La thèse étudie les traductions en grec moderne de deux œuvres du mouvement des Lumières françaises. Elle explore les Lumières néohelléniques et appréhende les principaux points de l’idéologie de ce mouvement en relation avec le contexte socioculturel et historique du monde grécophone, afin de présenter les facteurs qui donnent naissance à la « question de la langue » et d’établir les conditions qui influent sur l’art de la traduction et sur la langue utilisés à l’époque. Les relations idéologiques du mouvement des Lumières néohelléniques avec l’œuvre de Montesquieu et de Voltaire et leur réception sont également explorées. Il est question de l’art de la traduction en même temps que de la langue utilisée dans le monde grécophone au XIXe siècle, dans une approche méthodologique originale. L’étude contrastée de la question de la langue avec l’univers idéologique de chaque type d’expression langagière, ainsi que la présentation pragmatologique des œuvres étudiées permettent d’étayer la relation des choix linguistiques avec le contexte socioculturel de leur apparition. L’étude conclut sur la présentation d’un travail à vocation lexicologique où les vocables sont interrogés sous un angle diachronique, et à partir du texte français, les traductions de deux œuvres sont analysées depuis le XIXème siècle jusqu’à l’âge contemporain. L’évolution sémantique des termes recherchés est présentée dans un souci de précision, à partir d’un corpus conséquent, mobilisant des sources primaires et des dictionnaires du XVIIIème au XXIème siècle. Ce travail permet de dégager des conclusions sur la langue, valables pour l’appréhension de l’évolution du vocabulaire néohellénique dans son ensemble. / The thesis studies the translations into Modern Greek of two works of the French Enlightenment. It examines the ideological hallmarks of the Greek Enlightenment in light of the sociocultural reality of the Greek-speaking world, in order to elucidate the origins of the language controversy as well as the various forces shaping translations and language at that time. It also explores the ideological affinities between Montesquieu, Voltaire and the Greek Enlightenment, as well as the reception of the two writers in Greece. The art of translation is separately analyzed and discussed, as is language as key to a novel methodological approach towards translation in the Greek-speaking world of the 19th century. Throughout the thesis, linguistic matters are addressed against the backdrop of ideological developments. The approach to the individual works is intended to reveal the linguistic choices that were made, how these affected the lexicological development of the language, and the sociocultural context in which this occurred. The thesis concludes with an extensive lexicological analysis of terms found in the corpus, predicated on a comparison of the different translations of the two works in question, from the 19th century to the present. The semantic evolution of the terms studied is traced in detail, using a wide range of literary sources and dictionaries, going back to the 1700s. Based on this historical cultural and lexicological groundwork, a number of conclusions are drawn. In the end, this study of the language and vocabulary reveals certain tendencies and, more generally, sheds new light on the dynamics and advancement of the Modern Greek lexicon as a whole.

(English) This master thesis deals with specific approach to Greek native speakers whilst teaching Czech as foreign language. On the basis of typological comparison of Czech with Modern Greek it seeks similarities and differences between those two languages and draws conclusions for teaching. This paper also concerns with concepts of grammar, teaching methods and presentation of selected grammatical categories from the didactics point of view. The practical part of the thesis proceeds from the research focused on Modern Greek verbal system and suggests that one of the alternatives how to teach the category of aspect to Greek native speakers is using temporal-aspectual markers. The purpose of this thesis is to provide Czech teachers with linguodidactic recommendations facilitating teaching students of Greek origin.

The emperor Justinian's religious policy has sometimes been characterized as haphazard or incoherent. This dissertation examines religious policy in the Roman Empire from the accession of the emperor Justin to the inception of the Three Chapters controversy in the mid 540's AD. It considers the resolution of the Acacian Schism, Justinian's apparent ambivalence with regard to the Theopaschite formula, the attempt to court the anti-Chalcedonians in Constantinople in the period leading up to the Council of 536, and the relationship between the genesis of the Three Chapters and Second Origenist controversies. Even during these seemingly disparate episodes, this dissertation argues that it is possible to account for the apparent incoherence of this period. To do so, we create an account which includes and appreciates the embeddedness of imperial policy within a social context with two key features. First, we must bear in mind the shifting interests and information available to the individual agents through and over whom the emperor hoped to project influence. Second, we must identify the shifting and hardening symbolic and social boundaries established through the interactions of these same, competing agents. These form the basis for in- and out-group categorization. The individual interests of individual people—whether Justinian, Vitalian, Dioscorus, Leontius, Eusebius, Theodore Askidas, or Pelagius—within complex networks must always be accounted for to give a complete picture. When this social context is accounted for, Justinian's approach appears as that of a rational actor, having incomplete information, with consistent policy goals, working within inconsistent constraints to achieve those goals.

Cette thèse de doctorat est consacrée à l’édition critique de l’œuvre Métaphysique ou Première Philosophie rédigée par Vikentios Damodos à Chavriata de Céphalonie en 1736. Il s’agit de la première édition (editio princeps) de cette œuvre dont témoignent sept manuscrits de différents endroits en Grèce et ailleurs. Vikentios Damodos, enseignant de philosophie, a reçu son éducation en Italie et y a fait la connaissance des érudits importants de son temps. Le résultat de ces rencontres apparait à travers son œuvre foisonnante d’idées philosophiques et scientifiques nouvelles du Siècle des Lumières. Il devient ainsi un précurseur des Lumières néo-helléniques. Son intérêt pour l’éducation, la langue, l’instruction des grécophones, occupés par les Vénitiens et les Ottomans, afin d’atteindre le niveau des autres nations européennes rend cet érudit important pour l’histoire néo-hellénique. L’édition est précédée d’une introduction qui tente d’éclairer les aspects considérables de sa production et de sa contribution intellectuelle à la philosophie de la Grèce contemporaine. / This thesis is devoted to the critical edition of the work Metaphysics or First Philosophy written by Vikentios Damodos at Chavriata in Kefalonia in 1736. This is the first edition (edition princeps) of this work as evidenced by seven manuscripts in different places in Greece and elsewhere. Vikentios Damodos, philosophy teacher, was educated in Italy and has met there important scholars of his time. The result of these meetings appears through his work rich in philosophical and scientific ideas Enlightenment. It becomes a precursor of the Modern Greek Enlightenment. His interest in education, the language, the instruction of the Greeks, occupied at the time by the Venetians and Ottomans, in order to reach the level of the other European nations makes this scholar stand out in Modern Greek history. The edition is preceded by an introduction that attempts to illuminate the significant aspects of its production and its intellectual contribution to the philosophy of contemporary Greece.

Cette étude a pour objectif la description syntaxique et sémantique des constructions transitives non locatives à un complément d'objet direct en grec moderne : N0 V N1. Nous nous sommes appuyée sur le cadre théorique de la grammaire transformationnelle de Zellig S. Harris et sur le cadre méthodologique du Lexique-Grammaire, défini par Maurice Gross et développé au Laboratoire d'Automatique Documentaire et Linguistique. À partir de 16 560 entrées verbales morphologiques, nous procédons à la classification des constructions transitives non locatives, à partir de 24 classes distinctes, sur la base de critères formels posés. Un inventaire de 2 934 emplois verbaux à construction transitive non locative à un complément d'objet direct a été ainsi produit et scindé en neuf classes. Parmi ces emplois, 1 884 sont formellement décrits dans 9 tables de lexique-grammaire établies : plus précisément, il s'agit de celles qui impliquent des constructions à un complément d'objet direct illustrant les concepts « apparition » (table 32GA), « disparition » (32GD), objet « concret » (32GC), « partie du corps » (32GCL), substantif « humain » (32GH), substantif avec « pluriel obligatoire » (32GPL). En outre, la transformation passive est largement interdite pour les emplois verbaux recensés dans la table 32GNM, alors que les tables 32GCV et 32GRA regroupent des verbes acceptant une transformation à verbe support. Nous présentons l'application des données linguistiques recensées dans le traitement automatique des langues naturelles (TALN), avec la conversion automatique des tables en automates à états finis récursifs, suivie de nos suggestions sur leur applicabilité à la traduction en français et à l'enseignement du grec moderne (langue maternelle ou étrangère) : acquisition/apprentissage / The current research aims to provide a syntactic and semantic analysis of Modern Greek transitive non-locative constructions with one direct object: N0 V N1. Our study is based on the syntactic framework of the Transformational Grammar defined by Zellig S. Harris. We followed the Lexicon-Grammar methodology framework developed by Maurice Gross and elaborated at the LADL (Laboratoire d'Automatique Documentaire et Linguistique). Based on 16 560 morphological verbal entries, we proceeded to the classification of transitive non-locative constructions. On the basis of formal criteria we divided them into 24 distinct classes that formed an inventory of 2 934 transitive non-locative verbal uses with one direct object. Among them, 1 884 verbal uses were split into nine classes and they were formally described in 9 lexicon-grammar tables established for this purpose. More precisely, these structures include a direct object referring to the following concepts: “appearance” (32GA table), “disappearance” (32GD), “concrete” object (32GC), “body part” (32GCL), “human” object (32GH), and “obligatory plural” (32GPL). Likewise, the passive transformation is largely blocked in the 32GNM table, while the 32GCV and 32GRA tables regroup verbs accepting a support verb transformation. We present the linguistic data application in Natural Language Processing (NLP), by means of automatic tables conversion into recursive transition network automata. Moreover, we set forth our remarks on their applicability in translation from Modern Greek to French as well as in language learning/teaching (Modern Greek as first or second language)

Ce travail a pour objectif la mise en évidence des interférences entre la presse et la littérature. en étudiant les "romans athéniens" de Grigorios Xénopoulos, publiés en feuilleton entre 1913 et 1945 dans la presse athénienne, nous examinons le champ littéraire et journalistique grec depuis la fin du XIXe siècle et jusqu’à la deuxième guerre mondiale, la description de l’espace urbain (Athènes) et la présence de l’interdiscours dans les romans. Nous traitons le corpus dans l’optique d’une littérature de presse, médiatique et largement accessible. Enfin, dans le sillage de l’analyse du discours et particulièrement de la nouvelle rhétorique, nous examinons la dimension argumentative des textes et l’image de l’auteur dans la fiction, telle qu’elle est perçue notamment à travers le réseau intertextuel. / This work aspires to the description of the connection between the press and the literature. by studying Grigorios Xenopoulos’"Athenian novels", published in serial form between 1913 and 1945 in the Athenian press, I examine the greek literary and journalistic field from the end of the 19th century until the world war II, the description of the urbain space (Athens) and the interdiscourse in the novels. the corpus is treated from the point of view of the media and the largely accessible press literature. Finally, following on from the discourse analysis and in particular from the new rhetoric, I examine the argumentative dimension of the texts and the image of the author in fiction, as it is perceived in particular through the intertextual network.

Στόχος της παρούσας μεταπτυχιακής εργασίας είναι η περιγραφή και η σύγκριση της μορφολογικής διαδικασίας της σύνθεσης στις νεοελληνικές διαλέκτους όπως προκύπτει από την ανάλυση 2500 συνθέτων από τρεις διαφορετικές διαλέκτους, την Κρητική, την Ποντιακή και την Επτανησιακή. Στο πρώτο κεφάλαιο γίνεται μία σύντομη επισκόπηση των ορισμών που έχουν προταθεί για τη σύνθεση αναδεικνύοντας τους λόγους που καθιστούν δύσκολη τη διατύπωση ενός ορισμού που να ανταποκρίνεται διαγλωσσικά. Επίσης, παρουσιάζονται οι βασικές ιδιότητες που διέπουν τη σύνθεση της ελληνικής γλώσσας και τα βασικά χαρακτηριστικά που διαχωρίζουν τη σύνθεση από τις υπόλοιπες μορφολογικές διαδικασίες (π.χ. παραγωγή) αλλά και από τη σύνταξη κυρίως με βάση τις μελέτες της Ράλλη (2007) και Ralli (2013). Στο δεύτερο κεφάλαιο εξετάζονται τα κατηγοριακά σχήματα πάνω στα οποία δομούνται τα σύνθετα στις τρεις υπό εξέταση διαλέκτους και στη συνέχεια συγκρίνεται η παραγωγικότητά τους. Στο τρίτο κεφάλαιο τα σύνθετα ταξινομούνται με βάση τις γραμματικές σχέσεις των συστατικών τους. Στο τέταρτο κεφάλαιο μελετάται η σχέση μορφής και σημασίας και προτείνεται η διαίρεση των συνθέτων σε τρεις μεγάλες τάξεις: α) διαφανή, β) ημιδιαφανή και γ) αδιαφανή σύνθετα. Στο πέμπτο και έκτο κεφάλαιο εξετάζεται η σχέση της σύνθεσης με την παραγωγή και την κλίση αντίστοιχα μέσα από τα δεδομένα των τριών διαλέκτων. Τέλος, στο έβδομο κεφάλαιο μελετάται η συχνότητα εμφάνισης θεμάτων ξενικής προέλευσης ως συστατικά των συνθέτων στις τρεις αυτές διαλέκτους. / The aim of this master thesis is to describe and compare the morphological process of compounding in Modern Greek dialects based on the analysis of 2500 compounds. Data comes from three dialects, namely, Cretan, Pontic, and Heptanesian. The first chapter briefly presents some of the definitions which have been proposed for compounding highlighting the reasons that make the formulation of a definition that applies cross-linguistically a difficult task. It also presents the basic properties that govern the formation of Greek compounds and the main characteristics that distinguish compounding from the other morphological processes (e.g. derivation) and from syntactic operations based on the studies of Ralli (2007) and Ralli (2013). The second chapter presents the main patterns which are involved in the compounding process and compares their productivity cross-dialectally. In chapter three compounds are classified according to the grammatical relations between their components. The fourth chapter examines the relation between form and meaning and it suggests a division of compounds in three large classes: a) transparent, b) semi-transparent and c)opaque. The next two chapters examine the relation between compounding andderivation and inflection respectively. Finally, chapter seven examines whether stems of foreign origin appear frequently as components of compounds in these dialects.

Αντικείμενο μελέτης της εργασίας είναι η διαχρονία της ανύψωσης φωνηέντων στη Νεότερη Ελληνική. Αρχικά, παρουσιάζεται η ιστορική πορεία του φαινομένου και διατυπώνεται μια πρόταση για τη χρονολόγησή του. Κατόπιν, εξετάζονται συγχρονικά οι όροι εφαρμογής και η γεωγραφική κατανομή του φαινομένου στη Νέα Ελληνική και επιχειρείται μια σύγκριση των ελληνικών δεδομένων με δεδομένα άλλων γλωσσών. Επίσης, υιοθετείται μια ανάλυση στο πλαίσιο της Θεωρίας του Βέλτιστου και συζητώνται τα μειονεκτήματά της. Τέλος, με αφετηρία την ανύψωση φωνηέντων της Ελληνικής, θίγονται ορισμένα θεωρητικά θέματα σε σχέση με τη φωνολογική μεταβολή και τους τρόπους με τους οποίους αυτή εξαπλώνεται. / This study examines the diachrony of vowel raising in Greek. First, it presents the historical evolution of this phenomenon and deals with its dating. Then, it describes the conditioning environment of raising and its geographical distribution in Modern Greek. Moreover, Greek data is compared to relevant cross-linguistic data. An Optimality theoretic analysis is presented and its drawbacks are discussed. Last but not least, it is argued that the Greek phenomenon under scrutiny can contribute to a better understanding of sound change and how it spreads.

Η παρούσα διατριβή έχει ως σκοπό της, πρώτον, την ανάκτηση συντακτικής πληροφορίας (αναγνώριση συμπληρωμάτων ρημάτων, ανάκτηση πλαισίων υποκατηγοριοποίησης (ΠΥ) ρημάτων, αναγνώριση των ορίων και του είδους των προτάσεων) αυτόματα μέσα από ελληνικά και αγγλικά σώματα κειμένων με την χρήση ποικίλων και καινοτόμων τεχνικών μηχανικής μάθησης και, δεύτερον, την θεωρητική περιγραφή της ελληνικής σύνταξης μέσω τυπικών γλωσσολογικών φορμαλισμών, όπως η γραμματική Ενοποίησης και η γραμματική Φραστικής Δομής Οδηγούμενη από τον Κύριο Όρο. Η διατριβή κινήθηκε πάνω στους εξής καινοτόμους άξονες: 1. Η προεπεξεργασία των σωμάτων κειμένων βασίστηκε σε ελάχιστους γλωσσολογικούς πόρους για να είναι δυνατή η μεταφορά των μεθόδων σε γλώσσες φτωχές σε υποδομή. 2. Η αντιμετώπιση του θορύβου που υπεισέρχεται στα δεδομένα εξ αιτίας της χρήσης ελάχιστων πόρων πραγματοποιείται με Μονόπλευρη Δειγματοληψία. Εντοπίζονται αυτόματα παραδείγματα δεδομένων που δεν προσφέρουν στην μάθηση και αφαιρούνται. Τα τελικά δεδομένα είναι πιο καθαρά και η απόδοση της μάθησης βελτιώνεται πολύ. 3. Αποδεικνύεται η χρησιμότητα της εξαχθείσας πληροφορίας. Η χρησιμότητα των συμπληρωμάτων φαίνεται από την αύξηση της απόδοσης της διαδικασίας ανάκτησης ΠΥ με την χρήση τους. Η χρησιμότητα των εξαγόμενων ΠΥ φαίνεται από την αύξηση της απόδοσης ενός ρηχού συντακτικού αναλυτή με την χρήση τους. 4. Οι μέθοδοι εφαρμόζονται και στα Αγγλικά και στα Ελληνικά για να φανεί η μεταφερσιμότητά τους σε διαφορετικές γλώσσες και για να πραγματοποιηθεί μια ενδιαφέρουσα σχετική σύγκριση ανάμεσα στις δύο γλώσσες. Τα αποτελέσματα είναι πολύ ενθαρρυντικά, συγκρίσιμα με, και σε πολλές περιπτώσεις καλύτερα από, προσεγγίσεις που χρησιμοποιούν εξελιγμένα εργαλεία προεπεξεργασίας. / The thesis aims firstly at the acquisition of syntactic information (detection of verb complements, acquisition of verb subcategorization frames (SF), detection of the boundaries and the semantic type of clauses) automatically from Modern Greek and English text corpora with the use of various state-of-the-art and novel machine learning techniques, and, secondly, at the theoretical description of the Greek syntax through formal grammatical theories like Unification Grammar and Head-driven Phrase Structure Grammar. The thesis has been based on the following novel axes: 1. Corpus pre-processing has been limited to the use of minimum linguistic resources to ensure the portability of the presented methodologies to languages that are poorly equipped with resources. 2. Due to the low pre-processing level, a significant amount of noise appears in the data, which is dealt with One-sided Sampling. Examples that do not contribute to the learning process are detected and removed. The final data set is clean and learning performance improves significantly. 3. The importance of the acquired information is proven. The importance of complements is shown by the improvement in the performance of the SF acquisition process after the incorporation of complement information. The importance of the acquired SF lexicon is shown by its incorporation in a shallow syntactic parser and the increase of the performance of the latter. 4. The methods are applied on Modern Greek and on English to show their portability across different languages and to allow for an interesting rough comparison between the two languages. The results are very satisfactory, comparable to, and in some cases better than, approaches utilizing sophisticated resources for pre-processing.

Η παρούσα διατριβή ασχολείται με τη συγκριτική μελέτη λέξεων στην Αγγλική και τη Νέα Ελληνική που περιέχουν δεσμευμένα μορφολογικά στοιχεία, δηλαδή μορφήματα που δεν απαντώνται ανεξάρτητα στο λόγο. Στην Αγγλική οι λέξεις αυτές είναι γνωστές με τον όρο «νεοκλασικά σύνθετα», καθώς τα δεσμευμένα στοιχεία που περιέχουν έχουν αρχαιοελληνική ή λατινική προέλευση. Στη Νέα Ελληνική πρόκειται για μία κατηγορία ρηματικών συνθέτων, που περιέχουν ένα δεσμευμένο θέμα ρηματικής προέλευσης σε τελική θέση. Σημαντικό χαρακτηριστικό των εν λόγω λέξεων είναι ότι ένα μεγάλο ποσοστό αυτών ανήκει σε ειδικά επιστημονικά και τεχνικά λεξιλόγια. Στόχος της μελέτης είναι ο άμεσος συσχετισμός των λέξεων αυτών στις δύο γλώσσες από μορφολογική άποψη, με απώτερο σκοπό τη βέλτιστη υπολογιστική τους επεξεργασία. Για τις ανάγκες της παρούσας συγκροτήθηκαν δύο σώματα δεσμευμένων θεμάτων που εμφανίζονται σε τελική θέση μέσα σε λέξεις της Αγγλικής και της Νέας Ελληνικής, τα οποία αποτέλεσαν τα κύρια γλωσσικά δεδομένα, τόσο για την θεωρητική ανάλυση, όσο και για την υπολογιστική επεξεργασία των υπό εξέταση λέξεων. Λαμβάνοντας υπόψη τις θεωρητικές απόψεις που έχουν διατυπωθεί, τα δεδομένα που προέκυψαν από την εξέταση των σωμάτων δεσμευμένων στοιχείων, καθώς και την παρουσία των λέξεων με δεσμευμένα στοιχεία κατά τη διάρκεια εξέλιξης της κάθε γλώσσας, πραγματοποιείται η μορφολογική τους ανάλυση, που έχει ως αποτέλεσμα τον άμεσο συσχετισμό τους με την αναγνώριση αντίστοιχων δομών στις εν λόγω λέξεις. Με βάση τα συμπεράσματα της θεωρητικής ανάλυσης επιχειρείται η δημιουργία ενός συστήματος υπολογιστικής μορφολογικής επεξεργασίας των εν λόγω λέξεων, που διέπεται από κοινές αρχές και κοινούς κανόνες για τις δύο γλώσσες, με στόχο την όσο το δυνατόν αποτελεσματικότερη και οικονομικότερη περιγραφή του φαινομένου, για χρήση σε ένα πλήθος εφαρμογών της γλωσσικής επεξεργασίας. Ο φορμαλισμός που χρησιμοποιείται αποτελεί έναν λεξιλογικό μεταγλωττιστή (LEXC) που είναι ιδιαίτερα κατάλληλος για τον ορισμό λεξιλογίων φυσικών γλωσσών και βασίζεται στις μεθόδους πεπερασμένων καταστάσεων. / This PhD thesis deals with the comparative study of words containing bound morphological stems in English and Modern Greek (MG) and their computational processing. A great number of these words, also known as neoclassical compounds, belong to technical and scientific terminologies. The linguistic database used for the theoretical analysis and the computational processing proposed in this study, consists of two corpora, especially built for and appended in the current study, containing bound stems as final elements in words of English and MG. According to the theoretical analysis proposed, compounds with bound stems in the two languages share similar structures. The proposed system for the computational processing of these words, based on the the conclusions of the theoretical analysis, makes use of finite state methods, specifically the Xerox Lexical Compiler (LEXC) and offers an efficient way of implementing the phenomenon of neoclassical compounding in modern languages.