της Γερμανικής, καθώς επίσης και τα μορφολογικά χαρακτηριστικά των ονοματικών παρατακτικών συνθέτων της Νέας Ελληνικής. / This thesis belongs to the field of contrastive morphology: it examines the morphological process of compounding in Modern Greek and German, two languages which share many common morphological features and in which the specific phenomenon is especially productive. In more detail, the topics examined are the following: a) the structural features of the so called “prototypical compounds” in contrast to the “borderline cases”, where the process of derivation is also involved in their formation, b) the appearance of the linking element and c) the formation of different types of compounds as for example the exocentric and the copulative ones. The theoretical framework adopted is that of generative morphology. The main conclusions of the thesis concern the definition of parameters that can explain the differences in the formation of compounds in these two languages. The most important parameters that determine the basic differences in the formation of Modern Greek and German compounds are a) the stem vs. word-based morphology and b) the rich vs. limited nominal inflectional paradigms. Through this contrastive analysis various new outcomes came into light concerning special issues in the process of compounding of these two languages, as for instance the morphological status of the linking element in German, the type of head that the German exocentric compounds display and the morphological features of the nominal copulative compounds in Modern Greek.