Στην εργασία αυτή μελετώ την τοποθέτηση μιας ομάδας εκπαιδευτικών στο ζήτημα της ομοιογένειας (language homogeneity) ή ομοιομορφίας της σχολικής τάξης όπως αυτή εκφράζεται στο Γυμνάσιο κυρίως μέσα από την επιπεδοποίηση του μαθητικού δυναμικού και τη διδασκαλία της Αγγλικής ως ξένη γλώσσα κατά επίπεδα γνώσης. Οι διάφορες και διαφορετικές τοποθετήσεις ή στάσεις (attitudes) των εκπαιδευτικών στο σχολικό περιβάλλον (school context) αποτελούν χαρακτηριστικά στοιχεία που στο σύνολό τους επιδρούν στην σύνθεση των γλωσσικών τους ιδεολογιών, σε ατομικό και κοινωνικό επίπεδο, και επηρεάζουν τις εκπαιδευτικές τους επιλογές και πρακτικές μέσα στην σχολική τάξη. / In this work I discuss the positioning of a group of Junior High School teachers on the issue of language homogeneity in teaching classes as it is expressed in Junior High School through the classification of students in different levels of linguistic performance. Teachers’ various attitudes and positioning on this classification are components which affect or illustrate language ideologies and influence teaching practices and options in the teaching process.

Αντικείμενο μελέτης είναι η παραγωγή ορισμών και ταξινομήσεων από παιδιά νηπιαγωγείου και ειδικότερα οι ορισμοί και οι ταξινομήσεις γεωμετρικών σχημάτων. Τα δεδομένα προέρχονται από διαθεματικές δραστηριότητες μιας ερευνητικής-διδακτικής συνθήκης οργανωμένες σ' ένα σεναριακό πλαίσιο δράσης: την παραγωγή βιβλίων για αποστολή σε άλλα σχολεία. Αναλύονται οι γλωσσικοί διάλογοι και οι σημασιολογικές επιλογές των παιδιών ως χρηστών της γλώσσας σ'ένα υπό διαμόρφωση σημασιολογικό πεδίο. Η έρευνα μας παρέχει δεδομένα για τους τρόπους γλωσσικής συγκρότησης πεδίων μη κοινής γνώσης στη σχολική βαθμίδα του νηπιαγωγείου και επιτρέπει να φωτιστούν οι όροι της ίδιας της διδακτικής συνθήκης, των πρακτικών δηλαδή σχολικού γραμματισμού. Αυτό που κυρίως αναδεικνύουν τα δεδομένα της συγκεκριμένης έρευνας είναι η εστίαση των παιδιών στα κείμενα και η συμβολή του γλωσσικού διαλόγου στην ερμηνεία, επεξεργασία και επέκταση των συσχετιστικών διαδικασιών. Η ενθάρρυνση της ενασχόλησης των παιδιών με τα κείμενα και μορφές γλωσσικής σημείωσης όπως οι ορισμοί, μέσω της οργάνωσης ενός κατάλληλου πλαισίου, φαίνεται να προωθεί όχι μόνο τη μάθηση των σχετικών περιεχομένων, αλλά και την επίγνωση των παιδιών για τους τρόπους συγκρότησης της γνώσης, με άλλα λόγια την ανάπτυξη της μεταγλώσσας και τις διαδικασίες "στοχαστικού" γραμματισμού. / -

Η παρούσα εργασία διερευνά την αντιληπτικότητα δύο κατηγοριών διμελών συμφωνικών συμπλεγμάτων του τύπου [φρακτικό + φρακτικό] και [φρακτικό + υγρό] σε αρχικές και ενδιάμεσες, τονισμένες ή άτονες συλλαβές λέξεων της ελληνικής από 26 πληροφορητές, φυσικούς και αλλόγλωσσους (με μητρική γλώσσα την αλβανική και βουλγαρική) ομιλητές της ΚΝΕ. Η εκτεταμένη ποικιλία που χαρακτηρίζει τα εμπειρικά δεδομένα συντελεί στην υιοθέτηση της Θεωρίας του Βέλτιστου σε συνδυασμό με το μοντέλο των Πολλαπλών Παράλληλων Γραμματικών. Μετά την ολοκλήρωση της πειραματικής διαδικασίας κατέστη εμφανές ότι το σύστημα της εκάστοτε μητρικής γλώσσας των αλλόγλωσσων ασκεί επιρροή στην επίτευξη του υψηλότερου δυνατού επιπέδου γλωσσομάθειας της ΚΝΕ είτε ως μητρικής - στην περίπτωση των δίγλωσσων ομιλητών - είτε ως δεύτερης / ξένης γλώσσας. / This paper examines the perception of two-member [obstruent + obstruent] and [obstruent + liquid] consonant clusters in word-initial and word-medial, stressed or non stressed syllables in Modern Greek words by 26 informants, native speakers and Albanian and Bulgarian [as L1] speakers of Greek. Due to the extensive variation of the experimental data we use the frame work of Optimality Theory in combination with the model of Multiple Parallel Grammars. At the end of the experimental process it became obvious that the phonological system of L1 influences the acquisition or learning at the highest possible level (that of an adult native speaker) of Greek either as L1 – in the case of bilingual speakers - either as L2, second / foreign language learning.

Η παρούσα εργασία αποτελεί μια προσπάθεια διερεύνησης των γλωσσικών κι επικοινωνιακών δεξιοτήτων των ατόμων με αυτιστικές διαταραχές. Στόχος της είναι η περιγραφική προσέγγιση των διαταραχών του αυτιστικού φάσματος κι η αναζήτηση των γλωσσικών περιοχών που εμφανίζονται προβληματικές στα αυτιστικά άτομα. Στο πρώτο μέρος γίνεται μια εισαγωγή στο φάσμα του αυτισμού και μια περιγραφή του θεωρητικού κι ιστορικού πλαισίου του. Κατόπιν της εισαγωγής, γίνεται παρουσίαση της σύγχρονης κατηγοριοποίησης των αυτιστικών διαταραχών, εξετάζοντας κάθε μία ξεχωριστά ως προς τα περιγραφικά τους στοιχεία κι επιδημιολογικά τους δεδομένα. Στη συνέχεια παρουσιάζεται το κύριο μέρος της εργασίας που αποτελείται από το θέμα της γλωσσικής ικανότητας των ενηλίκων και παιδιών με αυτισμό. Συγκεκριμένα, γίνεται ανάλυση της γλωσσικής ανάπτυξης αυτών μέσα από μια σύγκριση τους με τα φυσιολογικά αναπτυσσόμενα παιδιά και τα παιδιά με σύνδρομο Άσπεργκερ, αλλά και άλλων πτυχών της γλωσσικής κι επικοινωνιακής ικανότητας όπως το επίπεδο παραγωγής, χρήσης και κατανόησης και επεξεργασίας. Σε αυτό το σημείο της εργασίας παρατίθενται κι αναλύονται δύο έρευνες από Έλληνες επιστήμονες που εξετάζουν τις γραμματικές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι αυτιστικοί πληθυσμοί. Η πρώτη έρευνα αφορά στη χρήση των προσωπικών αντωνυμιών στην ελληνική γλώσσα από αυτιστικά παιδιά, συγκρίνοντας τα με άτομα με τυπική ανάπτυξη και με σύνδρομο Άσπεργκερ (Βογινδρούκας, 2005), ενώ η δεύτερη εξετάζει την κατανόηση και την ερμηνεία των αντωνυμιών (προσωπικές κι αυτοπαθείς) και της αναφοράς τους, αλλά και των ρημάτων με μη ενεργητική μορφολογία (παθητικά και αυτοπαθή) από παιδιά με αυτισμό υψηλής λειτουργικότητας καθώς και με υψηλού επιπέδου λεκτικές και μη λεκτικές ικανότητες. Τα αποτελέσματα των ερευνών συζητούνται σε σχέση με ευρήματα άλλων ερευνητών από τη διεθνή κι ελληνική βιβλιογραφία. Σε επόμενο στάδιο γίνεται περιγραφή της γλωσσικής συμπεριφοράς των αυτιστικών ατόμων στο πραγματολογικό επίπεδο βασισμένη σε σύγχρονες επιστημονικές μελέτες, αλλά κι επιπρόσθετες δυσκολίες στη φωνολογία και το φαινόμενο της ηχολαλίας, το οποίο κάνει πολύ συχνά την εμφάνισή του κατά την ανάπτυξη των παιδιών με αυτιστικές διαταραχές. Στο τέλος αυτού του μέρους, παρουσιάζονται νευρογλωσσολογικές 5 μελέτες κι έρευνες για τα συστήματα της δηλωτικής και διαδικαστικής μνήμης, τα οποία σχετίζονται με τη γλωσσική ικανότητα του ανθρώπου και παρουσιάζουν διαφορετική συμπεριφορά στους αυτιστικούς. Στο επόμενο μέρος ασχολούμαστε με εναλλακτικά συστήματα επικοινωνίας ή επικοινωνιακούς τρόπους που μπορούν να συμβάλλουν στην ανάπτυξη του προφορικού λόγου και της γλωσσικής ικανότητας των αυτιστικών ατόμων, όπως το Makaton και το Pecs. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη νοηματική γλώσσα και στη χρήση της από αυτιστικούς πληθυσμούς ως υποβοήθηση της γλωσσικής ανάπτυξης ή κι ως μοναδικό εναλλακτικό τρόπο επικοινωνίας. Στο τελευταίο μέρος της παρούσας εργασίας συζητούνται τα αποτελέσματα και τα συμπεράσματα από τις μελέτες κι έρευνες που παρατέθηκαν αλλά αναφέρονται και σημεία στα οποία θα πρέπει να σταθούν και να λάβουν υπ’ όψιν τους τυχόν μελλοντικές έρευνες πάνω στο ζήτημα της γλωσσικής ικανότητας σε άτομα που εμπίπτουν στο φάσμα του αυτισμού. / --

Στην παρούσα διατριβή ερευνώ τη μορφολογική προσαρμογή λεξικών δανείων από τα Βενετσιάνικα και τα Ιταλικά στα Επτανησιακά, μια σύγχρονη νεοελληνική διάλεκτο. Υποστηρίζω ότι η προσαρμογή των λεξικών δανείων στα Επτανησιακά δεν είναι ένα ενιαίο, στατικό φαινόμενο αλλά συνιστά μια δυναμική διαδικασία, που αποτελείται από βαθμούς προσαρμογής/ενσωμάτωσης, όπως έχουν υποστηρίξει πολλοί ερευνητές γενικότερα για το δανεισμό μεταξύ διαφορετικών γλωσσικών συστημάτων, ανάμεσά τους, οι Bloomfield (1933), Haugen (1950: 213), Mackey (1970: 10), Jeffers & Lehiste (1979: 149), Filipović (1980,1981,1995), Poplack & Sankoff (1984: 106), Hock (1991: 397), Hoffmann (1991:102), McMahon (1994: 209), Αναστασιάδη - Συμεωνίδη (1994),Sočanac (1995), Hafez (1996: 3),Gorup (2000), Winford (2003: 59), Καραντζόλα & Φλιάτουρα (2004: 184), Katamba (2005: 164), Johanson (2002: 297), Gallova (2009: 26), Więcławska-Szymańska (2009: 39), Kayigema (2010: 104), Seidel (2010: 51), Creed (2012: 32), Galstyan (2012: 152) και Bogomolets (2014: 14). Οι βαθμοί ενσωμάτωσης των λεξικών δανείων που προτείνω είναι οι ακόλουθοι: α) Στοιχειώδης ενσωμάτωση με απλή μεταφορά των δανείων στη γλώσσα-στόχο, με θετικό μαρκάρισμα ως προς τη τιμή του γένους και τη γραμματική κατηγορία, αλλά χωρίς ένταξη στο κλιτικό σύστημα της γλώσσας-στόχου, χωρίς χρήση κάποιου παραγωγικού προσφύματος ως στοιχείου ενσωμάτωσης και χωρίς συμμετοχή των δανείων σε παράγωγους/σύνθετους σχηματισμούς, π.χ. καντσόνε (το) [Κεφ.] ‘το τραγούδι’ < ven. canzon (la) /it.canzone (la) ‘το τραγούδι’, β) Μερική ενσωμάτωση με προσαρμογή των δανείων στο κλιτικό σύστημα των Επτανησιακών και συχνά με χρήση ενός παραγωγικού προσφύματος ως στοιχείου ενσωμάτωσης, π.χ. κατζέλλο (το) [Ιθ.] ‘το συρτάρι’ < ven. scancello (il)/it. cancello (il) ‘το συρτάρι’, ατζαρδοσύνη (η) [Κεφ.] ‘το ρίσκο’ < it./ven.azzardo (il) ‘το ρίσκο’ + -οσύνη και γ) Πλήρης ενσωμάτωση με αφομοίωση των δανείων στο κλιτικό σύστημα της γλώσσας - στόχου και συμμετοχή σε παράγωγους αλλά και σύνθετους σχηματισμούς, π.χ. τυφλοκάντουνο (το) [Κεφ.] ‘ το αδιέξοδο’ < τυφλ(ός) + -ο- + καντούν(ι) (το) ‘ η πάροδος’ < it. cantone (il)/ ven. canton (il) ‘η πάροδος’. Προς επιβεβαίωση της παραπάνω υπόθεσης παραθέτω γλωσσικά δεδομένα από τα Επτανησιακά. / In this MA thesis I examine the morphological accommodation of lexical Venetian/Italian loanwords to Heptanesian, a Modern Greek dialect. Folowing Bloomfield (1933), Casagrande (1954/1955), Haugen (1950: 213), Filipović (1980, 1981, 1985), Clyne (2003: 144-145), Romaine (2010: 30-31), Creed (2012: 32) -among others- I assume that the morphological integration of lexical loanwords to Heptanesian is not a homogenous, fixed phenomenon, but it is a gradual process with levels of morphological integration. The levels of integration that I postulate are the following: a) Primary integration with simple transfer of the loanwords to the recipient-language. In primary integration, loanwords display gender assignment and assignment to a specific grammatical category. However, in this level loanwords do not demonstrate assignment to the inflectional system of Heptanesian. In addition, in this level loanwords do not exhibit participation to the productive morphological processes (e.g. compounding) of the recipient-language. b) Partial integration with accommodation of the loanwords to the inflectional system of the target-language. In this level, there is a usual use of a derivational affix as an integrator of the loanwords to the recipient-language, but loanwords do not function as a base for derivation and compounds. c) Total integration with absorption of the loanwords to all the morphological processes of Heptanesian. More particularly, loanwords exhibit gender assignment and assignment to a specific grammatical category. Furthermore, in this level almost all loanwords manifest inflectional adaptation to the inflectional system of Heptanesian. In total integration, loanwords participate to the productive schemas of Heptanesian (e.g. compounding). In confirmation of the above claim, I present data from Heptanesian.

Η παρούσα εργασία εστιάζει στην περιγραφή του φωνηεντικού συστήματος των Μιστιώτικων, - μιας Καππαδοκικής ποικιλίας που μιλιόταν στην περιοχή του Μιστί-, όπως αυτό διαμορφώνεται στις μέρες μας από διαφορετικές γενιές ομιλητών σε ένα μικτό προσφυγικό χωριό της Βόρειας Ελλάδας. Επιπλέον, πραγματοποείται μια σύγκριση ανάμεσα στο σημερινό φωνηεντικό σύστημα σε σχέση με το παλαιό της Καππαδοκικής διαλέκτου, όπως το έχει περιγράψει ο Dawkins (1916), και προτείνεται μια υπόθεση, η οποία έχει ως στόχο να εξηγήσει τις διαφορές που αναδεικνύονται μεταξύ τους, λαμβάνοντας υπ’όψιν τους γλωσσικούς μηχανισμούς και την επαφή διαλέκτων. Σύμφωνα με τον Dawkins (1916), το φωνηεντικό σύστημα της Καππαδοκικής διαλέκτου αποτελούνταν από οκτώ φωνήεντα. Εκτός από τα φωνήνετα [i,e,a,o,u], που έχει και η ελληνική, πραγματώνονταν και τα φωνήεντα [y,œ,ɯ], εξαιτιας της επαφής της διαλέκτου με την τουρκική γλώσσα. Αυτά τα φωνήεντα εμφανίζονταν κυρίως σε τούρκικα δάνεια, π.χ. Τ. karı 'γυναίκα'> [karɯ]• T. tütün > ‘καπνό’ [tytyn] (Janse 2009;2015), ενώ η παρουσία τους σε ελληνικές λέξεις ήταν σπάνια. Όμως, σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, φάνηκε ότι το τωρινό φωνηεντικό σύστημα αποκλίνει σημαντικά από αυτό που περιγράφουν προηγούμενες μελέτες. Τα τούρκικα φωνήεντα [y,œ,ɯ] έχουν σχεδόν εξαφανιστεί, κυρίως από την ομιλία των νέων. Την ίδια στιγμή όμως, ένα νέο φωνήεν έδειξε να έχει ενσωματωθεί στο σύστημα, το φωνήεν [æ], το οποίο εντοπίστηκε στο λόγο τόσο των ηλικιωμένων όσο και των νέων πληροφορητών. Με σκοπό να δωθεί μια εξήγηση για αυτές τις αλλαγές που παρατηρήθηκαν, υποστηρίζουμε ότι είναι αποτέλεσμα διαδικασιών γλωσσικής και διαλεκτικής επαφής. Συγκεκριμένα, θεωρούμε ότι τα φωνήεντα [y,œ,ɯ] βρίσκονται σε μια φάση εξάλειψης εξαιτίας της ενεργοποίησης του μηχανισμου εξομοίωσης, καθώς τα Μιστιώτικα ήρθαν σε επαφή με τα Ελληνικά και τα Ποντιακά μετά την ανταλλαγή των πληθυσμών και τα τούρκικα χαρακτηριστικά θεωρούνται γενικά στιγματιζμένα εδώ και δεκαετίες. Επιπρόσθετα, το φωνήεν [æ] υποθέτουμε ότι μπορεί να έχει υιοθετηθεί ως ένα εξέχων χαρακτηριστικό από την Ποντιακή διάλεκτο, κάτι που επίσης εκλαμβάνεται ως μια άλλη μορφή εξομοίωσης. / The aim of this study is to present the vowel system of Mišotika, –a varierty of Cappadocian that was spoken at Misti-, as it is spoken by different generations in a mixed refugee village in Northern Greece at the present day. Moreover, we compare this vowel system with the Cappadocian vowel system that has been described by Dawkins (1916), and we propose a hypothesis that aims to explain the differences that appear between these hundred years, taking into consideration mechanisms of language and dialect contact. According to Dawkins (1916), the vowel system of Cappadocian dialect consisted of eight vowels. Besides the Greek vowels [i,e,a,o,u], the dialect also had the vowels [y,œ,ɯ], presumably due to contact with the Turkish language. These vowels appeared mainly in Turkish loans, e.g. Turk. karı 'woman'> [karɯ]• Turk. tütün > ‘tobacco’ [tytyn] (Janse 2009;2015), while their presence in Greek words was rare. However, according to the results of our research, the current vowel system diverges significantly from what earlier studies have described. The vowels [y,œ,ɯ] are almost extinct, especially at the casual speech of the young adults. At the same time, a new realisation has emerged, i.e. the vowel [æ], which is evident in the speech of elders and young adults. In order to explain the above changes, we argue that they are result of language and dialect contact processes. In particular, the Turkish vowels [y,œ,ɯ] are in the process of elimination due to mechanism of levelling, as Mišótika has been in contact with Modern Greek and Pontic since the population exchange of the 1920s, and Turkish features were highly stigmatized for many decades. Similarly, the vowel [æ] has been adopted as a salient feature of the Pontic variety, which is also considered as another aspect of levelling.

H εργασία πραγματεύεται την γλωσσική αλλαγή, η οποία τροφοδοτείται από την επαφή γλωσσικών συστημάτων στη μορφολογία των ονομάτων των Επτανησιακών διαλέκτων, οι οποίες έχουν επηρεαστεί από δύο Ρωμανικές διαλέκτους, την Ιταλική και τα Βενετσιάνικα. Θα δούμε ότι τα δομικά χαρακτηριστικά της γλώσσας αποδέκτη που είναι η Ελληνική, διαδραματίζουν πρωτεύοντα ρόλο για το τελικό αποτέλεσμα της διαδικασίας του δανεισμού. Επίσης, θα γίνει σαφές ότι η επίγνωση από την πλευρά των ομιλητών της δομής της γλώσσας πηγής (Ρωμανική) είναι εξέχουσας σημασίας για την επιλογή της εκάστοτε στρατηγικής δανεισμού. Το πεδίο της ονοματικής κλίσης είναι ιδιαιτέρως προσοδοφόρο, όπως θα αποδειχθεί, για την εξέταση και τον έλεγχο των μορφολογικών θεωριών που έχουν διαμορφωθεί μέχρι ώρας, καθώς θα διευκολύνουν το έλεγχο και το βαθμό εφαρμογής συγκεκριμένων προσεγγίσεων που έχουν διατυπωθεί μέσα στο θεωρητικό πλαίσιο της γλωσσικής επαφής. / --

Η Επεξεργασία Φυσικής Γλώσσας (Natural Language Processing, NLP) είναι το επιστημονικό πεδίο που συνδυάζει τη γλωσσολογική γνώση με αυτή της επιστήμης των υπολογιστών. Παρέχει την δυνατότητα επεξεργασίας φυσικών γλωσσών με υπολογιστικά μοντέλα και βοηθά τους χρήστες να πραγματοποιούν πλήθος εργασιών. Η ραγδαία ανάπτυξη του παγκόσμιου ιστού και η αύξηση των χρηστών οδηγεί στην ανάγκη για εξέλιξη της γλωσσικής τεχνολογίας (Language Technology). Μια φυσική γλώσσα που παρουσιάζει ιδιαίτερο και παγκόσμιο ενδιαφέρον είναι η Αρχαία Ελληνική, η οποία ως αντικείμενο μελέτης και έρευνας προσβλέπει κυρίως στην απόκτηση των γλωσσικών και πολιτιστικών γνώσεων που αποδεδειγμένα έδωσαν τις βάσεις του σημερινού πολιτισμού. Το ενδιαφέρον γύρω από την Αρχαία Ελληνική εντοπίζεται όχι μόνο σε γλωσσολογικό επίπεδο, αλλά και σε λογοτεχνικό, φιλοσοφικό και εκπαιδευτικό που αφορά την εκμάθηση και τη διδασκαλία. Οι έως τώρα προσεγγίσεις είναι αποτέλεσμα κλασσικών ερευνητικών μεθόδων, θεωρητικών και εμπειρικών από ειδικούς, που στερούνται αυτοματοποίησης. Η οποιαδήποτε προσπάθεια υπολογιστικής επεξεργασίας της Αρχαίας Ελληνικής θα πρέπει να ξεπεράσει ζητήματα που τυχόν θα προκύψουν από την ίδια την πολύπλοκη φύση της γλώσσας, τη γραφή, τη δομή, το λεξιλόγιο και την ετυμολογία της. Η διπλωματική αυτή εργασία αποτελεί μια πρώτη προσπάθεια ανάπτυξης ενός συστήματος μορφολογικής ανάλυσης των ονομάτων της Αρχαίας Ελληνικής. Οι λόγοι επιλογής των ονομάτων είναι ότι αποτελούν μικρό μέρος της γλώσσας , λίγες οι εξαιρέσεις στους κανόνες κλίσης, δεν παρατηρείται αλλομορφία και τέλος η μεγάλη συχνότητα εμφάνισής τους σε Αρχαία Ελληνικά κείμενα. Ο Μορφολογικός Αναλυτής μπορεί να αποτελέσει την υποδομή για περαιτέρω έρευνα στην προσπάθεια κατασκευής ενός πλήρους συστήματος που θα περιλαμβάνει όλα τα μέρη του λόγου και όλα τα επίπεδα ανάλυσης. Μορφολογική ανάλυση (Morphological Parsing) ονομάζεται το πρόβλημα της αναγνώρισης ότι μια λέξη αποσυντίθεται σε μορφήματα και η δημιουργία μια δομημένης αναπαράστασης γι' αυτό το γεγονός. Η διαδικασία της μορφολογικής ανάλυσης προϋποθέτει την αναγνώριση των λέξεων/φράσεων (προ-επεξεργασία δεδομένων) και ακολουθεί η διαδικασία παροχής πληροφοριών για τις λέξεις, δηλαδή η κατασκευή του Μορφολογικού Αναλυτή. Μια προσέγγιση για την κατασκευή του είναι η χρήση λεξικού και των κατάλληλων γραμματικών κανόνων. Με άλλα λόγια, σχεδιάστηκε και δημιουργήθηκε ένα λογισμικό το οποίο έχει ενσωματώσει τους απαραίτητους κανόνες γραμματικής, δέχεται ως όρισμα τον πρώτο τύπου ενός ονόματος και εξάγει πληροφορίες για την κατηγορία κλίσης του αλλά και τους υπόλοιπους τύπους κλίσης του. Δημιουργήθηκε δηλαδή μια βασική εφαρμογή η οποία μπορεί στην συνέχεια να εξελιχθεί και για άλλα μέρη του λόγου με στόχο την όσο το δυνατόν πλήρη δυνατότητα ψηφιακής επεξεργασίας της συγκεκριμένης γλώσσας. Το πρώτο στάδιο εργασιών που περιλαμβάνει η διπλωματική εργασία ήταν η μελέτη της σχετικής βιβλιογραφίας, όσον αφορά την Γλωσσική τεχνολογία, καθώς και των κανόνων γραμματικής για τα Αρχαία Ελληνικά ονόματα. Ακολούθησε η ανάπτυξη του λογισμικού που περιλαμβάνει όχι μόνο τους κανόνες κλίσης αλλά και τους αντίστοιχους κανόνες τονισμού των ονομάτων του ήδη πολύπλοκου πολυτονικού συστήματος της Αρχαία Ελληνικής γλώσσας. Επόμενο στάδιο εργασιών ήταν η συλλογή μεγάλου όγκου δεδομένων από κείμενα της Αρχαίας Ελληνικής. Στην συνέχεια, πραγματοποιήθηκε η αυτόματη εξόρυξη πλήθους κειμένων που περιέχονται στον ιστότοπο της ψηφιακής βιβλιοθήκης Perseus. Τελικό στάδιο ήταν η δημιουργία ενός interface που στόχο έχει ένα πιο φιλικό προς τον χρήστη μορφολογικό αναλυτή. / The Natural Language Processing (NLP) is a scientific field that combines linguistic knowledge with the computer science. It enables the process of natural languages with computational models and helps the users to perform numerous tasks. The rapid growth of the Web and the increasing number of users leads to the need for the development of the Language Technology. A natural language of particular and global interest is the Ancient Greek language, which as a subject of study and research is primarily aimed at the acquirement of language and cultural knowledge, provided the foundations of modern culture. The interest in Ancient Greek language is not only found in linguistic level but also in literary, philosophical and educational , both teaching and learning. The approaches, so far, are the result of classical research methods , theoretical and empirical, which lack automation. Any attempt of computational process of the Ancient Greek should overcome issues that could arise from the complex nature of the language itself, the writing, the structure, the vocabulary and the etymology. The M.Sc. thesis is a first attempt to develop a system of morphological parsing of the names (nouns) of the Ancient Greek language. The reason why names are chosen is that they constitute a small part of the language , there are few exceptions to the grammatical (inclination) rules , there is no allomorphism and their high frequency of occurrence in the ancient Greek documents. The morphological parser could be considered as the infrastructure for further research so as to develop a complete system that would include all the parts of speech and all the levels of analysis according to the Language Technology.Morphological parsing is called the problem of the recognition that a word is decomposed into morphemes and the creation of a structured representation of the development of this event. The procedure of the Morphological parsing implies the recognition of the words/ phrases (data pre-processing) providing information about the words , namely the development of the morphological parser. One possible approach to the development of the morphological parser could be the use of dictionary and the appropriate grammatical rules . In other words, there has been designed and created a software which has integrated the necessary grammatical rules , accepting as input the first type of the noun and prints information about the deviation (category and types). There has been created a basic application which could be developed for the rest parts of speech in order to achieve a full digital processing of the particular language.The first stage of the task , included in the thesis, was the study of relevant literature regarding the Language Technology and the grammatical rules of the ancient Greek names. The next step, was the software development that does not only include the deviation rules but also the rules of the polytonic system of the ancient Greek. Subsequently , the collection of the data from ancient Greek documents followed. Then , an automatical extraction of a great number of documents from the website of Perseus digital library was conducted. Finally, an effort to develop an interface was made in order the morphological parser to become user friendly.

Η δυνατότητα δανεισμού των διαφόρων λεξικών και ελεύθερων λειτουργικών κατηγοριών είναι ένα ζήτημα που έχει κατά καιρούς απασχολήσει έντονα την διεθνή βιβλιογραφία στον χώρο της επαφής γλωσσών. Με την παρούσα μεταπτυχιακή διατριβή: (α) εξετάζω την δυνατότητα δανεισμού των διαφόρων λεξικών και ελεύθερων λειτουργικών λέξεων, (β) διερευνώ την αξιοπιστία και την καθολικότητα ορισμένων ευρέως διαδεδομένων κλιμάκων δανεισιμότητας, όπως είναι για παράδειγμα οι κλίμακες των Haugen (1950), Muysken (1981), Matras (2007) κ.λπ., (γ) ελέγχω τους παράγοντες οι οποίοι έχει προταθεί ότι επηρεάζουν την διαδικασία, και προτείνω τους παράγοντες εκείνους οι οποίοι την καθορίζουν. Για τον λόγο αυτό, διερευνώ και συγκρίνω τον λεξιλογικό δανεισμό (α) της Γκρίκο από τις Ρομανικές διαλέκτους, (β) της Καππαδοκικής από την Τουρκική, και (γ) της Κρητικής τόσο από τις Ρομανικές διαλέκτους, όσο και από την Τουρκική. Εξετάζω πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι για την καθεμιά από τις μελετώμενες λεξικές κατηγορίες να γίνουν αντικείμενο δανεισμού, καθώς και τους παράγοντες που φαίνεται να επιδρούν στην δανεισιμότητα των στοιχείων. Προτείνω μια κοινή κλίμακα δανεισιμότητας, για όλα τα συστήματα που μελέτησα, της μορφής (ονόματα > ρήματα > επίθετα > επιρρήματα), και με αυτό τον τρόπο δείχνω ότι ορισμένες λέξεις είναι ευκολότερα δανείσιμες από άλλες. Τα βασικά ευρήματα της έρευνας αυτής ενισχύουν την άποψη ότι καμία γενίκευση με απόλυτη ισχύ δεν μπορεί να υπάρξει στο χώρο της γλωσσικής επαφής. Η ένταση της επαφής (intensity of contact) (Thomason Kaufman, 1988; Thomason, 2001) φαίνεται να είναι ο καθοριστικός παράγοντας που μπορεί να εξηγήσει την μεγάλη διαφοροποίηση η οποία καταγράφεται μεταξύ του λεξικού και του δομικού δανεισμού. Με τον τρόπο αυτό μπορεί να εξηγηθεί γιατί για παράδειγμα στην Γκρίκο και τα Καππαδοκικά, όπου η διγλωσσία και ο δανεισμός είναι ιδιαίτερα εκτεταμένα, τα ελέυθερα λειτουργικά στοιχεία γίνονται εύκολα αντικείμενο δανεισμού, ενώ αντίθετα στη Κρητική, όπου το επίπεδο της διγλωσσίας είναι εμφανώς μικρότερο, ο δανεισμός των ελεύθερων λειτουργικών στοιχείων είναι εξαιρετικά περιορισμένος. Επιπλέον, η διαφοροποίηση που καταγράφεται ως προς τον δανεισμό των ελεύθερων λειτουργικών στοιχείων μεταξύ της Γκρίκο και της Καππαδοκικής, δείχνει ότι ο δανεισμός δεν εξαρτάται μόνο από εξωγλωσσικούς παράγοντες (π.χ. ένταση της επαφής), αλλά σε μεγάλο βαθμό καθορίζεται από εργολαβικούς παράγοντες όπως είναι η τυπολογική απόσταση (typological distance) και η δομική (α)συμβατότητα (structural (in)compatibility) μεταξύ των σε επαφή συστημάτων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η απουσία δανεισμού προθέσεων στην Καππαδοκική, γεγονός που εμφανώς οφείλεται στην ιδιότητα της Τουρκικής να έχει μόνο μεταθέσεις. / A prevailing issue of debate in language contact studies involves the borrowability of various lexical and free grammatical categories. In this MA Thesis (a) I examine the borrowing of different lexical and free functional words, (b) I investigate the reliability of well-known borrowability scales, like those that have been formulated by Haugen (1950), Muysken (1981), Matras (2007), etc, and (c) I examine the factors that determine the borrowing process. For this purpose, I examine data from the Modern Greek Dialects. More specifically, I examine the borrowing of (a) Romance words in Griko, (b) Turkish words in Cappadocian, and (c) both Romance and Turkish words in Cretan. I investigate how easy the borrowing of a particular lexical and free functional word- category can be as well as the language-contact factors affecting the process. I propose a common borrowability scale for the lexical categories (nouns > verbs > adjectives > adverbs) for all of the dialectal varieties that I have studied, and I show that certain words are relatively easy to be borrowed. My main findings show that no absolute generalization can be drawn within the language contact domain. The intensity of contact factor (Thomason & Kaufman, 1988; Thomason, 2001) seems to be the key factor in explaining the split between lexical and structural borrowing. It explains why, for example, both in Griko and Cappadocian, where bilingualism and borrowing is vastly extensive, free-functional-words are borrowed with ease, whereas in Cretan, where the level of bilingualism is obviously less extensive, the borrowing of free-functional-words is extremely restricted. Moreover, the differentiation between the borrowing of free-functional words in Griko versus that in Cappadocian shows that borrowing depends not only on external factors (e.g. the intensity of contact) but also on intralinguistic factors such as the typological distance and the structural (in)compatibility of the systems in contact. A concrete example is the absence of borrowed prepositions in Cappadocian due to Turkish containing only postpositions.

Η παρούσα μεταπτυχιακή διατριβή έχει ως στόχο τη μελέτη του ρηματικού συστήματος του κερκυραϊκού ιδιώματος και τη διερεύνηση των ιδιαιτεροτήτων του. Στο πρώτο κεφάλαιο της εργασίας παρατίθενται ιστορικά στοιχεία των οποίων η αναφορά έχει στόχο να διαφωτίσει τους σταθμούς εκείνους της ιστορίας της Κέρκυρας που τη διαφοροποιούν από την υπόλοιπη Ελλάδα και που έχουν ορατό αντίκτυπο γενικότερα στη μορφολογία του τοπικού ιδιώματος και συγκεκριμένα στη ρηματική μορφολογία. Ο εκτεταμένος δανεισμός από τη διάλεκτο της Βενετίας, εκτός του ότι άφησε ανεξίτηλα τα σημάδια του στο τοπικό λεξιλόγιο εμπλουτίζοντάς το, είχε ως αποτέλεσμα την εισαγωγή νέων μορφημάτων, θεμάτων και προσφυμάτων, η δυναμική παρουσία των οποίων έχει συντελέσει κατά ένα μέρος ακόμα και στην αναδιάρθρωση του συστήματος των κλιτικών τάξεων. Από την άλλη μεριά, ο ερχομός πληθυσμών από την υπόλοιπη Ελλάδα και η εγκατάστασή τους στα χωριά της Κέρκυρας συνέτεινε στον περιορισμό της διάδοσης των δανείων στην ύπαιθρο χώρα και στην εδραίωση πιθανόν κάποιων «καθαρών» ελληνικών στοιχείων. Δεδομένου ότι οι διάλεκτοι/ τα ιδιώματα που απέχουν αρκετά από τον εθνικό κορμό π.χ. τα ποντιακά και οι διάλεκτοι των ελληνόφωνων χωριών της Κάτω Ιταλίας (Mackridge, 1997) συνήθως ακολουθούν μια κάπως ανεξάρτητη γλωσσική πορεία, δεν είναι περίεργο το γεγονός ότι η Κέρκυρα, λόγω της γεωγραφικής της θέσης, παρουσιάζει πολλές ιδιαιτερότητες στο τοπικό ιδίωμα, όπως π.χ. η διάσωση και η αδιάκοπη χρήση αρχαιοελληνικών ρηματικών τύπων στην θέση των αντίστοιχων νεοελληνικών. Στη συνέχεια από το τρίτο κεφάλαιο και εξής επιχειρείται μια αμιγώς μορφολογική ανάλυση των γλωσσικών δεδομένων. Δεχόμενη τη διάκριση των ρημάτων σε κλιτικές τάξεις που προτείνει η Ralli (1988), θα εξετάσω τις ιδιαιτερότητες που εμφανίζει το κλιτικό παράδειγμα στο κερκυραϊκό ιδίωμα και τις αποκλίσεις του από την Κοινή Νέα Ελληνική. Στηριζόμενη στην ανάλυση της Ralli (2005) σχετικά με το ρόλο της θεματικής αλλομορφίας ως προς τη διαμόρφωση του κλιτικού παραδείγματος και την επακόλουθη τάση για ομαλοποίηση του συστήματος, θα εξετάσω τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί η θεματική αλλομορφία στο κερκυραϊκό ιδίωμα και τις επιπτώσεις που έχει στο ρηματικό σύστημα, εξετάζοντας την τάση για αναδόμηση του συστήματος των κλιτικών τάξεων (4ο κεφάλαιο). Στο 5ο κεφάλαιο, θα αναφερθούμε στο ιδιαίτερο φαινόμενο της υποχρεωτικής αύξησης στους παρελθοντικούς χρόνους που εμφανίζονται στο ρηματικό σύστημα του κερκυραϊκού ιδιώματος. Το επόμενο κεφάλαιο είναι αφιερωμένο στην Παραγωγή. Αφου παρουσιαστούν τα συνήθη παραγωγικά επιθήματα, θα γίνει μια εκτενής αναφορά στο δάνειο επίθημα –αρω που παρουσιάζει ιδιαίτερα υψηλή παραγωγικότητα. Τέλος, στο παράρτημα της εργασίας, αναφέρομαι στις γραπτές πηγές που χρησιμοποίησα για να συλλέξω τα απαραίτητα γλωσσικά δεδομένα. / The main aim of this master thesis is to investigate the particularities that are observed in the dialect of Corfu concerning the verbal system. The corfiot dialect is a member of the Ionian Sea dialects in Greece. Due to its historical background, the island of Corfu has followed a separate route, which influences dramatically the spoken language until today and differentiates it from Standard Modern Greek. This master thesis is orientated to morphological analysis. It is divided into six chapters. The first two chapters are introductory and afford information about the historical background, emphasizing on the extended borrowing coming from the dialect of Venice, and the main discernible dialectal characteristics of the today spoken language in Corfu. The next four chapters are dedicated to morphological analysis. Having noticed the main divergencies that are observed in the inflectional paradigm in the local dialect, I will examine the factors that play a crucial role in the formation of the corfiot inflectional paradigm. Having taken into serious consideration the proposal of Ralli (1988) concerning the verbal classification according to which the allomorphic pattern that verbs present classifies them into two main classes, and the proposal of Ralli (2005) referring to the way that the allomorphic pattern determines the reconstruction of the system of inflectional classes (functioning as an inflectional class demarcator), I will try to apply these proposals to my linguistic data coming from the Corfiot verbal system. Furthermore, having ended the morphological analysis for the trends that are visible and concern Inflection, I will examine the obligatory presence of the verbal augment in the corfiot dialect. In the sixth chapter, I will make some comments on the productivity of several derivational suffixes and I will focus my interest on the extremely productive derivational suffix –aro (which has italian origin). At the end of this master thesis, there is an extended appendix, in which I refer to the written material on which I based my morphological analysis.