Current clinical practice relies on sufficiently low haemoglobin (HB) level, low serum ferritin (SF), low serum iron concentration and an elevated total iron binding capacity (TIBC) to identify iron deficiency (ID) and iron deficiency anaemia (IDA). However, these parameters are sometimes not reliable in assessing iron status in patients with underlying conditions like chronic diseases, malignancies and inflammation. Growing evidence indicates the appropriate inclusion of reticulocyte haemoglobin content (RET-He) and red cell haemoglobin content (RBC-He) into the iron studies investigation could improve the early diagnosis. The aim of this study were to evaluate the extent to which RET-He and RBC-He values could improve the assessment of iron status in chronic disease and inflammation, and to evaluate if the inclusion could be used to preclude the need for further biochemical assessment in iron status. A total of 800 samples (89 normal, 611 patients and 100 haemochromatosis) were obtained and analysed for biochemical and haematological iron indicators. RET-He and RBC-He were added to the full blood counts parameters on the Sysmex XE2100TM, and C-reactive protein was added to indicate inflammation. The inclusion criteria were based on symptomatic and asymptomatic cases, such as gastroenterological, cancer and rheumatoid arthritis. Children and pregnant women were excluded from participating in the study. Stability of RET-He, RBC-He, HB, mean cell volume (MCV) and mean cell haemoglobin (MCH) were evaluated to determine if there was significant shift in the result over 96 h and at varying temperature 40C, 200C and 300C. RET-He and RBC-He were also added to the haematological iron assessment in the follow up monitoring of haemochromatosis patients to evaluate their usefulness. The serial measurement shows reasonable stability for MCH, HB, RET-He and RBC-He for up to 96 h. Elevated shift were recorded for MCV on all the samples in the same time frame. Receiver operating characteristic (ROC) analysis was used to obtain sensitivity and specificity of the biochemical and haematological iron indices measured in the study. Female patients were classified into ID using SF ≤ 20 ng/mL. The area under the curve (AUC) in this group were (SF = 0.99 versus RET-He and RBC-He = 0.72). RET-He has (sensitivity, 89.6% and specificity, 58.0%), and RBC-He, (sensitivity 88.6% and specificity 57.0%) in detecting ID. Female patients with IDA were classified using HB ≤ 11.5 g/dL. The AUC were (HB = 0.99; versus RET-He = 0.87 and RBC-He = 0.86). RET-He has (sensitivity, 84.0% and specificity, 72.0%) and RBC-He (sensitivity 82.0% and specificity 71.0%) versus HB (sensitivity, 100.0% and specificity, 99.9%) in detecting IDA. In male patients with ID, SF < 20 ng/mL was used for classification, AUC were (SF = 1.00 versus RET-He = 0.78 and RBC-He = 0.79). RET-He has (sensitivity, 78.4% and specificity, 66.0%) and RBC-He (sensitivity 80.0% and specificity 61.2%), against SF (sensitivity, 100.0% and specificity, 100.0%) in detecting ID. In male patients with IDA, HB <13.5 g/dL was used for classification, AUC were (HB = 0.99 versus RET-He = 0.89 and RBC-He = 0.87). RET-He has (sensitivity, 88.6% and specificity, 83.0%) and RBC-He (sensitivity 83.8% and specificity 80.0%) in detecting IDA in male patients. Diagnostic plots were used to assess the ability of RET-He and RBC-He in comparison to other biochemical and haematological parameters, RET-He and RBC-He emerged as possible predictors of ID and IDA in inflammations and chronic diseases. The results of RET-He and RBC-He when measured with the other haematological parameters in the follow up treatment of haemochromatosis patients, shows 99% agreement with HB, MCV and MCH. In conclusion, the inclusion of RET-He and RBC-He into the iron studies investigation may improve the identification of ID and IDA in chronic disease and inflammation, and can possibly detect changes in the cohort of cells with inadequate haemoglobinisation. Therefore, both indices hold promise as an alternative to biochemical iron studies especially, in patients with acute phase response and chronic diseases.

L'hémolyse intravasculaire est la destruction prématurée et chronique des globules rouges. Elle est caractérisée par une libération accrue d’hème et de microvésicules (MV) membranaires dans la circulation sanguine. L'hémolyse chronique est une des caractéristiques de la drépanocytose. Elle joue un rôle très important dans la physiopathologie de la drépanocytose. La drépanocytose est associée à une agrégation des globules rouges dans la circulation, menant à des occlusions vasculaires et des crises vaso-occlusives extrêmement douloureuses. Les travaux précédents de l’équipe dans la drépanocytose, ont montré que les MV de globules rouges transfèrent de l’hème aux cellules endothéliales, participent à la dysfonction vasculaire et induisent des vaso-occlusions rénales dans un modèle de souris drépanocytaire. Ces résultats nous ont incités à poursuivre l’étude des effets des MV de globules rouges, chargées en hème. Nous avons émis l’hypothèse que les MV chargées en hème stimulent également l’inflammation dans la drépanocytose au de-là de la dysfonction endothéliale. Ce travail regroupe trois parties. Dans une première partie, nous nous sommes intéressés à l’effet pro-inflammatoire des MV de globules rouges, chargées en hème. Nous avons démontré que les MV stimulent les neutrophiles qui libèrent leur ADN. Les taux plasmatiques d’ADN extracellulaire sont élevés dans la drépanocytose, comparés aux taux plasmatiques chez les individus sains, et augmentent encore durant les crises vaso-occlusives. Cet ADN, qui pourrait provenir en partie des pièges extracellulaires d’ADN (dits NETs), affecte l’hémorhéologie drépanocytaire en modifiant les propriétés d’agrégation et d’adhésion des globules rouges. Par ailleurs, nous avons constaté que le plasma des patients drépanocytaires était incapable de dégrader l’ADN in vitro, et présentait une activité DNase plasmatique réduite. La baisse de l’activité DNase dans la drépanocytose crée un déséquilibre entre les taux d’ADN circulant et son inhibiteur endogène. En contre partie, une supplémentation en DNase-I humaine recombinante par perfusion intraveineuse a libèré les vaso-occlusions rénales dans le modèle de souris drépanocytaire et a réduit l’excès d’agrégation et d’adhésion des globules rouges drépanocytaires. Ces résultats démontrent un déséquilibre entre les taux d’ADN circulant et l’activité DNase chez les patients drépanocytaires conduisant à une inflammation chronique, une forte agrégation des globules rouges et la survenue des vaso-occlusions. Dans une deuxième partie, nous nous sommes intéressés aux effets du remodelage et du remaniement membranaire des globules rouges dans la drépanocytose. Nous avons identifié que les globules rouges et leurs MV sont associés à une externalisation accrue de la phosphatidylsérine et que cette externalisation accrue ne résulte pas d’une composition lipidique modifiée de la membrane des globules rouges, mais, il s’agit principalement d'une externalisation exagérée de la phosphatidylsérine. L’externalisation de la phosphatidylsérine contribue aux occlusions vasculaires in vivo. La neutralisation de la phosphatidylsérine des MV et des globules rouges avec de l’annexine-A5 recombinante permet la libération des vaso-occlusions rénales induites par les MV de globules rouges dans le modèle de souris drépanocytaire. Ces résultats démontrent le rôle de la phosphatidylsérine externalisée par les globules rouges et les MV dans les occlusions vasculaires in vivo et le potentiel thérapeutique de l’annexine-A5 pour restaurer l’hémorhéologie et la perfusion tissulaire durant les vaso-occlusions drépanocytaires. Dans une troisième partie, nous nous sommes intéressés aux annexines en tant qu’inhibiteurs endogènes de la phosphatidylsérine des membranes de globules rouges et de MV. Nous avons mis au point un nouveau test qui permet de quantifier la fonctionnalité de l’annexine-A5 et –A7. (...) / Pas de résumé

Οι ασθενείς με ομόζυγο β-μεσογειακή αναιμία εμφανίζουν αυξημένη καρδιακή νοσηρότητα και θνητότητα. Μία παρακλινική, μη επεμβατική μέθοδος ικανή να αποκαλύψει καρδιακή δυσλειτουργία σε ασυμπτωματικό στάδιο θα ήταν χρήσιμη για την πρώιμη ενίσχυση της αποσιδήρωσης και ενδεχόμενη χορήγηση καρδιοπροστατευτικής αγωγής στους ασθενείς αυτούς. Η ινοτροπική διέγερση με δοβουταμίνη μπορεί να αποκαλύψει λανθάνουσα δυσλειτουργία της αριστερής κοιλίας και πιθανώς αυξημένο μελλοντικό καρδιακό κίνδυνο μέσω της κατάδειξης ανεπαρκούς συστολικής εφεδρείας σε ασυμπτωματικούς, μη θαλασσαιμικούς ασθενείς. Μέθοδοι: 36 καρδιολογικά ασυμπτωματικοί ασθενείς με μείζονα β-μεσογειακή αναιμία και φυσιολογική καρδιακή λειτουργία (ηλικίας 25±6 έτη, φερριτίνη ορού 3574±2393 νανογρ / κυβ. εκατ.) και 25 υγιείς μάρτυρες συγκρίσιμοι σε ηλικία, φύλο και επιφάνεια σώματος μελετήθηκαν υπερηχοκαρδιογραφικά σε ηρεμία και μετά φόρτιση με ενδοφλέβια δοβουταμίνη σε αυξανόμενες δόσεις. Η μελέτη επαναλήφθηκε σε 23 ασθενείς μετά 24±12 μήνες. Το σύνολο των ασθενών εκτιμήθηκε κλινικά κατά τη δεκαετία που ακολούθησε την αρχική μελέτη. Αποτελέσματα: Στην ομάδα των θαλασσαιμικών υπήρχε ελαττωμένη ποσοστιαία πάχυνση του οπισθίου τοιχώματος της αριστερής κοιλίας σε σύγκριση με τους υγιείς μάρτυρες. Στην επαναληπτική μελέτη διαπιστώθηκε ότι η αριστερή κοιλία εμφάνιζε στη ηρεμία δυσμενή αναδιαμόρφωση αλλά επαρκή συστολική εφεδρεία στη φόρτιση με δοβουταμίνη. Κατά τη δεκαετή κλινική παρακολούθηση 7 ασθενείς απεβίωσαν, όλοι από καρδιακά αίτια. Η μέθοδος πολλαπλής εξάρτησης αναλογικού κινδύνου έδειξε ότι η φερριτίνη ορού και η ηλικία, με ανάστροφη συσχέτιση, όχι όμως οι υπερηχοκαρδιογραφικοί παράμετροι ήταν οι μοναδικοί προβλεπτικοί δείκτες θνητότητας. Συμπέρασμα : Η φερριτίνη ορού και η ηλικία φέρουν σημαντική προγνωστική αξία σε ασθενείς με μείζονα β-μεσογειακή αναιμία. Το υπερηχοκαρδιογράφημα δοβουταμίνης δεν συνεισφέρει στην διαβάθμιση κινδύνου στους ασθενείς αυτούς. / Patients with beta-thalassemia major demonstrate increased cardiac morbidity and mortality. A non-invasive method, capable of revealing cardiac dysfunction at an asymptomatic stage would be useful for the early intensification of chelation therapy and possible application of cardioprotective treatment in these patients. The inadequate, left ventricular inotropic response upon dobutamine challenge has prognostic implications in studies on asymptomatic, non-thalassemic patients. Methods: 36 asymptomatic patients with beta-thalassemia major and normal biventricular systolic function (mean age 25±6 years, mean serum ferritin 3574±2393ng/ml) and 25 healthy controls matched for age, sex, and body surface area were examined echocardiographically at rest and after intravenous dobutamine infusion in incremental doses. Echocardiographic dobutamine examination was repeated in 23 thalassemic patients after 24±12 months. All patients were clinically evaluated during the decade following the first study. Results: Compared to the healthy controls, thalassemic patients exhibited a reduced thickening of the left ventricular posterior wall. At follow up, both an unfavorable left ventricular remodeling at rest and sufficient systolic reverse were evident. During the ten-year clinical evaluation seven patients died, all of cardiac causes. Cox regression analysis showed that higher serum ferritin and lower age, but not the echocardiographic parameters, were predictive of mortality. Conclusions: Serum ferritin and age, but not the dobutamine stress echocardiogram, are independently associated with cardiac mortality among patients with beta-thalassemia major.

Η μη επαγόμενη και η επαγόμενη παραγωγή των GM-CSF, G-CSF, IL-3, IL-6, SCF, IL-1β, TNF-α , TNF-β, IFN-γ και του TGF-β προσδιορίστηκαν μετά από καλλιέργεια μονοπύρηνων κυττάρων αίματος 22 ασθενών με βαριά β-θαλασσαιμία που υποβάλλονταν σε κανονικό πρόγραμμα μεταγγίσεων, 5 ασθενών με ενδιάμεση β- θαλασσαιμία που δεν υποβάλλονταν σε κανονικό πρόγραμμα μεταγγίσεων και 9 φυσιολογικών ατόμων. Ένα διακριτό πρότυπο παραγωγής κυτταροκινών διαπιστώθηκε στους β-θαλασσαιμικούς ασθενείς. Συγκεκριμένα παρατηρήθηκε μειωμένη μη επαγόμενη παραγωγή όλων των κυτταροκινών και σημαντική αύξηση της επαγόμενης παραγωγής των IFN-γ, TNF-α και της IL-1β. Αυτές οι διαταραχές ήταν περισσότερο εμφανείς στους μεγαλύτερους σε ηλικία ασθενείς, που έχουν υποβληθεί στις περισσότερες μεταγγίσεις. Η αυξημένη παραγωγή των παραπάνω κυτταροκινών, συνήθως χαρακτηρίζει την οξεία απόκριση σε μολυσματικούς παράγοντες και ασκεί αρνητική επίδραση στην ερυθροποίηση. Αυτό μπορεί να εξηγεί την επιδείνωση της αναιμίας στους θαλασσαιμικούς ασθενείς, κατά τη διάρκεια οξείων λοιμώξεων. / The unstimulated and induced production of granulocyte-macrofage colonystimulating factor (GM-CSF), granulocyte colony –stimulating factor (G-CSF), IL-3, IL-6, stem cell factor (SCF), IL-1β, tumour necrosis factor-alpha (TNF-a), TNF-β, interferon-gamma (IFN-γ) and transforming growth factor-beta (TGF-β) was determined after culture of blood mononuclear cells from 22 patients with severe β- thalassaemia in a regular transfusion programme, five non-regularly transfused patients with β-thalassaemia intermedia and nine normal persons. A distinct pattern of cytokine production in thalassaemic patients was detected, namely a low unstimulated production of all cytokines and a significant increase in the stimulated production of IFN-γ, TNF-a and IL-1β; these abnormalities were more pronounced in the more heavily transfused older patients. The increased production of the above cytokines, which usually characterize the acute response to infectious agents and have a negative effect on erythropoiesis, may explain the deterioration of anaemia found in thalassaemic patients during acute infections.

- / -

- / -

- / -

Οι αιμοσφαιρινοπάθειες συγκαταλέγονται ανάμεσα στις πιο κοινές μονογονιδιακές διαταραχές παγκοσμίως, συμπεριλαμβανομένης της β-θαλασσαιμίας και της δρεπανοκυτταρικής αναιμίας. Η επανενεργοποίηση των γονιδίων της γ-σφαιρίνης φαίνεται να είναι μια ενδιαφέρουσα θεραπευτική προσέγγιση για τους ασθενείς που πάσχουν από β-τύπου αιμοσφαιρινοπάθειες. Ορισμένες φαρμακευτικές ουσίες έχουν τη δυνατότητα να επάγουν παροδικά την έκφραση των γονιδίων της γ-σφαιρίνης γεγονός που βελτιώνει το φαινότυπο των ασθενών λόγω των υψηλότερων επιπέδων HbF που παρατηρούνται. Η μόνη φαρμακευτική ουσία που έχει εγκριθεί από τον FDA και χρησιμοποιείται ευρύτατα σε ασθενείς που πάσχουν από β-τύπου αιμοσφαιρινοπάθειες και συγκεκριμένα από δρεπανοκυτταρική αναιμία είναι η HU. Παρά το γεγονός ότι στην πλειονότητα των ασθενών παρατηρείται αύξηση της παραγωγής HbF μετά από αγωγή με HU (Steinberg et al. 1997), τα επίπεδα αύξησης διαφέρουν αρκετά μεταξύ των ασθενών που πάσχουν από β-θαλασσαιμία και δρεπανοκυτταρική αναιμία(Patrinos and Grosveld 2008). Σύμφωνα με τους Borg και συνεργάτες, το γονίδιο KLF10 φαίνεται να σχετίζεται με την αύξηση των επιπέδων της HbF και την ανταπόκριση ασθενών με β-τύπου αιμοσφαιρινοπάθειες σε θεραπεία με HU(Borg et al. 2012). Στην παρούσα μελέτη διερευνήθηκε η πιθανή συσχέτιση των SNP rs319133 και rs11552577, που εδράζονται στο γονίδιο KLF10, με αυξημένα επίπεδα HbF και η αξιολόγηση αυτών ως φαρμακογονιδιωματικοί δείκτες, που σχετίζονται με τη μεταβλητότητα των επιπέδων της HbF ως απόκριση στη θεραπεία με HU. Χρησιμοποιήθηκαν ασθενείς που πάσχουν από βαριά β-θαλασσαιμία, ενδιάμεση β-θαλασσαιμία, μη-θαλασσαιμικοί ασθενείς και διπλά ετερόζυγοι ασθενείς για β-θαλασσαιμία και δρεπανοκυτταρική αναιμία. Η μέθοδος γονοτύπησης που χρησιμοποιήθηκε και για τους δύο πολυμορφισμούς ήταν η PCR-RFLP. Η απουσία του πολυμορφισμού rs319133 φαίνεται να σχετίζεται με αυξημένα επίπεδα HbF στους ασθενείς που χαρακτηρίζονται από ενδιάμεση β-θαλασσαιμία συγκριτικά με ασθενείς που πάσχουν από βαριά β-θαλασσαιμία (p=0.04). Επίσης παρατηρείται μια στατιστική τάση συσχέτισης χειρότερης ανταπόκρισης στην αγωγή με HU στους διπλά ετερόζυγους ασθενείς 96 για β-θαλασσαιμία και δρεπανοκυτταρική αναιμία. Για τον δεύτερο πολυμορφισμό που μελετήθηκε δεν παρατηρήθηκαν στατιστικά σημαντικές διαφορές. Τα δεδομένα της παρούσας μελέτης υποδεικνύουν συσχέτιση του γονιδίου KLF10 με αυξημένα επίπεδα HbF. Μελέτες σε πολυπληθέστερες ομάδες θα μπορούσαν να οδηγήσουν στον εντοπισμό και άλλων πολυμορφισμών που σχετίζονται με αυξημένη έκφραση των γονιδίων της γ-σφαιρίνης. / Hemoglobinopathies are amongst the most common single gene disorders worldwide, including the thalassemias and sickle cell disease (SCD). Reactivation of the human γ-globin genes would be a therapeutic intervention for β-type hemoglobinopathies patients. Some drugs and compounds can transiently induce γ-globin gene expression and improve the disease phenotype by augmenting HbF accumulation. Only HU (hydroxyurea) is approved from the FDA and is widely used to treat patients with β-type hemoglobinopathies, in particular sickle cell disease. Although the majority of patients show an increase of HbF production upon HU treatment(Steinberg et al. 1997), the level of HbF increase differs considerably among β-thalassemia and SCD patients(Patrinos and Grosveld 2008). According to Borg et al, KLF10 appears to be significantly associated with high HbF and it may act as an important pharmacogenetic biomarker for β-type hemoglobinopathies patients who are treated with HU(Borg et al. 2012). The aim of our study was to elucidate whether there is an association of the SNPs namely rs3191333 and rs11552577 in KLF10 gene with increased levels of HbF and with response to HU treatment in β-hemoglobinopathies patients. We analyzed samples of β-thalassemia major patients, of β-thalassemia intermedia patients, of healthy (non-thalassemic) donors and samples of SCD/β–thalassemia patients who have been treated with HU. Genotyping was carried out by using PCR-RFLP. The lack of rs3191333 is associated with increased HbF levels in β–thalassemia intermedia compared to β– thalassemia major patients (p=0.04). Also, it is shown a statistical trend of worse response to HU treatment in compound heterozygote β–thalassemia-SCD patients. As far as rs11552577 is concerned no statistically significant differences were observed. Our data show that KLF10 gene is strongly associated with HbF levels. Further analyses could possibly reveal novel variants which are associates with increased expression of γ-globin genes.

Les β-hémoglobinopathies (β-thalassémies et drépanocytose) sont des anémies génétiques qui touchent des milliers de nouveaux nés chaque année dans le monde. Ces maladies sont causées par des mutations affectant l'expression de l'hémoglobine chez l'adulte. Le seul traitement disponible est la transfusion sanguine à vie, associée à une chélation du fer. Pour les patients les plus touchés, la greffe de cellule souche hématopoïétique (CSH) demeure le seul traitement curatif. Néanmoins, la transplantation autologue de cellules souches génétiquement corrigées représente une alternative thérapeutique pour les patients dépourvus de donneur compatible. Certaines délétions naturelles comprenant les gènes de la β- et δ- globine dans le locus de l'hémoglobine sont corrélées à une persistance de l'expression de l'hémoglobine fœtale (HPFH) à l'âge adulte. Ainsi il a été démontré que un taux élevé d'hémoglobine fœtale (HbF) améliore l'évolution clinique de ces deux pathologies. Afin d'identifier les régions régulatrices potentielles de la γ-globine, nous avons combiné les données issues d'analyses de mutations rencontrées chez des patients HPFH avec les sites d'hybridation de facteur de transcription. Sur la base de cette analyse, en ayant recours à la technologie CRISPR/CAS9, nous avons développé un protocole permettant de générer: (i) la délétion d'un potentiel suppresseur de l'HbF situé entre les gènes des globines δ et γ, ciblé par le répresseur de l’HbF BCL11A chez les érythroblastes adultes; (ii) la plus courte délétion associée à des taux élevés d’HbF (délétion Corfu) chez les patients β-thalassemiques; (iii) une délétion de 13.6-kb rencontrée fréquemment chez les patients HPFH et incluant les gènes des globines β et δ ainsi que le potentiel suppresseur de l'HbF. Notre travail a montré que la délétion de la région génomique de 13.6-kb entraîne une forte production de HbF et une réduction concomitante de l'expression de la β-globine soit dans des lignées cellulaires érythroïdes humaines soit dans des érythroblastes primaires dérivées des cellules souches et progéniteurs hématopoïétiques (CSPH). Par ailleurs, nous avons montré que la génération de cette délétion sur des CSPHs issus de patients drépanocytaires entraîne une augmentation de la transcription de la γ-globine dans une proportion significative d'érythroblastes, conduisant à une amélioration du phénotype drépanocytaire. Enfin, nous avons exploré le mécanisme menant à la réactivation de l'expression de la γ-globine. Nous avons évalué des changements dans la conformation de la chromatine et des modifications épigénétiques dans le locus de la β-globine lors de la délétion ou de l'inversion de la région de 13.6 kb. Dans l'ensemble, cette étude contribue à la connaissance des mécanismes favorisant l'échange de l'hémoglobine fœtale à l'adulte et fournit des indices pour une approche d'édition du génome dans le traitement de la β-thalassémies et de la drépanocytose. / Β-hemoglobinopathies (β-thalassemias and sickle cell disease) are genetic anemias affecting thousands of newborns annually worldwide. β-thalassemias and sickle cell disease (SCD) are caused by mutations affecting the adult hemoglobin expression and are currently treated by red blood cell transfusion and iron chelation regiments. For patients affected by severe β-hemoglobinopathies, allogenic hematopoietic stem cell (HSCs) transplantation is the only definitive therapy. However, transplantation of autologous, genetically corrected HSCs represents an alternative therapy for patients lacking a suitable HSC donor. Naturally occurring large deletions encompassing β- and δ-globin genes in the β-globin gene cluster, defined as Hereditary Persistence of Fetal Hemoglobin (HPFH) traits, lead to increased fetal hemoglobin (HbF) expression ameliorating both thalassemic and SCD clinical phenotypes. In this study, we integrated transcription factor binding site analysis and HPFH genetic data to identify potential HbF silencers in the β-globin locus. Based on this analysis, we designed a CRISPR/Cas9 strategy disrupting: (i) a putative δγ-intergenic HbF silencer targeted by the HbF repressor BCL11A in adult erythroblasts; (ii) the shortest deletion associated with elevated HbF levels (“Corfu” deletion) in β-thalassemic patients, encompassing the putative δγ-intergenic HbF silencer; (iii) a 13.6-kb genomic region including the δ- and β-globin genes and the putative intergenic HbF silencer. Targeting the 13.6-kb region, but not the Corfu and the putative δγ-intergenic regions, caused a robust HbF re-activation and a concomitant reduction in β-globin expression in an adult erythroid cell line and in healthy donor hematopoietic stem/progenitor cells (HSPC)-derived erythroblasts. We provided a proof of principle of this potential therapeutic strategy: disruption of the 13.6-kb region in HSPCs from SCD donors favored the β-to-γ globin switching in a significant proportion of HSPC-derived erythroblasts, leading to the amelioration of the SCD cell phenotype. Finally, we dissected the mechanisms leading to HbF de-repression demonstrating changes in the chromatin conformation and epigenetic modifications within the β-globin locus upon deletion or inversion of the 13.6-kb region. Overall, this study contributes to the knowledge of the mechanisms underlying fetal to adult hemoglobin switching, and provides clues for a genome editing approach to the treatment of SCD and β-thalassemia.

Οι αιμοσφαιρινοπάθειες, συμπεριλαμβανομένης της β-θαλασσαιμίας και της δρεπανοκυτταρικής αναιμίας, συγκαταλέγονται ανάμεσα στις πιο κοινές μονογονιδιακές αναταραχές παγκοσμίως, που χρήζουν αποτελεσματικής θεραπευτικής στρατηγικής. Σήμερα, η επανενεργοποίηση των γονιδίων της γ-σφαιρίνης φαίνεται να είναι μια ενδιαφέρουσα θεραπευτική προσέγγιση για τους ασθενείς που πάσχουν από β-τύπου αιμοσφαρινοπάθειες. / Hemoglobinopathies are amongst the most common single gene disorders worldwide, including beta-thalassemia and sicle cell disease (SCD), seeking for therapeutic intervention. The reactivation of the human gamma-globin genes is considered to be a therapeutic strategy for beta-type hemoglobinopathies patients.