- / -

- / -

Ο σκοπός της διατριβής ήταν η συγκριτική έρευνα του κινδύνου των κατολισθήσεων και η δημιουργία ενός μοντέλου εκτίμησής του για τον ελλαδικό χώρο, καθώς και η δημιουργία χαρτών επικινδυνότητας. Για το σκοπό αυτό δημιουργήθηκε η ψηφιακή βάση δεδομένων από 1.238 καταγεγραμμένες κατολισθήσεις για την περίοδο 1903-1998 και ψηφιοποιήθηκαν όλες οι αναγκαίες γεωπληροφορίες, όπως τοπογραφικά ανάγλυφα, τεχνικογεωλογικός χάρτης, γεωτεκτονικοί χάρτες κ.ά. Οι κύριοι παράγοντες που προκαλούν κατολισθήσεις είναι ως γνωστόν οι κλίσεις του πρανούς, τα φαινόμενα διάβρωσης, οι ανθρωπογενείς παρεμβάσεις (π.χ. η κατασκευή οδικού δικτύου), τα κλιματικά χαρακτηριστικά και οι βροχοπτώσεις, τα γεωλογικά και γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά των σχηματισμών, τα φυσικά φαινόμενα, όπως οι σεισμοί κ.λπ. Επιλέχθηκαν δέκα (10) παράγοντες-μεταβλητές και διερευνήθηκαν τα γεωγραφικά χαρακτηριστικά της κάθε μεταβλητής με την προβολή της σε πλέγμα 1x1 km. Στη συνέχεια, έγινε η στάθμιση του κινδύνου κατολίσθησης για κάθε μία μεταβλητή, χρησιμοποιώντας τη συχνότητα εμφάνισης σύμφωνα με τις καταγεγραμμένες περιπτώσεις και την έκταση που καταλαμβάνει σε κάθε κατηγορία της μεταβλητής. Αυτή ήταν η πρώτη καινοτόμος ενέργεια της έρευνας. Το επόμενο βήμα ήταν η δημιουργία ένός λογικού–αναλυτικού μοντέλου, όπου ο κίνδυνος εκφράζεται από μια εξίσωση, στην οποία οι δέκα μεταβλητές συνδέονται με βάρη, που εξαρτώνται από την επιρροή που ασκεί η κάθε μεταβλητή. Η ημι-ποσοτική αυτή μέθοδος ανάλυσης κινδύνου αποτελεί προσέγγιση σταθμισμένων γραμμικών συνδυασμών (weighted linear combination - WLC) των δεδομένων εισαγωγής και βασίζεται στις τεχνολογίες των συστημάτων γεωγραφικών πληροφοριών (ΓΣΠ). Τα βάρη εξήχθηκαν αντικειμενικά μέσω της παραγοντικής ανάλυσης των δεδομένων και ο τρόπος εφαρμογής τους ήταν η δεύτερη και καθοριστική ενέργεια της έρευνας, που δίνει ένα πρακτικά εφαρμόσιμο τρόπο εκτίμησης της επικινδυνότητας των κατολισθήσεων, ο οποίος μπορεί να εκσυγχρονίζεται με την εισαγωγή νέων πληροφοριών στην υπάρχουσα βάση δεδομένων. Τα αποτελέσματα επικυρώθηκαν αρχικά χρησιμοποιώντας την προϋπάρχουσα βάση δεδομένων των καταγεγραμμένων κατολισθήσεων, για την οποία δημιουργήθηκε περιβάλλον διεπαφής στο λογισμικό ΓΣΠ. Η επικύρωση των αποτελεσμάτων έδειξε ότι η ενσωμάτωση της μεθόδου WLC και των ΓΣΠ αποτελούν τεχνικές που μπορούν να υποστηρίξουν τεχνικογεωλογικές μελέτες, σχετικά με την επικινδυνότητα των κατολισθήσεων σε ευρύτερη περιοχή. Στη συνέχεια, επιβεβαιώθηκε η αξιοπιστία του μοντέλου επικινδυνότητας και ζωνοποίησης του κινδύνου κατολισθήσεων με την υπέρθεση 397 νέων περιπτώσεων κατολισθήσεων που καταγράφηκαν την περίοδο 1998 - 2003. Συμπερασματικά, από τα αποτελέσματα της διατριβής, προκύπτει ότι τα ΓΣΠ και οι ψηφιακές βάσεις δεδομένων είναι απολύτως αναγκαία μέσα για τη διαχείριση της γεωλογικής, γεωτεχνικής, σεισμικής, βροχομετρικής, οικιστικής κ.λπ. πληροφορίας. Επιπλέον, παρέχουν τη δυνατότητα ολοκληρωμένης ανάλυσης, η οποία διατίθεται από τα συγκεκριμένα εργαλεία χωρικής ανάλυσης, με την επεξεργασία των δεδομένων εισόδου των αναλύσεων και την αξιοποίηση των αποτελεσμάτων, για τη δημιουργία χαρτών εκτίμησης του βαθμού κινδύνου έναντι κατολίσθησης σε μια περιοχή έρευνας. / The objective of this thesis was the comparative study of landslide hazard and the development of a landslide hazard assessment model for the Hellenic territory, and the production of landslide hazards maps. A digital database in a GIS environment was, therefore, developed for the 1.238 recorded landslides from 1903 to 1998, as well as the digitisation of all necessary geo-information, such as topography, engineering geology map, geotectonic zones, etc. The major factors that may cause landslides are altitude, slope, existence of rivers, road construction, climatic features and rainfall, geological and geomorphological features, natural phenomena, such as earthquakes, but also human activities. Hence, these ten variables were selected for further treatment, i.e., rainfall, climatic zone, elevation, lithology, slope gradient, seismic activity (seismic zone), drainage, land use, density of road network, and population density. To begin with, the geographical characteristics of each variable were studied by plotting the primary maps of each variable, as well as the geotectonic map of Greece and the engineering geological map of Greece. Then for each of the ten variables thematic maps were plotted by projecting the data to a 1x1 km grid. Subsequently, each data set was levelled, using the frequency of occurrence and the area that is covered by each category of each variable. This was the one of the innovative actions of this thesis. The second step involved the development of a logical-analytical model, where the hazard is estimated by an expression, where the ten variables are connected with weights, which depend on the area influence exerted by each variable. The semi-quantitative hazard analysis method is an approached of weighted linear combination (WLC) of input data, and it is based on technologies of geographical information systems (GIS). The weights were extracted objectively by factor analysis, and the manner with which they were applied was another and definitive innovation of this study, which offers a practical applicable approach to landslide hazard assessment that can be updated with the entry of new information and data in the existing database. The results of this approach were first verified using the existing landslide database, for which an interface environment within a GIS software was developed. The verification showed that the integration of the WLC method and GIS could support engineering geological studies on the vulnerability of landslides in hazardous areas. The next step was the verification of the landslide hazard and zonation model by the superposition of 397 new landslides covering the period 1998-2003. This thesis comprises of seven chapters. The first chapter makes a general introduction of the physical phenomenon of landslides, their classification, and their descriptive characteristics and describes the factors that contribute in the development of landslides. The second chapter describes the study area, which comprises the whole Hellenic territory, its geomorphological evolution, its geotectonic zones and engineering geological conditions. The third chapter presents the methodologies of geographical information systems, the development of databases and their contribution, as well as a description of the primary reference geographical data. The fourth chapter describes the recording of landslide data, the variables entered in the database, the development of the digital database and the presentation of primary data of the ten variables on maps. The fifth chapter discusses the methods and results of the statistical treatment of the data, and digital maps using a grid of 1x1 km are presented for each of the ten variables with the superposition of the recorded 1238 landslides. The sixth chapter describes the methods of landslide hazard assessment, i.e., (a) using the Poisson distribution to predict the occurrence of landslides over a period of 25 years, and (b) the first innovative step of the development of new landslide hazard assessment model by weighting each variable and the compilation to begin with of weighted maps for each of the ten variables, and then the compilation of a combined Landslide Hazard Assessment Map. The procedure includes the following steps: • The data of each variable were classified into categories, according to international experience and expertise. • Using the 1238 recorded landslides in the Hellenic territory the frequency corresponding to each category was estimated (Fc). • The area in square kilometres that corresponds to each category was estimated (Ac). • The frequency of landslides of each category is divided by the corresponding area (Fc/Ac = Fckm). • The relative frequency was then estimated for each category (R% = [(Fckm/Total Fckm) x 100], giving the value of weighing hazard, and the development of Thematic Maps of Weighting the Landslide Hazard for each of the ten variables. • Factor analysis was used for the extraction of coefficients that were used in the development of the equation of Landslide Hazard, E, at a site, i.e., Landslide Hazard at a site, Ε = {(0.14074 x Rainfall) + (0.13497 x Climatic Zone) + (0.13005 x Elevation in metres) + (0.11602 x Land use) + (0.10957 x Lithology) + (0.10534 x Drainage density) + (0.10207 x Seismic Risk) + (0.06503 x Density of road network) + (0.05056 x Slope gradient) + (0.04559 x Population density)} The final result for each pixel of 1x1 km (n=131.968) is expressed as a percentage, giving, therefore, the Probability of Landslide hazard at a site, i.e., Probability of occurrence of a landslide at a site, P=(Ε / 0.25948885430348) x 100 Where, Ε is the value of Landslide hazard at a site Whereas the 0.25948885430348 is the maximum for Ε • Finally, the combined weighted landslide hazard map was compiled using the digital thematic maps of each variable, and reclassifying the classes into new ones, based on the unit relative frequency. On this Landslide Hazard Assessment Map, the 1238 landslides were superimposed in order to test the validity of the model. The coincidence of the recorded landslides with the defined landslide hazard zones is comparatively quite good. It can be said that this was expected, since the derived model used the 1238 landslides. The Landslide Hazard Assessment Model was, however, verified by using 397 new landslides recorded during the period from 1998 to 2003. The coincidence with the defined Landslide Hazard Zones is unbelievably very good, proving that the methodology used is viable. The seventh chapter summarises the results of the thesis, and includes the final conclusions. Finally, according to the results stemming from this thesis, GIS and digital databases proved to be indispensable tools for managing geological, geotechnical, seismic and climatic information. Moreover, they offer the potential of a complete analysis, using tools of spatial analysis, as well as the implemented algorithms in order to produce landslide hazard assessment models.

- / -

Ο σκοπός της παρούσας εργασίας είναι να εντοπίσει τις κύριες αιτίες της αύξησης των Άμεσων ξένων επενδύσεων στις χώρες Ελλάδα και Βουλγαρία κατά τη διάρκεια της χρονικής περιόδου 1990-2009. Υπάρχουν δύο κατηγορίες επεξηγηματικών παραγόντων. Η πρώτη αναφέρεται στη σχέση μεταξύ των μισθών και την παραγωγικότητα της εργασίας. Το εθνικό κεφάλαιο μιας αναπτυγμένης χώρας θα επενδυθεί κατά προτίμηση σε μία άλλη χώρα με μικρότερους μισθούς, εάν οι διαφορές στο εθνικό μισθολόγιο δεν υποσκελίζονται από τις διαφορές στην παραγωγικότητα της εργασίας. Η δεύτερη κατηγορία των επεξηγηματικών παραγόντων συσχετίζει τις εξαγωγές εμπορευμάτων με τις εξαγωγές κεφαλαίου για άμεσες επενδύσεις. Οι μηχανισμοί του προστατευτισμού και οι μεταβολές των συναλλαγματικών ισοτιμιών οδηγούν στην απώλεια των πρόσθετων κερδών τα οποία θα μπορούσε να πραγματοποιήσει το πιο παραγωγικό εθνικό κεφάλαιο μέσω των εξαγωγών εμπορευμάτων. Η άμεση επένδυση είναι επομένως μία κίνηση του πιο παραγωγικού εθνικού κεφαλαίου για τη διατήρηση και την αναπαραγωγή αυτών των πρόσθετων κερδών. Στις περιπτώσεις των ανωτέρω κρατών βρίσκουμε τελικά ότι η σχέση μεταξύ των μισθών και της παραγωγικότητας της εργασίας, όπως επίσης και οι μεταβολές των συναλλαγματικών ισοτιμιών μπορούν να εξηγήσουν τη συμπεριφορά των ξένων επενδυτών κεφαλαίου. Σε αντίθεση, ο παράγοντας του προστατευτισμού είναι μάλλον ανενεργός κατά τη διάρκεια της υπό εξέταση περιόδου και δεν προσφέρει κάποια εξήγηση για τις ροές των Άμεσων ξένων επενδύσεων σε Ελλάδα και Βουλγαρία. Σημαντικό ρόλο όμως παίζουν οι επενδύσεις γέφυρας και για τις δυο αυτές χώρες διότι γειτνιάζουν με μεγάλες αγορές. Οι πολυεθνικές δημιουργούν άμεσες ξένες επενδύσεις αξιοποιώντας το χαμηλό εργατικό κόστος σε χώρες όπως η Βουλγαρία για να παράγουν προϊόντα σε αυτήν με σκοπό την εξαγωγή στη διεθνή αγορά ή σε κοντινές αγορές. / --

The aim of the present study are: to explore and examine the current greek private organizations that offer medical tourism services and asses the potentiality of growth of the greek medical tourism sector. / Σκοπός της εργασίας είναι να εξετάσει και να εξερευνήσει τους υπάρχοντες ιδιωτικούς οργανισμούς που προσφέρουν υπηρεσίες ιατρικού τουρισμού και να εξακριβώσει την πιθανότητα ανάπτυξης του τομέα ιατρικού τουρισμού στην Ελλάδα.

Στα πλαίσια της παρούσας εργασίας εκτιμήθηκαν οι συστάσεις παράκτιων απορριμμάτων, καθώς και πηγές ρύπανσης των θαλάσσιων και χερσαίων απορριμμάτων στις ελληνικές ακτές. Η μη κυβερνητική οργάνωση «Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS» βοήθησε στην καταγραφή των απορριμμάτων με τη συμβολή εθελοντών. Οι εθελοντές συμπληρώνοντας ειδικό φύλλο καταγραφής κατέγραψαν τα απορρίμματα τόσο ποσοτικά, όσο και ποιοτικά. Στα δεδομένα που συλλέχθηκαν εφαρμόστηκε πολυδιάστατη στατιστική ανάλυση από την οποία αντλήθηκαν πληροφορίες, βάσει των οποίων κατηγοριοποιήσαμε τις ελληνικές ακτές ανάλογα με τις πηγές ρύπανσης τους, τόσο για το έτος 2010, όσο και για το επόμενο έτος 2011. / As part of this study evaluated the recommendations coastal litter and pollution sources of marine litter on land and Greek coasts. The non-governmental organization "Network MEDITERRANEAN SOS» helped in the recording of waste with the help of volunteers. Volunteers completing specific worksheet registered waste both quantitatively and qualitatively. Among the data collected was applied multidimensional statistical analysis from which information was drawn, whereby the Greek coast categorized depending on the sources of pollution, both for 2010 and for next year 2011.

Στην παρούσα διδακτορική διατριβή μελετήθηκαν οι λιμνοθάλασσες της Δυτικής Ελλάδας Ροδιά, Τσουκαλιό και Λογαρού του Αμβρακικού κόλπου, η λιμνοθάλασσα Κλείσοβα του συμπλέγματος λιμνοθαλασσών Μεσολογγίου-Αιτωλικού, η λιμνοθάλασσα του Αράξου και η λιμνοθάλασσα του Καϊάφα με σκοπό να αξιολογηθεί η οικολογική τους κατάσταση με τη χρήση υδρόβιων μακροφύτων ως ειδών δεικτών. Τα αποτελέσματα της διατριβής παρουσιάζονται σε τέσσερα μέρη. Στο πρώτο μέρος γίνεται διάκριση των λιμνοθαλασσών της Δυτικής Ελλάδας σε τύπους με βάση τα κύρια αβιοτικά και γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά τους. Στο δεύτερο μέρος διερευνώνται οι εποχικές και χωρικές διακυμάνσεις των αβιοτικών παραμέτρων που μετρήθηκαν σε κάθε τύπο λιμνοθάλασσας από την άνοιξη του 2005 έως το φθινόπωρο του 2007. Στο τρίτο μέρος γίνεται διάκριση των υδρόβιων μακροφύτων των λιμνοθαλασσών της Δυτικής Ελλάδας σε συναθροίσεις και διερευνώνται οι εποχικές και διαχρονικές τους μεταβολές σε κάθε τύπο λιμνοθάλασσας. Τέλος, στο τέταρτο μέρος της διδακτορικής διατριβής εκτιμήθηκε η οικολογική κατάσταση κάθε τύπου λιμνοθάλασσας με τη χρήση έξι διαφορετικών δεικτών που βασίζονται τόσο σε αβιοτικά (TSI-Chl-a, TSI-TP, TRIX) και βιοτικά κριτήρια (EEI, E-MaQI) ή συνδυασμό και των δύο (TWQI). Στη Μεσόγειο διακρίθηκαν συνολικά πέντε τύποι λιμνοθαλασσών που διαφέρουν σημαντικά μεταξύ τους ως προς το μέγεθος και την αλατότητα. Οι λιμνοθάλασσες της Δυτικής Ελλάδας ανήκουν στους τέσσερις από τους πέντε τύπους. Οι τιμές των αβιοτικών παραμέτρων που μετρήθηκαν κατά τη διάρκεια των περιόδων παρακολούθησης (άνοιξη 2005-φθινόπωρο 2007), υποδεικνύουν τη χωρική και χρονική διακύμανση των χαρακτηριστικών της στήλης του νερού στους τέσσερις τύπους λιμνοθαλασσών της Δυτικής Ελλάδας, με σημαντικότερες μεταβολές να παρατηρούνται κυρίως την άνοιξη και το καλοκαίρι. Στην παρούσα διδακτορική διατριβή για πρώτη φορά γίνεται συστηματική καταγραφή και παρακολούθηση της υδρόβιας βλάστησης στις λιμνοθάλασσες της Δυτικής Ελλάδας. Συνολικά συλλέχθηκαν και αναγνωρίστηκαν 40 είδη υδρόβιων μακροφύτων που σχηματίζουν πέντε διαφορετικές συναθροίσεις μακροφύτων. Τα αγγειόσπερμα είδη Zostera noltii, Ruppia cirrhosa, Cymodocea nodosa, Potamogeton pectinatus καθώς και τα χαρόφυτα Lamprothamnium papulosum και Chara hispida f. corfuensis αποτελούν τα κυρίαρχα είδη στους τύπους λιμνοθαλασσών της Δυτικής Ελλάδας και είναι εκείνα τα οποία συμβάλλουν σημαντικά στην ανομοιότητα (ANOSIM) των συναθροίσεων μεταξύ των τύπων λιμνοθαλασσών. Οι δείκτες εκτίμησης της τροφικής κατάστασης των μεταβατικών οικοσυστημάτων που χρησιμοποιούνται μέχρι σήμερα έχουν σχεδιαστεί είτε για λίμνες είτε για παράκτια ύδατα και η επιλογή του καταλληλότερου αποτελεί πρόκληση για την επιστημονική κοινότητα. Η εφαρμογή αβιοτικών δεικτών στις λιμνοθάλασσες της Δυτικής Ελλάδας κατατάσσει την τροφική κατάσταση των λιμνοθαλασσών κυμαίνεται από ολιγοτροφική έως υπερτροφική. Επιπλέον, στην παρούσα διδακτορική διατριβή, η εφαρμογή βιοτικών δεικτών που στηρίζονταν στην υδρόβια βλάστηση παρουσίασε δυσκολίες και περιορισμούς λόγω των διαφορετικών ειδών υδρόβιων μακροφύτων που απαντώνται στις λιμνοθάλασσες της Δυτικής Ελλάδας. Ο δείκτης E-MaQI μπόρεσε να εφαρμοστεί μόνο σε δύο (Κλείσοβα, Άραξος) από τις έξι λιμνοθάλασσες λόγω περιορισμένου αριθμού ειδών, ενώ ο δείκτης ΕΕΙ-c δεν εφαρμόστηκε στη λιμνοθάλασσα του Καϊάφα λόγω έλλειψης κατάταξης του είδους Chara hispida f. corfuensis σε ομάδα οικολογικής κατάστασης. Παρόλα αυτά, στις περιοχές όπου εφαρμόστηκαν οι παραπάνω δείκτες η οικολογική κατάσταση των λιμνοθαλασσών κυμαίνονταν από φτωχή έως άριστη. Στην παρούσα διδακτορική διατριβή ελέγχθηκε και βαθμονομήθηκε ο πολυμετρικός δείκτης TWQI στους τέσσερις τύπους λιμνοθαλασσών της Δυτικής Ελλάδας και συγκρίθηκε με άλλα έξι διαφορετικά μεταβατικά οικοσυστήματα της Μεσογείου. Από τα αποτελέσματα προκύπτει ότι η εφαρμογή του πολυμετρικού δείκτη TWQI είναι καταλληλότερη για τα μεταβατικά οικοσυστήματα. Τα αποτελέσματα της παρούσας διδακτορικής διατριβής μπορούν να αποτελέσουν σημαντικό εργαλείο στην κατανόηση των σχέσεων που αναπτύσσονται μεταξύ των φυσικοχημικών παραμέτρων και των υδρόβιων μακροφύτων ως μέρους των δομικών στοιχείων των λιμνοθαλασσών και τα συμπεράσματά της μπορούν να συγκριθούν με αντίστοιχα των λιμνοθαλασσών της Μεσογείου. / In the current thesis they were monitored six coastal lagoons positioned at the Western coast of Greece: Rodia, Tsoukalio and Logarou lagoons belonging to the Amvrakikos Gulf lagoonal complex, as well as Kleisova which belong to the Messolonghi-Aitoliko lagoonal complex, Araxos and Kaiafas lagoons in order to assess their ecological status using aquatic macrophytes as indicator species. The results of this study are presented in four parts. Into the first part coastal lagoons were classified into lagoon types according to their main abiotic and geomorphological characteristics. The second part explores the seasonal and spatial variations of abiotic parameters measured in each lagoon type from spring 2005 to autumn 2007. Additionally, the third part distinguishes the aquatic macrophytes of Western Greece coastal lagoons in assemblages and investigated the seasonal and temporal changes of them in each lagoon type. Finally, the fourth part of the thesis assessed the trophic status of each lagoon using six different indicators based on both abiotic (TSI-Chl-a, TSI-TP, TRIX) and biotic criteria (EEI-c, E-MaQI) or combination of both (TWQI). In the Mediterranean region coastal lagoons were totally distinguished into five lagoons types which differ significantly in size and salinity. Coastal lagoons of Western Greece belong only to four of them. The principal component analysis applied separately to the lagoons of Western Greece verify the above results and except from size and salinity, considers that the average depth, the freshwater inflow, the length and width of the barrier and the degree of confinement contribute significantly to their differentiation. The values of abiotic parameters measured during the monitoring periods, indicate the spatial and temporal variation of water quality characteristics at four lagoon types of Western Greece, with significant changes mainly occur in spring and summer. Coastal lagoons with high degree of confinement (Type I – Rodia) showed high nitrate concentrations and lower salinity values, unlike lagoon Types II and III (Tsoukalio, Logarou, Kleisova, Araxos) that are exposed to higher seawater influence. In all studied lagoons of Western Greece, the mean concentration values of Chl-a were low, although nutrient concentrations were high, indicating ongoing eutrophication phenomena. The current thesis constitutes the first systematic approach of monitoring the submerged aquatic vegetation of coastal lagoons in Western Greece. They were totally collected and identified 40 submerged aquatic macrophyte species which forming five different macrophytic assemblages. The angiosperm species of Zostera noltii, Ruppia cirrhosa, Cymodocea nodosa, Potamogeton pectinatus, as well as, the charophytes Lamprothamnium papulosum and Chara hispida f. corfuensis are the dominant species of coastal lagoons in Western Greece. These species contribute significantly to the dissimilarity (ANOSIM) of macrophytic assemblages between lagoon types. The presence of opportunistic species of the genus Ulva and Cladophora, as well as epiphytic species of genus Chondria or Ceramium were more pronounced in spring and summer. During the monitoring period they were recorded significant changes in salinity values in Rodia lagoon resulting thus to the decrease of mean abundance of the angiosperm species Zostera noltii which was replaced by Ruppia cirrhosa. The results of Redundancy Analysis (RDA) showed that abiotic parameters such as depth, salinity, dissolved oxygen, pH and concentrations of Chl-a and total inorganic nitrogen affect the composition of macrophytic assemblages. The calculation of diversity indices in coastal lagoons of Western Greece showed statistically significant differences between seasons and sampling stations. Lagoon types that are more influenced by seawater intrusion such as Types II and III showed higher number of species and higher Shannon index values with respect to lagoon Types I and IV. In this thesis the application of biotic indices based on submerged aquatic vegetation presented difficulties and limitations due to the different species of aquatic macrophytes found in coastal lagoons of Western Greece. The index E-MaQI could be implemented in only two (Kleisova, Araxos) of the six lagoons due to the limited number of species, while the index EEI-c could not be applied in Kaiafas lagoon due to the lack of classification of species Potamogeton pectinatus in an ecological status group. However, into the areas in which both indices applied yielded different results ranging from poor to high ecological condition. The multimetric index TWQI was tested and calibrated in four different lagoon types of Western Greece and compared with other Mediterranean transitional water ecosystems. The results showed that the application of TWQI is appropriate for transitional ecosystems. The index is simple to use and is less sensitive to changes in Chl-a and nutrients that derived from nutrient inputs due to anthropogenic activities. The results of this thesis could be considered an important tool for understanding the relationships between physicochemical parameters and aquatic macrophytes, as part of the structural elements of the lagoons, while the findings could be compared with other lagoons of the Mediterranean Sea.

Η παρούσα διπλωματική εργασία αφορά την εκπόνηση ενός σχεδίου (ή προγράμματος) μάρκετινγκ (marketing plan), το οποίο έχει σκοπό να διερευνήσει τη δυνατότητα ανάπτυξης και εμπορίας των βιολογικών προϊόντων στον νομό της Ηλείας. Βασική πηγή πληροφόρησης για την εκπόνηση του σχεδίου μάρκετινγκ αποτελεί η διεξαγωγή μιας έρευνας αγοράς στον νομό της Ηλείας για να διαγνωσθεί η στάση των καταναλωτών απέναντι στα βιολογικά προϊόντα και να ερμηνευθεί η καταναλωτική τους συμπεριφορά (κριτήρια επιλογής, συχνότητα χρήσης, είδος και ποσότητες που επιλέγονται κτλ.) αλλά και η συνδυαστική συλλογή λοιπών δευτερογενών δεδομένων που αφορούν το γενικότερο περιβάλλον (πολιτισμικό, τουριστική υποδομή περιοχής, μορφολογία εδάφους, κλίμα, δημογραφικά και οικονομικά στοιχεία νομού κτλ). Τα δευτερογενή δεδομένα σε συνδυασμό με τα ευρήματα της έρευνας αγοράς χρησιμοποιούνται για να προσδιοριστεί με ακρίβεια το κοινό-στόχος (target group) των βιολογικών προϊόντων, να επιλεχθεί το κατάλληλο επίπεδο τιμών, να σχεδιασθεί το μίγμα προβολής-προώθησής τους και να επιλεχθούν τα αποτελεσματικότερα κανάλια διανομής τους, επιτυγχάνοντας συνέργειες με τα τουριστικά καταλύματα, τις μονάδες εστίασης και τους πολιτιστικούς χώρους. Συνεπώς, βασικός στόχος της παρούσης μελέτης είναι η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της Ηλείας, μέσω της αναβάθμισης και ανάδειξης του τουριστικού προϊόντος και της σύνδεσης του με τα πολιτιστικά και περιβαλλοντικά στοιχεία της περιοχής, καθώς και με τα ιδιαίτερα τοπικά βιολογικά προϊόντα. Επιπλέον, στην παρούσα διπλωματική πραγματοποιήθηκε έρευνα αγοράς (παρόμοια με αυτή που διεξήχθη στο νομό Ηλείας), αλλά και ανάλυση παραγόντων στην ευρύτερη περιοχή της νοτιοδυτικής Ελλάδας και πιο συγκεκριμένα στις περιοχές Μεσσηνία, Ηλεία, Αχαΐα, Μεσολόγγι-Ναύπακτο, Αγρίνιο και Πρέβεζα. Και εδώ, βασικός στόχος είναι η διερεύνηση της καταναλωτικής συμπεριφοράς των καταναλωτών απέναντι στα βιολογικά προϊόντα. Όσον αφορά την παραγοντική ανάλυση, που πραγματοποιήθηκε, αυτή αναφέρεται στην ομαδοποίηση ενός μεγάλου αριθμού μεταβλητών που έχουν υψηλή συσχέτιση μεταξύ τους και την δημιουργία παραγόντων. Από τη δημιουργία των παραγόντων και την έρευνα αγοράς επιδιώκεται η ανίχνευση των βασικότερων χαρακτηριστικών των καταναλωτών που στη συνέχεια θα χρησιμοποιηθούν για τη δημιουργία του προφίλ κάθε ομάδας καταναλωτών βιολογικών προϊόντων με στόχο την κατασκευή του καταλληλότερου οδηγού μάρκετινγκ βιολογικών για τους καταναλωτές της νοτιοδυτικής Ελλάδας, αλλά και μια γενικότερη σύνδεση των βιολογικών προϊόντων με τον τουρισμό και τον πολιτισμό. Στο πρώτο κεφάλαιο ορίζεται το μάρκετινγκ, οι βασικές έννοιες του, καθώς και η χρησιμότητα του. Στην συνέχεια, προσδιορίζεται ποια θα είναι η συμβολή της μελέτης στο κοινωνικό και επιχειρηματικό σύνολο της νοτιοδυτικής Ελλάδας και ιδίως για τους Ηλείους καταναλωτές, τους παραγωγούς βιολογικών προϊόντων, τους ιδιοκτήτες τουριστικών καταλυμάτων και μονάδων εστίασης. Τέλος, παρουσιάζεται συνοπτικά η μεθοδολογία της έρευνας (αναλυτική παρουσίαση γίνεται στο κεφάλαιο 3) καθώς και οι δυσκολίες (περιορισμοί) που παρουσιάστηκαν μέχρι την ολοκλήρωσή της. Στο δεύτερο κεφάλαιο παρουσιάζεται η ιστορική εξέλιξη της βιολογικής καλλιέργειας, οι διαφορές μεταξύ συμβατικής και βιολογικής γεωργίας, ο ορισμός και οι προδιαγραφές παραγωγής βιολογικών προϊόντων. Στην συνέχεια αναλύονται θεωρητικά τα επιμέρους πεδία ενός σχεδίου μάρκετινγκ, παρουσιάζεται το περιβάλλον και ο κλάδος της βιολογικής παραγωγής στην Ελλάδα, παρουσιάζονται θεωρητικές αναλύσεις για την τμηματοποίηση και την συμπεριφορά του Έλληνα καταναλωτή απέναντι στα βιολογικά προϊόντα και τέλος γίνεται στοχευμένη θεωρητική ανάλυση των επιμέρους πολιτικών μάρκετινγκ: προϊόντος, διανομής, προβολής και τιμολόγησης (που αποτελούν βασικά πεδία ενός σχεδίου μάρκετινγκ). Το τρίτο κεφάλαιο, περιλαμβάνει τα ευρήματα της έρευνας αγοράς σε ένα δείγμα 200 καταναλωτών του νομού Ηλείας (δείγμα ποσοστών ελεγχόμενο και αναλογικό ως προς το φύλο και την ηλικία των καταναλωτών σε σχέση με το σύνολο του Νομού Ηλείας) σχετικά με την στάση τους απέναντι στα βιολογικά προϊόντα. Η έρευνα αγοράς βασίστηκε σε ένα ειδικά σχεδιασμένο ερωτηματολόγιο, το οποίο κάλυπτε τις πληροφοριακές ανάγκες για την εκπόνηση του σχεδίου μάρκετινγκ. Η μέθοδος συλλογής ήταν η προσωπική συνέντευξη. Στο κεφάλαιο αυτό παρουσιάζονται τα αποτελέσματα της έρευνας αγοράς για κάθε μια μεταβλητή ξεχωριστά (μονομεταβλητή περιγραφική στατιστική) και επιλεγμένες διμεταβλητές συσχετίσεις. Στο τέταρτο κεφάλαιο χρησιμοποιούμε: (α) τα ευρήματα της έρευνας αγοράς στον νομό της Ηλείας και (β) τα δευτερογενή στοιχεία που συλλέχθηκαν, προκειμένου να παρουσιάσουμε το σχέδιο μάρκετινγκ, το οποίο όταν εφαρμοσθεί θα οδηγήσει στην βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της Ηλείας, μέσω της αναβάθμισης και ανάδειξης του τουριστικού προϊόντος και της σύνδεσης του με τα πολιτιστικά και περιβαλλοντικά στοιχεία της περιοχής, καθώς και τα ιδιαίτερα τοπικά βιολογικά προϊόντα. Το σχέδιο μάρκετινγκ περιλαμβάνει συγκεκριμένες πολιτικές και ενέργειες που θα πρέπει να υλοποιηθούν ώστε να αναπτυχθούν με επιτυχία τα βιολογικά προϊόντα στην Ηλεία. Το πέμπτο κεφάλαιο περιλαμβάνει τα ευρήματα της έρευνας αγοράς (παρόμοια ανάλυση με το νομό Ηλείας) και ανάλυσης παραγόντων σε ένα δείγμα 1200 καταναλωτών στη νοτιοδυτική Ελλάδα (δείγμα ποσοστών αναλογικό ως προς το φύλο και την ηλικία των καταναλωτών σε σχέση με το σύνολο των κατοίκων της νοτιοδυτικής Ελλάδας και πιο συγκεκριμένα των περιοχών Μεσσηνίας, Ηλείας, Αχαΐας, Μεσολογγίου-Ναυπάκτου, Αγρινίου και Πρέβεζας, από κάθε μία περιοχή επιλέχτηκε δείγμα 200 καταναλωτών). Η έρευνα αγοράς και η ανάλυση παραγόντων βασίστηκε στο ίδιο ερωτηματολόγιο που χρησιμοποιήθηκε στην έρευνα αγοράς του νομού Ηλείας, το οποίο είναι ειδικά διαμορφωμένο για να καλύπτει όλες τις πληροφοριακές ανάγκες για την εκπόνηση του σχεδίου μάρκετινγκ. Εκτός από την παρουσίαση των αποτελεσμάτων της έρευνας αγοράς για κάθε μεταβλητή ξεχωριστά (θα γίνει παρόμοια ανάλυση με αυτή του νομού Ηλείας), στο κεφάλαιο αυτό παρουσιάζονται και αναλύονται οι παράγοντες που δημιουργούνται και προτείνονται οι καταλληλότερες στρατηγικές μάρκετινγκ για την αύξηση της ζήτησης και κατανάλωσης βιολογικών προϊόντων για κάθε ένα από τους σημαντικότερους παράγοντες που προέκυψαν, αλλά και γενικότερα για όλους τους καταναλωτές της νοτιοδυτικής Ελλάδας. Κλείνοντας, στο έκτο κεφάλαιο παρατίθενται συμπερασματικά τα σημαντικότερα ευρήματα της έρευνας αγοράς, αλλά και του προτεινόμενου σχεδίου μάρκετινγκ (τόσο για την Ηλεία όσο και για την ευρύτερη νοτιοδυτική Ελλάδα). Tέλος, παρουσιάζονται συγκεκριμένες προτάσεις για την ανάπτυξη των βιολογικών προϊόντων στο νομό Ηλείας, αλλά και στην ευρύτερη περιοχή της νοτιοδυτικής Ελλάδας. / This dissertation concerns the elaboration of a marketing project (marketing plan), which aims at the market development (expansion) and marketing of organic products in the prefecture of Elia (in Peloponnese - Southwest Greece). The main source of information for the development of this marketing plan lies on the conduct of a market survey in the county of Elia, in order to diagnose the consumer’s attitude towards the organic products, and to interpret their behavior (selection criteria, frequency of use, type and quantities selected etc.) as well as the combined collection of other secondary data concerning the general environment (cultural, tourist infrastructure of the region, land morphology, climate, demographic and economic data of the county etc.). The secondary data combined with the findings of the market research (primary data) are used to accurately determine the target group of the biological products, to choose the appropriate price level, to design the promotional mix and to select the most effective distribution channels, thus achieving cooperation with tourist accommodations, catering facilities and cultural sites. Therefore, the main objective of this study is to increase the competitiveness of the organic market to the aforesaid prefecture, through the upgrading and enhancement of the tourist product in addition to its connection with the cultural and environmental assets of the region, as well as with the particular local organic products. Moreover, in this dissertation a market research was conducted (similar to the one conducted in Elia prefecture) and factor analysis in the broad area of southwestern Greece and more specifically in the areas Messenia, Elis, Achaia, Missolonghi - Nafpaktos, Agrinio and Preveza. Here, also, the main objective is to investigate the consumers’ behavior towards organic products. Concerning the factor analysis this refers to the grouping of a large number of variables that are highly correlated with each other. Through the factors’ creation and the market research, we seek to detect the fundamental consumers’ characteristics, which will afterwards be used for the shaping of the profile of every group of people who consume organic products, aiming to construct the most appropriate guide of these products for the consumers living in the southwest of Greece. Furthermore, we also seek a more general association of organic products to tourism and culture. The first chapter defines the marketing, the basic concepts and its utility. Then there is determined what the contribution of the study will be to the social and business world throughout the southwestern Greece and especially to the consumers of Elia, organic farmers, owners of tourist accommodation and catering units. Finally, it outlines the research methodology (detailed presentation made in Chapter 3) and the difficulties (research restrictions) presented up to its completion. The second chapter describes the historical development of organic farming, the differences between conventional and organic farming, the definition and standards for organic production. Then the individual fields of a marketing plan are theoretically analyzed, the environment and the industry of organic production in Greece are presented as well as the theoretical analyses concerning the segmentation and behavior of Greek consumers towards organic products; finally, another theoretical analysis concerning the individual strategies of marketing is presented, which is related to: product, distribution, promotion and pricing (which constitute the key areas of a marketing plan). The third chapter contains the findings of the market survey in a sample of 200 consumers of Εlia (a sample rate controlled and proportionate to the gender and age of consumers in relation to all the residents of Εlia) about their attitudes towards organic products. The market research was based on a specially designed questionnaire, which covered the information needs for the development of the marketing plan. The collection method was the personal interview. This chapter presents the results of market research for each variable separately (univariate descriptive statistics) plus selected bivariate correlations. In the fourth chapter we use: (a) the findings of a market research conducted in the prefecture of Elia and (b) secondary data collected in order to present the marketing plan, which, when implemented, will lead to an improved competitiveness in Elia, through the upgrading and enhancement of the tourism product and its connection with the cultural and environmental assets of the region, and especially local organic products. The marketing plan includes specific strategies and actions that should be implemented in order to successfully grow organic products in Elia. The fifth chapter contains the findings of a market research (a similar analysis to the one in Elia) and a factor analysis in a sample of 1,200 consumers in southwestern Greece (sample rates proportionate to the gender and age of consumers in relation to all the residents of southwestern Greece and more specifically the regions of: Messinia, Elia, Achaia, Mesolongi - Nafpaktos, Agrinio and Preveza- from each region a sample of 200 consumers was selected). The market research and factor analysis relied on the same questionnaire used for the market research in Elia, which is specially designed to meet all the information needs for the development of the marketing plan. In addition to presenting the results of the market research for each variable separately (there will be a similar analysis to that of Elia), this chapter also presents and analyzes the factors that are created and proposes the most appropriate marketing strategies for the increasing demand and consumption of organic products for each one of the major factors that emerged, and generally for all the consumers of southwestern Greece. Finally, the sixth chapter presents the conclusions in relation to the major findings of the market research, as well as specific recommendations for the development of organic products not only in the prefecture of Elia, but also in the wider region of southwestern Greece.

Το Διανοητικό Κεφάλαιο (Intellectual Capital) διαμορφώνει τα πλαίσια της σύγχρονης επιχειρηματικής πραγματικότητας. Σκοπός της παρούσας διατριβής αποτελεί κατ’ αρχήν η μελέτη της παροχής πληροφόρησης του Διανοητικού Κεφαλαίου από τις ελληνικές επιχειρήσεις εν μέσω κρίσης. Η διαχρονική εξέλιξη, η έκταση και οι προσδιοριστικοί παράγοντες των γνωστοποιήσεων του Διανοητικού Κεφαλαίου εξετάζονται διεξοδικά. Επιπλέον, μέσω της ταξινόμησης των επιχειρήσεων σε κλάσεις σύμφωνα με το βαθμό της παροχής πληροφόρησης του Διανοητικού Κεφαλαίου, η διατριβή επιδιώκει την σκιαγράφηση του προφίλ των επιχειρήσεων που ανήκουν σε κάθε κλάση καθώς και τον καθορισμό των συντελεστών διαφοροποίησης των κλάσεων μεταξύ τους. Η διατριβή παράλληλα διερευνά το ρόλο των άυλων περιουσιακών στοιχείων, όπως αναγνωρίζονται από την ελληνική λογιστική νομοθεσία, ως οδηγού της εταιρικής επίδοσης εστιάζοντας ομοίως στο διάστημα της χρηματοοικονομικής κρίσης. Υπό την προσέγγιση της δυναμικής φύσεως του Διανοητικού Κεφαλαίου, η διατριβή επιπρόσθετα ανιχνεύει τις ροές-αλληλεπιδράσεις μεταξύ των δεξιοτήτων του ανθρώπινου κεφαλαίου και των επενδύσεων σε Έρευνα και Ανάπτυξη (R&D) των ελληνικών επιχειρήσεων. Τα αποτελέσματα καταδεικνύουν την ανεπαρκή αντίληψη των ελληνικών επιχειρήσεων αναφορικά με την δημιουργία αξίας βάσει του Διανοητικού Κεφαλαίου. Η πληροφόρηση για το Διανοητικό Κεφάλαιο προβάλλει στενά συνδεδεμένη με τα ισχύουσα λογιστική νομοθεσία ενώ η εθελοντική πληροφόρηση καταγράφεται εξαιρετικά περιορισμένη. Το υποβαθμισμένο ποσοστό των άυλων περιουσιακών στοιχείων στο σύνολο της εταιρικής περιουσίας καθώς και η μερικώς αρνητική συσχέτιση μεταξύ των άυλων πόρων και της εταιρικής επίδοσης φανερώνουν επίσης την έλλειψη στρατηγικής έμφασης στα άυλα περιουσιακά στοιχεία και την αναποτελεσματική διοίκηση τους, με τo άυλο ενεργητικό ωστόσο να ενισχύει την επιχειρησιακή επίδοση κατά την περίοδο της κρίσης. Yπό το πρίσμα της δυναμικής φύσης του Διανοητικού Κεφαλαίου, τα ευρήματα υπογραμμίζουν την αρνητική σχέση μεταξύ των επενδύσεων Έρευνας και Ανάπτυξης (R&D), βασικού στοιχείου του δομικού κεφαλαίου, και του ανθρώπινου κεφαλαίου υψηλών δεξιοτήτων. / Intellectual Capital shapes the patterns of current business reality. The aim of this thesis is firstly to examine Intellectual Capital reporting by Greek firms during the crisis period. The evolution over time, the extent and the explanatory factors of Intellectual Capital reporting are thoroughly tested. Furthermore, through firms classification in line with their Intellectual Capital reporting level, the thesis seeks to highlight Intellectual Capital profile of the firms belonging to each class and determine the differentiation factors of the classes as well. The thesis additionally investigates the role of intangible assets, as recognized by the Greek accounting legislation, as a driver of corporate performance focusing similarly on the crisis period. From the perspective of Intellectual Capital dynamic nature, the thesis also detects the flows-interactions between human capital skills and Research and Development (R&D) investments of Greek firms. The results demonstrate the inadequate perception of Greek firms regarding the creation of value based on Intellectual Capital. Intellectual Capital reporting seems strongly linked to the accounting legislation currently in force while voluntary reporting is extremely limited. The downgraded percentage of intangible assets over total corporate assets and the partially negative relation between intangible resources and firm’s performance moreover indicate the lack of strategic emphasis on intangible assets and their ineffective management, with intangible assets though empowering corporate performance over the crisis period. In light of Intellectual Capital dynamic nature, the findings underline the negative relation between Research and Development (R&D) investments, as a critical item of structural capital, and high skilled human capital additionally.