Η
 παρούσα
 εργασία
 έχει
 ως
 σκοπό
 να
 διερευνήσει
 τις
 νοητικές 
παραστάσεις
 των
 μαθητών
 της
 πέμπτης (Ε’)
 Δημοτικού
 σχετικά
με τη δομή του ηλιακού συστήματος και πιο συγκεκριμένα αναφορικά με τα εξής χαρακτηριστικά του : α. το κέντρο του ηλιακού συστήματος, β. τα δομικά μέρη του ηλιακού συστήματος (αριθμός και ονόματα πλανητών), γ. τη σφαιρική μορφή των πλανητών, δ. τις σχετικές θέσεις, αποστάσεις από τον ήλιο και τα σχετικά μεγέθη των πλανητών και ε. την κίνηση των πλανητών γύρω από τον ήλιο (περιφορά) και γύρω από τον άξονά τους (περιστροφή). Μελετάται
 επίσης
 η
 επίδραση
 ενός εκπαιδευτικού προγράμματος σε σχέση με τα παραπάνω θέματα, το οποίο σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε σε 61 μαθητές. Γι’
 αυτό
 το
 σκοπό,
πραγματοποιήθηκαν
 ατομικές
 συνεντεύξεις, στο
στάδιο
 των pro-tests ,
ώστε
 να 
γίνει
 ανίχνευση
 των
 νοητικών
 παραστάσεων
 των
 μαθητών για
 τη δομή του ηλιακού συστήματος,
 όπου
 τα
 παιδιά
 καλούνταν
 να σχεδιάσουν το ηλιακό σύστημα όπως πίστευαν ότι είναι και έπειτα να απαντήσουν σε ορισμένα σχετικά ερωτήματα. Ακολούθησε
 η
 Διδακτική παρέμβαση (υλοποίηση των εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων). Έπειτα
οι
μαθητές
συμμετείχαν
σε νέες ατομικές συνεντεύξεις στο
στάδιο
των
post- tests ίδιες
 σε
 περιεχόμενο 
και
 δομή με
 τις
 πρώτες,
 προκειμένου
 να
 αξιολογηθεί
 η
 επίδραση
 της
 διδασκαλίας 
στις νοητικές τους παραστάσεις. Από 
την 
ανάλυση
 των
 αποτελεσμάτων προκύπτει ότι
 οι
 αντιλήψεις των μαθητών αναφορικά με το ηλιακό σύστημα και τα βασικά χαρακτηριστικά του μετατοπίστηκαν από διαισθητικού και συνθετικού τύπου στις επιδιωκόμενες επιστημονικού τύπου σε μεγάλο ποσοστό, κάτι το οποίο καταδεικνύει την αποτελεσματικότητα της διδακτικής παρέμβασης που έλαβε χώρα. / The present research aims to elicit the conceptions of students in the fifth grade (E') of Greek primary school regarding the structure of solar system and specifically in regard to the following characteristics : a. centre of solar system, b. the structural parts of solar system (Number and names of planets), the c. shape of the planets, d. the relative positions, distances and relative sizes of the planets and e. the movement of the planets around the sun and around their axis. The effectiveness of an educational program concerning the above issues, which was designed and implemented to 61 students, individual interviews took place ( pre- tests) in order to, detect students’ initial ideas about the structure of the solar system, during which children were asked to draw the solar system and answer relative questions. The teaching intervention took place subsequently (implementation of educational activities) . Afterwards, the students participated again in individual interviews, (post – tests), which were the same in content and structure with the first interviews (pre-tests), so that the results could be comparable . The results show that the majority of students’ conceptions concerning the solar system and its basic characteristics, changed as they progressed from intuitive and synthetic models to the expected scientific model, which shows the effectiveness of the teaching intervention that took place.

Τις τελευταίες δεκαετίες έχουν παρατηρηθεί σε παγκόσμιο επίπεδο μεγάλες οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές αλλαγές. Αποτέλεσμα αυτών, ήταν η δημιουργία μεταναστευτικού ρεύματος από τη μία χώρα στην άλλη και η μετατροπή των εκάστοτε κοινωνιών από μονοπολιτισμικές σε πολυπολιτισμικές. Η αύξηση της μετανάστευσης δεν άφησε ανεπηρέαστη την ελληνική κοινωνία. Τα τελευταία χρόνια, η σύσταση του ελληνικού πληθυσμού έχει αλλάξει, δημιουργώντας μια πολυπολιτισμική κοινωνία, στην οποία η παρουσία γηγενών και αλλοδαπών είναι σημαντική. Μέσα σε αυτή την πολυπολιτισμική πραγματικότητα, τα άτομα αλληλεπιδρούν και αλληλοεπηρεάζονται μεταξύ τους με αποτέλεσμα η κοινωνία μας να καθίσταται διαπολιτισμική. Ο χώρος της εκπαίδευσης δεν έμεινε εκτός της νέας αυτής πολυπολιτισμικής πραγματικότητας. Το εκπαιδευτικό σύστημα προσπάθησε να αντιμετωπίσει τα προβλήματα που προκλήθηκαν με την παρουσία παιδιών από διάφορα πολιτισμικά υπόβαθρα, θέτοντας ως βάση τη διαπολιτισμική εκπαίδευση. Η εργασία αυτή θα προσπαθήσει να διερευνήσει εάν οι Έλληνες αλλά και πολιτισμικά διαφορετικοί μαθητές που ζουν στον ελληνική κοινωνία υφίστανται τις κοινωνικές διαμεσολαβήσεις και να αναδείξει κατά πόσο αυτές επηρεάζουν τη διαμόρφωση των προσδοκιών τους στην εκπαίδευση. Στην ελληνική σχολική κοινότητα οι διαμεσολαβητές εκείνοι που διαμορφώνουν τις προσδοκίες των μαθητών και που δημιουργούν ανάλογες υποκειμενοποιήσεις μπορεί να ποικίλουν. Στην παρούσα έρευνα ως βασικοί διαμεσολαβητές θεωρούνται οι γονείς, οι φίλοι, ο δάσκαλος και οι συμμαθητές.Οι προσδοκίες των μαθητών στις οποίες εστιάζει η έρευνα είναι η φοίτηση στο σχολείο, η αριστεία, η επίτευξη υψηλότερων επιδόσεων, η εκμάθηση καινούργιων πραγμάτων και η μελέτη των μαθημάτων τους. / Recent decades have seen worldwide major economic, social and political changes. These changes led to immigration flow from one country to another and the conversion of the respective societies from monocultural to multicultural. The increase of the immigration flow affected the Greek society as well. In recent years, the establishment of the Greek population has changed, creating a multicultural society, in which the presence of natives and foreigners is important. In this multicultural reality, people interact with each other creating a multicultural society. The education sector is not left out of this new multicultural reality. The educational system has tried to address the problems caused by the presence of children from various cultural backgrounds by setting an intercultural education base. This research attempts to explore whether the Greek and culturally different students living in Greece suffer the social mediations and identify whether they affect the formation of expectations in education. In the Greek school community the mediators that shape the students' expectations may vary. In this research, the parents, the friends, the teacher and the classmates are considered as key mediators. The student expectations are school attendance, excellence of students, achievement of higher performance, learning of new things and doing their homework. Finally, all the mediators and the expectations of students in education were considered by the independent variables: nationality and gender, nationality and class attendance, nationality and performance in language, nationality and student behavior, nationality and adjustment of students in the school.

Μεγάλο είναι το ερευνητικό ενδιαφέρον της εκπαιδευτικής κοινότητας για τις αντιλήψεις των μαθητών, που αφορούν στις έννοιες και τα φαινόμενα των φυσικών επιστημών. Αντιλήψεις, οι οποίες συγκροτούνται στη βάση της καθημερινής εμπειρίας και που παρέχουν στο μαθητή τη δυνατότητα να ερμηνεύει τα φαινόμενα του φυσικού κόσμου, συγκροτώντας επεξηγηματικά πρότυπα που, σε πολλές περιπτώσεις, έρχονται σε αντίθεση με τις επιστημονικές θεωρίες, που είναι σήμερα αποδεκτές. Από την άλλη πλευρά, η καινοτομική αντίληψη για τη μάθηση και τη διδασκαλία των φυσικών επιστημών, θεωρεί ότι η ανάπτυξη της επιστημονικής καλλιέργειας των μαθητών και των εκπαιδευτικών, αναφέρεται στη διάδοση των τριών βασικών συνιστωσών της επιστημονικής γνώσης: - της εννοιολογικής συνιστώσας, που συγκροτείται από τις έννοιες των φυσικών επιστημών, - της μεθοδολογικής συνιστώσας, που σχετίζεται με τις διάφορες μεθοδολογικές στρατηγικές και τεχνικές με τις οποίες επιλύονται τα προβλήματα στις φυσικές επιστήμες και - της πολιτισμικής συνιστώσας, που αφορά στο σύνολο των σχέσεων που αναπτύσσουν οι φυσικές επιστήμες με την κοινωνία, όπως για παράδειγμα η σχέση των φυσικών επιστημών με την τεχνολογία, τα προβλήματα και τις εμπειρίες της καθημερινής ζωής, η κατανόηση της ιστορικότητας της επιστημονικής γνώσης κ.α. Η μελέτη του απλού εκκρεμούς, χαρακτηρίζεται από το πλούσιο εννοιολογικό, μεθοδολογικό και πολιτισμικό περιεχόμενο, που αυτό παρουσιάζει. Η μελέτη της κίνησης του, δίνει την ευκαιρία στους μαθητές: - Να έρθουν σε επαφή με θεμελιώδεις επιστημονικές γνώσεις, όπως οι νόμοι της πτώσης και της κίνησης και οι αρχές διατήρησης της ορμής και της ενέργειας. - Να ασκηθούν στη χρήση ουσιαστικών στοιχείων της επιστημονικής έρευνας, όπως η παρατήρηση, η μέτρηση, η συλλογή δεδομένων, ο έλεγχος μεταβλητών και η χρήση διαφόρων μορφών μαθηματικών αναπαραστάσεων. - Να μάθουν σημαντικές όψεις της συσχέτισης της επιστήμης με την κοινωνία, τον πολιτισμό και την τεχνολογία, όπως φανερώνει η χρήση του εκκρεμούς στη χρονομέτρηση, στον προσδιορισμό του γεωγραφικού μήκους, στον καθορισμό μονάδας μέτρησης του μήκους κ.α. Η παρούσα εργασία, έχει ως στόχο τη διερεύνηση των βιωματικών αντιλήψεων των μαθητών της Γ’ Γυμνασίου, που αφορούν στη μέτρηση του χρόνου με τρεις ιστορικούς μηχανισμούς μέτρησης του χρόνου και στη μελέτη της κίνησης του απλού εκκρεμούς. Ειδικότερα, διερευνώνται οι αντιλήψεις των μαθητών που σχετίζονται με την εννοιολογική, τη μεθοδολογική και την πολιτισμική συνιστώσα της γνώσης που σχετίζεται με την ισόχρονη κίνηση του απλού εκκρεμούς. Στο πρώτο κεφάλαιο, παρουσιάζεται το θεωρητικό πλαίσιο της έρευνας, που απαρτίζεται από: - τη γνώση αναφοράς, δηλαδή το ιστορικό πρόβλημα της μέτρησης του χρόνου και τη σχέση του με το απλό εκκρεμές, - τις αντιλήψεις των μαθητών για το απλό εκκρεμές και - τους στόχους της έρευνας. Στο δεύτερο κεφάλαιο, παρουσιάζεται η μεθοδολογική προβληματική της μελέτης, που αφορά: - στις στρατηγικές και - στο δείγμα της έρευνας. Στο τρίτο κεφάλαιο, παρουσιάζονται τα αποτελέσματα της ανάλυσης των δεδομένων. Τέλος, στο τέταρτο κεφάλαιο, διατυπώνονται τα συμπεράσματα της μελέτης των αντιλήψεων των μαθητών, στη βάση των ερευνητικών στόχων και συζητούνται οι ενδεχόμενες επιπτώσεις τους στη διδασκαλία του απλού εκκρεμούς στην εκπαιδευτική βαθμίδα του γυμνασίου, καθώς και μία πρόταση επέκτασης της έρευνας. / -

Υπάρχουν πολλές και διαφορετικές αντιλήψεις για το τι σημαίνει «αξιολογώ», οι οποίες αντανακλούν και διαφορετικές προσεγγίσεις της αξιολόγησης τόσο στο εννοιολογικό επίπεδο όσο και στο επίπεδο των μεθόδων και των διαδικασιών που ακολουθούνται στην πράξη. Στην παρούσα εργασία δεν προσπαθήσαμε να αναλύσουμε διεξοδικά το θέμα της αξιολόγησης, αλλά να εφαρμόσουμε συγκεκριμένες μεθοδολογίες για να πετύχουμε την αξιολόγηση ενός αριθμού προγραμμάτων που πραγματοποιήθηκαν στο νομό Αχαΐας από το σχολικό έτος 2002-2003 μέχρι σήμερα. Για το σκοπό αυτό χρησιμοποιήσαμε δυο (2) διαφορετικές στρατηγικές. Την τελική ετεροαξιολόγηση των προγραμμάτων που υλοποιήθηκαν στο Ν. Αχαΐας των θεματικών δικτύων «Φυσικό Περιβάλλον» και «Νερό» κατά τη διάρκεια των σχολικών ετών 2002 – 2005 και την εφαρμογή διαμορφωτικής αξιολόγησης με τη μορφή έρευνας δράσης σε τρία (3) σχολεία Β/θμιας εκπ/σης του Ν. Αχαΐας με θέμα σχετικό με τα παραπάνω δυο δίκτυα. Τα συμπεράσματα που προκύπτουν από την τελική ετεροαξιολόγηση αφορούν περισσότερο ποσοτικά στοιχεία, τα οποία προκύπτουν από έντυπα που συμπληρώνουν οι εκπαιδευτικοί που υλοποιούν τα προγράμματα και μπορούν να τύχουν στατιστικής επεξεργασίας και άρα να γενικευτούν για ένα μεγάλο αριθμό προγραμμάτων. Το μειονέκτημα σε αυτή την περίπτωση είναι ότι δεν μπορεί να αξιολογηθεί η εγκυρότητα των αποτελεσμάτων και έτσι η αξιολόγηση στηρίζεται στην εικόνα που έχουν οι ίδιοι οι εκπαιδευτικοί για το πρόγραμμα τους, αφού αυτό ολοκληρωθεί. Αντίθετα στην εφαρμογή των προγραμμάτων έρευνας δράσης η αξιολόγηση είναι συνεχής και διαμορφωτική, οι εκπαιδευτικοί με τη βοήθεια του κριτικού φίλου και του συντονιστή αξιολογούν τις στρατηγικές τους κατά τη διάρκεια του προγράμματος τα αποτελέσματα, όμως δεν μπορούν να τύχουν στατιστικής επεξεργασίας και άρα δεν μπορεί να υπάρξει ολοκλήρωση και γενίκευση των συμπερασμάτων. Έτσι οι δυο (2) διαφορετικές μεθοδολογίες που αναπτύξαμε είναι ποιοτικά διαφορετικές όσον αφορά την προσέγγιση και την επιστημολογία τους. Ωστόσο, η καθεμία αποκτά τη σημασία της στο βαθμό που αναδεικνύει τις ιδιαιτερότητες του κάθε τύπου αξιολόγησης και μπορεί να βοηθήσει τους εκπαιδευτικούς να διασαφηνίσουν τις δικές τους ιδέες και αντιλήψεις για την Π.Ε. / -

Στην παρούσα εργασία μελετάται ο τρόπος της εισαγωγής της διαθεματικής προσέγγισης στο νέο έντυπο εκπαιδευτικό υλικό του Δημοτικού και αξιολογείται ο βαθμός της συμβολής της διαθεματικότητας και ιδίως των αναφορικών διασυνδέσεων μέσα από τις θεμελιώδεις διαθεματικές έννοιες αλλά και των ασκήσεων και δραστηριοτήτων στην προώθηση της μάθησης πέραν από την απλή γνώση. Αρχικά, περιγράφεται το εννοιολογικό και θεωρητικό πλαίσιο της έννοιας της διαθεματικότητας και της προώθησης των μεταγνωστικών δεξιοτήτων μέσω αυτής προς όφελος του μαθητή. Ακολουθεί η παρουσίαση του τρόπου διεξαγωγής της έρευνας και των ευρημάτων με ιδιαίτερη εστίαση στο μάθημα «Μελέτη του Περιβάλλοντος» της Δ΄Δημοτικού. Συγκεκριμένα, χρησιμοποιήθηκε σαν βάση το προτεινόμενο μοντέλο που ανέπτυξαν οι Αλαχιώτης –Καρατζιά (2007) http://www.alfavita.gr/artra/artro20080121a.php , καθώς και η μέθοδος ανάλυσης κειμένου. Η εργασία ολοκληρώνεται με τον κριτικό σχολιασμό της παιδαγωγικής αποτελεσματικότητας της διαθεματικής διδασκαλίας/ μάθησης/ αξιολόγησης. / In this study, the way that the cross-thematic approach was implemented in the new educational material (textbooks) for Greek Primary School is investigated and its effectiveness towards the promotion of learning is assessed. In this framework, the degree of cross-curriculum connections and extensions through the fundamental cross-thematic concepts is investigated and assessed in the text as well as in the exercises and educational activities. Τhe concept of cross-curricularity is identified and given the meaning it takes within the context of the new Greek cross-thematic curricula and the relevant educational material. Also the relationship of cross-curricularity to meat-cognitive competencies is described under the major aim of the promotion of the students benefit. More specifically, the study focused on the analysis of the texts in the educational material produced for the Fourth grade of Primary schools in the lesson “Study of the environment” and used the assessment framework developed by Alaxiotis and Karatzia-Stavlioti (2007) by applying text analysis. The study brought everything together concluding that an effective use of this educational material by the teachers in classroom could, eventually, improve the pedagogic effectiveness of curriculum teaching/learning assessement school practices and the quality of education provided.

Η εργασία αναφέρεται στη διδασκαλία των μαθηματικών στο Γυμνάσιο και ιδιαίτερα στη διδασκαλία της μοντελοποίησης καθώς και στις σχέσεις και συναρτήσεις στο επίπεδο R2. Για τη συγγραφή της πραγματοποιήθηκε διδακτικό πείραμα σε ένα τμήμα της Γ΄ τάξης του Πειραματικού Γυμνασίου του Πανεπιστημίου Πατρών. Κατά τη διεξαγωγή του πειράματος δόθηκε στους μαθητές ένα πραγματικό πρόβλημα με δικές μας επιμέρους διδακτικές επιλογές και διαχείριση της τάξης. Μέσω των απαντήσεων που μας έδωσαν οι μαθητές, επιχειρούμε να κάνουμε γενικές παρατηρήσεις και να εξαγάγουμε συμπεράσματα για περαιτέρω διδακτική αξιοποίηση. / --

O σύγχρονος κόσμος, γίνεται λόγω των συνεχών μετακινήσεων των ατόμων όλο και περισσότερο ένα παγκόσμιο χωριό, με αποτέλεσμα λίγες χώρες να μπορούν να προβάλουν την αξίωση ενός αληθινά ομοιογενούς πληθυσμού. Σήμερα, η πολυπολιτισμική ποικιλομορφία, που χαρακτηρίζει τις περισσότερες χώρες -και την Ελλάδα-, είναι ένας παράγοντας που έχει σημαντικές επιπτώσεις στην εκπαίδευση όλων των βαθμίδων, συμπεριλαμβανομένης και της προσχολικής (Rodd, 1996). Το σχολείο «ως απαραίτητο διορθωτικό μέσο κάθε πολιτισμικού ελαττώματος ή ανεπάρκειας» (Savater, 2004: 9) οφείλει από τη μια να είναι ασυμβίβαστο με μορφές εθνικής περιχάραξης και από την άλλη να είναι τόσο πλουραλιστικό, όσο η ίδια η κοινωνία. Οφείλει, δηλαδή, να εμπερικλείει στους κόλπους του και να αγκαλιάζει όλους εκείνους τους μαθητές που δεν ανήκουν στην κυρίαρχη πολιτισμική και γλωσσική ομάδα. Με τη συγκεκριμένη ερευνητική μελέτη προσπαθούμε να διαπιστώσουμε σε τι βαθμό και με ποιο τρόπο -δηλωμένο ή άδηλο- ο «Οδηγός Νηπιαγωγού -Εκπαιδευτικοί σχεδιασμοί- Δημιουργικά περιβάλλοντα μάθησης», του οποίου η συγγραφή του προκηρύχθηκε από το Υ.Π.Ε.Π.Θ. το 2003 (ΦΕΚ, 303 & 304/ 13-03-2003) και εφαρμόζεται επίσημα στα νηπιαγωγεία ως το βιβλίο του εκπαιδευτικού της προσχολικής εκπαίδευσης από το σχολικό έτος 2006-2007, αναφέρεται σε μαθητές που ανήκουν σε διαφορετικές πολιτισμικές και γλωσσικές ομάδες από την ελληνική. Παράλληλα, προσπαθούμε να ερμηνεύσουμε αν και με ποιο τρόπο έχει επηρεαστεί ο τρόπος αναφοράς σε αυτούς τους μαθητές τόσο από τις κοινωνικές αλλαγές που έχουν σημειωθεί λόγω της παρουσίας ατόμων από διαφορετικές εθνοπολιτισμικές ομάδες, όσο και από τη θέσπιση του νόμου 2413/96 για τη Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης. Αρχικά, χρησιμοποιούμε «περιγραφική ανάλυση περιεχομένου» (Descriptive Content Analysis), η οποία σύμφωνα με τον Thomas (1998) εξετάζει το τι περιέχει η επικοινωνία. Κατόπιν, χρησιμοποιούμε «ερμηνευτική ανάλυση περιεχόμενου» (Interpretive Content Analysis) και τη βασισμένη στο συγκείμενο ερμηνεία (contextual interpretation), για να διαπιστώσουμε από τη μια πώς και γιατί το προς εξέταση υλικό παρουσιάζεται καταυτόν τον τρόπο και από την άλλη πώς έχει επηρεαστεί από το κοινωνικό πολιτικό συγκείμενο της σύγχρονης κοινωνικής πραγματικότητας. Τα αποτελέσματα της ερευνητικής μελέτης έδειξαν ότι, αν και έχουν αρχίσει να γίνονται τα πρώτα βήματα, βάσει της διαπίστωσης ενός σεβαστού αριθμού αναφορών στους διαφοροποιημένους πολιτισμικά και γλωσσικά μαθητές, παραταύτα ο «Οδηγός Νηπιαγωγού -Εκπαιδευτικοί σχεδιασμοί- Δημιουργικά περιβάλλοντα μάθησης» υιοθετεί ένα συγκαλυμμένο εθνικό προσανατολισμό, που προωθείται μέσω των αρχών της πολιτικής της ενσωμάτωσης, του μονοπολιτισμού και της μονογλωσσίας, εφόσον στο σχολικό χώρο γίνονται αποδεκτά τα στοιχεία εκείνα των διαφοροποιημένων πολιτισμικά και γλωσσικά μαθητών που δεν προκαλούν αναταραχή και ανακατατάξεις στις ήδη υπάρχουσες επίσημες εκπαιδευτικές πρακτικές. Παρά την ύπαρξη του νόμου 2413/96 περί της Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης και τις επίσημες κατευθύνσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την εφαρμογή προγραμμάτων που προωθούν την ισότιμη συμμετοχή όλων των πολιτισμικών και γλωσσικών ομάδων και την επαρκή αντιπροσώπευση της διαφορετικότητάς τους στα επίσημα αναλυτικά προγράμματα, στα εγχειρίδια των μαθητών και στα βιβλία των εκπαιδευτικών, εστιάζοντας στον «Οδηγό Νηπιαγωγού -Εκπαιδευτικοί σχεδιασμοί- Δημιουργικά περιβάλλοντα μάθησης» διαπιστώνουμε την τουριστική, την προσθετική προσέγγιση διδασκαλίας και όχι την μετασχηματιστική προσέγγιση. Αν και έχουν σημειωθεί κάποια θετικά βήματα για την αναγνώριση των διαφορετικών αναγκών των διαφοροποιημένων πολιτισμικά και γλωσσικά μαθητών, παραθέτουμε ορισμένες πρακτικές επισημάνσεις για την ουσιαστική στάθμισή τους, την πρόσφορη αξιολόγηση και αξιοποίησή τους στα πλαίσια μιας προοπτικής πλουραλισμού. Οι πρακτικές αυτές επισημάνσεις είναι: η αναμόρφωση των αναλυτικών προγραμμάτων όλων των γνωστικών αντικειμένων από ειδικούς της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης, η αναγνώριση και διδασκαλία της μητρικής γλώσσας των μειονοτικών ομάδων, η διεθνής ανάπτυξη μιας διακρατικής εκπαιδευτικής συμφωνίας για τον τρόπο παρουσίασης των διαφοροποιημένων πολιτισμικά και γλωσσικά μαθητών, η παραγωγή διαπολιτισμικού διδακτικού και εποπτικού υλικού, η εισαγωγή μιας σειράς μαθημάτων Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης ως υποχρεωτικής σε όλες τις παιδαγωγικές και καθηγητικές πανεπιστημιακές σχολές και τέλος η συνεχής επιμόρφωση των εκπαιδευτικών σε θέματα που άπτονται της διαχείρισης των μαθητών που ανήκουν σε μειοψηφικές πολιτισμικές και γλωσσικές ομάδες. Στην εποχή των ολοένα και αυξανόμενων πολύμορφων και πολύχρωμων κοινωνιών δεν αρκεί απλά η κατάδειξη των διαφορών των διαφοροποιημένων πολιτισμικά και γλωσσικά μαθητών σε ένα αναλυτικό πρόγραμμα ή σε ένα βιβλίο που προορίζεται για τον εκπαιδευτικό. Αυτό που ουσιαστικά χρειάζεται είναι μια εποικοδομητική προσπάθεια καλλιέργειας της αποδοχής της διαφορετικότητας σε θεσμικό και πρακτικό επίπεδο. / Multiculturalism is a prevailing phenomenon in many countries, including Greece. Today, schools are not characterized by homogeny in their population as they include students from diverse culturally and linguistically backgrounds. The aim of this study is to examine how the diverse culturally and linguistically students are presented in «the book of kindergarten teacher», which was published by the Greek Ministry of Education in 2006, 10 years after the implementation of Law 2413/96, entitled «Greek education abroad, Intercultural Education and other provisions». A law based on Intercultural Education which addresses issues related to multicultural classrooms. To analyze our material we use quantitative content analysis, descriptive and interpretive. Our results showed that although there are enough references to diverse culturally and linguistically students, in fact, they are not in congruence with the Law 2413/96 but they are more associated with the policy of integration as only the official language is taught and as only the superficial cultural elements of foreign students are accepted in the educational process.

Η εποχή μας χαρακτηρίζεται έντονα από πολλά είδη κρίσης όπως η οικονομική κρίση, η κρίση των θεσμών και των αξιών που εκπορεύονται από την τάση των κυβερνήσεων να ενταχθούν στην παγκοσμιοποίηση. Μια παγκοσμιοποίηση που επιφέρει συνεχώς μετακινήσεις ατόμων με σκοπό μια καλύτερη ποιότητα ζωής, η οποία θα υπόσχεται την επίλυση των ανωτέρω τύπων της κρίσης. Σε κάθε κρίση η εκπαίδευση είναι ένας φορέας που επιδέχεται πολλούς κραδασμούς και οφείλει να μείνει αλώβητος, υποδεχόμενος τις εκάστοτε αλλαγές μόνο με θετικό πρίσμα. Στην Ελλάδα τα τελευταία μεταναστευτικά κύματα οικονομικών μεταναστών έφεραν έναν πολιτισμικό πλουραλισμό στο μαθητικό σώμα, που με τη σειρά του επέφερε αλλαγές στο σχολικό περιβάλλον. Η πολιτισμική διαφορετικότητα των μαθητών απαιτούσε τη δυνατότητα έκφρασης για κάθε μαθητή. Όμως εξαιτίας των αλλαγών ορισμένων κοινωνικών δομών κάποιες ομάδες πολιτών βίωσαν την προκατάληψη και το ρατσισμό, γεγονός που είχε αντίκτυπό στο σχολικό χώρο και οδήγησε πολλούς μαθητές να εκφραστούν με αρνητικούς τρόπους, οι οποίοι χαρακτηρίζουν την αποκλίνουσα συμπεριφορά. Στην παρούσα έρευνα γίνεται μια προσπάθεια να εντοπιστούν, αν υπάρχουν, οι μορφές της αποκλίνουσας συμπεριφοράς στο χώρο του Δημοτικού Σχολείου ανάμεσα στους γηγενείς και πολιτισμικά διαφορετικός μαθητές και σε ποιο βαθμό. / -

Τα πρότυπα αποτελούν ιδανικό παράδειγμα προς μίμηση, χρησιμοποιούνται ως υποδείγματα και μπορεί να είναι κάποιο πρόσωπο, αντικείμενο, κατάσταση, θεσμός ή ακόμη και μια συγκεκριμένη συμπεριφορά κάποιου. Στην παρούσα εργασία ασχολούμαστε με τις πρότυπες συμπεριφορές που προβάλλονται από την τηλεόραση. Ιδιαίτερα επιρρεπείς και ευάλωτα τα παιδιά, καθώς δεν έχουν αναπτύξει πλήρως τον μηχανισμό ορθής κρίσης, επηρεάζονται περισσότερο και υιοθετούν σε μεγαλύτερο βαθμό συμπεριφορές που προβάλλονται ως πρότυπες, είτε ενάρετες είτε αποφατικές. Τα πρότυπα αυτά παίζουν σημαντικό ρόλο στο πώς συμπεριφέρονται και πως αντιδρούν τα παιδιά που τα υιοθετούν. Σε μια πολυπολιτισμική χώρα, όπως είναι πλέον η Ελλάδα, ο παιδικός πληθυσμός δεν απαρτίζεται μόνο από Ελληνόπουλα αλλά και από παιδιά αλλοδαπών. Ο γενικός σκοπός της ερευνάς μας, λοιπόν, είναι να μελετήσουμε το ρόλο της Ελληνικής τηλεόρασης στη διαμόρφωση συμπεριφορών μέσω τηλεοπτικών προτύπων στους Έλληνες και στους αλλοδαπούς μαθητές. Να παρατηρήσουμε, δηλαδή, το πώς διαφοροποιείται η επιλογή των προβαλλόμενων προτύπων στους Έλληνες και στους αλλοδαπούς, το πώς διαμορφώνονται οι διάφορες συμπεριφορές μέσω των τηλεοπτικών προτύπων, τι είδους συμπεριφορές παρακολουθούν, με ποιες από αυτές ταυτίζονται και ποιες από αυτές πράττουν, πως επηρεάζει το φύλο στην υιοθέτηση προτύπων συμπεριφορών, εάν υπάρχει διαφορά στο βαθμό ταύτισης των Ελλήνων και των αλλοδαπών μαθητών με τις προαναφερόμενες συμπεριφορές και τέλος στόχος μας είναι να δούμε κατά πόσο οι απρεπείς και βίαιες συμπεριφορές που προβάλλονται μέσα σε τηλεοπτικά προγράμματα είναι αντικείμενο μίμησης και ταύτισης για τους μικρούς μαθητές, Έλληνες και αλλοδαπούς, ηλικίας από 9 – 12, δηλαδή Ε΄ και ΣΤ΄ τάξης του Δημοτικού Σχολείου. Ειδικότερα, θα μπορούσαμε να πούμε ότι οι επιμέρους σκοποί της έρευνας είναι: 1. Να δούμε ποια είναι τα δημοφιλέστερα τηλεοπτικά προγράμματα που παρακολουθούν οι μαθητές. 2. Να παρατηρήσουμε εάν υπάρχει διαφορά στις προτιμήσεις των Ελλήνων και των αλλοδαπών μαθητών σχετικά με τις προβαλλόμενες από την τηλεόραση συμπεριφορές. Να δούμε, δηλαδή, ποιες από τις συμπεριφορές που προβάλλονται στα δημοφιλέστερα τηλεοπτικά προγράμματα αρέσουν στους μαθητές να παρακολουθούν και πόσο τους αρέσει. 3. Να δούμε ποιες από τις προβαλλόμενες συμπεριφορές λειτουργούν ως πρότυπες για τους Έλληνες μαθητές και ποιες για τους αλλοδαπούς, με ποιες, δηλαδή, ταυτίζονται και θα ήθελαν, εάν τους δινόταν η ευκαιρία, να τις κάνουν πράξη. 4. Να βρούμε ποιες από τις πρότυπες συμπεριφορές έχουν είδη πράξει οι Έλληνες μαθητές και ποιες οι αλλοδαποί. 5. Να συγκρίνουμε τις απαντήσεις των Ελλήνων με τις αντίστοιχες των αλλοδαπών. / -

Σκοπός αυτής της έρευνας είναι η αξιολόγηση και ανάπτυξη εκπαιδευτικού υλικού Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης (Π.Ε.) με κύρια αντικείμενα: α) τη δυνατότητα συμβολής ενός εκπ/κού υλικού εστιασμένου θεματικά σε μια προστατευόμενη περιοχή στην προσέγγιση στόχων της Π.Ε. β) την αξιολόγηση χαρακτηριστικών και της χρησιμότητας του εκπ/κού υλικού και γ) πρόταση ανάπτυξης νέου για την προστατευόμενη περιοχή της Στροφιλιάς. Τη βάση της έρευνας απετέλεσε το εκπαιδευτικό υλικό «Υγρότοποι Μεσολογγίου: Ας τους γνωρίσουμε….», το οποίο έχουμε σχεδιάσει και αναπτύξει. Για τη συλλογή των δεδομένων της έρευνας αναπτύξαμε έγκυρα και αξιόπιστα εργαλεία. Για την εκτίμηση της συνεισφοράς του εκπαιδευτικού υλικού στην αλλαγή γνώσεων και στάσεων μαθητών δευτεροβάθμιας εκπ/σης διαφορετικών τάξεων και σχολείων σε προγράμματα Π.Ε. (εξυπηρετεί το αντικείμενο α και κατ’επέκταση το γ) οργανώσαμε και υλοποιήσαμε προγράμματα Π.Ε. με τη βοήθεια του εκπαιδευτικού υλικού. Χρησιμοποιήσαμε τον προπειραματικό (pre-test) - μεταπειραματικό (posttest) σχεδιασμό με ομάδα ελέγχου. Συνολικά, συμμετείχαν 254 μαθητές. Για την αξιολόγηση βασικών χαρακτηριστικών του εκπαιδευτικού υλικού και την εκτίμηση της αποτελεσματικότητάς του στην εκπαιδευτική διαδικασία οργανώσαμε και υλοποιήσαμε πρόγραμμα περιβαλλοντικής ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης στο Πανεπιστήμιο της Πάτρας (εξυπηρετεί το αντικείμενο β και κατ’επέκταση το γ). Συνολικά, συμμετείχαν 601 μαθητές και 49 καθηγητές δευτεροβάθμιας εκπ/σης. Για την ανάπτυξη υλικού για την περιοχή της Στροφιλιάς διερευνήσαμε τις προϋπάρχουσες γνώσεις και στάσεις μαθητών της Αχαΐας για την προστατευόμενη περιοχή της Στροφιλιάς (εξυπηρετεί το αντικείμενο γ). Συνολικά, συμμετείχαν 747 μαθητές. Τελικά, με βάση τη διαδικασία ανάπτυξης και τα αποτελέσματα της αξιολόγησης του υλικού για το Μεσολόγγι διατυπώνουμε προτάσεις σχετικά με τις αρχές σχεδιασμού, τους στόχους και τη μεθοδολογία ανάπτυξης ενός εκπαιδευτικού υλικού ΠΕ για μια προστατευόμενη περιοχή. Αξιοποιώντας τα ανωτέρω, καταλήγουμε σε μια πρόταση ανάπτυξης εκπαιδευτικού υλικού για την προστατευόμενη περιοχή της Στροφιλιάς. Η έρευνά μας αυτή έρχεται να συμβάλλει σε θέματα σχεδιασμού, ανάπτυξης και αξιολόγησης εκπαιδευτικού υλικού Π.Ε. / The aim of this research is to assess and develop educational material for environmental education purposes with main objectives: a) the possibility of an educational material, focused to a specific protected area, to contribute to environmental education b) the assessment of features and utility of the educational material c) the proposition of developing a novel educational material for the protected area of Strofilia. The research was based on the educational material “Messolonghi wetlands: Let’s discover them…” that we created and developed. For the collection of data we developed valid and reliable tools. To assess the contribution of the educational material to the changes in knowledge and attitude of secondary education students of different grades and schools in environmental education programs (serves objective a and c) we organized and materialized environmental education projects with the aid of the educational material. We used a pre-test – post-test design with a control group. In total 254 students took part in the project. To assess the basic attributes of the educational material and to estimate its effectiveness on the educational process, we organized and materialized environmental information and sensitivization program in Patras University (serves objective b and c). In total 601 students and 49 secondary education teachers took part. To develop educational material for the Strofilia area, we researched the preexistent knowledge and attitude of students in Achaia about the Strofilia area (serves objective c). In total 747 students took part. Finally, based on the development procedure and the results of the material evaluation about Mesolongi we formulate propositions about the design principles, the objectives and the development procedure of an environmental education material for a protected area. Utilizing the above we arrive to a proposition for the development of an educational material for the protected area of Strofilia. This research contributes to design, development and evaluation issues of environmental education educational materials.