Οι πληροφορίες που διαθέτουμε για τον πιθανό δημιουργό δύο σημαντικών και μνημειωδών για την ελληνική γραμματεία έργων, είναι απειροελάχιστες. Αυτό οφείλεται αφενός στο γεγονός ότι η «Ιλιάδα» κι η «Οδύσσεια» δεν περιέχουν σχεδόν καθόλου στοιχεία για το βίο του δημιουργού τους (όποιος κι αν είναι) κι αφετέρου στο γεγονός ότι ο ποιητής μας φέρεται να έζησε σε μία χρονική περίοδο, κατά την οποία μόλις είχε αρχίσει η χρήση του φοινικικού αλφαβήτου και κατά την οποία, πέραν των «ομηρικών έργων» δεν φαίνεται να έχει γραφτεί κανένα άλλο αξιόλογο γραπτό κείμενο, που θα μπορούσε να μας παρέχει κάποιες πληροφορίες. Ως εκ τούτου, στην προσπάθειά μας να αντλήσουμε κάποια στοιχεία για το ιστορικό πρόσωπο Όμηρος – εφόσον βέβαια υπήρξε- είμαστε αναγκασμένοι να στραφούμε σε πηγές- κείμενα πολύ μεταγενέστερα, με όλα τα προβλήματα ως προς την αξιοπιστία των πληροφοριών που αυτά μας παρέχουν, ένεκα και της χρονικής απόστασης από την εποχή για την οποία μιλούν. Παρά τις παραπάνω δυσκολίες, σκοπός του παρόντος πονήματος, είναι, αφού παραθέσει όλες τις σημαντικές πληροφορίες που μας παραθέτουν οι διάφορες πηγές μας σχετικά με πολύ σημαντικά ζητήματα που έχουν να κάνουν με το Βίο του Ομήρου, να καταλήξει σε ένα όσο το δυνατόν πιο ασφαλές συμπέρασμα και να ανασυνθέσει κατά το δυνατόν, μια βιογραφία του μεγάλου επικού ποιητή, στηριζόμενο στις πληροφορίες που φαίνονται να έχουν μεγαλύτερη σχέση με την πραγματικότητα. Στην προσπάθειά μας αυτή, θα χρησιμοποιήσουμε στα στοιχεία που αντλήσαμε από εννέα βιογραφίες του Ομήρου. / --

Σε αυτή την εργασία γίνεται μία προσπάθεια για να εντοπιστεί η Σχερία, όπως την περιγράφει ο Όμηρος στο έπος του. Μέσα από τα κείμενα του Όμηρου, αντλούνται οι απαραίτητες πληροφορίες για τον τόπο των Φαιάκων, ώστε να μπορέσει μετά να τοποθετηθεί επιτυχώς στο χάρτη. Για τη διευκόλυνση της εργασίας οι πληροφορίες έχουν χωριστεί σε τέσσερις κατηγορίες : την καταγωγή των Φαιάκων, τα πλοία τους, τα γεωγραφικά, γεωπονικά και τοπογραφικά στοιχεία του τόπου τους καθώς και τη θεϊκή παρέμβαση και αναλύονται η καθεμία ξεχωριστά. Στη συνέχεια λαμβάνοντας υπόψην τα στοιχεία που συλλέχθηκαν βρίσκονται τα πιθανά σημεία που μπορεί να βρίσκεται η Σχερία. Η μια πιθανότητα είναι να βρίσκεται στην Κέρκυρα, όπως υποστηρίζουν αρκετοί μελετητές, όπως οι Dorpfeld (1911), Bulle (1930), Μαρίνος (1955), Σακελλαρίου-Μανέ (1955), όμως όλες οι έρευνες και οι ανασκαφές που έχουν γίνει σε διάφορες περιοχές της Κέρκυρας δεν έχουν φέρει τα αναμενόμενα αποτελέσματα, έτσι μπορεί να αποκλειστεί η πιθανότητα να βρίσκεται εκεί. Η άλλη πιθανότητα είναι να βρίσκεται στη σημερινή Ταρτησσό, όπως υποστηρίζουν άλλοι μελετητές, όπως οι Δέπος (1980), Πετρίδης (2005), Παπαμαρινόπουλος (2008), Τζιροπούλου (2008), Kühne (2008). Αυτή η υπόθεση είναι και η πιο βάσιμη, αφού συνδυάζει τα περισσότερα στοιχεία που αναφέρει ο Όμηρος στις περιγραφές του. Ακόμα δεν έχει φέρει τίποτα στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη, αλλά είναι ακόμα νωρίς, μιας και οι ανασκαφές στην περιοχή ξεκίνησαν το 2009 από την ισπανική αρχαιολογική υπηρεσία. Από τα παραπάνω καταλήγει κανείς στο συμπέρασμα ότι η Σχερία, ο τόπος των Φαιάκων βρίσκεται πιθανώς στη περιοχή της προϊστορικής Ταρτησσού. / This work is an attempt to identify Scheria, as Homer described it in his scripts. A study of these scripts can draw out the necessary information to successfully map the location of the land of the Phaeacians. To facilitate the work, the information has been divided into four categories: the origin of Phaeacians, their ships, geographical, agronomical and topographic data of its location and the divine intervention. Each of the categories has been analysed separately. An analysis of the collected data provides some possibilities for the location of Scheria. One possibility is that located on Corfu, as argued by several scholars, including Dorpfeld (1911), Bulle (1930), Marino (1955), Sakellariou-Mane (1955) and. The investigations and excavations there however, did not bring about the expected results, so Corfu can be excluded as a probalility. The other possibility as argued by Depos (1980), Petrides (2005) Papamarinopoulos (2008), Tziropoulou (2008) and Kühne (2008), is that Scheria is located at the current Tartessos. This assumption is the most likely as it reflects most of the elements mentioned by Homer in his descriptions. Archaeological excavations have not yet brought anything to light; however it's still early, as the excavations only began in 2009 by the Spanish archaeological service. The above leads to conclude that Scheria, the place of Phaeacians, is possible the region of prehistoric Tartessos.

Η παρούσα εργασία έχει ως θέμα τις συνθήκες ναυσιπλοΐας και την έκφραση του ναυτικού βιώματος στις ελληνικές περιοχές κατά την περίοδο μεταξύ των μέσων του 9ου και του τέλους του 6ου αιώνα π.Χ. Η βάση εκκίνησης της έρευνας ήταν τα ομηρικά έπη, ενώ για την επεξεργασία του θέματος χρησιμοποιήθηκαν αρχαιολογικά και γραμματειακά δεδομένα προερχόμενα από τη συγκεκριμένη εποχή, αλλά και στοιχεία σχετικά με το θέμα προερχόμενα από προγενέστερες ή μεταγενέστερες εποχές. Επίσης συχνά έπρεπε να ανατρέξουμε σε πληροφορίες προερχόμενες από περιοχές εκτός του ελληνικού κόσμου, ώστε να μπορέσουμε να σχηματίσουμε την αναγκαία γενική εικόνα εντός της οποίας έγινε η πραγματεία του θέματος. Αρχικά, εξετάζονται τα ναυπηγικά δεδομένα, με βάση γραμματειακές πηγές (κυρίως, την περιγραφή του τρόπου ναυπήγησης της σχεδίας του Οδυσσέα), πρωτογενή ευρήματα (ναυάγια) και απεικονίσεις ή ομοιώματα καραβιών. Στο δεύτερο κεφάλαιο εξετάζεται το ομηρικό λεξιλόγιο για τα καράβια: λέξεις για τη μορφή, το σχήμα, τα δομικά στοιχεία, την πλεύση με κουπιά και με πανί, τα συστήματα διεύθυνσης, τον κατάπλου, ώστε να σχηματίσουμε μια όσο το δυνατόν λεπτομερή εικόνα για τα πλοία της Ιλιάδας και της Οδύσσειας. Στο τρίτο κεφάλαιο, η έρευνα εστιάζει στο το φυσικό περιβάλλον εντός του οποίου έπλεαν τα καράβια της ομηρικής εποχής: καιροί, ρεύματα, μορφολογία των ακτών, ορατότητα• επιπλέον, θα εξετάσουμε τις στρατηγικές πλεύσης που καθορίζονταν από το φυσικό περιβάλλον. Στο τέταρτο κεφάλαιο προσπαθούμε να διακρίνουμε τα κίνητρα που οδηγούσαν τους ναυτικούς στην επιλογή της μίας ή της άλλης διαδρομής, καθώς και να εξετάσουμε κάποιες βασικές ρότες. Στο πέμπτο κεφάλαιο διερευνώνται οι γενικότερες αιτίες που οδηγούσαν τους ανθρώπους της ομηρικής εποχής στο θαλάσσιο ταξίδι. Τέλος, στο έκτο κεφάλαιο, και μέσα στο πλαίσιο του θαλάσσιου ταξιδιού, εξετάζονται είναι οι σχέσεις που συνδέουν τον Οδυσσέα με την Ιθάκη, καθώς και η θέση της Ιθάκης στην αντίληψη των ναυτικών της αρχαιότητας. / The subject of this dissertation is the conditions of navigation and the expression of nautical experience in Greek societies between the middle of the 9th and the end of 6th centuries B.C. The base of the research is the Homeric epic. The main tools of research were archaeological and literary data from this era; also, we used relevant complementary evidence from earlier and subsequent ages. From time to time it was necessary to use the informatory context of non-Greek societies, in order to enlighten some obscure points and construct the big picture of our subject. At first, we discuss the construction of a ship, using literary sources (mainly, the account of raft building, in the second book of Odyssey), archaic ship relics and ship images or clay models. In the second chapter, we discuss the Homeric nautical vocabulary: words for the shape, the form, the construction of a ship, the sailing, the rowing, the rudder, the rigging and the harborage. The natural environment is the subject of the third chapter; weather, sea currents, coastlines, visibility from the sea and in the sea; besides, we tried to figure out the navigation strategies of Homeric era sailors in this environment and in these conditions. Consequently, we attempted to discern and understand the motives of a sailor to follow a sea route and we try to describe some of these routes. In the fifth chapter, we discuss the main reasons of sea venturing in Homeric era. Finally, we tried to look into the links between Odysseus and Ithaca, as well as the place of Ithaca in Greek nautical cosmos.

Ο σκοπός της παρούσας μεταπτυχιακής εργασίας είναι η μελέτη της συλλογιστικής πορείας του Πρόκλου, έτσι όπως διαμορφώνεται στο έργο του Εις τας Πλάτωνος Πολιτείας υπόμνημα, όσον αφορά στις έννοιες της παιδείας και της πολιτικής. Η έννοια της παιδείας εξετάζεται από τον νεοπλατωνικό φιλόσοφο μέσα από το πρίσμα των προτροπών και των απαγορεύσεων που έχει προτείνει ο Πλάτωνας στο έργο του Πολιτεία για την ορθή διαμόρφωση της προσωπικότητας των νέων, όπως για παράδειγμα ο «εξορισμός» της ποίησης του Ομήρου από την παιδεία των νέων, εξαιτίας της χρήσης της έννοιας της μίμησης και των μύθων. Η μουσική αναδεικνύεται ως βασικό και ιδιαιτέρως σημαντικό μάθημα στην παιδεία των νέων μέσα από την επιλογή των κατάλληλων αρμονιών και ρυθμών. Ο Πρόκλος σχολιάζει εκτενώς την καινοτόμα άποψη του Πλάτωνα για την κοινή παιδεία που θα πρέπει να λάβουν τόσο οι άνδρες όσο και οι γυναίκες μέσα στην πόλη, ώστε να επιτευχθεί η δυναμική συμμετοχή και ανάληψη των πολιτικών καθηκόντων από όλους τους πολίτες ανεξαιρέτως. Η έννοια της πολιτικής εξετάζεται από τον νεοπλατωνικό φιλόσοφο μέσα από την έννοια της δικαιοσύνης, η οποία κατέχει κεντρικό ρόλο στην Πολιτείαν του Πλάτωνα, καθώς και μέσα από την αναλογία της τριμερής διάκρισης των μερών της ψυχής και των μερών της πόλης με σκοπό να καταστεί σαφές ότι κάθε άνθρωπος και κατ’ αναλογίαν κάθε πόλη διακατέχονται από την αρετή της δικαιοσύνης μόνο όταν τα μέρη τους συμβιώνουν αρμονικά. Σε αντίθετη περίπτωση επέρχονται παθογενείς καταστάσεις τόσο στην ψυχή όσο και στην πόλη. Τέλος, ο Πρόκλος αναφέρεται διεξοδικά και στην μεταβολή των πολιτευμάτων στην Πολιτείαν του Πλάτωνα, επιχειρώντας να τονίσει ότι η ελλιπής και η μη ορθή παιδεία των νέων θα οδηγήσει σε διχοστασία τους άρχοντες με αποτέλεσμα την κατάλυση της άριστης πολιτείας. Η παιδεία λοιπόν, αποτελεί εκείνον τον θεσμικό και γνωσιολογικό παράγοντα που κατά την γνώμη του Πρόκλου, στηριζόμενος στις απόψεις του Πλάτωνα, θα επιτύχει να αναδείξει εκείνους τους ηγέτες οι οποίοι θα είναι ικανοί για την πολιτική και πολιτιστική ανασυγκρότηση της κοινωνίας. / The purpose of the present M.A. dissertation is to study the reasoning process of Proclus about the concepts of education and politics, as they discussed in Plato’s Republic. The concept of education is examined by the Neo-Platonic philosopher through the prism of prompts and prohibitions that have proposed by Plato for the proper conformation of the personality of young people, such as the “exile” of Homer’s poetry because of the use of the concepts of imitation and myths. The music is emerging as an essential and very important lesson in the education of young people through the selection of the appropriate harmonies and rhythms. Proclus has also commented extensively on the innovative aspect of Plato on the common education which should take both men and women in the city, so as to achieve active involvement and commitment of the political duties of all citizens. The concept of policy considered by the Neo-Platonic philosopher through the concept of justice, which has central role in Plato’s Republic, and through the tripartite separation of the soul and the city in order to make clear that every person and every city, in the basis of their analogy, possess the virtue of justice only when their parts coexist harmoniously. Otherwise, occurre pathogenic conditions both in the soul and in the city. Finally, Proclus refers thoroughly to the change of political regimes in Plato’s Republic, attempting to emphasize that the incomplete and incorrect education of young people will lead to controversies between rulers, resulting in the destruction of the excellent state. Education, therefore is that institutional and epistemic agent that will succeed to highlight those leaders who will be able in the political and cultural reconstruction of the society.

Από τις εμφανίσεις φαντασμάτων στην αρχαιοελληνική λογοτεχνία, άλλες παρουσιάζονται ως ιστορικά γεγονότα, όπως οι εμφανίσεις φαντασμάτων στον Ηρόδοτο, ενώ άλλες υπηρετούν τους σκοπούς του δημιουργού, ενσωματωμένες σε αμιγώς λογοτεχνικά έργα. Η έρευνά μας, επικεντρωμένη στην δεύτερη ομάδα, εξετάζει επιφάνειες φαντασμάτων στον Όμηρο και την αττική τραγωδία, συγκεκριμένα δε αυτές του Πατρόκλου (Ἰλ. Ψ 59-108), του Δαρείου (Πέρσ. 598-842), της Κλυταιμήστρας (Εὐμεν. 94-139) και του Πολυδώρου (Ἑκ. 1-58). Η επιλογή των συγκεκριμένων περιπτώσεων υπαγορεύεται αφενός από την προαναφερθείσα κοινή λογοτεχνική φύση τους, και αφετέρου από την ομοιότητα στα χαρακτηριστικά των σκηνών, δηλαδή των συνθηκών εμφάνισης (χρόνος, χώρος, κατάσταση του ζωντανού δέκτη), της όψης και της συμπεριφοράς των φαντασμάτων (άυλη εμφάνιση, διατήρηση της μορφής, γνωστικό επίπεδο των φαντασμάτων) και της λειτουργίας τους ως λογοτεχνικών χαρακτήρων. Ειδικότερα, ως προς τις συνθήκες εμφάνισης παρατηρείται ισχυρή σύνδεση των φασματικών χαρακτήρων με την νύχτα και τα όνειρα, με την μοναχικότητα του ζωντανού στον οποίο εμφανίζονται, ενώ ο τόπος της εμφάνισης καθορίζεται σε μεγάλο βαθμό από την ευχέρεια που παρέχει στο φάντασμα να επιτύχει την ικανοποίηση των αιτημάτων του. Αναφορικά με την όψη και την συμπεριφορά τους, η έρευνα αποκάλυψε ότι, παρά την άυλη φύση τους (γνωστή ήδη από τους ακυρωμένους εναγκαλισμούς Αχιλλέα-Πατρόκλου στην Ἰλιάδα και Οδυσσέα-Αντίκλειας στην Ὀδύσσεια), οι ψυχές των νεκρών διατηρούν την μορφή του ζωντανού εαυτού τους, ενίοτε φέροντας και τα θανατηφόρα τραύματά τους. Κατά παρόμοιο τρόπο, η συνομιλία μαζί τους εκτυλίσσεται συνήθως σε φυσιολογικές συνθήκες, σαν να πρόκειται δηλαδή για ζωντανό, με εξαίρεση την άγνοιά τους για ορισμένα γεγονότα του Επάνω κόσμου, κυρίως για όσα έχουν συμβεί κατά την παραμονή τους στον Άδη. Τέλος, το αίτημα του φαντάσματος για ταφή ή εκδίκηση εις βάρος του δολοφόνου του (παράμετροι που καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό την εμφάνιση), αποσκοπεί στην αποκατάσταση της τάξης (όσον αφορά το ίδιο το φάντασμα και την διαχείριση του νεκρού σώματός του) και, συνεπώς, προωθεί την πλοκή. / Of the appearances of ghosts in the ancient Greek literature, some are incorporated in historical works (such as in the work of Herodotus), whereas others are part of sheer literary works. Our dissertation focuses on four instances from the second category: the ghosts of Patroclus (Iliad 23.59-108), Darius (Aesch. Persae 598-842), Clytemnestra (Aesch. Eumenides 94-139) and Polydorus (Eurip. Hecuba 1-58). The selection of these instances is not only based on their literary context, but mainly on the correspondence on the matters of conditions, in which they make their appearance, on their look and behaviour and, finally, on their function. Particularly, it seems that there is a close connection between ghosts and the night and dreams, as well as with the loneliness of the living person, who meets them. They also seem to appear in places that facilitates the fulfillment of their demand. As for their look, despite their insubstantial nature (known already from the Iliad and Odyssey), the ghosts maintain the appearance of their body, in the case of the biaiothanatoi bearing the wounds, that caused their death. Their knowledge of the Upper World varies, as they sometimes ignore facts, which have happened after their death. Finally, their demand for burial or vengeance against their murderers aims to the instauration of order and, because of its importance, advances the plot.